LA01.030_Chính sách phát triển công nghiệp tại địa phương (nghiên cứu áp dụng với tỉnh bắc ninh)

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹oBé gi¸o dôc vµ ®µo t¹oBé gi¸o dôc vµ ®µo t¹oBé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©nTr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©nTr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©nTr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
Bïi vÜnh kiªn
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp t¹i ®Þa ph−¬ng
(nghiªn cøu ¸p dông víi tØnh b¾c ninh)
Hµ néi, n¨m 2009

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹oBé gi¸o dôc vµ ®µo t¹oBé gi¸o dôc vµ ®µo t¹oBé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©nTr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©nTr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©nTr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
Bïi vÜnh kiªn
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp t¹i ®Þa ph−¬ng
(nghiªn cøu ¸n dông víi tØnh b¾c ninh)
Chuyªn ngµnh:Chuyªn ngµnh:Chuyªn ngµnh:Chuyªn ngµnh: QU¶N Lý KINH TÕQU¶N Lý KINH TÕQU¶N Lý KINH TÕQU¶N Lý KINH TÕ
M· sè:M· sè:M· sè:M· sè: 62.34.01.0162.34.01.0162.34.01.0162.34.01.01
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: 1. PGS. TS. §oµn ThÞ Thu Hµ
2. PGS. TS. Lª Xu©n B¸
Hµ néi, n¨m 2009

i
L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các s li u, k t lu n nêu trong Lu n án là trung
th c, có ngu n g c rõ ràng. Nh ng k t lu n khoa h c c a
Lu n án chưa t ng ư c ai công b .
Tác gi Lu n án
BÙI VĨNH KIÊN

ii
M C L C
TRANG PH BÌA
L I CAM OAN.....................................................................................................i
M C L C ..............................................................................................................ii
DANH M C CÁC T VI T T T..........................................................................v
DANH M C CÁC B NG S LI U .....................................................................vi
DANH M C CÁC BI U , TH .................................................................vii
DANH M C CÁC HÌNH V ...............................................................................vii
DANH M C CÁC PH L C..............................................................................viii
L I M U.........................................................................................................1
CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V CHÍNH SÁCH PHÁT
TRI N CÔNG NGHI P T I A PHƯƠNG........................................................6
1.1 CÔNG NGHI P T I A PHƯƠNG...........................................................................6
1.1.1 Khái ni m công nghi p t i a phương..................................................6
1.1.2 Vai trò c a công nghi p t i a phương.................................................9
1.1.3 Các y u t nh hư ng n s phát tri n công nghi p t i a phương...14
1.2 CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N CÔNG NGHI P T I A PHƯƠNG........................19
1.2.1 Khái ni m và ch c năng c a chính sách phát tri n công nghi p t i a
phương ...............................................................................................19
1.2.2 Phân lo i h th ng chính sách phát tri n công nghi p t i a phương..28
1.2.3 Ho ch nh và t ch c th c hi n chính sách phát tri n công nghi p t i
a phương..........................................................................................34
1.2.4 ánh giá chính sách phát tri n công nghi p t i a phương.................38
1.3 KINH NGHI M QU C T VÀ TRONG NƯ C V CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N
CÔNG NGHI P T I A PHƯƠNG...............................................................................45
1.3.1. Kinh nghi m c a Châu Âu v chính sách phát tri n công nghi p t i a
phương ...............................................................................................46
1.3.2. Kinh nghi m c a m t s nư c Châu Á và vùng lãnh th v chính sách
phát tri n công nghi p t i a phương .................................................48
1.3.3. Chính sách phát tri n công nghi p t i m t s a phương Vi t Nam 53
1.3.4. Nh ng bài h c kinh nghi m cho B c Ninh..........................................55
K t lu n chương 1 .........................................................................................56

iii
CHƯƠNG 2 TH C TR NG CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N CÔNG NGHI P
T NH B C NINH GIAI O N 1997 – 2007........................................................58
2.1.TÌNH HÌNH PHÁT TRI N CÔNG NGHI P T NH B C NINH TH I GIAN
QUA....................................................................................................................................58
2.1.1. i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i c a t nh B c Ninh tác ng n quá
trình công nghi p hoá, hi n i hoá.....................................................58
2.1.2. Khái quát tình hình phát tri n công nghi p t nh B c Ninh 1997 -
2007 ...................................................................................................62
2.2. TH C TR NG CÁC CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N CÔNG NGHI P T NH B C
NINH GIAI O N 1997-2007..........................................................................................68
2.2.1. Các giai o n hình thành và t ch c th c hi n chính sách phát tri n công
nghi p t nh B c Ninh..........................................................................68
2.2.2. Th c tr ng chính sách phát tri n công nghi p giai o n 1997- 2007 ...73
2.3. ÁNH GIÁ CHUNG V CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N CÔNG NGHI P T NH
B C NINH GIAI O N 1997-2007.................................................................................99
2.3.1. ánh giá chính sách theo cách ti p c n 3 giác ................................99
2.3.2. ánh giá chính sách theo 6 tiêu chí cơ b n .......................................100
2.3.3. ánh giá quá trình ho ch nh chính sách phát tri n công nghi p .....106
2.3.4. ánh giá t ch c th c hi n chính sách..............................................107
2.3.5. ánh giá chung v chính sách phát tri n công nghi p t nh B c Ninh
giai o n 1997-2007 .......................................................................113
K t lu n chương 2 .......................................................................................120
CHƯƠNG 3 NH HƯ NG VÀ GI I PHÁP HOÀN THI N CÁC CHÍNH SÁCH
CH Y U NH M Y M NH PHÁT TRI N CÔNG NGHI P T NH B C
NINH ..................................................................................................................122
3.1. B I C NH TRONG NƯ C VÀ QU C T TÁC NG N CHÍNH SÁCH
PHÁT TRI N CÔNG NGHI P T NH B C NINH .......................................................122
3.1.1. B i c nh qu c t và nh ng tác ng ch y u ....................................122
3.1.2. Nh ng tác ng trong nư c ..............................................................126
3.1.3. Nh ng thu n l i và khó khăn tác ng n ho ch nh chính sách phát
tri n công nghi p t nh B c Ninh .......................................................127
3.2. M C TIÊU, NH HƯ NG PHÁT TRI N CÔNG NGHI P VÀ QUAN I M
HOÀN THI N CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N CÔNG NGHI P T NH B C NINH...130

iv
3.2.1. M c tiêu và nh hư ng phát tri n công nghi p t nh B c Ninh..........130
3.2.2. Quan i m hoàn thi n chính sách phát tri n công nghi p t nh B c Ninh
.........................................................................................................135
3.3. HOÀN THI N CÁC CHÍNH SÁCH CH Y U PHÁT TRI N CÔNG NGHI P
T NH B C NINH.............................................................................................................141
3.3.1. Chính sách u tư phát tri n công nghi p..........................................141
3.3.2. Chính sách h tr ti p c n t ai .....................................................149
3.3.3. Chính sách thương m i, th trư ng....................................................150
3.3.4. Chính sách khoa h c, công ngh .......................................................153
3.3.5. Chính sách c i thi n môi trư ng kinh doanh .....................................154
3.3.6. Chính sách phát tri n ngu n nhân l c ...............................................155
3.3.7. Chính sách phát tri n công nghi p b n v ng.....................................158
3.4. CÁC GI I PHÁP CH Y U....................................................................................159
3.4.1. Gi i pháp tăng cư ng ch c năng, vai trò qu n lý Nhà nư c ..............159
3.4.2. Gi i pháp i m i hoàn thi n quy trình ho ch nh, t ch c th c hi n và
phân tích chính sách..........................................................................161
3.5. M T S XU T VÀ KI N NGH .....................................................................166
3.5.1. V i Trung ương và Chính ph ..........................................................166
3.5.2. V i a phương.................................................................................168
K t lu n chương 3 .......................................................................................169
K T LU N.........................................................................................................170
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH KHOA H C Ã CÔNG B C A TÁC GI
CÓ LIÊN QUAN N N I DUNG C A LU N ÁN ........................................172
DANH M C TÀI LI U THAM KH O .............................................................173
PH L C............................................................................................................178

v
DANH M C CÁC T VI T T T
1. C M T TI NG VI T
CNH Công nghi p hoá
H H Hi n i hoá
H ND H i ng nhân dân
KCN Khu công nghi p
KCNC Khu công ngh cao
KCX Khu ch xu t
UBND U ban nhân dân
SXKD S n xu t kinh doanh
DNNN Doanh nghi p nhà nư c
TNN u tư nư c ngoài
2. C M T TI NG ANH
ASEAN Association of South East Asian Nations (Hi p h i các nư c ông
Nam Á)
BO Building-Operation (Xây d ng-Kinh doanh)
BOT Building-Operation-Transfer (Xây d ng-Kinh doanh-Chuy n giao)
BT Building-Transfer (Xây d ng-Chuy n giao)
CZ Commercial Zone (Khu Thương m i)
EPZ Export Proccessing Zone (Khu ch xu t)
FDI Foreign Direct Investment ( u tư tr c ti p nư c ngoài)
GDP Gross Domestic Product (T ng s n ph m qu c n i)
ICD Inland Clearance Deport (C ng c n)
IEAT Industrial Estates Authority of Thailand (Ban qu n lý các KCN
Thái Lan)
TIEA Industrial Estates Association (Hi p h i KCN Thái Lan)
UNIDO United Nation Industrial Development Organization
(T ch c phát tri n công nghi p c a Liên Hi p Qu c)
USD The United-States Dollar ( ô la M )
VAT Value Added Tax (Thu giá tr gia tăng)
WEPZA World Export Processing Zones Association (Hi p h i KCX Th gi i)
NICs New Industrial Countries (Các nư c công nghi p m i)

vi
DANH M C CÁC B NG S LI U
B ng 2.1. Cơ c u s d ng t t nh B c Ninh năm 2005 .........................................59
B ng 2.2. T c tăng giá tr gia tăng, giá tr s n xu t công nghi p B c Ninh giai
o n 1997 - 2008...................................................................................................62
B ng 2.3. Di n tích t và v n u tư các khu công nghi p giai o n 1997 - 2007 .......74
B ng 2.4. S làng ngh và lao ng trong nh ng làng ngh t nh B c Ninh Ngu n:
S Công Thương t nh B c Ninh ............................................................................78
B ng 2.5. T ng h p ho t ng trong các làng ngh , năm 2005..............................79
B ng 2.6. Năng su t lao ng bình quân c a ngành công nghi p trong khu v c tư
nhân m t s t nh năm 2002 (giá tr s n xu t/lao ng tính theo giá 1994)...........79
B ng 2.7. So sánh v các s n ph m làng ngh năm 2001 (tính theo giá 1994) .......80
B ng 2.8. T c tăng trư ng bình quân c a các s n ph m ch l c c a B c Ninh
(Theo giá 1994) Ngu n: [11].................................................................................83
B ng 2.9. Các nhóm s n ph m có t c tăng trư ng cao hơn m c bình quân c a
ngành công nghi p giai o n 2003 - 2007 (Theo giá 1994)....................................84
B ng 2.10. Cơ c u t s n xu t công nghi p t nh B c Ninh n năm 2010 ............86
B ng 2.11. Dân s và dân s trong tu i lao ng t 2003 n 2007 ..................95
B ng 2.12. T ng s lao ng làm vi c trong các ngành và lao ng c a ngành công
nghi p Ngu n: [11]...............................................................................................95
B ng 2.13. T c tăng năng su t lao ng bình quân so v i các t nh lân c n........96
B ng 2.14. B ng t ng h p m c chi cho h tr phát tri n công nghi p .................103

vii
DANH M C CÁC BI U , TH
Bi u 2.1. Cơ c u kinh t t nh B c Ninh năm 1997 – 2007.................................61
Bi u 2.2. Cơ c u giá tr s n xu t công nghi p theo thành ph n kinh t (%, theo
giá th c t ) ............................................................................................................63
Bi u 2.3. Giá tr s n xu t công nghi p trên a bàn (Theo giá 1994) và ch s
phát tri n GTSXCN...............................................................................................66
Bi u 2.4. Quy mô v n u tư và su t v n u tư bình quân ..............................75
Bi u 2.5. S lư ng d án u tư qua các năm ...................................................76
th 3.1. D tính nhu c u v n cho phát tri n các giai o n ( t ng)...............144
DANH M C CÁC HÌNH V
Hình 1.1 Mô hình ti p c n chính sách phát tri n công nghi p t i a phương.........26
Hình 1.2 Mô hình nghiên c u chính sách phát tri n công nghi p t i a phương theo
hư ng phát tri n b n v ng.....................................................................................40
Hình 2.1 Các y u t phát tri n công nghi p b n v ng..........................................112

viii
DANH M C CÁC PH L C
Ph l c 1: T c tăng trư ng GDP theo giá so sánh 1994 phân theo ba khu v c
kinh t t 1997-2008 ...........................................................................................178
Ph l c 2: Thu và l i nhu n ngành công nghi p phân theo khu v c kinh t ........179
Ph l c 3: Cơ s và lao ng ngành công nghi p phân theo khu v c kinh t ........180
Ph l c 4: Tài s n và ngu n v n ngành công nghi p có n 31/12 hàng năm.......181
Ph l c 5: Doanh thu ngành công nghi p phân theo khu v c kinh t ...................182
Ph l c 6: Giá tr s n xu t công nghi p theo giá th c t c a các ơn v h ch toán
c l p phân theo ngành công nghi p c p 2.........................................................183
Ph l c 7: M t s ch tiêu kinh t ch y u t nh B c Ninh.....................................184
Ph l c 8: M t s ch tiêu c a B c Ninh so v i vùng KTT B c B và c nư c
năm 2005 ............................................................................................................185
Ph l c 9: V n u tư xây d ng trên a bàn t nh B c Ninh.................................186
Ph l c 10: D báo dân s B c Ninh n năm 2020 ............................................187
Ph l c 11: D báo nh p tăng GDP B c Ninh n năm 2020 ..........................188
Ph l c 12: D báo s d ng lao ng B c Ninh n năm 2020............................189
Ph l c 13: D báo nhu c u u tư B c Ninh n năm 2020................................190
Ph l c 14: D báo huy ng ngân sách t GDP B c Ninh n năm 2020...........191
Ph l c 15: D báo tăng trư ng GTSX công nghi p và Nông nghi p ..................192
Ph l c 16: T ng h p d án c p GCN T theo ngành ngh lĩnh v c n 31/12/2008.193
Ph l c 17: Di n tích các KCN, khu ô th theo quy ho ch n năm 2015...........194
Ph l c 18: B ng t ng h p t l l p y trong các KCN t p trung năm 2008......195

