3. Trung Quốc lừa quốc tế trong bảng điều tra về giáo dục Pisa
Việc công bố kết quả năm 2012 của cuộc sát hạch Pisa, được tổ
chức mỗi ba năm để đánh giá các học sinh trên thế giới về khả
năng đọc và viết, môn toán và khoa học đã gây ra một làn sóng tự
phê bình tại các nước phương Tây.
Đó là do học sinh Mỹ, Pháp đã bị sụt hạng tại tất cả các môn khảo sát,
riêng Mỹ lại còn kém mức trung bình của các nước trong Tổ chức Hợp
tác Phát triển Kinh tế (OCDE) về môn toán.
Trong khi đó, các nước Đông Á nay lại chiếm đa số trong bảng xếp
hạng. Nhưng theo trang mạng Slate.fr, thì có một số điều cần chú ý.
Ba « nước » đứng đầu bảng xếp hạng Pisa, thực ra chỉ là các thành
phố. Đó là Thượng Hải, Singapore và Hồng Kông. « Quốc gia » đứng
hàng thứ sáu cũng lại là một thành phố : Macao. Đây là những thành
phố lớn với những trường học hẳn là tuyệt vời, nhưng nếu đem so
sánh với các quốc gia lớn trải rộng về mặt địa lý, theo Slate.fr, thì có
phần lập lờ đánh lận con đen.
Vị trí hàng đầu của Thượng Hải trong bảng xếp hạng là một ví dụ cụ
thể. Đành rằng Singapore là một quốc gia độc lập, còn Hồng Kông và
Macao là các vùng đất tự trị, nhưng tại sao Thượng Hải lại đại diện
cho Trung Quốc mà không phải là một địa phương nào khác ?

4. Tác giả Tom Loveless đã viết cho Brooking Institution như sau: « Trung
Quốc có một thỏa thuận đặc biệt với Tổ chức Hợp tác Phát triển Kinh tế,
cơ quan chịu trách nhiệm tổ chức các cuộc sát hạch Pisa. Các tỉnh khác
đã trải qua cuộc xét nghiệm này vào năm 2009, nhưng chính quyền Trung
Quốc chỉ cho phép công bố kết quả của Thượng Hải ».
Như chúng ta đã biết, điều kiện sống tại thủ đô tài chính thế giới này khác
hẳn với phần còn lại của Trung Quốc – một đất nước mà 66% trẻ em vẫn
đang sống tại nông thôn. Khoảng 23 đến 24 triệu người Thượng Hải chỉ
chiếm có 1,7% trong tổng số 1,35 tỉ người Trung Quốc.
Thượng Hải khác với các địa phương khác ở Trung Quốc chỗ nào ? Theo
Slate.fr, là một thành phố ngang cấp tỉnh, Thượng Hải xưa nay luôn thu
hút những tinh hoa của đất nước. Khoảng 84% học sinh tốt nghiệp trung
học ở Thượng Hải vào được đại học, trong khi tỉ lệ này trên toàn quốc là
24%. Và các bậc phụ huynh Thượng Hải luôn đầu tư rất nhiều tiền của để
cho con cái đi học thêm ngoài giờ.
Theo Jiang Xuegin, hiệu phó và là giám đốc ban quốc tế của trường trung
học liên kết với đại học Bắc Kinh, thì : « Các vị phụ huynh ở Thượng Hải
mỗi năm chi ra trung bình 6.000 nhân dân tệ (720 euro) để cho con cái
học thêm về môn toán và tiếng Anh. Ngoài ra họ còn bỏ ra khoảng 9.600
nhân dân tệ (1.150 euro) vào các hoạt động ngày cuối tuần, như cho đi
học tennis và piano. Trong những năm trung học, chi phí cho việc học
thêm lên đến 30.000 nhân dân tệ (3.600 euro), cộng với chi phí về các
hoạt động kỹ năng khác là 19.200 nhân dân tệ (2.300 euro) ».

5. Một gia đình công nhân điển hình không thể nào tự cho phép chi ra một
số tiền lớn như thế. Tổng số tiền học thêm và chi cho các khóa kỹ năng
của một học sinh trung học Thượng Hải gần 50.000 nhân dân tệ, vượt
quá một năm thu nhập của một nhân viên bình thường tại Trung Quốc,
hiện nay là 42.000 nhân dân tệ (5.050 euro).
Cho dù vậy, cũng như những năm trước đây, các phương tiện truyền
thông đều chạy những tít lớn là học sinh Trung Quốc giỏi hơn học sinh
Mỹ. Trong khi đó nhiều tiểu bang Mỹ chỉ mới tham gia cuộc sát hạch này
lần đầu, vì có hệ thống giáo dục khác biệt. Một số bang đạt kết quả cao
về đọc và viết, nhưng không ai nghĩ đến việc khái quát hóa ra toàn nước
Mỹ.
Theo tác giả bài viết, Tổ chức Hợp tác Phát triển Kinh tế không nên để
cho Trung Quốc tiếp tục qua mắt thiên hạ như thế