1. (หนังสื อพิมพ์บานเมือง คอลัมน์คดีปกครอง ฉบับวันเสาร์ที่ 24 มีนาคม 2555)
้
ศาลปกครอง “คุ้มครอง” ชาวบ้ าน
กรณีหน่ วยงานของรัฐออกประกาศเพิมค่ าเก็บขยะโดยไม่ ชอบ !
่
เชื่ อว่ า..หลายท่านอาจเคยประสบเหตุการณ์เช่นเดียวกับผูฟ้องคดีในคดีน้ ี กรณี หน่วยงานของรัฐปรับเพิมค่าธรรมเนียม
้
่
การจัดเก็บขยะมูลฝอย ซึ่ งการจะดู ว่าการปรั บเพิ่มค่าธรรมเนี ยมดังกล่า ว หน่ วยงานของรั ฐได้ด าเนิ นการโดยถูกต้องตาม
กฎหมายหรื อไม่ ? คดีน้ ีน่าจะเป็ นแนวทางให้ท่านได้ครับ...
ผูฟ้องคดี เป็ นชาวบ้านซึ่ งประกอบอาชี พค้าขายอยู่ในเขตเทศบาลแห่ งหนึ่ ง ได้ยื่นฟ้ องคดี ต่อศาลปกครองความว่า
้
ตนได้รับความเดื อดร้อนเสี ยหายจากการที่ เทศบาล (ผูถูกฟ้ องคดี ที่ 1) มีคาสั่งเรี ยกเก็บค่าธรรมเนี ยมการจัดเก็บขยะมูลฝอย
้
เพิ่มขึ้นจากเดิมที่เคยจ่ายเดือนละ 12 บาท เป็ นเดือนละ 30 บาท ตั้งแต่วนที่ 1 ตุลาคม 2547 เพื่อให้เป็ นไปตามประกาศเทศบาล
ั
เรื่อง การปรับอัตราค่ าธรรมเนียมการเก็บขยะมูลฝอย ลงวันที่ 18 ตุลาคม 2547 ซึ่ งได้กาหนดอัตราค่าธรรมเนี ยมการจัดเก็บขยะ
่
มูลฝอยใหม่ โดยกรณี ที่มีปริ มาณขยะวันหนึ่ งไม่เกิน 20 ลิตร ชนิ ดบ้านอยูอาศัย เดือนละ 20 บาท กรณี วนหนึ่ งไม่เกิน 20 ลิตร
ั
แต่ไม่เกิน 40 ลิตร ชนิดร้านค้า เดือนละ 30 บาท
ผูฟ้องคดีเห็นว่าประกาศของเทศบาลข้างต้นไม่ชอบด้วยกฎหมาย เนื่ องจากเป็ นการเรี ยกเก็บค่าธรรมเนี ยมที่ สูงกว่า
้
อัตราเดิ มถึ ง 150 เปอร์ เซ็นต์ และปลัดเทศบาล (ผูถูกฟ้ องคดี ที่ 2) ผูรับมอบอานาจจากนายกเทศมนตรี ไม่มีอานาจที่ จะออก
้
้
ประกาศเพื่อเปลี่ยนแปลงอัตราค่าธรรมเนียมการจัดเก็บขยะมูลฝอยตามที่เทศบัญญัติ เรื่อง การกาจัดสิ่ งปฏิกูลและมูลฝอย พ.ศ.
2545 กาหนดไว้ได้ โดยเทศบัญญัติดงกล่าวได้กาหนดอัตราค่าเก็บขยะมูลฝอยประจาเดือน...ประเภทอาคารหรื อเคหะ วันหนึ่งไม่
ั
่
่
เกิน 20 ลิตร ชนิดบ้านอยูอาศัย เดือนละ 8 บาท อาคารพาณิ ชย์ชนิดอยูอาศัย เดือนละ 8 บาท และชนิดร้านค้า เดือนละ 12 บาท ...
ดังนั้น การที่ผถูกฟ้ องคดีท้ งสองออกประกาศเพื่อเปลี่ยนแปลงอัตราค่าธรรมเนี ยมการเก็บขยะมูลฝอยให้ต่างไปจากที่
ู้
ั
เทศบัญญัติกาหนดไว้ โดยไม่ได้มีการแก้ไขเทศบัญญัติฉบับเดิมเสี ยก่อน จึงเป็ นการกระทาโดยปราศจากอานาจและไม่ชอบด้วย
กฎหมาย ขอให้ศาลปกครองพิพากษาเพิกถอนประกาศของผูถูกฟ้ องคดี
้
ผู้ถกฟ้ องคดีชีแจงต่ อศาลว่ า เหตุที่ต้องออกประกาศปรั บเปลี่ยนค่ าธรรมเนียมการจัดเก็บขยะมูลฝอยดังกล่ าว เนื่ องจาก
ู
้
ที่ ผ่านมาได้ มีการคิ ดค่ าธรรมเนี ยมในอัตราเดิ มนานถึง 18 ปี แล้ ว โดยที่ ไม่ ได้ มีการปรั บเพิ่ มแต่ อย่ างใด เพื่ อให้ สอดคล้ องกับ
สภาวะปั จจุบันที่ ราคาสิ นค้ าต่ างๆ เพิ่มสูงขึน ไม่ ว่าจะเป็ นค่ านามันเชื ้อเพลิ ง ค่ าเช่ าสถานที่ ในการกาจัดขยะมูล ฝอย ผู้ถูกฟ้ องคดี
้
้
จึ งจาเป็ นต้ องปรั บเพิ่มอัตราค่ าธรรมเนี ยมดังกล่ าว ซึ่ งการออกประกาศข้ างต้ นผู้ถูกฟ้ องคดีได้ ดาเนิ นการโดยถูกต้ องตามอานาจ
หน้ าที่ แล้ ว เนื่องจากเทศบัญญัติ เรื่ อง การกาจัดสิ่ งปฏิ กูลและมูลฝอย พ.ศ. 2545 ได้ กาหนดให้ นายกเทศมนตรี มีหน้ าที่ รักษาการ
ให้ เป็ นไปตามเทศบัญญัตินีและให้ มีอานาจออกระเบียบ ข้ อบังคับ ประกาศ หรื อคาสั่ง เพื่อปฏิ บัติการให้ เป็ นไปตามเทศบัญญัตินี้
้
ฉะนั้น การที่ เทศบาลออกประกาศปรั บค่ าธรรมเนี ยมการเก็บขยะมูลฝอยใหม่ จึงถือเป็ นการออกกฎ ข้ อบังคับ ประกาศ เพื่ อ
ปฏิ บัติตามเทศบัญญัติดังกล่ าวนั่นเอง
คดีมีประเด็นที่ต้องพิจารณาว่ า ประกาศเทศบาล เรื่ อง การปรั บอัตราค่ าธรรมเนียมการเก็บขยะมูลฝอย ลงวันที่ 18
ตุลาคม 2547 ออกโดยชอบด้ วยกฎหมายหรือไม่ ?