1
L I M U
1. Tính c p thi t c a tài nghiên c u
Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t th gi i, các mô hình công nghi p hoá
ư c ra i nh m ưa các qu c gia ang phát tri n rút ng n kho ng cách v i các
nư c phát tri n. Trong xu hư ng ó, chính sách công nghi p ư c ra i nh m d n
d t các n l c phát tri n t t i m c tiêu c t lõi c a chi n lư c công nghi p hoá
cũng như chi n lư c phát tri n c a m i qu c gia.
Chính sách công nghi p hư ng t i nh hình c u trúc ngành công nghi p
hi u qu trong m i quan h liên ngành, s d ng cơ ch th trư ng phân b ngu n
l c, huy ng các ngu n v n cho phát tri n công nghi p, phát huy l i th so sánh và
nâng cao năng l c c nh tranh qu c gia. ng th i chính sách công nghi p cũng ph i
t n d ng ưu th c a các vùng, a phương trong t ch c không gian kinh t cho s n
xu t công nghi p.
Trong xu th h i nh p và toàn c u hoá hi n nay, m i qu c gia ph i không
ng ng i m i, thúc y s phát tri n n n kinh t c a mình nh m theo k p và ch
ng h i nh p v i n n kinh t toàn c u. Nư c ta xu t phát t n n kinh t l c h u,
kém phát tri n, có th theo k p s phát tri n c a n n kinh t th gi i, t ư c
m c tiêu xây d ng n n kinh t th trư ng theo nh hư ng XHCN òi h i ng và
Nhà nư c ph i có chi n lư c và chính sách phát tri n kinh t phù h p, th c hi n
t ng bư c CNH-H H t nư c m t cách v ng ch c.
Chính sách phát tri n công nghi p là m t b ph n h u cơ và quan tr ng c a
h th ng chính sách kinh t . Trong ti n trình CNH-H H t nư c, chính sách phát
tri n công nghi p nh m m c tiêu phát tri n công nghi p t nư c. Văn ki n các i
h i ng toàn qu c l n th VI, VII ã xác nh “Ti n hành quy ho ch các vùng,
trư c h t là các a bàn tr ng i m, các Khu ch xu t, Khu kinh t c bi t, Khu
công nghi p t p trung”. Ti p theo, n Ngh quy t i h i l n th VIII năm 1996
ã xác nh rõ: “Hình thành các Khu công nghi p t p trung (bao g m c KCX,
KCNC) t o a bàn thu n l i cho vi c xây d ng các cơ s công nghi p m i. Phát
tri n m nh công nghi p nông thôn và ven ô th . các thành ph , th xã, nâng c p,
c i t o các cơ s công nghi p hi n có, ưa các cơ s không có kh năng x lý ô
nhi m ra ngoài thành ph , h n ch vi c xây d ng cơ s công nghi p m i xen l n
khu dân cư”. H i ngh l n 4 c a Ban ch p hành Trung ương khoá VIII ã xác nh
hư ng phát tri n Khu công nghi p trong th i gian t i là “Phát tri n t ng bư c và
nâng cao hi u qu c a các Khu công nghi p”. Ngh quy t i h i ng X ã nh n
m nh ”Nâng cao ch t lư ng, s c c nh tranh, hàm lư ng khoa h c công ngh và t

2
tr ng giá tr tăng thêm, giá tr n i a trong s n ph m công nghi p. Phát tri n công
nghi p và xây d ng g n v i phát tri n d ch v , phát tri n ô th và b o v môi
trư ng”... “Hoàn ch nh quy ho ch các khu, c m, i m công nghi p trong ph m vi
c nư c; hình thành các vùng công nghi p tr ng i m; g n vi c phát tri n s n xu t
v i m b o các i u ki n sinh ho t cho ngư i lao ng.”
B c Ninh là m t t nh m i ư c tái l p năm 1997, n m phía b c Th ô Hà
N i, có nhi u l i th v v trí a lý, ti m năng t ai và con ngư i. Xu t phát t m t
t nh nông nghi p là chính (chi m g n 50% GDP), vi c phát tri n công nghi p trong
ó vi c xây d ng các KCN t p trung, phát tri n các c m công nghi p làng ngh , a
ngh ư c xác nh là khâu t phá y nhanh t c chuy n d ch cơ c u kinh t
c a t nh t nông nghi p - công nghi p - d ch v sang công nghi p - d ch v - nông
nghi p là nh hư ng úng n nh m ph n u n năm 2015 B c Ninh cơ b n tr
thành t nh công nghi p như Ngh quy t i h i ng b t nh B c Ninh l n th
16(2001-2005), l n th 17(2006-2010) ra. Như v y, t nh B c Ninh ph i có chi n
lư c phát tri n công nghi p và quan tr ng là xây d ng chính sách phát tri n công
nghi p t i a phương phù h p. Tuy nhiên, chính sách phát tri n công nghiêp t i a
phương nhi u t nh trong ó có B c Ninh còn t n t i nhi u b t c p làm h n ch s
phát tri n công nghi p nói riêng và phát tri n kinh t - xã h i nói chung.
Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương c n thi t và r t quan tr ng,
nhưng Vi t Nam v n tương i m i m , chưa ư c quan tâm úng m c m t cách
có h th ng. Do ó, c n ư c quan tâm nghiên c u y hơn c v m t lý lu n và
t ng k t th c ti n. Xu t phát t nh ng cơ s lý lu n và th c ti n y tôi ch n tài
“Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương, nghiên c u áp d ng v i t nh
B c Ninh” làm Lu n án Ti n s c a mình.
2. Tình hình nghiên c u
Trên th gi i ã có nhi u nghiên c u c a các nhà kinh t h c v chính sách
công nghi p như Motoshigte Ito trong cu n "Phân tích kinh t v chính sách công
nghi p"; Shinji Fukawa trong "Chính sách công nghi p và chính sách c a Nh t
B n trong th i kỳ tăng trư ng"; Goro Ono v i tác ph m "Chính sách công nghi p
cho công cu c i m i. M t s kinh nghi m c a Nh t B n" (Nhà xu t b n Chính
tr qu c gia 1998). Trong quá trình nghiên c u v s th n kỳ c a ông Á, nhi u
tác gi ã nghiên c u v vai trò c a Nhà nư c trong th c hi n các chính sách công
nghi p như: Chang (1981), Noland, Pack (2000, 2002), Pindez (1982), Donges
(1980), Reich (1982).

3
Các nhà khoa h c Vi t Nam cũng c p n các n i dung v chính sách công
nghi p thông qua nghiên c u kinh nghi m c a nư c ngoài như: “Lý thuy t v l i th so
sánh: S v n d ng trong chính sách công nghi p và thương m i c a Nh t B n” (Tr n
Quang Minh, Nhà xu t b n Khoa h c xã h i, Hà N i, 2000); “Kinh t h c phát tri n v
công nghi p hoá và c i cách n n kinh t ” (PGS.TS c nh, Nhà xu t b n Chính
tr Qu c gia, Hà N i 2004). M t s tác gi ti p c n chính sách công nghi p qua nghiên
c u v công nghi p hóa Vi t Nam như: “M t s v n công nghi p hoá, hi n i
hoá Vi t Nam” (GS. TS Hoài Nam, Nhà xu t b n Khoa h c xã h i, 2003); “Công
nghi p hoá, hi n i hoá Vi t Nam: Phác th o l trình” (PGS. TS Tr n ình Thiên,
Nhà xu t b n Chính tr Qu c gia, 2002); “Tăng trư ng và công nghi p hoá, hi n i
hoá Vi t Nam” (TS. Võ Trí Thành, Nhà xu t b n Khoa h c xã h i, 2007),...
Bên c nh ó, m t s tác gi ã có nh ng nghiên c u v công nghi p nông thôn
như: TS Nguy n i n, GS.TS. Nguy n K Tu n, TS. Nguyên Văn Phúc. M t s nghiên
c u v t nh B c Ninh như: Nguy n Th Th o - “Phát huy l i th nh m y m nh phát
tri n kinh t t nh B c Ninh”; Nguy n S - “Quá trình CNH – H H nông nghi p, nông
thôn t nh B c Ninh t 1986 n nay, th c tr ng, kinh nghi m và gi i pháp”.
Tuy nhiên, chưa có công trình nghiên c u v chính sách phát tri n công nghi p
t i a phương v i cách ti p c n t nghiên c u lý lu n v chính sách công nghi p áp
d ng cho vùng, a phương, hay nói cách khác nghiên c u chính sách phát tri n công
nghi p t i a phương t chính sách công nghi p và lý lu n v phát tri n vùng, lãnh th .
Trong th i gian qua, th c hi n ch trương c a ng và Nhà nư c v phát
tri n kinh t -xã h i, t nh B c Ninh ang xây d ng nh hư ng phát tri n cho mình,
th hi n qua các Văn ki n i h i ng b t nh, các văn b n v chi n lư c và quy
ho ch t ng th phát tri n kinh t -xã h i c a t nh ư c xác nh trong t ng th i kỳ.
T nh B c Ninh cũng ã hình thành m t s chính sách nh m phát tri n các
KCN t p trung, các c m công nghi p v a và nh , c m công nghi p làng ngh ,
khuy n khích chuy n i t tr ng lúa năng su t th p sang nuôi tr ng thu s n,
khuy n khích ào t o ngh cho nông dân,… Song, có tính h th ng, toàn di n
cho phát tri n công nghi p thì c n có nh ng nghiên c u t ng th m i áp ng nhu
c u phát tri n trong giai o n m i. Cho n nay chưa có công trình nghiên c u nào
ã ư c công b trùng tên v i tài c a Lu n án này.
3. M c tiêu và nhi m v nghiên c u
M c tiêu c a Lu n án là trên cơ s nghiên c u lý lu n và phân tích th c
tr ng chính sách phát tri n công nghi p t nh B c Ninh, Lu n án xu t phương
hư ng, gi i pháp hoàn thi n chính sách phát tri n công nghi p t nh B c Ninh nh m
y nhanh phát tri n công nghi p c a t nh theo hư ng CNH-H H.

4
th c hi n m c tiêu t ng quát trên, Lu n án ra m t s nhi m v c
th sau:
- Làm rõ cơ s lý lu n v chính sách phát tri n công nghi p nói chung và
chính sách phát tri n công nghi p t i a phương nói riêng;
- Nghiên c u kinh nghi m và chính sách phát tri n công nghi p c a m t s
qu c gia trên th gi i;
- Phân tích ánh giá th c tr ng phát tri n công nghi p và chính sách phát
tri n công nghi p c a t nh B c Ninh trong giai o n 1997-2007;
- Tìm ra nh ng h n ch và nguyên nhân trong chính sách phát tri n công
nghi p c a t nh;
- xu t phương hư ng và gi i pháp nh m hoàn thi n chính sách phát tri n
công nghi p c a T nh B c Ninh giai o n n năm 2020.
4. i tư ng và ph m vi nghiên c u
i tư ng nghiên c u:
Lu n án t p trung vào nghiên c u chính sách phát tri n công nghi p t i t nh
B c Ninh dư i giác là công c qu n lý kinh t .
Ph m vi nghiên c u:
tài t p trung nghiên c u m t s chính sách phát tri n công nghi p t nh
B c Ninh trong quá trình phát tri n 10 năm và tác ng c a nó t i s phát tri n công
nghi p t i a phương như: Chính sách u tư phát tri n công nghi p; h tr ti p
c n t ai; thương m i th trư ng; khoa h c công ngh ; c i thi n môi trư ng kinh
doanh; phát tri n ngu n nhân l c; phát tri n công nghi p b n v ng. Các chính sách
này ã tác ng thúc y phát tri n công nghi p nói chung, các KCN t p trung quy
mô l n và phát tri n các khu công nghi p v a và nh , các khu công nghi p làng
ngh nói riêng trên a bàn t nh.
V th i gian tài t p trung nghiên c u chính sách phát tri n công nghi p
t nh B c Ninh trong giai o n 1997 (Năm tái l p t nh B c Ninh) n năm 2007 và
ra phương hư ng và gi i pháp hoàn thi n chính sách phát tri n công nghi p c a
t nh cho giai o n 2008-2020.
5. Phương pháp nghiên c u
tài ư c th c hi n v i phương pháp lu n duy v t bi n ch ng, phương
pháp duy v t l ch s ; các phương pháp c th ư c s d ng bao g m: phương pháp
t ng h p, phân tích h th ng, th ng kê, so sánh trên cơ s các s li u th c t t ó
d báo xu t các phương hư ng gi i pháp cho giai o n ti p theo.
tài k t h p s d ng các s li u th ng kê t k t qu c a các công trình
nghiên c u khoa h c ã ư c công b , các s li u t các s ban ngành c a t nh B c

5
Ninh, các báo cáo c a U ban nhân dân t nh B c Ninh, báo cáo c a các B và
Chính ph , các văn ki n c a Ban ch p hành Trung ương ng và c a t nh ng b
và ngu n T ng c c Th ng kê, C c th ng kê B c Ninh.
6. óng góp m i c a lu n án
Lu n án ã có nh ng óng góp chính sau ây:
- H th ng hoá và làm rõ lý lu n cơ b n v chính sách phát tri n công nghi p
t i a phương trong quá trình CNH-H H. Xây d ng các phương pháp ánh giá
chính sách theo quan i m cân b ng t ng th theo 3 giác và cân b ng b ph n
theo 6 tiêu chí, làm cơ s cho quá trình ho ch nh, th c thi và ánh giá chính sách
phát tri n công nghi p t i a phương;
- Phân tích th c tr ng chính sách phát tri n công nghi p t nh B c Ninh trong
giai o n 1997-2007; làm rõ quan h tác ng c a các chính sách phát tri n công
nghi p t i s phát tri n công nghi p quy mô l n hi n i và phát tri n công nghi p
truy n th ng, công nghi p nông thôn;
- Góp ph n ánh giá vai trò c a chính quy n a phương trong quá trình
ho ch nh, th c thi, ánh giá các chính sách phát tri n công nghi p c a t nh trong
quá trình phát tri n;
- Xây d ng các quan i m, phương hư ng và xu t các gi i pháp nh m
hoàn thi n m t s chính sách ch y u nh m y m nh phát tri n công nghi p phù
h p v i tình hình c th c a t nh B c Ninh trong giai o n 2008-2020;
- ưa ra nh ng ki n ngh góp ph n hoàn thi n chính sách c a ng và
Nhà nư c nh m phát tri n công nghi p nói chung, công nghi p các a phương
trong quá trình CNH-H H.
7. K t c u c a lu n án
Ngoài ph n m u; k t lu n; m c l c; ph l c; danh m c tài li u tham kh o;
Lu n án k t c u thành 3 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n và th c ti n v chính sách phát tri n công nghi p
t i a phương
Chương 2: Th c tr ng chính sách phát tri n công nghi p t nh B c Ninh
giai o n 1997-2007
Chương 3: nh hư ng và gi i pháp hoàn thi n các chính sách ch y u
nh m y m nh phát tri n công nghi p t nh B c Ninh.

