1. จัดทำโดย : ครูอรวรรณ เสืออ่วม
ใบความรู้ที่ 5 เรื่อง อารยธรรมอิสลาม
กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
รายวิชาประวัติศาสตร์ไทย 4 รหัสวิชา ส22106
ชื่อ................................................................................................................................ห้อง..............เลขที่.............
อารยธรรมอิสลาม
ภูมิภาคเอเชียใต้เป็นดินแดนที่ประกอบไปด้วยกลุ่มศาสนาต่างๆ พบว่า อินเดียเป็นประเทศที่มีความ
หลากหลายทางศาสนามากที่สุดทั้งศาสนาฮินดู ศาสนาพุทธ และที่สาคัญคือ ศาสนาอิสลาม ซึ่งมีจานวนชาว
มุสลิมมากกว่าในตะวันออกกลางอันเป็นดินแดนกาเนิดศาสนาอิสลามเสียอีก ดังนั้นจึงเป็นไปไม่ได้ที่จะ
มองข้ามอิทธิพลของวัฒนธรรมอิสลามและบทบาทของชาวมุสลิมดินแดนชมพูทวีปอันเก่าแก่แห่งนี้
ศาสนาอิสลามถือกาเนิดบนคาบสมุทรอาหรับ ในต้นคริสต์ศตวรรษที่ 7 โดยพระมุฮัมหมัด ก่อนเกิด
ศาสนาอิสลามชาวอาหรับนับถือเทพเจ้าหลายองค์รวมทั้งนับถือธรรมชาติแวดล้อม เช่น น้าพุ ต้นไม้ และหิน
เป็นต้น นอกจากชาวอาหรับจะรวมตัวกันเป็นชาติอิสลามที่ตั้งอยู่บนรากฐานความผูกพันทางศาสนาเป็นแรง
ดึงดูดในการรวมชาติแล้ว ศาสนาอิสลามยังเป็นแรงจูงใจของกองทัพมุสลิมที่จะออกทาสงครามขยายอานาจ
ไปยังดินแดนต่างๆ เรียกว่า สงครามครูเสด หรือสงครามไม้กางเขน ซึ่งเป็นสงครามทางศาสนาระหว่างพวกค
ริสเตียนและพวกมุสลิม ระหว่างค.ศ.1096–1291 ทาให้ชาวยุโรปได้รับความรู้ใหม่ ๆ จากโลกตะวันออกและ
ทาให้สภาพสังคม เศรษฐกิจและการเมืองของยุโรปเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ยุคสมัยใหม่
ดังนั้นภายในศตวรรษเดียวกองทัพมุสลิมก็สามารถสร้างจักรวรรดิอันกว้างใหญ่ตั้งแต่เทือกเขาพีเรนีส์
ในประเทศสเปน และแอฟริกาเหนือ อียิปต์ ดินแดนต่างๆในตะวันออกกลางตลอดเรื่อยมาจนถึงลุ่มแม่น้า
สินธุในอินเดีย มุสลิมจึงเป็นเสมือนสะพานเชื่อมอารยธรรมตะวันตกและตะวันออกให้ประสานกัน โดยพวก
พ่อค้ามุสลิมได้นาความเจริญเผยแพร่ไปยังยุโรปและเอเชีย
การรวมเอาวัฒนธรรมของชนชาติที่มีความเจริญมาก่อนเข้าไว้ในจักรวรรดิเป็นการรวมเอาวัฒนธรรมที่
เด่นๆ ของโลกมารวมไว้ในสังคมที่ใช้ภาษาอาหรับ เช่น วัฒนธรรมกรีก-โรมัน เปอร์เซีย บาบิโลเนีย อียิปต์ ยิว
อินเดีย วัฒนธรรมของชนเผ่าเยอรมัน และวัฒนธรรมอาหรับ เกิดเป็นวัฒนธรรมอิสลามซึ่งยังคงรักษาบางสิ่ง
บางอย่างของขนบธรรมเนียมและวัฒนธรรมเดิมไว้ ดังนั้น ความรุ่งเรืองของวัฒนธรรมของอิสลามมาจาก
ความสามารถในการรับเอาส่วนที่ดีที่สุดของวัฒนธรรมต่างๆ ทั้งภายในและภายนอกโลกอิสลามมาใช้ เช่น
ซุ้มประตูโค้ง หลังคารูปโดม เพดานโค้งแบบครึ่งทรงกลม และอาคารที่เน้นความกว้างของพื้นที่ภายในและ
ความโอ่อ่าของรูปลักษณ์ภายนอก งานโมเสก การจัดส่วนหย่อม โดยเฉพาะแบบของราชวงศ์โมกุลที่เน้นการ
แบ่งพื้นที่สวนออกเป็นสี่ส่วนเท่าๆกัน การจัดลานภายในบริเวณบ้านการประดับด้วยกระเบื้องเคลือบ
ลวดลายดอกไม้หรืออะราเบสก์ (Arabesque) และลวดลายเรขาคณิต