3. Talasalitaan:
*Bunton-tambak o tumpok.
* Tanyag-kahulugan ay Sikat.
* Tari -sandata na kinakabit sa paa ng panabong na manok sa tuwing
labanan.
*Gatol - Hindi nagdadalawang isip o sigurado.
5. Si Basilio ay naglalakad sa kalye at makailang ulit na tiniyak na walang nakakakita o
sumusunod sa kaniya.Tinahan niya ang isang landas na walang gaanong
naglalakad hanggang marating ang matandang gubat na dating pag-aari ng mga
Ibarra subalit mula nang paniwalang patay na ito ay kinumpiska ng pamahalaan at
Buod:
6. Ulilang lubos si Basilio at nagtungo sa Maynila ,kung kani-kanino siya lumapit
upang manilbihan.Siya’y may sakit,gula-gulanit ang damit at wala ni isang
tumanggap sa kaniya.
7. Huminto siya sa harapan ng isang bunton ng mga bato at nagbigay galang,saka
nanalangin.Ito ang puntod ng kaniyang pinakakamahal na Ina na lingid sa kaalaman ng
lahat ay dinadalaw tuwing umuuwi siya sa bayan ng San Diego. Umupo siya at nagsimulang
magmuni-muni.
8. Labing tatlong taon na ang nakaraan subalit hindi pa rin nawala sa isip ni Basilio ang
nangyari sa ina.Nalagutan ng hininga ang kaniyang ina nang gabing iyon,may isang
lalaking nag-utos na kumuha siya ng kahoy.Pagbalik niya ay isang bangkay ng lalaki na
katabi ng kaniyang ina.Isang lalaki din ang dumating at tumulong sa pagsisiga sa bangkay
ng lalaki at paglilibing sa ina ni Basilio nasi Sisa.
9. Hanggang sa masumpungan niya ang kakilalang si Kapitan Tiago na
kababayan niya sa San Diego.Tinanggap siya nito bilang utusan na walang
kapalit na bayad ngunit pinayagang makapag-aral sa San Juan de Letran.
10. Hindi naging hadlang ang ginawang pagtrato ng mga guro’t kamag aral.Nagsikap siya at nag-
aral ng mabuti, lahat ng aralin ay kinabisado niyang mabuti ultimo tuldok at kudlit.Naipasa
niya ang pasalitang pagsusulit na halos hindi tumitigil at humihinga sa pagsasalita.Walang
gatol at walang pagkakamali siya sa pagsaulo at pagbibigkas ng mga leksiyon sa harap ng
11. Nasa harapan niya ang mga taong nagtitipon at humahanga sa kaniya .Lahat ng tao
ay nakinig sa kaniya at sasabihin niya ang mga bagay na higit na mahalaga,
kakalimutan niya ang kaniyang sarili at ang kapakanan ng mahihirap na mag-aaral
ang kaniyang isaisip at ihaharap.
12. Nagbunga nito ng magandang marka kasama ang medalya.Inudyak ni Kapitan Tiyago
na lumipat si Basilio sa Ateneo,hinangaan ni Basilio ang pagtuturo at ang
pagmamalasakit ng mga guro sa mag- aaral ,lalong nagsumikap mag-aral hanggang
palaring maging tanyag doon.
13. Noong una nais siyang maging abogado ni kapitan Tiago ngunit mahabang
salaysayin pa ito, bago ito maging abogado kaya pumayag na itong mag medisina si
Basilio sapagkat naisip niya na makakatulong si basilio ng mga bangkay kaya’t
magagamit ito sa lason na ilalagay sa tari ng kanyang panabong na manok sa
14. Huling taon na niya ng pag-aaral at dalawang buwan na lamang ay magtatapos na
siya at tatanghaling isang tunay na manggagamot.Naisipan niyang bumalik sa
San Diego at pakasalan si Juli upang mamuhay ng tahimik at maligaya.
15. Karagdagang kaalaman:
-Tuwing umuuwi si Basilio sa San Diego dinadalaw
niya ang puntod ng kaniyang ina.
-Medisina ang kinuhang kurso ni Basilio upang
matulungan ang mga may sakit at makahanap ng
lason pangkabit sa paa ng panabong manok ni
Kapitan Tiago.
-Ang ina ni Basilio nasi Sisa ay naging baliw
dahil siya’y ginahasa ng isang prayle.
17. Iugnaysakasalukuyangpanahon:
-ang karamihan sa mga mag-aaral ngayon sa
kasalukuyan ay nagsisikap hindi magliban sa
klase,nagtitiis sa pagsaulo ng mga aralin at masipag
sa mga gawain na binibigay ng mga guro kaya
nakapagtapos ng pag-aaral ng matagumpay kagaya
ng:
*Cum Laude
*Valedictorian
*Honor Students
at iba pa na mga parangal na natatanggap, kagaya ni
18. SakitsaLipunan:
- Ang pagkukutyat sa mga taong di
maayos ang pananamit
- Ang hindi pagtulong sa mga
nangangailangan
- Ang pag-aabuso sa mga mahihirap na
mga mag- aaral.
19. ARAL:
-Ang pagpapaalila ni Basilio upang makapag-aral
ay nagpapakita ng pagpapahalaga ni Rizal sa
Karunungan. Maging ano mang uri ng gawain
basta’t marangal ay kailangang pasukan upang
makatapos ng pag-aaral.
Kailangan ang pagtitiis, pagtitiyaga at
pagsusumigasig upang matuto.
20. Mga Tanong:
1. Bakit kailangang palihim pa ang
pagtungo ni Basilio sa gubat na ari ni
Kap. Tiyago?
-Ayaw na niyang maungkat nino man ang
kanyang kahapon. Siya’y pinaghahanap pa rin
ng bats sa likod ng may 13 taon nang
nakakalipas. (Alalahaning buhay pa si Padre
21. 2. Gaano pa katagal bago si Basilio maging
tanyag na manggagamot?
-Hanggang makapagtapos siya sa natitirang
dalawang buwan sa kaniyang pag-aaral sa
huling taon(4thyear).