6
CHƯƠNG 1 CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V CHÍNH SÁCH
PHÁT TRI N CÔNG NGHI P T I A PHƯƠNG
1.1 CÔNG NGHI P T I A PHƯƠNG
1.1.1 Khái ni m công nghi p t i a phương
Có nhi u quan i m khác nhau v khái ni m công nghi p t i a phương. Có
quan i m cho r ng khái ni m công nghi p t i a phương là m t khái ni m ư c
dùng ch m t b ph n c a ngành công nghi p ư c ti n hành a phương, hay
chính xác hơn là các ho t ng s n xu t mang tính ch t công nghi p di n ra a
phương. M t s tác gi khác ã s d ng thu t ng công nghi p t i a phương
bao hàm toàn b nh ng ho t ng phi nông nghi p di n ra trong ph m vi lãnh th
c a m i a phương, t c là bao g m c xây d ng và các ho t ng d ch v khác. Nó
bao g m các ngành ngh ti u, th công nghi p, th công c truy n, các ngành ngh
công nghi p m i, các t ch c ho t ng d ch v nông thôn v i các quy mô khác
nhau. Nói n công nghi p t i a phương là nói n phát tri n ngành ngh công
nghi p, các t ch c ho t ng kinh t ngoài nông nghi p a phương.
Vi c t n t i nh ng ý ki n khác nhau v khái ni m công nghi p t i a
phương ch y u xu t phát t th c tr ng các doanh nghi p công nghi p a phương
còn nh bé và có s chia c t trong qu n lý gi a Trung ương và a phương; quy mô
và chính sách phát tri n công nghi p t i a phương chưa ư c xác nh rõ ràng,
h p lý. các a phương có t tr ng nông nghi p l n trong cơ c u kinh t thì công
nghi p t i a phương l i càng nhi u v , nhi u d ng, quy mô còn manh mún và
chưa n nh, trình công ngh th p kém. M c chuyên môn hoá và phát tri n
công nghi p và d ch v nông thôn còn th p, có khi nhi u ngành ngh công nghi p
và d ch v an xen v i nhau, khó tách bi t. Nhưng i u ó d d n t i cách hi u
ng nh t khái ni m công nghi p t i a phương v i công nghi p nông thôn.
Trư c nh ng quan i m khác nhau như trên, c n ti p c n khái ni m công
nghi p t i a phương theo nh ng góc khác nhau.
Th nh t, ti p c n theo a bàn phát tri n kinh t t i a phương, công nghi p
t i a phương ư c xem như khu v c công nghi p ư c b trí theo a bàn qu n lý.
Cách ti p c n này thư ng ư c chính quy n a phương s d ng cho vi c l p k
ho ch phát tri n kinh t - xã h i trong vùng lãnh th c a h . T quan i m này công
nghi p t i a phương có th ư c coi như m t b ph n c a kinh t a phương,
phát tri n theo m t t l h p lý khi so v i các ngành kinh t khác c a a phương.

7
Th hai, ti p c n theo ngành, công nghi p t i a phương ư c coi là m t b
ph n c a ngành công nghi p ư c b trí, phân b t i a phương có m i liên k t
ch t ch v i các doanh nghi p khác trong ngành này và phát tri n trong t ng th
phát tri n ngành công nghi p c a c nư c.
Th ba, ti p c n góc phát tri n kinh t - xã h i, công nghi p t i a
phương ư c hình thành t m t th c t là m c tăng dân s cao, i s ng th p,
ru ng t canh tác h n h p, th t nghi p và bán th t nghi p nhi u trong khu v c
nông thôn. Công nghi p t i a phương ư c coi như m t phương ti n t o ra vi c
làm và thu nh p cho nh ng ngư i dân và là phương th c thu hút có hi u qu l c
lư ng lao ng dư th a ang gia tăng nông thôn. Theo như cách ti p c n này công
nghi p t i a phương bao g m toàn b nh ng ho t ng s n xu t công nghi p và
nh ng d ch v liên quan nông thôn. ây là phương ti n phát tri n kinh t - xã h i
và gi i quy t nh ng v n trong khu v c nông thôn nói chung và c ng c công
nghi p nông thôn nói riêng. Như v y, khái ni m công nghi p t i a phương s
ư c ti p c n trong b i c nh mà ho t ng phát tri n công nghi p ư c tri n khai
t i m i a phương ư c coi như là phương ti n t o ra vi c làm và thu nh p cho
ngư i dân, thu hút lao ng dư th a c a a phương c bi t là khu v c nông
thôn. Quá trình phát tri n công nghi p m i a phương cũng bao g m các ho t
ng h tr tiêu th s n ph m và t o thu n l i trong quá trình s n xu t. Nh ng
ngành công nghi p ã hình thành và phát tri n cũng như ư c b trí t i a phương
d a trên nh ng l i th v c i m t nhiên, kinh t - xã h i, ngu n l c và nh ng
l i th khác, s d ng có hi u qu ngu n nguyên li u ho c lao ng t i a phương.
Th tư, ti p c n t góc t ch c không gian kinh t - xã h i theo lý thuy t
phát tri n vùng a phương. Các lý thuy t phát tri n vùng ã ch ra các nguyên lý t
ch c không gian kinh t - xã h i sao cho có hi u qu nh t tác ng n s phát tri n
c a vùng nh m tăng cư ng hi u ng và liên k t các quá trình phát tri n trong m t
tr t t kinh t xã h i hư ng t i phát tri n b n v ng. Cơ c u kinh t vùng, a
phương là bi u hi n v m t v t ch t c th c a phân công lao ng xã h i theo lãnh
th . Cơ c u công nghi p theo lãnh th h p lý là k t qu tr c ti p c a t ch c không
gian kinh t - xã h i. Khi ti n hành t ch c không gian c n tính toán l a ch n
phương án t t nh t xác nh các i tư ng vào lãnh th m t cách t i ưu.
Chính vì v y, vi c t ch c không gian kinh t – xã h i t i vùng a phương
không ch b trí h p lý các i tư ng mà còn sàng l c các i tư ng gi l i trong
lãnh th phù h p v i s c ch a c a vùng a phương. T ó thúc y s phát
tri n cao hơn c a cơ c u vùng a phương. ó chính là k t qu l a ch n và hình

8
thành các ngành kinh t , các thành ph n, t ch c kinh t phù h p v i c i m t
nhiên, kinh t , xã h i, phong t c, t p quán c a vùng a phương. Cơ c u kinh t
vùng a phương h p lý ph i m b o hai nhóm m c tiêu cơ b n: m c tiêu phát
tri n c a b n thân vùng a phương; m c tiêu c a n n kinh t qu c dân th c hi n
theo ch c năng vùng a phương trong chi n lư c phát tri n c a qu c gia.
Lý thuy t phát tri n vùng luôn nh n m nh n vai trò c a vùng ng l c, c c
phát tri n hay các khu v c theo hình th c phát tri n tr ng i m lãnh th . Do ó, t
ch c không gian kinh t – xã h i vùng a phương c n ch a ng nh ng khu v c
này phát huy hi u qu l i th so sánh, nâng cao năng l c c nh tranh vùng a
phương. Các hình th c cơ b n là: vùng ng l c hay vùng kinh t tr ng i m (thu c
vùng l n qu c gia); chùm và chu i ô th ; hành lang kinh t ; c khu kinh t ; khu
công nghi p; khu vư n ươm công nghi p. Như v y, t i vùng a phương, các doanh
nghi p, cơ s s n xu t công nghi p có th ư c phân b theo các c i m t ch c
không gian kinh t , t o thành các vùng, c c, khu v c có y u t ng l c phát tri n,
ng th i có th t n t i dư i d ng các cơ s s n xu t quy mô nh và v a.
Công nghi p v a và l n ư c t t i a phương như là k t qu c a chính
sách phi t p trung công nghi p c a Chính ph làm gi m m t công nghi p c a
các ô th . Nh ng khu công nghi p như th thư ng ư c b trí t i khu giáp ranh c a
các thành ph l n, v a có tác d ng gi m t i cho khu v c ô th và cung c p thêm
vi c làm trong khu v c. i v i khu v c nông thôn vi c phát tri n công nghi p
thông qua nh ng doanh nghi p công nghi p quy mô nh , v i cơ s s n xu t có trình
công ngh thích h p, s d ng v n u tư phù h p v i ngư i dân nông thôn.
Phát tri n công nghi p t i a phương là tìm cách phát huy các m t m nh,
tìm ki m và t o ra nh ng th m nh m i, t o ra các giá tr gia tăng cho các ho t ng
s n xu t, kinh doanh, thương m i,… liên quan n các ho t ng c a lĩnh v c công
nghi p t i a phương; s thay i các y u t và thái c a các tác nhân trong t ng
th i i m nh t nh.
Phát tri n công nghi p t i a phương ư c hi u ó là vi c ra cho lãnh th
vùng a phương chi n lư c phát tri n công nghi p ư c b o m th c thi b i chính
sách phát tri n d a trên l i th ; chi n lư c này s thư ng xuyên ư c ánh giá và xác
nh, i u ch nh theo s xu t hi n c a các tình hu ng, các y u t và tác nhân m i,
hay theo s phát tri n c a môi trư ng kinh t , chính tr , xã h i có liên quan.
Phát tri n công nghi p t i a phương không ch liên quan n vi c h i nh p
v i th trư ng bên ngoài mà còn liên quan t i s xoá b nh ng l h ng t i a
phương ó, nghĩa là khuy n khích các doanh nghi p tìm ki m nh ng nhà cung c p và

9
khách hàng ngay t i a phương c a mình. Khuy n khích s tương tác gi a các doanh
nghi p a phương s t o ra cơ h i kinh doanh, phát tri n công ngh cũng như quy
mô u tư c a các doanh nghi p t o i u ki n thúc y phát tri n kinh t a phương.
T các cách ti p c n y có th rút ra khái ni m công nghi p t i a phương
ư c c p trong Lu n án này bao g m: Các ngành công nghi p, các cơ s s n xu t,
kinh doanh, d ch v công nghi p trên a bàn m t t nh, vùng, theo ranh gi i a lý
xác nh. Theo khái ni m này công nghi p t i a phương ã bao g m không phân
bi t các lo i hình s h u, lo i hình qu n lý, quy mô thu c a bàn c a m t a
phương xác nh. Công nghi p t i a phương là b ph n c a công nghi p qu c gia,
g n v i không gian kinh t -xã h i c a a phương theo ranh gi i xác nh.
1.1.2 Vai trò c a công nghi p t i a phương
Phát tri n công nghi p t i a phương là nh ng n i dung quan tr ng, là
h p ph n c a công nghi p c a m i qu c gia. Cho dù có nhi u cách ti p c n và
nh n nh khác nhau v phát tri n công nghi p t i a phương nhưng h u h t các
quan i m này u th ng nh t cao vai trò c a phát tri n công nghi p t i a
phương, ó là:
1.1.2.1 Phát tri n công nghi p t i a phương óng góp vào s tăng trư ng c a
vùng a phương nói riêng và n n kinh t qu c dân nói chung
S phát tri n kinh t áng ghi nh n c a các nư c ông Á trong hơn m t th p
k g n ây mà c bi t là s tăng trư ng kinh t th n kỳ c a Trung Qu c ã ư c
ghi nh n như là m t hình m u c a th gi i v ho ch nh và th c thi phát tri n công
nghi p t i a phương. Trung Qu c v i phát tri n công nghi p t i a phương phù
h p dư i mô hình các c khu kinh t trong 10 năm g n ây luôn duy trì t c tăng
trư ng cao và ã phát tri n n m c ư c g i là "Công xư ng c a th gi i". Ngoài
ra, các nư c, vùng lãnh th châu Á khác như Hàn Qu c, ài Loan có h th ng công
nghi p t i a phương phát tri n cũng ã t t c tăng trư ng bình quân cao hơn
8%/năm trong vòng hơn th p niên qua. Ngay c các nư c như Malayxia và Thái
Lan có t c tăng trư ng 7-10% trong cu c kh ng kho ng tài chính gây thi t h i
trong các năm 1997-1998 c a châu Á, cũng ã ph c h i, th c t các nư c này ã
t n t c tăng trư ng hàng năm kho ng trên 5%.
Phát tri n công nghi p t i a phương góp ph n huy ng v n tích lu , ng
th i tác ng n phát tri n ngành nông nghi p và các ho t ng kinh t phi nông
nghi p khác t i ch , giúp hi n i hoá trong nông nghi p và tăng thu nh p c a
ngư i dân. T i Trung Qu c ã c i cách toàn di n nông thôn sau năm 1978 v i s

