1. ทำไม
ต้อง
นมแม่...
พญ.ปวีณำ พังสุวรรณ โรงพยำบำลทองแสนขัน อ.ทองแสนขัน จ.อุตรดิตถ์

2. ต่อมน้ำนมเพิ่มจำนวนและขยำยขนำดใหญ่ขึ้น
มนุษย์เป็นสัตว์ เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม

3. สัมผัส
สบสำยตำ
ไออุ่นจำกแม่
ปลอดภัย

4. The 2009 Reproductive Health Survey
โดยสำนักงำนสถิติแห่งชำติ

6. เพรำะเหตุใด จึงไม่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่?
ที่มำ : The 2009 Reproductive Health Survey โดยสำนักงำนสถิติแห่งชำติ

7. ทำควำมเข้ำใจกับ “นมแม่” ให้ดีกว่ำที่เคย
แล้วจะเสียใจ ถ้ำไม่ได้ให้ลูกกินนมแม่

8. องค์กำรอนำมัยโลก (WHO) แนะนำ
ถ้ำไม่มีข้อห้ำม มำรดำสำมำรถให้นมบุตรได้ทันทีหลังคลอด
ให้นมแม่อย่ำงเดียวโดยไม่เสริมน้ำหรืออำหำรอื่นๆ จนอำยุ 6 เดือน
จำกนั้นให้นมแม่ร่วมกับอำหำรเสริมตำมวัย ได้จนถึงอำยุ 2 ปี

10. ทำรก
มำรดำ
ลดตกเลือดหลังคลอด
ลดควำมเสี่ยงมะเร็งเต้ำนม
มะเร็งรังไข่ และโรคกระดูกพรุน
น้ำหนักลดเร็ว
ปลอดภัย
สำรอำหำรครบถ้วน
ย่อยง่ำย ถ่ำยคล่อง กระตุ้นลำไส้
ช่วยด้ำนพัฒนำกำรทำงสมองและสำยตำ
ช่วยลดโอกำสติดเชื้ อ
ช่วยลดโอกำสเกิดโรคภูมิแพ้และโรคอ้วน
พฤติกรรมและอำรมณ์

11. นมแม่...ส่วนผสมที่ลงตัว (Dynamic mixture)
 สัดส่วนขององค์ประกอบในน้ำนมแม่
แตกต่ำงกันตำมอำยุครรภ์ (คลอดก่อนกำหนด, คลอดครบกำหนด)
แตกต่ำงกันในแต่ละช่วงเวลำกำรดูด (Foremilk, hindmilk)
แตกต่ำงกันตำมช่วงอำยุของลูก (Colostrum, Transitional milk, mature
milk)

15. ส่วนประกอบใน น้ำนมแม่
 สำรอำหำร (Nutrients)
 สำรต้ำนกำรติดเชื้อ (Anti-infective agents)
 สำรต้ำนอนุมูลอิสระ (Antioxidants)
 เอนไซม์ สำรช่วยย่อยและทำลำยเชื้อโรค (Enzymes)
 สำรส่งเสริมภูมิคุ้มกันของร่ำงกำย (Nucleotides)
 ฮอร์โมนและสำรกระตุ้นกำรเจริญเติบโต (Hormones and
growth factors)

16. สารอาหาร ใน น้ำนมแม่
 โปรตีน
 ไขมัน
 คำร์โบไฮเดรต
 วิตำมินและแร่ธำตุ

17. โปรตีน ใน นมแม่
70/30
โปรตีนเวย์ (alphalactalbumin) --> ย่อยง่ำย
อัล ฟำ แล็ค ตำ บู มิน ♫..♪..

18. โปรตีน ใน นมแม่
 แม่คลอดก่อนกำหนด โปรตีนสูงกว่ำ
 หัวน้ำนม มีโปรตีนสูง และมีอัตรำส่วนเวย์โปรตีนสูงกว่ำ
 สำรกระตุ้นภูมิคุ้มกันในลำไส้ (IgA, Secretary IgA)
ทำรกจะสร้ำงภูมิคุ้มกันนี้ ได้เองตั้งแต่อำยุ 4 เดือน สร้ำงสมบูรณ์ 1-2 ปี
โปรตีน ใน นมวัว
 อัตรำส่วนโปรตีนเคซีนสูง ย่อยยำก
 โปรตีนเวย์ คือ beta-lactalbumin เป็นสำรที่ทำให้เกิดภำวะแพ้นมวัว
(Cow’s milk allergy)
 ไม่มีสำรกระตุ้นภูมิคุ้มกันในลำไส้

20. โปรตีน ใน นมแม่ ทัวรีน
ประสำทตำ จอตำ
กำรดูดซึมไขมัน
สังเครำะห์ไขมัน
สำหรับสมอง
คำร์นิทีน
นิวคลีโอไทด์
ช่วยระบบภุมิคุ้มกัน
เพิ่มกำรดูดซึมธำตุเหล็ก
ซ่อมแซมเยื่อบุลำไส้
จุลินทรีย์สุขภำพ

