2. AURKIBIDEA 1.-PERTSONAIA IDENTIFIKATU 1.1-Non eta noiz jaio zen?(1.orrialdea) 1.2-Lanbidea(1.orrialdea) 1.3-Pertsonaia aztertu(2. eta 3. orrialdeak) 1.4-Pertsonaiaren ezaugarriak(4.orrialdea) 1.5-Txertaketa bere herrialdearen historian(5.orrialdea) 2.-BIOGRAFIA IDATZI 2.1-Pertsonaiaren datuak(6.orrialdea) 2.2-Garaiko gertaeretan izandako partaidetza(7.orrialdea) 2.3-Une historikoaren ikuspegi orokorra(7.orrialdea) 2.4-Bere lanaren balorazio pertsonala(8.orrialdea) 2.5-Erabilitako materialen zerrenda(9.orrialdea) 2.6-Bibliografia(10.orrialdea)
3. 1.-Pertsonaia identifikatu Non eta noiz jaio zen? Gertrude Benham Marylebone-n , Londresen, jaio zen 1867.urtean. Gertrude Federico Benham-en eta bere emazte Emily-ren alaba zen, sei neba-arreben txikiena izanda. Lanbidea Neska bidaiari honek ez zuen lanbide finkorik , zeren eta bizitza osoa pasatu zuelako leku batetik bestera. Bidaiari izanez gain, bildumazale zen eta lore bilduma handia zeukan. Horrez gain, bisitatu zituen lekuen azterketa lanak egiten zituen, eta batez ere, bordatuak eta ehunak egiten zituen saltzeko . Gauza hauei,RGS-ri eta bere gauzak erosten zituzten museoei esker Gertrude bidaiari bizitza bat egiteko diru nahiko izan zuen. AURKIBIDEA
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41. Piano jolea Idazlea Nazi armadaren aurka borrokatu Guda kazetararia izan zen Ambulantzia gidaria Aldizkari bat zuzendu Ameriketara eta Inglaterrara joan zen
42. Sceaux (Frantzia) 1904ko abenduaren 6an jaio 1906an aita hil. Bere amarekin Parisera joan. Filosofia eta Zientziak ikasi eta 1925an graduatu Frantzia eta Belgikan egon 2. mundu guda arte Ama hil 1934 eta bere biografia idatzi zuen. Biografiaren arrakasta 1938 Frantziaren garaipena 1940 Inglaterrara joan eta aliatuentzat lan egin, ere "Journey among warriors ”en idatzi. 1952 OTANen idazkaria biurtu. Herny Labouisserekin ezkondu 1959-69 Fundacion Curieren kudeatzailea N.Y Estatu Batuak, 2007ko urriaren 22an hil zen
51. FLORENCE DIXIE 1855ko Maiatzaren 24an jaioa 3 ahizpa,3 anai eta anai bikia zeukan Feminismoaren alde zegoen Britaniar bidaiaria,guda korrespontzala eta idazlea Queensberryko 9.ahizpa izan zen Oscar Wide irabazi zuen 1905eko azaroaren 7an hil zen
96. 1. Non eta noiz jaio zen? Jeanne Amelie Marguerite Clerisse (Marga D’Andurain) Baionan, 1893ko maiatzaren 29an Beste izenak: Palmira erregina. Basamortuko Mata-Hari. Hogei hilketen kondesa. Arabiako Lawrence-ren maitalea . Aurkibidea
97. 2. Lanbidea : Marga d'Andurain espioia izan zen, Arabiako Lawrence-ren maitalea eta errealitateko heroisa, liburuetako bezalakoa.Emakume erakarlea, iraultzaile eta abenturazale, euskaldun arbasoak zituen emakume honen historioa paregabea da. 3.Pertsonaia aztertu: Marga d'Andurain, Maxime Clerisse-ren alaba txikia zen, Baionako auzitegian epaile errespetatua izan zena, eta Marie Diriart, mediku eta notarioko familia baten kidea ona izan zen. 5 urte zituenetik 15 urte zituenera, erlijio instituzio frantsez ospetsu askoetan izan zen. Guztietatik kaleratuta izan zen, bakarrik Gipuzkuan dagoen “Hondarribiako Ursulinas” lortu zuen urte bat amai dadin kanporatuta izan gabe. Eskola honetan izan zen lehen aldiz bere kideak Marga deitu ziotela, eta hemendik aurrera izen honekin ezagutuko zen. Hainbeste bidaien ostean eta ezkontza txar baten ostean urrutiko lehengusu batekin, Pierre d'Andurain 12 urte zaharragoa, 1993. urtean bere abentura deskabeiatuena egin zuen, La Meca hirian sartzea zen lehen emakuma mendebaldarra izatea. Hau saiatzean atxilotu egin zuten eta bitartean zapiak bordatzen eta beste emakumeeie dantza pasuak irakasten igaro zuen. Yiddako estantzia konplikatu zen, gainera, bere senarra, Soleiman, hilketaz akusatu zuten eta Yidda-ko kartzelan atzilotu zuten. Konstsul frantses bati Aurkibidea