10
phát tri n c a lo i hình “xí nghi p hương tr n” là bi u hi n rõ nét c a phát tri n
công nghi p t i a phương .
Chính sách phát tri n công nghi p nông thôn là m t ph n quan tr ng trong
chính sách phát tri n công nghi p t i a phương hư ng vào s d ng các s n
ph m c a nông nghi p cung c p như nguyên li u u vào và bán s n ph m c a
nó ra th trư ng nông thôn. Công nghi p nông thôn cũng có th t o ra m i liên
k t gi a thành th và nông thôn b ng nh ng m i liên k t v i công nghi p l n
thành th , giúp gi m kho ng cách gi a thành th và nông thôn không ch v thu
nh p và mà còn c k thu t.
Hi u theo nghĩa v năng su t và s d ng lao ng, phát tri n công nghi p
t i a phương nh hư ng gi a s d ng nhi u v n (công ngh hi n i) và công
nghi p nông thôn quy mô nh truy n th ng. Trong nhi u trư ng h p, s d ng k
thu t trung bình, công ngh thích h p, do ó s d ng nhi u lao ng. Các nư c
ang phát tri n cũng có chính sách b o v và phát tri n công nghi p nông thôn
truy n th ng nhưng không ph i là quá trình s n xu t b ng nh ng máy móc l c
h u l i th i.
Như v y, phát tri n công nghi p nông thôn phù h p ã không làm suy gi m
công nghi p các khu công nghi p t p trung, mà b sung và làm m nh thêm cho
công nghi p thành ph , ng th i t o ra nh ng l i th c a chính mình trong quá trình
phát tri n do các y u t :
+ S v n ng mang tính a lý c a các y u t s n xu t không hoàn h o, phát
tri n công nghi p phân tán s y nhanh m c s d ng các ngu n l c s n xu t
s n có c a t nư c thông qua tăng cư ng ngu n l c t i ch .
+ S d ng công ngh thu hút nhi u lao ng làm cho h s v n/lao ng
trong công nghi p nông thôn th p hơn so v i công nghi p cùng quy mô thành th .
i m này ư c coi là phù h p v i m c s d ng ngu n l c tương ng và khai
thác các l i th so sánh c a khu v c nông thôn.
+ S n xu t quy mô nh thư ng linh ho t hơn và có kh năng thích ng hơn
v i các hoàn c nh kinh t ang thay i hơn là s n xu t quy mô l n.
+ Công nghi p nông thôn hư ng vào phát tri n các doanh nghi p quy mô
nh nói chung là cơ s s n sinh ra tài năng và k năng kinh doanh.
M t khác, phát tri n công nghi p hi n i t p trung theo vùng trong t ng a
phương có tác ng lan to v kinh t và xã h i c a vùng, lãnh th t o áp l c lên h
th ng cơ s h t ng k thu t, t o nên hi n tư ng di dân và t p trung lao ng, làm
h t nhân hình thành ô th công nghi p,.. Tác ng lan to này nó kích thích s phát

11
tri n cho c vùng, t ng a phương. B i v y, t o ra s phát tri n không ch k t c u
h t ng k thu t cho các ngành công nghi p mà còn kích thích xây d ng các công
trình h t ng xã h i như nhà , b nh vi n, trư ng h c, khu vui chơi gi i trí, trung
tâm thương m i,... T ây t o d ng s phát tri n ng b kinh t - xã h i c a vùng,
a phương.
1.1.2.2 Phát tri n công nghi p t i a phương góp ph n gi i quy t vi c làm, gi m
nghèo và gi i quy t v n xã h i
Phát tri n công nghi p t i a phương t o công ăn vi c làm, thu nh p, xoá
ói gi m nghèo và góp ph n ti n t i phân ph i thu nh p công b ng hơn. T o vi c
làm ư c coi như m t m c tiêu hàng u c a công nghi p hoá a phương vì khu
v c nông thôn trong các nư c ang phát tri n tương i l c h u và ang g p ph i
tình tr ng th t nghi p và bán th t nghi p (tình tr ng nông nhàn). S vi c làm tăng
thêm nh phát tri n công nghi p có th tính theo công th c:
Ei = Ni x g (Vi) x Si
Trong ó:
Ei: s vi c làm tăng thêm hàng năm nh s tăng trư ng c a ngành i.
Ni: H s thu hút lao ng c a ngành i.
g (Vi): T c tăng trư ng hàng năm c a ngành i.
Si: T tr ng lao ng c a ngành i so v i toàn b l c lư ng lao ng tham gia
ho t ng c a n n kinh t .
Công nghi p hi n i s d ng nhi u v n và k thu t hi n i có th ch s
d ng và thu hút m t lư ng lao ng nh , i v i các nư c ang phát tri n và n n
nông nghi p l c h u không th nuôi s ng s dân nông thôn. Phát tri n công nghi p
t i a phương óng góp vào chương trình công nghi p hoá nông thôn như là nh ng
phương th c t o ra vi c làm phi nông nghi p trong khu v c nông thôn. m t s
qu c gia như Trung Qu c, n và In- ô-nê-xia, có nhi u ngư i làm vi c trong
các xí nghi p công nghi p nông thôn hơn là trong các xí nghi p công nghi p l n.
Công nghi p nông thôn có xu hư ng s d ng nhi u lao ng. Tuy v y, khu v c
công nghi p truy n th ng các nư c ang phát tri n có năng su t lao ng th p
thư ng tr ti n công cho công nhân r , i u ki n làm vi c không t t. Do ó, c n có
nh ng chính sách tr giúp t phía chính quy n a phương hay t phía chính ph
chúng ti p t c t n t i và phát tri n trên cơ s t o môi trư ng thu n l i chúng t
i m i. Nhưng hi n i hoá cũng c n ph i có th i gian, nên a s các nư c ang
phát tri n u ng h và b o v khu v c phi nông nghi p truy n th ng vì n u chúng
b tri t tiêu, m t s lư ng l n ngư i dân nông thôn s m t nh ng ngu n thu nh p

12
mà h có và n u m t khi khu v c này b th tiêu thì nó không còn kh năng phát
tri n tr l i. Phát tri n công nghi p t i a phương làm gi m s m t cân i xu t
hi n trong quá trình phát tri n kinh t xã h i. Các nư c ang phát tri n có n n kinh
t mang c trưng m nét hai khu v c: khu v c thành th và khu v c nông thôn.
Khu v c nông thôn cơ b n là nghèo và l c h u. Khu v c thành th ch a ng ti m
năng phát tri n nhanh hơn. Phát tri n công nghi p t i a phương có th thúc y
chuy n i nông thôn và do ó làm c u n i thu h p kho ng cách gi a thành th
và nông thôn. Di dân quá l n t i thành th t i m t s nư c ang phát tri n ã t o
thêm gánh n ng cho thành th và b l i khu v c nông thôn m t kho ng tr ng v
thi u h t nhân l c, ngành ngh , k thu t và ti m năng phát tri n hơn trư c. Ngư i
dân t khu v c nông thôn di chuy n ra thành ph vì h không có nhi u vi c làm
trong khu v c nông thôn. Trong nhi u trư ng h p h chuy n t i thành ph s
nghèo ói và th t nghi p,... Phát tri n công nghi p t i a phương là phương ti n
h n ch di dân t nông thôn vào thành ph và làm gi m các v n ô th hoá và
tăng dân s các thành ph l n mà không th ki m soát. Chính sách công nghi p
a phương s h n ch xu hư ng này m t m c nào ó.
1.1.2.3 Phát tri n công nghi p t i a phương nâng cao năng l c c nh tranh c a
vùng a phương
Áp l c c nh tranh ngày ang càng tăng lên i v i các nhà s n xu t cùng v i
xu hư ng toàn c u hoá n n kinh t , h i nh p khu v c và th gi i. Trong tác ph m
“l i th c nh tranh qu c gia” (1990), M. Porter v n d ng nh ng cơ s lý lu n c nh
tranh trong m i qu c gia c a mình vào lĩnh v c c nh tranh qu c t và ưa ra lý
thuy t n i ti ng là mô hình “viên kim cương”. Các y u t quy t nh c a mô hình là
i u ki n v các y u t s n xu t, i u ki n v c u, các ngành h tr và b i c nh
c nh tranh, chi n lư c và cơ c u doanh nghi p. Ngoài ra, còn có 2 bi n s b sung
là vai trò c a nhà nư c và y u t th i cơ. S thành công c a các qu c gia ngành
kinh doanh nào ó ph thu c vào 3 y u t cơ b n: l i th c nh tranh qu c gia, năng
su t lao ng b n v ng và s liên k t h p tác có hi u qu ư c th hi n môi
trư ng phát tri n a phương. Phát tri n công nghi p t i a phương góp ph n quan
tr ng vào ki n t o năng l c c nh tranh c a vùng a phương trên cơ s áp ng các
yêu c u, gia tăng các y u t c nh tranh theo quan i m c a M. Porter.
Th c t trong th c thi phát tri n công nghi p t i a phương, m t s qu c gia
ã ng d ng thành công mô hình c a M. Porter . M t s vùng a phương không
ch tham gia c nh tranh trong nư c mà ã n i lên như là các a ch c nh tranh trên
ph m vi toàn c u. Trong hơn hai th p k qua, cùng v i h p tác kinh t toàn c u và

13
s tăng trư ng kinh t m nh m m t s qu c gia khu v c Châu Á, công nghi p tr
thành m t thành ph n cơ b n c a n n kinh t qu c dân m i qu c gia mà c bi t
là các nư c ang phát tri n. óng vai trò trung tâm tăng trư ng toàn c u là h
th ng các khu công nghi p t i a phương. Các khu công nghi p t i a phương là
các nhóm ngành công nghi p có liên quan, ví d như ngành công nghi p ôtô. Nhi u
khu công nghi p khác nhau ang ư c hình thành các vùng khác nhau, các a
phương, nh t là khu v c châu Á. H u h t chúng ư c phát tri n theo chi n lư c h p
tác c a t ng hãng d a trên các l i th c a a phương. Các khu công nghi p do
Nh t B n ch o g m có khu công nghi p ôtô do Toyota kh i xư ng trong và
ngoài Băng C c, Thái Lan. Khu thi t b văn phòng do Hãng Canon kh i xư ng
ang ư c hình thành khu công nghi p Thăng Long, ngo i thành Hà N i, Vi t
Nam. Ngoài các khu công nghi p do Nh t B n ch o, m t khu công nghi p ch
t o ôtô ang ư c hình thành B c Kinh, Trung Qu c, thông qua s lãnh o c a
Hãng Hyundai c a Hàn Qu c.
Các khu công nghi p ư c xây d ng các a phương g n ây ang thu hút
s quan tâm chú ý vì t c tăng trư ng nhanh, r t a d ng và có nhi u hình th c.
Ví d , h th ng khu công nghi p hàng i n t tiêu dùng Penang, Malaixia, d a
trên cơ s m i h p tác khu v c gi a các thương nhân c a Trung Qu c nư c ngoài
kêu g i t t nh Phúc Ki n c a mi n nam Trung Qu c và chính sách ưu ãi u tư
c a vùng Penang, Malaixia. Sau ó, các khu công nghi p ư c hình thành thông
qua sáng ki n c a Chính ph nư c ch nhà, như các c khu kinh t Trung Qu c.
S hình thành các khu công nghi p ã h tr vi c tăng kh năng c nh tranh
trên toàn c u c a các hãng t o l p nên khu công nghi p và c a các a phương có
khu công nghi p. Do v y, các khu công nghi p ã góp ph n áng k vào quá trình
công nghi p hóa c a a phương và t o ra ng l c thúc y tăng trư ng kinh t c a
khu v c. Th c t , ph n óng góp c a s n ph m ch t o công nghi p trong t ng s n
ph m xu t kh u c a các nư c châu Á tăng t 46,8% năm 1970 lên 86,1% năm
2000. Công nghi p t i a phương ã tr thành m t y u t quan tr ng ng sau s
tăng trư ng n nh c a n n kinh t ông Á trong 30 năm qua. [39]
Trong th p k 90 chúng ta ã b t u nh n th y m t s chuy n i t c nh
tranh gi a các nư c, như gi a Nh t b n và Trung Qu c, thành cu c c nh tranh gi a
các khu công nghi p các khu v c, a phương khác nhau. Ví d , cu c c nh tranh
c a các t p oàn m nh v th ph n Trung Qu c ch c ch n di n ra gi a khu công
nghi p ch t o ôtô c a Hãng Toyota Thiên Tân và khu công nghi p ch t o ôtô
c a hãng Honda Qu ng Châu. Các qu c gia và a phương u quan tâm t i thu

14
hút các khu công nghi p và nh gia tăng kích thích ho t ng c nh tranh s thúc y
hơn n a s c l p v kinh t c a các a phương và các qu c gia. i u ó ư c coi là
k t qu c a vi c th c hi n phát tri n công nghi p t i a phương trong i u ki n h i
nh p qu c t d a trên các lý thuy t c nh tranh c p vùng a phương.
1.1.3 Các y u t nh hư ng n s phát tri n công nghi p t i a phương
Phát tri n công nghi p qu c gia nói chung, công nghi p t i a phương nói
riêng không ch d a vào các y u t t i ch (y u t n i sinh) mà còn ph thu c vào
các y u t bên ngoài (y u t ngo i sinh) thông qua các m i quan h liên vùng trong
m t qu c gia và trên ph m vi qu c t .
Các y u t n i sinh c n quan tâm trong quá trình nghiên c u phân tích t
ch c s n xu t công nghi p t i a phương, bao g m: a lý kinh t , tài nguyên; cơ
s h t ng bao g m h t ng k thu t và xã h i; t xây d ng v i các c tính v v
trí a lý, a ch t công trình, kh năng m r ng; kh năng th trư ng; v n u tư,...
Lý thuy t v l i th c nh tranh c a a phương ã k t h p lý thuy t v năng
l c c nh tranh c a các doanh nghi p v i chuyên môn hoá theo ngành c a a
phương và ư c Michael Porter ưa ra trong mô hình kim cương v các nhân t
quy t nh l i th c nh tranh. T ó, có th th y các y u t tác ng n s phát tri n
công nghi p trong phát tri n kinh t a phương như sau:
1.1.3.1 Các y u t u vào
V trí c a a phương v các y u t u vào c n thi t c nh tranh trong m t
ngành như i u ki n tài nguyên thiên nhiên, t ai, lao ng, v n và cơ s h t ng.
M i a phương ư c th a hư ng nh ng tài nguyên c u thành nên các y u t u vào
c a s n xu t khác nhau. Nh ng y u t này t o nên kh năng c nh tranh cơ b n cho
m i a phương hay ngành công nghi p trên cơ s l i th tuy t i ho c l i th so
sánh v i các a phương khác. Tuy nhiên, cũng c n nh n m nh r ng ngu n tài
nguyên giàu có là r t quan tr ng nhưng trong nhi u trư ng h p không quan tr ng
b ng t l s d ng tài nguyên ó trong c u thành nên s n ph m.
Các y u t u vào thư ng bao g m ngu n nhân l c, ngu n tài nguyên, ngu n
tri th c, ngu n v n, k t c u h t ng. T l s d ng các y u t u vào c a các ngành
khác nhau là khác nhau, vì v y m t a phương có th khai thác l i th c nh tranh
thông qua vi c xây d ng chi n lư c phát tri n các ngành công nghi p v i t l s
d ng y u t u vào thích h p nh t.
Có th chia các y u t u vào s n xu t thành hai nhóm chính. Nhóm các y u
t cơ b n bao g m ngu n tài nguyên thiên nhiên, v trí a lý, lao ng và v n. Nhóm