ศาลปกครองสู งสุ ดวินิจฉัยว่ า พระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ.2535 (มาตรา 18 และมาตรา 20) บัญญัติให้ราชการ
ส่ วนท้องถิ่นแต่ละแห่ งมีอานาจหน้าที่ในการดาเนิ นการกาจัดสิ่ งปฏิกูลและมูลฝอยภายในเขตพื้นที่ ของตน โดยมีอานาจออก
ข้อกาหนดของท้องถิ่นในการกาหนดอัตราค่าธรรมเนี ยมการให้บริ การจัดเก็บขยะมูลฝอยได้แต่ไม่เกิ นอัตราตามที่ กาหนดใน

2. กฎกระทรวงว่าด้วยอัตราค่าธรรมเนียมการให้บริ การเก็บ ขน และกาจัดสิ่ งปฏิกูลหรื อมูลฝอย และอัตราค่าธรรมเนี ยมอื่นๆ พ.ศ.
2545 ซึ่ งผูถูกฟ้ องคดี ที่ 1 ได้อาศัยอานาจตามมาตรา 20 แห่ งพระราชบัญญัติสาธารณสุ ข พ.ศ. 2535 ประกอบกับมาตรา 60 (2)
้
แห่งพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 ตราเทศบัญญัติ เรื่ องการกาจัดสิ่ งปฏิกูลและมูลฝอย พ.ศ. 2545 ขึ้นโดยได้กาหนดอัตรา
ค่าธรรมเนี ยมการเก็บขยะมูลฝอยไม่เกิ นอัตราค่าธรรมเนี ยมท้ายกฎกระทรวงข้างต้น เทศบัญญัติดงกล่าวจึ งออกโดยชอบด้วย
ั
กฎหมายแล้ว
แต่เนื่ องจากอานาจในการกาหนดอัตราค่าธรรมเนี ยมการจัดเก็บขยะมูลฝอยนั้น กฎหมายสาธารณสุ ขกาหนดให้เป็ น
อานาจของผูถูกฟ้ องคดีที่ 1โดยต้องตราเป็ นเทศบัญญัติ ดังนั้นเมื่อผูถูกฟ้ องคดี ที่ 1 ได้ออกเพียงประกาศเทศบาลเพื่อปรับเพิ่ม
้
้
้
อัตราค่าธรรมเนียมดังกล่าว จึงเป็ นกรณีทผู้ถูกฟองคดีที่ 1 ออกประกาศโดยปราศจากอานาจ และเป็ นการกระทาที่กาวล่วงเข้าไป
ี่ ้
ในอานาจของสภาเทศบาลและผูวาราชการจังหวัดซึ่ งเป็ นการกระทาที่ ไม่ถูกต้องตามรู ปแบบอันเป็ นสาระสาคัญที่ กาหนดไว้
้่
สาหรับการกระทานั้น อันเป็ นการกระทาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายที่มีสภาพความร้ายแรงถึงระดับที่ ตองถือว่าเป็ นการกระทาที่
้
ไม่เคยมีอยูเ่ ลย
ศาลปกครองสู งสุ ดจึงพิพากษาให้ เพิกถอนประกาศเทศบาล เรื่ อง การปรับอัตราค่ าธรรมเนียมการเก็บขยะมูลฝอย
ลงวั น ที่ 18 ตุ ล าคม 2547 โดยให้ มีผ ลย้ อ นหลัง ไปถึ ง วั น ที่ 1 ตุ ล าคม 2547 อั น เป็ นวั น ที่ ป ระกาศดั ง กล่ า วมีผ ลใช้ บั ง คั บ
(คดีหมายเลขแดงที่ อ.526/2554)
คดี น้ ี เป็ นอุทาหรณ์ สาคัญส าหรั บเจ้าหน้าที่ ของรั ฐ ว่า การดาเนิ นการใดๆ ในทางปกครอง จะต้องตรวจสอบข้อ
กฎหมายที่ ให้อานาจอย่างรอบคอบเสี ยก่อน หากกฎหมายให้อานาจไว้เช่นใด ก็จะต้องเป็ นไปตามที่กฎหมายกาหนดไว้ แต่ถา
้
“ ไม่ มกฎหมายให้ อานาจไว้ ฝ่ ายปกครองก็ไม่ มอานาจ” ครับ !
ี
ี
นายปกครอง