unang digmaang pandaigdig

1. By :Janelle Evans ll-ss1

2.  NASYONALISMO
 IMPERYALISMO
 MILITARISMO
 MAGKAKARIBALNAALYANS
A

3.  1905-KRISIS SA MOROCCO
 1908-KRISIS SA BALKAN
 1913-IKALAWANG KRISIS SA
BALKAN

4.  Ang Unang Digmaang Pandaigdig (Ingles: World War I/pinaikling WWI) ay isang
pandaigdigang digmaang naganap mula 1914 hanggang 1918 na kinasangkutan ng mga
makapangyarihang bansa sa mundo na noon ay napapangkat sa dalawang magkalabang
alyansa: ang Alyadong Puwersa (sang-ayon sa Tatluhang Kasunduan ng Imperyong Briton,
Imperyong Ruso at Pransiya) at Puwersang Sentral (mula naman sa Tatluhang Alyansa ng
Imperyong Aleman, Awstriya-Unggriya at Italya). Ang digmaan ang ikaanim sa
pinakamapinsalang giyera sa kasaysayan.[1][2]
 Ang pagbaril kay Artsiduke Francis Fernando ng isang makabayang Serbiyo noong ika-28 ng
Hunyo, 1914 ang itinuturing na siyang pinakasanhi ng pagsisimula ng digmaan. Nagsimula ito
noong ika-28 ng Hulyo, 1914 nang magpahayag ng pakikidigma ang Awstriya-Unggriya laban
sa Serbiya na siya namang nagbunsod sa dalawang magkalabang alyansang nabanggit, kasama
na maging ang kani-kanilang kolonya, na makibaka sa isa't isa. Makalipas ang ilan pang
linggo, ang digmaan ay tuluyan nang lumaganap sa buong mundo.[3][4][5]

5.  Matapos makapagpahayag ng pakikidigma ay kagyat na sinalakay ng
Awstriya-Unggriya ang Serbiya. Sinundan ito ng pananakop ng
Imperyong Aleman sa Belhika, Luksemburgo at hilagang Pransiya, at
ng bigong pananalakay ng Imperyong Ruso sa silangang Alemanya.
Buhat naman nang mapipilan ng sandatahang Briton-Pranses ang
pag-abante ng sandatahang Aleman patungong Paris ay nauwi na sa
pakikidigmang pambambang ang mga sagupaan doon na siya naman
nagdulot upang halos hindi na umusad ang magkabilang panig.
Nang mga sumunod na taon ay nakisangkot na rin sa digmaan ang
Imperyong Otomano, Italya, Bulgarya, Rumanya, Gresya at iba pa
samantalang bumagsak ang monarkiya sa Rusya matapos ang
Himagsikang Ruso noong 1917 na nagbigay daan upang kumawala
ang mga Ruso sa digmaan at maglunsad ng sunod-sunod na opensiba
ang mga Aleman sa kanlurang Europa hanggang sa pumasok ang
Estados Unidos sa digmaan. Sumuko ang Imperyong Aleman at mga
kaalyado pagsapit nang ika-11 ng Nobyembre, 1918 matapos ang
isang matagumpay na kontra-opensiba ng Alyadong Puwersa.[6][7]

6. Si Franz Ferdinand (Disyembre 18, 1863 –
Hunyo 28, 1914) ay isang Artsiduke ng
Austria-Este, Prinsipe Imperyal ng Austria
at Malaharing Prinsipe ng Hungarya at
Bohemya, at mula 1889 hanggang sa
kanyang kamatayan, tinakdang
tagapagmana ng trono ng Austria-
Hungary[1]. Sa kanyang pagpaslang sa
Sarajevo, mabilis nagpahayag ng digmaan
ang Austria-Hungary laban sa Serbia.
Nagdulot ito ng mga bansang kakampi sa
Serbia na magpahayag ng digmaan sa isa't
isa na nagsimula ng Unang Digmaang
Pandaigdig.[2][3][4]
[baguhin]