15
y u t cao c p g m cơ s h t ng thông tin, nhân l c có trình , các trung tâm
nghiên c u và các trư ng i h c. Các y u t cơ b n thư ng s n có, không yêu c u
u tư th i gian và v n l n. Các y u t cơ b n t o l p kh năng c nh tranh trong
nh ng ngành nông nghi p ho c ngành không yêu c u u tư công ngh cao. Các y u
t cao c p có vai trò ngày càng l n trong quy t nh kh năng c nh tranh c a m t
qu c gia. Các y u t này òi h i u tư v t ch t và tài chính lâu dài và l n. Cũng có
th phân lo i ngu n y u t u vào thành ngu n t ng h p và ngu n c bi t. Ngu n
t ng h p như h th ng ư ng giao thông, v n, ngu n nhân công b c th p có th ư c
s d ng t t c các ngành công nghi p trong khi nh ng ngu n c bi t v k năng
lao ng hay k t c u h t ng c bi t ch có th phát huy m t s ngành nh t nh.
Trên th c t vi c ánh giá vai trò c a các y u t u vào trong xác nh kh năng
c nh tranh c a m i a phương không ơn gi n. i u này ph thu c vào hi u qu s
d ng các y u t này. Các y u t u vào phong phú không b o m m t s c c nh
tranh cao. S c c nh tranh còn ph thu c vào công ngh s d ng và khai thác các
ngu n l c này. M t i m c n lưu ý khác là các y u t v nhân l c, tri th c và v n có
th d ch chuy n gi a các qu c gia c bi t trong i u ki n phát tri n c a công ngh
thông tin. Vì v y, ngu n tri th c cao c p chưa h n t o kh năng c nh tranh cao n u
ngu n này có th d ch chuy n sang các qu c gia khác thu n l i cho s phát tri n hơn.
1.1.3.2 Các nhóm y u t v c u th trư ng a phương
Các y u t thu c nhóm này có ý nghĩa là căn c quan tr ng nh t cho s phát
tri n công nghi p c v quy mô, cơ c u s n ph m cũng như v t c . i u ki n v
c u th trư ng bao g m các y u t c u thành c u th trư ng; quy mô và s tăng
trư ng c a c u hư ng chuy n ra th trư ng nư c ngoài. Sau ây xem xét c th t ng
y u t ó:
Th nh t là c u thành c u th trư ng. Tác ng l n nh t c a c u th trư ng t i
kh năng c nh tranh c a m t qu c gia th hi n trong c trưng c a c u th trư ng n i
a. c trưng c u này quy t nh phương th c ti p c n, ánh giá và ph n ng c a
doanh nghi p trong nư c i v i nhu c u c a ngư i tiêu dùng n i a. M t qu c gia
hay m t ngành công nghi p có kh năng c nh tranh cao khi c u th trư ng n i a
cung c p m t b c tranh toàn c nh và rõ ràng t o nh hư ng xác nh nhu c u th
gi i, ho c khi c u n i a òi h i liên t c i m i c i ti n m u mã và công ngh .
Th hai là quy mô và t c tăng trư ng c a c u. Quy mô c u và t c tăng
trư ng c a c u th trư ng n i a c ng c l i th c nh tranh a phương. Quy mô c u
th trư ng l n cho phép doanh nghi p khai thác l i th theo quy mô ng th i khuy n
khích kinh doanh u tư vào thi t b , c i ti n công ngh và năng su t lao ng. u

16
tư này s xây d ng n n t ng cho doanh nghi p khi m r ng ra th trư ng qu c t . Quy
mô th trư ng n i a tác ng n l i th c nh tranh c a các ngành công nghi p khác
nhau là khác nhau. Quy mô th trư ng n i a có vai trò quan tr ng trong các ngành
công nghi p òi h i u tư l n v nghiên c u và phát tri n, quy mô s n xu t l n,
công ngh cao. Tuy nhiên, y u t quy mô th trư ng ch t o d ng l i th c nh tranh
cho a phương khi th trư ng th gi i cũng có nhu c u v hàng hoá và d ch v ó.
M t y u t khác là s lư ng ngư i mua c l p. S lư ng ngư i mua c l p l n và
phong phú s thúc y c i ti n s n ph m và công ngh . Ngư c l i s lư ng ngư i
mua nh s h n ch s năng ng c a các doanh nghi p và gây khó khăn cho doanh
nghi p khi tham gia th trư ng qu c t .
V t c tăng trư ng c a c u th trư ng nhanh s thúc y các doanh nghi p
u tư cao hơn vào nghiên c u và phát tri n, nhanh chóng ng d ng các phát ki n
m i vào s n xu t. Y u t t c tăng trư ng c a c u càng quan tr ng trong xu th
phát tri n c a khoa h c công ngh . Trong xu hư ng h i nh p v i n n kinh t qu c t
thì c u th trư ng a phương hư ng m nh sang th trư ng nư c ngoài v i các yêu
c u và i u ki n cao hơn th trư ng trong nư c.
1.1.3.3 Các ngành có liên quan và h tr c a a phương
Các ngành công nghi p t i a phương có m i quan h v i nhau, h tr l n
nhau nh m nâng c o kh năng c nh tranh c a c vùng và qu c gia. Nhân t này trư c
h t g m ngành công nghi p cơ khí ch t o các thi t b ch bi n và dây chuy n ch
bi n. ây là m t ngành r t quan tr ng trong vi c th c hi n u tư i m i công ngh
cho công nghi p. Ti p n, ph i k n ngành s n xu t và cung c p năng lư ng mà
ch y u là i n năng cho công nghi p ch bi n cũng vô cùng quan tr ng. M c cơ
khí hoá, t ng hoá cũng như ng d ng các công ngh hi n i các khâu ch bi n,
b o qu n ph thu c vào s cung c p i n n nh và v i m c giá ch p nh n ư c.
Ti p sau, ph i k n ngành s n xu t bao bì các lo i ph c v ch c năng b o qu n và
c ch c năng thương m i cho công nghi p. Vai trò c a bao bì ngày càng quan tr ng
và có ý nghĩa l n i v i ngành s n xu t nguyên li u nông, lâm s n; s n xu t lâm
nghi p v i khai thác và tr ng r ng. Ngành này v a ư c xem xét là ngành liên quan
nhưng ng th i cũng ư c coi là ngành s n xu t nguyên li u b o m u vào c a
công nghi p. Ngành sau cùng xét n là ngành thương m i, gi i quy t u ra cho
công nghi p. M c tiêu th s n ph m c a công nghi p, m c th trư ng hóa c a
s n ph m tùy thu c s phát tri n, năng ng c a ngành thương m i. B o m cho quá
trình tái s n xu t m r ng t giai o n s n xu t, lưu thông, trao i t i tiêu dùng
ư c th c hi n hi u qu .

17
S tác ng c a các ngành có liên quan d n n s hình thành các ngành công
nghi p c nh tranh. Qua các ngành công nghi p này mà các doanh nghi p có th liên
k t h p tác trong các ho t ng s n xu t t o ra s n ph m t i ngư i tiêu dùng cu i
cùng. Các ho t ng h p tác trong phát tri n công ngh , s n xu t, phân ph i,
marketing ho c d ch v sau bán hàng. S t n t i c a các ngành có liên quan c a nư c
ngoài trên th trư ng n i a t o i u ki n trao i thông tin, trao i công ngh . Tuy
nhiên, s t n t i c a các ngành có liên quan t nư c ngoài này l i có th tr thành
m i e do i v i các ngành công nghi p s n có trong nư c thông qua vi c t o l p
nh ng cơ h i xâm nh p m i.
Ngoài ra, s phát tri n c a ngành này còn tuỳ thu c vào s phát tri n c a các
ngành d ch v như giao thông v n t i, h i quan, b o hi m, y t ,... t i a phương.
1.1.3.4 Chi n lư c c a doanh nghi p và c i m c nh tranh trong các ngành
t i a phương
ây là m t i u ki n phát tri n công nghi p nh hư ng t i l i th c nh tranh
c a m t ngành hay a phương. Nhân t này là phương pháp t o l p, t ch c và qu n
lý m t doanh nghi p cũng như tình hình c nh tranh trên th trư ng c a a phương.
Có ba n i dung c th g m:
Th nh t, chi n lư c và cơ c u t ch c c a các doanh nghi p t i a phương.
M c c nh tranh và qu n lý c a m t doanh nghi p thư ng ch u nh hư ng b i c
trưng c a a phương ó. Ngành công nghi p s có l i th c nh tranh khi các phương
pháp và các thông l qu n lý phù h p v i c trưng c a qu c gia và kh năng c nh
tranh c a ngành. Chi n lư c phát tri n doanh nghi p ph thu c vào thông l qu n lý,
quan i m c a các nhà lãnh o, ào t o cán b , quan h v i khách hàng, quan i m
m r ng th trư ng ra nư c ngoài, m i quan h gi a lao ng và qu n lý. Doanh
nghi p s t ư c l i th c nh tranh qu c t khi xâm nh p vào m t th trư ng có yêu
c u qu n lý phù h p v i cơ c u t ch c trong th trư ng n i a. Th c ti n ã cho
th y, khi doanh nghi p c a Italia v i cơ c u t ch c là các doanh nghi p v a và nh
cùng phương pháp qu n lý mang tính gia ình không th có l i th c nh tranh khi
xâm nh p vào th trư ng c, m t th trư ng công nghi p quen v i k t c u t ch c
có th b c.
Th hai, các y u t m c tiêu. M c tiêu c a qu c gia và doanh nghi p t o
ng l c cho m i công dân, m i nhà qu n lý. L i th c nh tranh m i qu c gia ph
thu c vào n l c và m c tiêu ph n u c a t ng doanh nghi p và m i cá nhân. M c
tiêu c a m i doanh nghi p ph thu c vào k t c u s h u, ng l c c a ch s h u và
c trưng qu n lý c a nhà nư c. N u có s th ng nh t trong m c tiêu c a nhà nư c,

18
doanh nghi p và m i cá nhân thì ch c ch n qu c gia ó s t ư c l i th c nh tranh
hơn các qu c gia khác.
Th ba, y u t c nh tranh n i a. Nhi u nhà kinh t cho r ng c nh tranh n i
a không mang l i l i ích cho chính qu c gia ó mà ch d n n nh ng h n ch v
l i th c nh tranh so v i các qu c gia khác do c nh tranh ngăn c n khai thác l i th
kinh t quy mô. Tuy nhiên, trên th c t hi m có ngành công nghi p nào có th m nh
c nh tranh trên th trư ng qu c t l i không ã và ang ch u s c c nh tranh gay g t
trên th trư ng n i a. C nh tranh t th trư ng n i a òi h i doanh nghi p ph i
không ng ng i m i, c i ti n công ngh , nâng cao ch t lư ng s n ph m và d ch v ,
t o nhi u s n ph m m i cũng như có nh ng gi i pháp t n t i và thành công trên th
trư ng. C nh tranh trên th trư ng n i a không nh ng t o ra nh ng l i th m i cho
doanh nghi p mà còn làm gi m nh ng h n ch , ng th i nh ng kinh nghi m c nh
tranh này s giúp ích cho doanh nghi p trên th trư ng qu c t . C nh tranh n i a òi
h i nhà nư c nhìn nh n l i chính sách và có nh ng bi n pháp hoàn thi n chính sách
qu n lý vĩ mô t ó tăng cư ng s c c nh tranh c a m i qu c gia.
1.1.3.5 Y u t s thay i
Trong th c t , có nh ng thành công c a m t a phương hay c a m t ngành
công nghi p c a a phương l i d a trên các y u t ng u nhiên. Nh ng y u t ng u
nhiên có th k n như nh ng phát ki n m i trong công ngh , trong khoa h c ư c
áp d ng, hay tác ng c a thiên nhiên như ng t, sóng th n,... Các y u t ng u
nhiên tác ng n các a phương là khác nhau, song m i a phương có th t n
d ng y u t ng u nhiên b o v ho c tăng cư ng l i th c nh tranh cho mình. Y u
t ng u nhiên hi u theo nghĩa là s thay i nêu trên v a có th t o cơ h i và cũng có
th t o nguy cơ cho các a phương, các ngành và c các doanh nghi p. Do ó, kh
năng d báo và phán oán cũng như nh ng ng x c a chính quy n a phương,
ngành công nghi p và doanh nghi p có ý nghĩa quan tr ng khi xem xét và phân tích
i u ki n này.
1.1.3.6 Vai trò c a Nhà nư c
Nhà nư c v i vai trò qu n lý vĩ mô c a mình có tác ng l n và toàn di n n
s phát tri n c a ngành công nghi p t i a phương. Nhà nư c là nhà s n xu t, là h
tiêu dùng l n nh t, Nhà nư c là nhà u tư, ng th i cũng là ngư i i vay và cho
vay l n nh t. Nhà nư c c n th c hi n các ch c năng như nh hư ng; t o i u ki n
môi trư ng, i u ti t và ki m soát. Nhà nư c th c hi n vai trò qu n lý c a mình