98. esker, Roger Maigret ilarritaz hiltzea libratu zen. Etxera bueltatzean da berriro bere lehen senarrarekin baina Zenobiako hotelako sarreran, bortizki , hiltzen dute. 1937an Siria betirako utziko du gertakari hau gertatu eta gero. Bigarren Mundu Gerraren zehar, Marga eta bere semea Parisen bizi izan zuten eta gainera, alemaniarrek Parisa okupatuta zeukaten. Orduan, Margak bere bizitza alemaniarrei opioa saltzen eman izan zuen. Parisek askatasuna lortu eta gero, Marga eta bere semeak Kosta Urdinean bizitzera joan ziren. Hilabete batzuk eta gero, Nizanean atzilotu egiten dute eta Parisera berriro eramaten dute Raymon Clerisse-ren hilketaz akusatuta zegoelako. Froga faltagatik, berriro askatu zuten. 1948ko azaroaren 5ean, Tanger ibaian, bere itsasontzian hiltzen dute. Bakarrik 55 urte zeukan hau gertatu zenean eta bere gorputza ez zuten aurkitu. Aurkibidea
99. BIOGRAFIA Garaiko gertaeretan izandako partaidetza: Marga D’Andurain ez zuen partaidetza hartu gertakari historiko askotan baina bai bizi izan zuen asko. Parisera bizitzera joan zenean bere semearekin opio saldu behar izan zien naziei, denboraldi horretan Frantzia zuten okupatuta, eta arabiako zenbait arazoetan sartuta ikusi zen. Merkatu beltzean lantzea eta mendebaldeko lehen pertsona Mekan sartzen zena izatea nahi zuen. Merkatu beltzan lan egitea eta Britaniarentzat espiotzat lantzea, azkenean, hilda bukatu zen. Bere lanaren balorazio pertsonala: Gure ustez, Marga oso trebea, merkataritzaren arloan, eta oso azkarra zen emakumea izan zen. Berak zuen helburua Mekan sartzen zen lehenengo mendebaldeko pertsona izan nahi zuen. Ikerlai, abenturazale eta espioi trebe eta paregabea izan zen baina bakarrik bere buruaz arduratu eta bere semea zaintzen zuen eta denboraldi txarrak bizi izan zituen, adibidez, hilketak, akuzazioak, epaiketak eta abar. Nahiz eta hainbeste tira-bira izan, emakume hau klase altuko pertsonekin harremanak izan zuen. Aurkibidea
103. Margaret Oliphant 1828ko apirilaren 4an jaio zen. noiz eta non jaio zen Margaret Oliphant? Wallyford-en jaio zen Musselburgh, East lothian-en urbil.(eskozian)
104. bere lanbidea: Nobelagilea,ipuingilea eta historiagile eskoziarra zen. Bere liburuen artean bikainenetako bat frankenstein liburua da, 120 titulu idatzi zituen haien artean; Carlingford (1863 – 1876) ; Merkland (1851) ; Kirsteen (1890); Invisible (1882)…
105. Bere bi z itza oso tragikoa izan zen pixkanaka pixkanaka bere gurasoak, bere senarra, bere hiru semeak eta bere anaiak ere galdu zituen; pilo bat idazten mantendu behar zituen. Bere garaiko gehien irakurritako idazlea izan zen, 120 nobelekin. Bere nobelak mamuzkoak ziren gehien batean. Pertsonaiaren historia
106. Historia: Margaret Oliphant 1828ko apirilaren 4an jaio zen. Wallyford-en jaio, Musselburgh, East lothian-en urbil.(Eskozian) . Nobelagilea, ipuingilea eta historiagile eskoziarra zen . Bere liburuen artean bikainenetako bat frankensteinen liburua da, 120 titulu idatzi zituen haien artean; Carlingford (1863 – 1876) ; Merkland (1851) ; Kirsteen (1890); Invisible (1882)… Bere bisitza oso tragikoa izan zen. Pixkanaka pixkanaka bere gurasoak, bere senarra, bere hiru semeak eta bere anaiak ere galdu zituen; pilo bat idazten mantendu behar zituen. Bere garaiko gehien irakurritako idazlea izan zen, 120 nobelekin . Bere nobelak mamuei buruzkoak ziren ,gehien batez. Margaret Oliphiant literatura gotikoa idazten zuen, bere lehenengo nobela 1849an idatzi zuen horrela eman zion hasiera ia mede erdira.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113. MARY KINGSLEY APARTEKO BIKTORIANA, INGALATERRAKO LAN NEKAGARRIA UTZI AFRIKARA JOATEKO ABENTUREN BILA
114.
