2. Iluminizmi eshte nje levizje kulturore qe
u zhvillua ne shekullin XVIII, i cili u
quajt edhe “Shekulli i Arte”. Ose me
sakte iluminizmi eshte ndriçimi i
mendjes dhe funksioni i arsyes.
Iluministet ishin dijetare dhe thirreshin
edhe filozofe. Kjo levizje kulturore lindi
ne Angli dhe France, e me vone u
perhap ne te gjithe Evropen. Iluministet
goditen me guxim shoqerine feudale,
monarkine absolute, gjykatat e
korruptuara, injorancen fetare,
privilegjet e shtresave etj.

3. IDETE E
ILUMINISTEVE
verteta, thoshin iluministet,
E
zbulohet me ndihmen e arsyes dhe
shkences. Çdo gje e arsyeshme eshte
e vertete dhe duhet pranuar, e cdo
gje e paarsyeshme eshte e gabuar dhe
duhet flakur. Iluministet mbronin
mendimin e lire dhe barazine mes
njerezve. Sipas tyre, te gjithe
njerezit lindin te lire e te
barabarte. Njerezit duhet te shohin
se shoqeria e vjeter e mbyt lirine,
prandaj eshte e paarsyeshme dhe
duhet zevendesuar me nje shoqeri te
re, ku njerezit te jetojne te lire
dhe te barabarte. Iluministet

4. FIGURAT E SHQUARA TE ILUMINIZMIT
MONTESKJE
Monteskje theksonte se pushteti nuk duhet te jete ne
doren e nje njeriu, si ne monarkite absolute ashtu edhe ne
diktaturat. Pushteti duhet te drejtohet nga tri organe te
pavarura prej njeri-tjetrit:
pushteti legjislativ qe nxjerr ligjet (Parlamenti).
pushteti ekzekutiv qe zbaton ligjet (Qeveria e perbere
nga kryeministri dhe ministrat).
pushteti gjyqesor qe denon shkelesit e ligjeve.
Me nje ndarje te tille, qytetari gezonte lirine qe i jepte ligji.

5. ZHAN-ZHAK RUSOI
Zhan-Zhak Rusoi shpjegonte se si lindi
shoqeria njerezore. Njerezit, theksonte
Rusoi, jane te lire e te barabarte nga
natyra. Ai goditi shtresat e privilegjuara
dhe monarkine absolute. Rusoi ishte
perkrahes i republikes. Sipas tij,
drejtuesit e shtetit duhet t’i sherbejne
popullit, e jo populli atyre. Nese ata n
uk i sherbejne popullit, populli duhet t’i
heqe e t’i zevendesoje ata. Rusoi hedh
keshtu bazat e shoqerise demokratike.

6. FRANSUA MARI ARUA (VOLTERI)
Fransua Mari Arua (Volteri) eshte
krijuesi i shume tregimeve, poezive,
veprave historike etj. Volteri godet me
force paditurine dhe privilegjet e kishes
e te klerit, mbron barazine mes
qytetareve dhe lirine e mendimit e te
shprehjes. Ai ishte nje shkrimtar me
dhunti te shumta , duke prodhuar
punimet ne pothuajse cdo forme
letrare, poezi, drama, romane, ese dhe
vepra historike dhe shkencore e beri
veten nje iluminist shume te shquar.

7. ENLIGHTENMENT

8. PUNOI: KEITLIN USHE
KLASA: 7-B
TEMA: ILUMINIZMI
LENDA: HISTORI