19
thông qua vi c v n d ng các quy lu t khách quan, các chính sách, các nguyên t c và
phương pháp qu n lý nói chung m t cách toàn di n.
1.2 CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N CÔNG NGHI P T I A PHƯƠNG
1.2.1 Khái ni m và ch c năng c a chính sách phát tri n công nghi p t i a
phương
1.2.1.1 Khái ni m chính sách công nghi p và chính sách phát tri n công nghi p
t i a phương
Có nhi u quan ni m v ph m trù "chính sách". Theo t i n gi i thích thu t
ng hành chính: “chính sách là sách lư c và k ho ch c th t ư c m c ích
nh t nh, d a vào ư ng l i chính tr chung và tình hình th c t ”. Kinh t gia Franc
Ellis l i cho r ng: "chính sách ư c xác nh như là ư ng l i hành ng mà chính
ph l a ch n i v i m i lĩnh v c c a n n kinh t , k c các m c tiêu mà chính ph
tìm ki m và s l a ch n các phương pháp theo u i các m c tiêu ó". Có ngư i
l i cho r ng: có chính sách c a nhà nư c, có chính sách c a doanh nghi p. Giáo
trình c a i h c Kinh t qu c dân nêu: "chính sách là h th ng quan i m, ch
trương, bi n pháp và qu n lý ư c th ch hoá b ng pháp lu t c a nhà nư c gi i
quy t các v n kinh t , xã h i c a t nư c"[32].
Nh ng quan ni m trên c p n ph m trù chính sách theo nh ng khía c nh
khác nhau và theo nh ng m c ích khác nhau. Tuy nhiên, khi c p n ph m trù
chính sách c n ph i làm rõ: Chính sách là gì, ai là ngư i t o ra nó, nó tác ng n
ai, n cái gì. T yêu c u trên có th hi u r ng, chính sách là công c , là bi n pháp
can thi p c a nhà nư c vào m t ngành, m t lĩnh v c hay toàn b n n kinh t theo
nh ng m c tiêu nh t nh, v i nh ng i u ki n th c hi n nh t nh và trong m t
th i h n xác nh.
Công nghi p là h th ng ngành và lĩnh v c có nhi u c i m mang tính c
thù. Tính c thù trong ho t ng kinh t , xã h i c a công nghi p òi h i nhà nư c
ph i có bi n pháp can thi p khác v i các ngành và lĩnh v c khác. S òi h i ó là
cơ s khách quan hình thành nên các chính sách phát tri n công nghi p (g i t t là
chính sách công nghi p).
Chính sách công nghi p là m t khái ni m xu t hi n t th k 18 Tây Âu,
trong ý tư ng v n n kinh t ph i h p xu t hi n Pháp ã có nh ng khái ni m v
chính sách công nghi p. Tuy nhiên, ch t sau chi n tranh th gi i th hai khi chính
ph Nh t B n ưa ra ch trương khuy n khích phát tri n công nghi p thì m t khái
ni m c th v chính sách công nghi p m i th c s xu t hi n và ư c làm rõ.

20
Theo tính ch t, ph m vi và quan h gi a ch th và i tư ng chính sách có
th phân lo i m t s nh nghĩa chính sách công nghi p như sau:
- M t s nh nghĩa t p trung vào s can thi p c a chính ph nh m thay i
cơ c u kinh t theo hư ng ưu tiên phát tri n m t s ngành nh t nh:
" Can thi p c a chính ph nh m thay i cơ c u kinh t theo hư ng ưu
tiên các ngành mà nó tin r ng các ngành này có th t o nên tăng trư ng nhanh
hơn là quá trình phát tri n công nghi p t nhiên d a trên l i th so sánh."
(Noland và Pack, 2002).
"Bao g m m t lo t các bi n pháp can thi p ưu tiên m t s ngành nh t
nh nh m tăng năng su t và t m quan tr ng c a chúng trong ngành ch t o."
(Pack, 2000)
"Là m t chính sách hư ng t i m t s ngành nh t nh (và c doanh nghi p)
nh m t o nên m t k t qu mà chính ph nghĩ r ng có hi u qu i v i toàn n n kinh
t ." (Chang, 1994).
"Chính sách công nghi p là nh ng n l c c a chính ph thay i cơ c u công
nghi p nh m t o nên tăng trư ng d a trên năng su t." (Ngân hàng Th gi i, 1992).
- M t s nh nghĩa khác l i nh n m nh n s l ch hư ng c a chính sách
công nghi p kh i các l c lư ng th trư ng:
"Nh ng can thi p nh m i hư ng c a các k t qu th trư ng theo hư ng có
l i cho c qu c gia" (Di n àn kinh t th gi i - WEF, 2002).
"Chính sách công nghi p bao g m t t c các bi n pháp nh m t o ra m c
phát tri n công nghi p cao hơn m c mà các l c lư ng th trư ng t do t o
ra."(Lall, 1996).
- M t s tác gi khác l i li t kê nh ng bi n pháp can thi p n m trong khuôn
kh chính sách công nghi p.
"...Ưu tiên m t s ngành có ti m năng; t o ngu n nhân l c có trình ; phát
tri n h t ng; chính sách vùng" (Reich, 1982).
"...Các chính sách h tr công nghi p chung như chính sách ngu n nhân l c;
các khuy n khích tài chính và tài khoá i v i u tư; các chương trình u tư công
c ng; các chính sách mua s m công; các khuy n khích tài khoá cho R&D; các chính
sách i v i c p doanh nghi p như h tr R&D c th ; chính sách ch ng c
quy n; các chính sách sát nh p nh m t o ra các t p oàn l n; h tr các doanh
nghi p nh ; các chính sách vùng như phát tri n h t ng xã h i và k thu t và thi t
l p các khu liên h p công nghi p; b o h thương m i; nâng c p s n ph m trong các
ngành công nghi p s d ng nhi u lao ng" (Pinder, 1982).

21
- Có tác gi nh nghĩa chính sách công nghi p là chính sách bao hàm b t kỳ
bi n pháp nào tác ng n công nghi p: "Chính sách công nghi p bao g m t t c
các can thi p c a chính ph tác ng n công nghi p" (Donges, 1980).
Do s thi u th ng nh t trong các nghiên c u v nh nghĩa chính sách
công nghi p, hi u chính sách này c n ph i xem xét tính ch t, ph m vi và
hoàn c nh c th c a tài li u nghiên c u. T ng h p các nh nghĩa nêu trên, có
th ưa ra m t nh nghĩa như sau: “Chính sách công nghi p là chính sách do
Chính ph ra t m c tiêu c a mình v phát tri n công nghi p”. Chính
sách công nghi p bao g m nh ng lĩnh v c mà Chính ph can thi p m t cách có
ý th c và ư c ti n hành trư c h t nh m s a ch a s thi u hoàn thi n c a cơ
ch th trư ng trong phân b ngu n l c t ư c t c tăng trư ng kinh t
nhanh hơn.
Vi t Nam hi n nay, chính sách công nghi p là m t thu t ng ư c s d ng
ph bi n g n v i quá trình th c hi n chi n lư c công nghi p hoá, hi n i hoá t
nư c. Ph m vi và s d ng n i hàm c a chính sách công nghi p r t khác nhau và
không ng nghĩa v i khái ni m công nghi p hoá. T góc kinh t chính tr h c,
v i tư cách là m t quá trình, phương th c c i bi n ch kinh t , khái ni m công
nghi p hoá là quá trình c i bi n n n kinh t nông nghi p d a trên n n t ng k thu t
th công, mang tính hi n v t, t c p - t túc thành n n kinh t công nghi p - th
trư ng. ây cũng là n i dung kinh t c a quá trình xây d ng m t xã h i d a trên
n n t ng văn minh công nghi p. C i bi n k thu t, t o d ng n n công nghi p (khía
c nh v t ch t - k thu t) và phát tri n kinh t th trư ng (khía c nh cơ ch , th ch )
là hai m t c a quá trình công nghi p hoá.
Theo i tư ng so n th o và ban hành chính sách có các chính sách công
nghi p c a Trung ương và chính sách a phương. Chính sách công nghi p c a
Trung ương là chính sách do các c p Trung ương so n th o và ban hành (t Chính
ph cho n các B , Ngành Trung ương). Chính sách công nghi p Trung ương có
ph m vi tác ng r ng, huy ng các ngu n l c l n v i s tham gia c a nhi u c p,
nhi u ngành.
Như v y, theo i tư ng so n th o có th nh nghĩa: Chính sách phát
tri n công nghi p t i a phương là chính sách do t ng a phương so n th o,
ban hành theo phân c p c a h th ng qu n lý Nhà nư c hi n hành. Chính sách
phát tri n công nghi p t i a phương có ph m vi tác ng theo t ng a phương
tương ng v i c p so n th o và ban hành chúng. Vì v y, m c huy ng
ngu n l c và ph m vi nh hư ng nh hơn. Cơ s hình thành chính sách phát

22
tri n công nghi p t i a phương d a trên s l a ch n chi n lư c, m c tiêu phát
tri n c a a phương, chính sách công nghi p c a qu c gia và v n d ng các lý
thuy t v phát tri n vùng, phát huy l i th so sánh, nâng cao năng l c c nh tranh;
t ch c không gian kinh t , phát huy vai trò c a c p chính quy n a phương
trong ph m vi phân c p c a Chính ph .
Tác gi cho r ng: Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương ư c
xác nh là nh ng quy t sách c a chính quy n a phương theo th m quy n ư c
pháp lu t quy nh, ư c th hi n thành văn b n nh m khuy n khích và m b o
tính liên t c trong các ho t ng s n xu t, u tư, kinh doanh cho ngành công
nghi p trên a bàn trong t ng th i kỳ nh t nh trên cơ s th c hi n nh hư ng
phát tri n và chính sách công nghi p c a qu c gia.
Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương tác ng lên t ng ph n
ho c toàn b các ngành công nghi p hi n có ho c s thu hút vào u tư t i a
phương. Như v y chính sách phát tri n công nghi p t i a phương v a bao g m
chính sách có tác ng tr c ti p trên bình di n liên ngành v a bao g m các chính
sách có tác ng trên bình di n n i b ngành trên a bàn. Chính sách phát tri n
công nghi p t i a phương có tác d ng thu hút các doanh nghi p t các vùng
khác n a phương, gi chân các doanh nghi p ang t n t i, ng th i khuy n
khích t o ra các doanh nghi p m i. Các tác nhân phát tri n công nghi p c a vùng
a phương bao g m các c p qu n lý, các doanh nghi p trong và ngoài lãnh th
thu c khu v c nhà nư c và tư nhân, và các t ch c phi l i nhu n, các hi p h i
doanh nghi p.
V i áp l c c nh tranh ngày càng tăng lên i v i các nhà s n xu t cùng
v i xu hư ng toàn c u hoá n n kinh t và h i nh p khu v c và th gi i, các
doanh nghi p c n ph i n l c nhi u nh m tăng l i th c nh tranh. Chính sách
phát tri n công nghi p t i a phương phát huy năng l c sáng t o thúc y
nh ng ho t ng mà h có l i th , ng th i sàng l c các y u t không mang
l i l i th c nh tranh cho h . i u này làm tăng c u t i a phương cho các nhà
cung c p, các t ch c cung c p d ch v và các t ch c h tr . M t khác, i v i
nhi u ngành công nghi p, s lư ng các a phương có tính năng ng tăng
không ng ng. Tính năng ng c a các doanh nghi p cũng tăng. S c nh tranh
gi a các a phương xu t hi n và ngày càng tăng khi u mu n gi chân ho c
thu hút nh ng doanh nghi p trên a bàn nh m tăng thu ngân sách và t o vi c
làm, thu nh p cho dân cư a phương.

23
Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương xây d ng l i th c nh tranh
c a a phương và c a các doanh nghi p trên a bàn. ó là các ho t ng ư c
th c hi n b i chính quy n a phương, các hi p h i doanh nghi p, các doanh nghi p
và các i tư ng khác nh m xoá b nh ng c n tr và gi m chi phí cho các doanh
nghi p, y m nh tính c nh tranh c a các doanh nghi p và t o ra l i th vư t tr i
cho t ng a phương và các doanh nghi p thu c vùng ó.
Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương d a trên vi c tăng cư ng
quan h gi a chính quy n v i khu v c tư nhân và các t ch c phi l i nhu n cùng
v i c ng ng dân cư a phương nh m nâng cao năng l c c nh tranh và s tăng
trư ng b n v ng. Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương có m i quan h
v i các ho t ng khác trong phát tri n kinh t a phương như: xây d ng quy
ho ch, k ho ch, chính sách marketing, các chương trình phát tri n kinh t , nâng
c p cơ s h t ng, phát tri n th trư ng, s d ng ngu n l c, c i t o môi trư ng u
tư t i a phương có tính c nh tranh cao.
Do có nhi u quan i m khác nhau v chính sách nên vi c xác nh n i dung
các chính sách phát tri n công nghi p trong m t s tình hu ng v n chưa ng nh t.
Chính sách công nghi p trong i u ki n m i ư c ti p c n ng b bao g m các
chính sách b ph n tác ng n các y u t s n xu t, th trư ng và c nh tranh
thương m i, bao g m:
- Chính sách tác ng t i cơ c u công nghi p c a m t qu c gia thông qua
b o h và thúc y m t s ngành công nghi p nào ó, ph i h p vi c chuy n d ch
các ngu n l c gi a các ngành công nghi p v i nhau b ng cách can thi p vào vi c
nh giá xu t kh u, b ng vi c u tư tr c ti p vào m t hay m t vài ngành nào ó
ho c áp d ng nh ng bi n pháp khuy n khích v tài chính như tr c p, thu .
- Nh ng chính sách tác ng t i s phát tri n công ngh và tăng cư ng
ph bi n thông tin thông qua s a ch a nh ng cái g i là “s th t b i c a th
trư ng”; thúc y s phân b ngu n l c theo hư ng ã ư c xác nh b ng cách
khuy n khích phát tri n công ngh và cung c p thông tin chính xác v th trư ng
và tri n v ng c a c u.
- Nh ng chính sách tác ng t i phúc l i kinh t d a trên cơ s can thi p
tr c ti p vào vi c t ch c c a các ngành công nghi p riêng bi t thông qua ph i
h p vi c phân b ngu n l c và nâng cao c nh tranh gi a các ngành công
nghi p riêng bi t b ng cách ban hành các lo i văn b n “hư ng d n hành chính”
khác nhau nh m i u ti t tăng ho c gi m kh năng c a các t ch c và t ch c
l i s n xu t.