115. 1862. urtean jaio zen Londresen. Bere bizitzaren lehenengo hogeta hamar urteak Londresen eta Cambridgen pasatu zituen. Bere aita doktorea zen , eta naturalista eta etnologo zalea. Mary ezin zen eskolara joan, bere garaian emakumeak ikastea debekatuta zegoelako, bakarrik ikasi zuen alemana bere aitari laguntzeko. Orduan Maryk bere kabuz ikasi zuen bere aitaren liburuak irakurtzen. 30 urte geroago bere gurasoak hil egin ziren, eta handik gutxira bere anaiak alde egin zuen; orduan berak orain arte ez zuen amnistia lortu zuen. Libre geratu ondoren, ez zuen denbora galdu; Afrikako bidaia hasi zen prestatzen. Mary- ren haurtzaroa
116. Lehenengo bidaia Zalantzazko bidaia Mary-ren lehenengo bidaia Mary Kingsley Ingalaterratik ( Liverpooletik ) atera zen 1893. urtean Afrikarantz abiatu zen, eta bere zenarraren bila zihoala esaten zuen bidaian zehar, emakume batek ezin zuelako bakarrik bidaiatu. Liverpooletik Sierra Leonako hiriburura ailegatu zen, eta Afrikako kostalde osoaren ertzetik joan zen hiri batzuetan eskala eginez, Luandara ailegatu arte. Handik beste itsazontsi bat hartu zuen Cabindara joateko.Hor hainbat gau pasa zituen, eta gero Kongo ibaitik joan zen Matadiraino, eta bertatik trenez joan zen Kinshasaraino( Maryrentzat bere bizitzan egindako gauza garrantsitzuenetariko bat). Handik, pertsona talde batekin Librevillera joan zen eta bidain zehar arrainak eta intsektuak bildumatu zituen. Han itsasontsi bat hartu zuen eta Ingalaterrara itzuli zen. Bonny
117. Mary-ren bigarren bidaia Mary Kingsley Afrikara bueltatu zen 1894. urtearen abenduan Liverpooletik. Günther- en euskarria izan zuen, Mary-ri Niger eta Kongoren artean arrainak bilatzea agindu zion, eta ekipo zientifiko bat ezkaini zion. Calabar-era ailegatu eta gero Cross ibaiaren zonaldea ikertzen egon zen eta bubi tribua ezagutzen. Ondoren itsasontzi baten bidez Glassera ailegatu zen. Gabon lurraldea ikertzea proposatu zen , baina horretarako bidai arrizkutsu bat egin behar zuen Ogowe ibaian zehar. Lanbéréraino bidaia ondo joan zen, baina hortik aurrera gauza batzuk aldatu egin ziren. Maryk idatzi zuen Talagouga ``Gabeziaren Atea´´ esan nahi zuen. Ondorioz, herrixka hartan Misio Ebangeliko Frantses bat sortu zuen. Calabar Limbe Glass Maryren bigarren bidaia Lamberéné Talagouga Mary-ren bigarren bidaia
118. Bertatik junglara egin zituen espedizio asko. Indigenen kanoak oso ondo erabiltzen ikasi zuen , eta horri esker bere bizitza salbatu zuen. Maryk Ogowe ibaian zehar zihoan beste zortzi galoekin. Bidaian zehar kanoak hainbat alditan bira egin zuen, baina Mary berriro kanoan sartzeko oso ondo moldatzen zen. Lambaréné-ra ailegatu ondoren, bidi berri bat antolatu zuen Ogowe eta Remboué ibaien artean, fang tribuaren herrialde berriak aurkituz. Mayk entzun zuen bezala, herrixka horietan kanibalismoa egiten zen,eta hori bere liburuetan agertzen da. Baina horrek ez zuen gelditu, eta herrixka berriak aurkitzen jarraitu zuen ohianan zehar. Remboué ibaiaren laguntzaz itzultzean kanoaz, ``ezinezkoa´´zen bidetik Mary-ren bigarren bidaia
119. Bigarren bidaia bukatzeko, Mary Kingsleyk Mungo Mah Lobeh (4095 m., gaur egungo Kamerun Mendia) igo zuen. Horrekin bukatu zuen bere bidaia, Ingalaterrara bueltatuz 1895. urtean. 1900.urtean Hegoafrikara bueltatu zen baina erizain bezala boersei laguntzeko. Hemen sukarra hartu zuen eta hil egin zen 37 urtekin. Mary-ren bigarren bidaia
120. Bibliografia eta iritzi pertsonala Bibliografia · Hacia los límites del mundo liburua, 156- 161 orrialdeak Iritzi pertsonala Arritzen nau garai honetan emakume ikertzaile bat ikustea, baina garai honetako emakume ikertzaile bakarranetakoa izan zen. Egilea:Ruben
121.
