Σημειώσεις για το μάθημα ιστορίας της β' Γυμνασίου

1. Η Βυζαντινή εποποιία

2. Αγώνες με τους Άραβες
• Στα χρόνια του Ρωμανού Λακαπηνού αρχίζει
η μεγάλη αντεπίθεση των Βυζαντινών κατά
των Αράβων
• Ο στρατηγός Ιωάννης Κουρκούας κατέλαβε
την Έδεσσα της Συρίας (σημ. Ούρφα της
Τουρκίας)
• Ακολούθησαν οι νίκες του Νικηφόρου
Φωκά, Ιωάννη Τζιμισκή και Βασιλείου Β’
• Κατά την εποχή αυτών των στρατηγών –
αυτοκρατόρων ανακτήθηκαν η Κρήτη (961),
η Κύπρος (965), πόλεις της Κιλικίας, της
Συρίας και της Παλαιστίνης
Ο Νικηφόρος Φωκάς

3. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία (867)

5. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία (1025)

6. Αγώνες με τους Βούλγαρους
• Οι φιλικές σχέσεις με τους
Βούλγαρους έγιναν εχθρικές όταν
ανήλθε στο βουλγαρικό θρόνο ο
(ελληνομαθής αλλά φιλόδοξος)
Συμεών
• Αυτοτιτλοφορήθηκε βασιλεύς
Βουλγάρων και Ρωμαίων και
πολιόρκησε την πρωτεύουσα
• Ο θάνατος ανέτρεψε τα σχέδιά του.
• Ο διάδοχός του Πέτρος υπέγραψε
συνθήκη ειρήνης με το Βυζάντιο και
παντρεύτηκε την ανεψιά του
Ρωμανού Λακαπηνού
Η πολιορκία της Αδριανούπολης
από το Συμεών

7. Αγώνες με τους Βούλγαρους
• Ο πόλεμος ξαναάρχισε όταν ο τσάρος Σαμουήλ ίδρυσε νέο βουλγαρικό
κράτος με πρωτεύουσα την Αχρίδα.
• Αυτή τη φορά ο αγώνας υπήρξε μακρύς και δύσκολος για τον Βασίλειο
Β’.
• Τερματίστηκε με τις ήττες των Βουλγάρων στις μάχες του Σπερχειού
(997) και του Κλειδίου (1014).
• Η Βουλγαρία υποτάχθηκε πλήρως και τα σύνορα έφτασαν στο
Δούναβη.
Η ήττα των Βουλγάρων
από το χρονικό του
Ιωάννη Σκυλίτζη

8. Η νίκη των
Βυζαντινών κατά των
Βουλγάρων (πάνω) και
ο θάνατος του
Σαμουήλ της
Βουλγαρίας (κάτω)

9. Η μεγαλύτερη επέκταση της Βουλγαρίας (το 1000 περ.)

11. Η Ακρόπολη από το φρούριο του Σαμουήλ στην Αχρίδα

12. Τα ερείπια του Αγ. Αχιλλείου στις Πρέσπες όπου βρέθηκε ο τάφος του Σαμουήλ

13. Οικονομικές συνέπειες των πολέμων
• Η επέκταση των συνόρων ευνόησε την άνθηση της οικονομίας
• Νέα εδάφη, νέο δυναμικό και έσοδα προστέθηκαν στο κράτος
• Η διακοπή των επιδρομών επέτρεψε την ειρηνική καλλιέργεια της γης
Έτσι πολλαπλασιάστηκαν η παραγωγή και τα νομισματικά αποθέματα του
Βυζαντινού κράτους
Συνέπειες:
• Ο πλούτος έφερε ευμάρεια και χλιδή
• Το κύρος και οι δυνατότητες της αυτοκρατορίας ενισχύθηκαν
• Δημιουργήθηκε αίσθημα αυτοπεποίθησης και υπερηφάνειας στους
Βυζαντινούς

14. Ποιες ήταν οι άμεσες οικονομικές συνέπειες της βυζαντινής εποποιίας, σύμφωνα με το
σχετικό παράθεμα και ποιες, κατά τη γνώμη σου, οι έμμεσες ψυχολογικές συνέπειες;
Βυζαντινή εποποιία και οικονομία
Ο Ιωάννης Τζιμισκής δεν μπόρεσε να κατακτήσει τα Εκβάτανα (Σημ.: εδώ τη
Βαγδάτη), αλλά έλαβε δώρα από τους Μουσουλμάνους αξίας τριών εκατομμυρίων
χρυσών και αργυρών νομισμάτων• όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, τέλεσε
μεγάλο θρίαμβο, στη διάρκεια του οποίου χρυσάφι, ασήμι, μπαχαρικά και μεταξωτά
ενδύματα παρέλασαν μπροστά στα έκθαμβα μάτια των κατοίκων σε μια θριαμβική
πομπή (προέλευσις) προς την αγορά (forum) (Βλ. Λέων Διάκονος, Ιστοριαι, έκδ. C. B.
Hase, Βόννη 1828, 162-163).
Ο Βασίλειος Β', πεθαίνοντας, άφησε τα ταμεία τόσο γεμάτα, ώστε να εντυπωσιαστεί
όχι μόνο ο Ψελλός αλλά και οι Μουσουλμάνοι. Αραβική πηγή του ύστερου 11ου αι. μας
πληροφορεί ότι ο Βασίλειος [...] άφησε 10.000 καντάρια χρυσών νομισμάτων (=72.000
χρυσά νομίσματα) και μαργαριτάρια αξίας 54 εκατομ. δηναρίων. Ο Ψελλός αναφέρει
200.000 τάλαντα ή λίτρες χρυσού σε μετρητά, δηλαδή 14.4 εκατομμύρια χρυσά
νομίσματα.
Α. E. Laiou, The Economic History of Byzantium [=Dumbarton Oaks Studies 39], Washington D. C.
2002, 715.