24
- Nh ng chính sách tác ng t i môi trư ng bên ngoài c a các ngành
công nghi p thông qua xác nh rõ tri n v ng c a qu c gia, c a khu v c, c a
t ng ngành công nghi p, bao g m vi c khuy n khích các công ty v a và nh và
công nghi p t i a phương, thúc y quá trình t o vi c làm trong doanh nghi p
và chuy n d ch cơ s công nghi p, hư ng d n h tr vi c ngăn ng a ô
nhi m môi trư ng và ti t ki m năng lư ng, h n ch xu t kh u t phát nh m i
phó v i nh ng xung t m u d ch.
Trong b i c nh toàn c u hoá hi n nay, c n xây d ng chính sách công
nghi p trên cơ s chu i giá tr . Chu i giá tr ư c hi u là chu trình các ho t
ng s n xu t, d ch v , k t giai o n nghiên c u, sáng ch , qua các quá trình
s n xu t, phân ph i, tiêu th , n ngư i tiêu dùng cu i cùng, nh m m c ích
t o ra giá tr gia tăng và tính c nh tranh cao hơn cho s n ph m. Có tác gi ưa
ra quan i m v h th ng chính sách công nghi p có s tác ng c a các y u t
n i l c và ngo i vi [51].
Xây d ng chính sách công nghi p trong i u ki n n n kinh t th trư ng
và tác ng c a Nhà nư c thúc y qúa trình công nghi p hoá, th c thi chính
sách công nghi p. Hay nói cách khác, vi c thi t k chính sách công nghi p ph i
t p trung vào x lý v n vai trò c a Nhà nư c, c a th trư ng và nh ng
“trư ng h p” can thi p vào th trư ng. Trên cơ s ó xác nh m i quan h
gi a chính sách công nghi p và chính sách kinh t vĩ mô chính sách công
nghi p khác v i chính sách vĩ mô ch các chính sách vĩ mô i u ti t chính
sách công nghi p liên quan n ki m soát cung và phân b u tư. Xu t phát t
quan i m phù h p có th th y m i quan h c a chính sách công nghi p trong
h th ng chính sách kinh t .
- Chính sách công nghi p liên quan n chính sách tài chính, ti n t . Th c
ch t chính sách tài chính, ti n t v i các công c lãi su t, thu , ã tác ng tr c ti p
n các ngành công nghi p theo các nhóm l a ch n và ưu tiên, khuy n khích hay
h n ch . Chính sách công nghi p liên qu n n kh năng huy ng v n. M t chính
sách công nghi p úng n, phù h p v i i u ki n t nư c, phù h p v i l i ích xã
h i và nhân dân s huy ng ư c v n trong xã h i.
- Chính sách công nghi p liên quan n chính sách khoa h c công ngh .
Chính sách khoa h c công ngh khuy n khích các ngành công nghi p m i, em
l i giá tr gia tăng cao trong s n ph m.
- Chính sách công nghi p liên quan tr c ti p t i chính sách thương m i, xu t,
nh p kh u. M i quan h ó là cơ s xem xét, l a ch n th c hi n chính sách công

25
nghi p hư ng vào xu t kh u hay thay th nh p kh u. Trong i u ki n m i, chính
sách công nghi p và chính sách thương m i có m i quan h tr c ti p mà khi ho ch
nh ph i chú ý ng b , nh m phát huy l i th so sánh và nâng cao năng l c c nh
tranh qu c gia.
- Chính sách công nghi p liên quan ch t ch v i chính sách phát tri n vùng.
i v i các vùng kinh t tr ng i m, công nghi p là ngành kinh t quan tr ng thúc
y s phát tri n c a vùng. Chính sách vùng bao g m các bi n pháp tác ng thúc
y các ngành công nghi p theo hư ng l a ch n. S l a ch n các vùng nh m thúc
y quá trình công nghi p hoá ư c d a trên các y u t : H i t các i u ki n thu n
l i nh t nh, t p trung ti m l c kinh t ; có t tr ng l n trong t ng GDP qu c
gia; có kh năng tích lu u tư; có kh năng thu hút các ngành công nghi p m i và
các ngành d ch v then ch t. T s phát tri n ó s có tác ng lan truy n s phân
b công nghi p, d ch v ra các vùng xung quanh v i ch c năng là trung tâm c a
m t lãnh th l n hơn.
- Chính sách công nghi p có m i quan h v i các công c c a n n kinh t qu c
dân, i di n là quy ho ch và k ho ch, các ho t ng marketing a phương, thu hút
u tư, h tr phát tri n doanh nghi p nh và v a. Quy ho ch t ng th phát tri n kinh
t - xã h i, quy ho ch không gian kinh t và ô th xác nh các m c tiêu c a chính sách
công nghi p hư ng t i. Quá trình công nghi p hoá g n bó v i quá trình ô th hoá nên
chính sách công nghi p c n có s phù h p v i chính sách phát tri n ô th . Các nư c
phát tri n ã xây d ng ư c nh ng khu ô th công nghi p hi n i.
Tuy nhiên trong lu n án này, tác gi ti p c n chính sách phát tri n
công nghi p t i a phương t các chính sách b ph n mà nó có tác ng
tr c ti p hay gián ti p t i s phát tri n công nghi p t i a phương, trên cơ
s chính quy n a phương tuân th các chính sách c a Nhà nư c trung
ương (xem Hình 1.1).
Tóm l i, chính sách công nghi p trong i u ki n hi n nay ã ư c hi u
theo nghĩa r ng và có xu hư ng bi n i. Khi nghiên c u, ho ch nh chính
sách công nghi p c n xét theo nh ng ph m v c th : h th ng chính sách công
nghi p cơ b n l n; h th ng chính sách phát tri n khu v c công nghi p theo xu
hư ng chuy n d ch cơ c u kinh t hư ng t i hi n i; h th ng chính sách phát
tri n các ngành công nghi p. Chính sách công nghi p có m i quan h ch t ch
v i chính sách kinh t vĩ mô, chính sách tài chính, ti n t , thương m i, khoa
h c, công ngh , ngu n nhân l c, chính sách phát tri n vùng và công c k
ho ch hoá n n kinh t qu c dân.

26
1.2.1.2 Các ch c năng cơ b n c a chính sách phát tri n công nghi p t i a phương
Tương t như các chính sách khác, chính sách phát tri n công nghi p t i a
phương cũng có ba ch c năng cơ b n ó là ch c năng nh hư ng, ch c năng i u
ti t, ch c năng t o ti n phát tri n và khuy n khích phát tri n cho các ho t
ng liên quan n công nghi p trong ph m vi c a vùng lãnh th .
Hình 1.1 Mô hình ti p c n chính sách phát tri n công nghi p t i a phương
1-Ch c năng nh hư ng ư c th hi n thông qua vi c chính sách phát tri n
công nghi p t i a phương xác nh nh ng ch d n chung cho quá trình ra quy t nh
c a các ch th kinh t , xã h i liên quan n các ho t ng phát tri n công nghi p t i
a phương. Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương ra nh ng gi i h n
cho phép c a các quy t nh, nh c nh các ch th nh ng quy t nh nào có th (n m
trong khuôn kh cho phép c a chính sách) và nh ng quy t nh nào là không th
(không n m trong khuôn kh cho phép c a chính sách). B ng cách ó chính sách
Chính sách công nghi p qu c gia
Chính sách
phát tri n
công nghi p
t i a
phương
Chính
sách
u tư
phát
tri n
công
nghi p
(1)
Chính
sách
phát
tri n
ngu n
nhân
l c
(6)
Chính
sách
khoa
h c,
công
ngh
(4)
Chính
sách
c i
thi n
môi
trư ng
kinh
doanh
(5)
Chính
sách
phát
tri n
công
nghi p
b n
v ng
(7)
Chính
sách
h tr
ti p
c n t
ai
(2)
Chính
sách
thương
m i,th
trư ng
(3)
Chính sách phát
tri n vùng, a
phương

27
hư ng các ho t ng liên quan n phát tri n c a vùng lãnh th t i vi c th c hi n
vi c phát tri n lĩnh v c công nghi p c a a phương. Chính sách phát tri n công
nghi p t i a phương là s can thi p tích c c c a chính quy n vào s phát tri n công
nghi p di n ra trên a bàn, lãnh th a phương. m b o duy trì cho các ho t
ng và s phát tri n c a các ngành công nghi p c a mình các qu c gia ngày càng
ưa ra nhi u hơn các chính sách phát tri n công nghi p c bi t là phát tri n công
nghi p t i a phương. Ch c năng nh hư ng luôn ư c coi là m t trong nh ng ch c
năng quan tr ng nh t c a chính sách phát tri n công nghi p t i a phương. i u này
ư c kh ng nh b i vai trò nh hư ng c a chính sách phát tri n công nghi p t i a
phương i v i các ch th kinh t , chính tr và xã h i nh m hư ng t i vi c t ư c
nh ng m c tiêu ã ra c a m i qu c gia, vùng a phương. Chính sách phát tri n
công nghi p t i a phương nh hư ng các doanh nghi p u tư phát tri n theo ưu
tiên cơ c u ngành, các khu v c c n thi t theo quy ho ch m b o môi trư ng,
phát tri n b n v ng vùng a phương, gi i quy t công ăn vi c làm, k t h p v i phát
tri n công ngh cao, nh hư ng phát tri n công nghi p ph tr ,...
2- Ch c năng i u ti t: Ba vai trò qua tr ng nh t c a nhà nư c trong n n kinh t
th trư ng ư c xác nh là huy ng ngu n l c, phân b ngu n l c và bình n kinh t
nh m m b o tính hi u qu trong s d ng ngu n l c, t o nên n nh xã h i và tăng
trư ng b n v ng. góc này, chính sách phát tri n công nghi p t i a phương ư c
ban hành nh m gi i quy t nh ng v n phát sinh, th c hi n ch c năng i u ti t trong
phát tri n công nghi p trên a bàn theo chính sách công nghi p c a qu c gia và chính
sách phát tri n vùng a phương. Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương i u
ti t kh c ph c tình tr ng m t cân i trong vi c s d ng, phát huy hi u qu ngu n l c
c a xã h i, i u ti t nh ng hành vi, ho t ng không phù h p trong phát tri n công
nghi p, nh m t o ra m t hành lang pháp lý cho các ho t ng hư ng t i vi c t ư c
các m c tiêu ã ra. Chính sách phát tri n công nghi p t i a phương i u ti t s
d ng h p lý ngu n tài nguyên thiên nhiên, s d ng có hi u qu t ai, b o v môi
trư ng , s d ng ngu n lao ng dôi dư trong quá trình công nghi p hoá nông thôn.
Không nh ng th , chính sách phát tri n công nghi p t i a phương còn i u ti t s
phát tri n hài hoà gi a các khu v c trên a bàn trên cơ s t n d ng nh hư ng lan to
c a các khu v c tr ng i m, c c tăng trư ng, khu công nghi p, khu kinh t ,....
3- Ch c năng t o ti n và khuy n khích phát tri n: Chính sách phát tri n công
nghi p t i a phương là công c nh m th c hi n ch c năng t o ti n , khuy n khích
xã h i phát tri n theo xu hư ng ã ra. Chính sách phát tri n công nghi p t i a
phương hư ng t i thúc y tăng trư ng b n v ng cho ngành công nghi p c a a

28
phương thông qua vi c xây d ng môi trư ng thu n l i cho doanh nghi p, th c hi n
các chính sách tăng cư ng ti p c n các y u t s n xu t như: t ai, tín d ng, ngu n
nhân l c có ch t lư ng, xúc ti n thương m i và u tư, ti p c n th trư ng,…
1.2.2 Phân lo i h th ng chính sách phát tri n công nghi p t i a phương
H th ng chính sách phát tri n công nghi p t i a phương là m t t ng th
nhi u chính sách có quan h g n bó v i nhau, bao g m c các chính sách c a Nhà
nư c Trung ương và các chính sách c a chính quy n a phương nh m th c hi n
m c tiêu, nh hư ng phát tri n công nghi p t i a phương theo nh hư ng m c
tiêu phát tri n công nghi p chung c a Nhà nư c. i tư ng tác ng c a chính sách
công nghi p là nhi u ngành, lĩnh v c có quan h tr c ti p hay gián ti p t i s phát
tri n công nghi p. B n thân trong m i a phương ph i th c hi n các chính sách c a
Nhà nư c trung ương, nhưng ng th i theo phân c p, a phương cũng ban hành
các chính sách thu c th m quy n c a mình, nh m thúc y s phát tri n công
nghi p c a a phương mình. Trong lu n án này ch gi i h n nghiên c u các chính
sách thu c th m quy n c a a phương, vì th h th ng các chính sách này cũng bao
g m nhi u chính sách b ph n v i r t nhi u m c tiêu, gi i pháp và công c tác ng
khác nhau. Có th phân lo i các chính sách phát tri n công nghi p t i a phương
thành nh ng lo i khác nhau, tuỳ theo nh ng tiêu chí khác nhau.
(1) - Phân lo i theo i tư ng ch u s tác ng c a chính sách: chính sách phát
tri n cơ s h t ng; chính sách phát tri n doanh nghi p; chính sách phát tri n các doanh
nghi p v a và nh , chính sách thu hút các nhà u tư nư c ngoài,... Các i tư ng ch u
s tác ng ch y u nh m thúc y s phát tri n công nghi p trong t ng th phát tri n
kinh t xã h i c a a phương. Trong m i i tư ng ch u s tác ng l i có th phân ra
thành các chính sách b ph n tác ng v i các i tư ng c th hơn.
(2) - Phân lo i theo th i gian th c hi n: Chính sách phát tri n công nghi p
cũng như các chính sách kinh t khác, có th phân thành các chính sách dài h n,
chính sách trung h n và chính sách ng n h n.
Chính sách dài h n thư ng là chính sách mang tính nh hư ng v i các m c
tiêu mang tính nh tính và ph i th c hi n trong th i gian dài (thư ng là trên 10
năm). ó là nh ng chính sách có quan h và nh m th c hi n các m c tiêu có tính vĩ
mô, t o s cân i trong c h th ng ngành công nghi p.
Chính sách trung h n là nh ng chính sách có th i h n th c hi n t ư c
m c tiêu trong kho ng t 5-10 năm. Các chính sách lo i này thư ng là chính sách