122. Bere lehenengo lana kazetari bezala uztean New Yorkera bidaiatu zuen,eta “The New York World” egunkarian lana eskatu zuen. Joseph Pulitzerrek kontratatzen dio eta lehenengo lan bezala emakumeentzako asilo psikiatriko bati buruz iruzkin bat idaztea bildaltzen dio. Bly asiloan barneratzen da, ero papera egiten, gaixoek jasaten zituzten egoera larriei aurre eginez. Hain ondo egin zuenez medikuek eta poliziak ere bai asilotik ateratzea debekatu zioten. Hamar egunez bere zentzutazuna erregutu eta gero askatu zuten. Kazetaritza eskutu mota hau bere estilo partikularra bihurtzen zen.
123. Bere bizitzako oroigarriena mundu osoari emandako itzulia izan zen. Bidai hau “World” egunkariari proposatu zion Julio Vernek idatzitako nobelagatik:”Munduari itzulia 80 egunetan.” Nellie Bly erreportai hau egiteko zozketa bidez aukeratua izan zen 1889Ko azaroaren 14an New Yorketik abiatu zen bidaian eta 1890ko urtarrilaren 25ean amaitu zen. Bidai honek Hirurogeita hamabi egun, sei ordu, hamaika minutu eta hamalau segundu iraun zuen eta horri esker munduko errekor marka berria egin zuen. Bizitatutako lekuak: Munduan zehar egindako bidaietan Inglaterra,Europa, Japon, Txina, Egipto, Hong Kong, Ceilan, Penang, Singapur, Yokohama, Julio Verneren etxea, Brindisi, Colombó, San Francisco, EEUU osoa etab. bisitatu zituen. Lehenengo emakumea izan zen munduari itzulia eman ziona eta baita ere bakarrik nabigatu zuena, horregaitik mundu osoko emakumeek inspiratu zituen.
124. Nellie Bly.k Robert Seaman aberatzarekin eskondu zen 1895ean. Honek bera baino 50 urte baino gehiaho zituen. Aldi berean egunkaritik erretiratu zen denboraldi batez. Seaman hil zenean 1904an, Nellie berriro lanean hasi zen berriak artxibatzen eta emakumeen sufragio zentsitarioari buruz berriak ematen. Europara bidaiatu zuen 1.Mundu Gerra zegoen bitartean eta kazetari bezala egon zen ekialde aurrean. 1922ko Urtarrilaren 27an, Nellie Blyk 57 urterekin hil egin zen neumonia baten ondorioz. New Yorken Elizabeth izeneko jolas-parke txiki bat dago “La vuelta al mundo en 80 dias gaiarekin.”
125. Gure balorazio pertsonala positiboa da. Lehenengoz, oso ondo iruditzen zaigu emakumea izatea trabarik ez jartzea bere bizitzan nahi izan duena egiteko : egunkarietan idaztea, bidai luzeak bera bakarrik egitea... Gainera errekor marka berri bat egin zuen eta hori harro egotekoa da, nahiz eta egun batzuk pasa ondoren gizon batek errekor marka hori kentzea. Eta amaitzeko, gure ustez, bera izan zen munduko beste emakumeei ateak ireki zituena bizitza heroikoak eta meta pertsonalak izateko.
126. Erabilitako material zerrenda : Internet -> Mujeres Viajeras -Victorianas -Nellie Bly Kontsultatu : Wikipedia eta Encarta. -Argazkiak googletik Egileak: Ziortza Bellido eta Deborah Lozano