21. ไขมัน ใน นมแม่
 ใช้เป็นพลังงำน
 องค์ประกอบหลักคือ ไตรกรีเซอไรด์ ย่อยและดูดซึมง่ำยกว่ำไขมันจำกนมวัว
 อุดมด้วยกรดไขมันชนิดสำยกลำงและยำว โดยเฉพำะสำยยำวและไม่อิ่มตัว
จำเป็นต่อกำรพัฒนำสมอง ได้แก่
กรดไขมันไลโนเลอิก แอลฟ่ำไลโนเลนิก อำรำชิโดนิก และ DHA
 หัวน้ำนม (colostrum) ไขมันน้อยกว่ำน้ำนมปกติ (mature milk)
 น้ำนมส่วนหลัง(hindmilk) ไขมันมำกกว่ำน้ำนมส่วนหน้ำ(foremilk) 5
เท่ำ

23. คำร์โบไฮเดรต ใน นมแม่
 น้ำตำลแล็กโทส
แล็กโทส ย่อยเป็น กำแลคโตส และกลูโคส
กำแลคโตส เป็นส่วนสำคัญของกำแลคโตไลปิด และสำรซีรีโบรไซด์ ซึ่งเป็น
สำระสำคัญที่ใช้ใน กำรพัฒนำสมอง
 น้ำตำลโอลิโกแซคคำไรด์ (Oligosaccharide)
ควำมสำคัญในปกป้ องทำรกโดยจับกับแบคทีเรีย ซึ่งช่วยป้ องกันแบคทีเรียเกำะติด
กับเยื่อบุลำไส้
มีมำกกว่ำ 100 ชนิด สูงกว่ำนมวัว 100 เท่ำ

24. คำร์โบไฮเดรต ใน นมแม่

26. วิตำมินและแร่ธำตุ ใน นมแม่
 วิตำมิน A D E K C B6 : สำรต้ำนอนุมูลอิสระ
 แร่ธำตุ : เหล็ก 0.3-0.5 มก./100cc ดูดซึมได้ 50%
แคลเซียม 25-30 มก./100cc ดูดซึมได้ 40-70%

27. สำรต้ำนกำรติดเชื้อ
 Antimicrobial factors
 เช่นlysozymes (สมบูรณ์เมื่อ1-2 ปี)
 IgA (สมบูรณ์เมื่อ1-2 ปี)
 lactoferrin

28. ฮอร์โมนและสำรกระตุ้นกำรเจริญเติบโต ใน นมแม่
 ส่วนที่เกี่ยวกับกำรเติบโต (maturation) เช่น
Epidermal growth factor, nerve growth factor,
insulin-like growth factor, transforming growth
factor, cytokines, immunomodulator
 สำรช่วยระบบกำรย่อยและฮอร์โมนต่ำงๆ เช่น
Bile salt Stimulated Lipase (BSSL),
เอนไซม์
ฮอร์โมนต่ำงๆ ได้แก่ Insulin growth factor, Thyroxine,
hyrotropin-releasing hormone, Cortisol

29. นมแม่ป้ องกันโรคภูมิแพ้
 ทำรกที่กินนมผสมมีโอกำสเป็นโรคภูมิแพ้มำกกว่ำทำรกกินนมแม่ 2-7 เท่ำ
 ทำรกอำยุ 6 เดือนแรก
มีข้อจำกัดในกำรย่อยสลำยโปรตีนแปลกปลอม
เยื่อบุทำงเดินอำหำรยังไม่แข็งแรง และยังมีช่องว่ำงระหว่ำงเซลล์กว้ำงกว่ำปกติ
น้ำย่อยอำหำรยังไม่เพียงพอ
สำรภูมิคุ้มกัน ที่จะคอยดักจับของแปลกปลอม ยังมีไม่พอ

31. น้ำนมไม่พอ?
น้ำนมไหลน้อย?ลูกไม่อิ่ม?

32. ยิ่งลูกดูดนม
ยิ่งสร้ำงน้ำนม
น้ำนมยิ่งไหล

33. คำถำเรียกน้ำนม
 ดูดเร็ว
ดูดครั้งละ 30 นำที
 ดูดบ่อย
อย่ำงน้อยทุก 2 ชั่วโมง
 ดูดถูกวิธี
คำบลึกถึงลำนนม

34. วิธีบอกแม่ว่ำ “หนูกินนมอิ่มแล้ว”
 ปล่อยหัวนมแม่ออกจำกปำกเอง
 นอนหลับได้ดี ไม่งอแง ตื่นขึ้นมำกินนมทุก 2-3 ชั่วโมง
 น้ำหนักลูกเพิ่มขึ้น
 ปัสสำวะ 6-8 ครั้ง/วัน และอุจจำระ 3-4 ครั้ง/วัน

35. มุมนมแม่
สถำนพยำบำลใกล้บ้ำน
หำกมีปัญหำเกี่ยวกับกำรให้นมบุตร
ติดต่อ....

36. หำกคุณแม่
ต้องไปทำงำนนอกบ้ำน ....