29
mang tính nh tính nhưng quy mô nh hơn, trong ó cũng có th có nh ng m c
tiêu ư c nh lư ng rõ.
Các chính sách ng n h n là nh ng bi n pháp i u ti t ng n h n thư ng t 1
n dư i 5 năm, ôi khi ch trong m t kho ng th i gian r t ng n như các chính sách
i phó v i n n hàng gi , hàng kém ch t lư ng ho c i u ti t giá c c a m t lo i
hàng hoá, d ch v nào ó khi có nh ng bi n ng b t thư ng x y ra.
(3) - Phân lo i theo tính ch t tác ng: G m các chính sách tác ng tr c
ti p và chính sách tác ng gián ti p.
Chính sách tác ng tr c ti p n ho t ng c a các ngành công nghi p và
các nhà u tư ch y u là các chính sách ưu ãi v kinh t . H th ng bi n pháp ưu
ãi v kinh t ư c xây d ng và áp d ng xu t phát t l i ích c a qu c gia và l i ích
lâu dài c a nhà u tư. Các bi n pháp ưu ãi kinh t áp d ng ph i m b o tính c nh
tranh cao i v i các khu v c s n xu t, các khu công nghi p ph m vi trong nư c
và qu c t theo nguyên t c bình ng, các bên cùng có l i, ư c th ch hoá v m t
pháp lý. ng th i các bi n pháp này cũng ư c i u ch nh linh ho t theo k p
nh ng bi n ng, thay i c a tình hình chính tr , kinh t trong nư c và th gi i.
Các ưu ãi v kinh t h p d n, tính c nh tranh cao nhưng cũng c n ph i m b o
tính n nh lâu dài m b o quy n l i c a nhà u tư.
Chính sách tác ng gián ti p n ho t ng c a các ngành công nghi p ch
y u là chính sách m b o s phát tri n ng b h t ng k thu t và xã h i. Phát
tri n cơ s h t ng k thu t và xã h i có th coi là nhân t , i u ki n quy t nh
vi c thu hút các nhà u tư trư c m t cũng như lâu dài. Khi ch n a i m th c
hi n d án, nhà u tư cũng thư ng quan tâm n cơ s h t ng k thu t và xã h i
c a khu v c vì nó m b o cho các ho t ng kinh t , góp ph n nâng cao hi u qu
u tư c a doanh nghi p.
(4) - Phân lo i theo a bàn t ch c s n xu t và hư ng tác ng c a chính
sách: Trong lu n án này s phân tích sâu v s tác ng c a chính sách theo a bàn
t ch c s n xu t và hư ng tác ng c a các chính sách b ph n:
1.2.2.1 Theo a bàn t ch c s n xu t công nghi p
(1)- Chính sách phát tri n công nghi p nông thôn: Công nghi p nông thôn
bao g m: Công nghi p c truy n, các cơ s công nghi p phi t p trung.
Công nghi p c truy n: Công nghi p hoá nông thôn g n v i giai o n
chuy n i t n n kinh t nông nghi p truy n th ng sang n n công nghi p hi n i.
Nh ng ngành công nghi p c truy n này ư c phát tri n trong b i c nh gia tăng lao
ng trong nông thôn, phát tri n nông nghi p nói chung và chuy n d ch n n s n

30
xu t nông nghi p t cung t c p sang s n xu t hàng hoá cung c p cho th trư ng.
Do ó, công nghi p c truy n có vai trò ph c v th trư ng t i ch v i công ngh s
d ng nhi u lao ng, k năng tay ngh , quy mô s n xu t nh . c trưng ch y u là
m c ph thu c cao vào th trư ng khu v c nông thôn và nông nghi p. Nói
chung, s t n t i c a công nghi p c truy n ph thu c và liên quan t i h th ng cơ
s h t ng và kh năng cũng như trình marketing. Chính sách phát tri n công
nghi p t i a phương thúc y phát tri n các ngành công nghi p c truy n tr nên
linh ho t có hi u qu có th c nh tranh, t n t i và phát tri n trong m t môi
trư ng c nh tranh ngày càng kh c nghi t hơn.
Các cơ s công nghi p phi t p trung: Các cơ s công nghi p này phát tri n
thành m t b ph n c a quá trình công nghi p hoá. Chúng xu t hi n như là các
doanh nghi p hoàn toàn m i ho c trư ng thành t các cơ s công nghi p c truy n .
Các cơ s công nghi p phân tán v th c ch t là hi n tư ng c a n n kinh t m và
h i nh p tích c c. Do ó, chúng khai thác ư c các l i th so sánh và các m t tích
c c c a s n xu t.
Chính sách c n hư ng các cơ s công nghi p phi t p trung thích ng t t hơn
v i môi trư ng kinh t chung và tăng cư ng u tư công ngh hư ng n th trư ng
có ch t lư ng cao hơn. C n t o i u ki n s d ng lao ng phù h p c v k năng
qu n lý và s n xu t nh m áp ng các nhu c u c a th trư ng hi n i.
(2)- Chính sách phát tri n khu công nghi p:Chính sách phát tri n công
nghi p t i a phương tác ng t i các hình th c t ch c s n xu t theo mô hình c m
công nghi p. C m doanh nghi p là s t p h p v m t không gian c a các doanh
nghi p trong cùng m t phân ngành, trong ó d ng i n hình là các khu công nghi p.
Khu công nghi p ư c hình thành d a trên c m doanh nghi p v i s h p tác và
m ng lư i rõ ràng. Các c m doanh nghi p và các khu công nghi p thư ng ư c hoà
nh p vào các chu i giá tr qu c t . Các chu i giá tr này thư ng b i u ch nh b i
các doanh nghi p ngoài c m doanh nghi p thư ng là các doanh nghi p công nghi p
l n. V cơ b n KCN, KCX Vi t Nam cũng ư c hi u theo như nh nghĩa c a
UNIDO: KCN là khu t p trung các doanh nghi p công nghi p và d ch v s n xu t
công nghi p, có ranh gi i a lý xác nh, không có dân cư sinh s ng xen k v i các
doanh nghi p công nghi p.
KCN là mô hình kinh t linh ho t, h p d n các nhà u tư nư c ngoài, i tư ng
u tư ch y u vào KCN vì h hy v ng vào th trư ng n i a, m t th trư ng m i và
có kh năng m r ng, có kh năng tiêu th kh i lư ng l n s n ph m hàng hoá.

31
Theo quan i m c a tác gi , KCN là m t qu n th các doanh nghi p ư c
xây d ng theo các nguyên t c, tiêu chu n nh t nh trên m t khu v c thu n l i v
các i u ki n a lý, t nhiên, xã h i, k t c u h t ng,… v a m b o s n xu t phát
tri n có hi u qu kinh t -xã h i lâu dài, v a duy trì môi trư ng sinh thái theo các
tiêu chu n v v sinh môi trư ng. V i khái ni m này có th bao hàm y , a
d ng các lo i hình KCN, cho phép hình thành không ph i ch các KCN l n do
Chính ph phê duy t mà c các KCN có qui mô v a và nh .
th c hi n m c tiêu phát tri n KCN, ngoài các chính sách c a Chính ph ,
các a phương u có nh ng chính sách riêng cho vi c xây d ng và phát tri n
KCN. Chính sách phát tri n KCN bao g m thu hút u tư theo quy ho ch xác nh
phù h p v i phát tri n kinh t c a a phương, m b o s phân b h p lý v l c
lư ng s n xu t, s d ng có hi u qu các ngu n l c như v n, t ai, ngu n tài
nguyên, lao ng, tài chính, thương m i, ngân hàng, ngo i h i, giá c , cơ s h t ng,
t o i u ki n thu n l i cho các doanh nghi p. i u quan tr ng là chính sách phát
tri n KCN ph i m b o t m c tiêu ra c a qu c gia, c a a phương, nhưng
cũng ph i m b o tính h p d n, quy n l i c a các nhà u tư.
Th c hi n chính sách phát tri n KCN v i ba ch c năng ho ch nh, i u
hành và tham gia tr c ti p vào quá trình hình thành và phát tri n KCN.
V i ch c năng ho ch nh là quy t nh ch trương, quy ho ch chung
phát tri n KCN; m c tiêu, phương hư ng ho t ng và quy mô c a t ng KCN,
trên cơ s chi n lư c chung kinh t -xã h i và chi n lư c phát tri n công nghi p
c a a phương.
Ch c năng i u hành là s n l c cao c a các c p chính quy n a phương
nh m th c hi n các chính sách có hi u qu .
V i ch c năng tham gia tr c ti p vào quá trình hình thành và phát tri n các
KCN, có th u tư xây d ng cơ s h t ng k thu t và xã h i cho nhà u tư
thuê; giao các doanh nghi p là ch u tư xây d ng và kinh doanh cơ s h t ng
KCN. Trên cơ s chi n lư c phát tri n kinh t -xã h i c a qu c gia, a phương xây
d ng chính sách phát tri n KCN phù h p v i kh năng v tài chính, thu hút u tư
c a t ng th i kỳ.
1.2.2.2 Theo hư ng tác ng vào các y u t thúc y phát tri n công nghi p t i
a phương
Theo hư ng tác ng, h th ng chính sách phát tri n công nghi p t i a
phương bao g m các chính sách b ph n như sau:
(1)- Chính sách u tư phát tri n công nghi p t i a phương:

32
Căn c vào chi n lư c phát tri n, chính quy n a phương th c hi n chính
sách u tư phát tri n công nghi p t i a phương, trên cơ s quy ho ch phát tri n
vùng a phương và quy ho ch t ch c không gian phát tri n công nghi p. Chính
sách u tư phát tri n vùng a phương bao g m các n i dung: Xúc ti n và thu hút
u tư trong và ngoài nư c theo nh hư ng cơ c u ngành phát huy l i th so sánh
c a vùng; u tư k t c u h t ng nông thôn, ô th và khu v c ngoài hàng rào phát
tri n khu công nghi p; ưu ãi và khuy n khích u tư theo ch trương và phân c p
c a chính ph ; h tr doanh nghi p u tư vào các ngành m i theo ch tài chính
doanh nghi p như các chính sách v thu , kh u hao, t o i u ki n v m t b ng s n
xu t, nhà xư ng, b o lãnh tín d ng,... Các công c c a chính sách u tư phát tri n
công nghi p t i a phương h n ch do có nhi u n i dung quy nh trong chính sách
c a qu c gia và ph thu c vào trình qu n lý c p a phương c a các nư c. Tuy
nhiên, xu hư ng các qu c gia có nhi u c i cách là tăng cư ng phân c p cho chính
quy n c p bang, t nh, ng th i chú ý t i các công c khuy n khích c p vùng.
(2)- Chính sách h tr ti p c n t ai:
Chính sách t ai có vai trò quan tr ng trong phát tri n công nghi p t i a
phương. Tuỳ theo lu t pháp m i nư c mà quy n s h u, s d ng khác nhau, do
ó các phương th c ti p c n t ai i v i các doanh nghi p cũng khác nhau. Mô
hình c m doanh nghi p, trong ó có hình th c qu n lý theo ki u khu công nghi p
ư c nhi u nư c áp d ng và thu ư c nhi u thành công v i lý do cơ b n là doanh
nghi p ti p c n t ai thu n l i nh t cho dù ch qu n lý t ai qu c gia ó như
th nào. Tr ng tâm c i cách c a các nư c ang phát tri n nh m c i thi n môi trư ng
kinh doanh hi n nay chính là ơn gi n hoá th t c ti p c n t ai, nh t là khu v c
doanh nghi p nh và v a, khu v c công nghi p c truy n.
(3)- Chính sách thương m i, th trư ng:
ây là chính sách ư c các doanh nghi p quan tâm v i nhu c u thi t y u là
h tr thông tin và phát tri n d ch v h tr kinh doanh, xúc ti n thương m i và xu t
kh u. Các chính sách thương m i, th trư ng ph i phù h p v i quá trình h i nh p
khu v c và qu c t . Theo ó chính sách t o i u ki n cho m r ng th trư ng, xây
d ng thương hi u, nâng cao ch t lư ng s n ph m, nâng cao tính c nh tranh c a
doanh nghi p v i th trư ng trong nư c và hư ng t i xu t kh u.
(4)- Chính sách khoa h c, công ngh :
Chính sách h tr i m i công ngh r t ư c coi tr ng v i vi c thu hút các
ngành công ngh cao, nghiên c u và tri n khai,... trên a bàn nh m h tr k thu t
cho doanh nghi p, nh t là doanh nghi p nh và v a. i u này r t quan tr ng trong

LA01.030_Chính sách phát triển công nghiệp tại địa phương (nghiên cứu áp dụng với tỉnh bắc ninh)

LA01.030_Chính sách phát triển công nghiệp tại địa phương (nghiên cứu áp dụng với tỉnh bắc ninh)

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (19)

Similaire à LA01.030_Chính sách phát triển công nghiệp tại địa phương (nghiên cứu áp dụng với tỉnh bắc ninh)

Similaire à LA01.030_Chính sách phát triển công nghiệp tại địa phương (nghiên cứu áp dụng với tỉnh bắc ninh) (20)

Plus de Luận Văn A-Z - Viết Thuê Luận Văn Thạc sĩ, Tiến sĩ (Zalo:0924477999)

Plus de Luận Văn A-Z - Viết Thuê Luận Văn Thạc sĩ, Tiến sĩ (Zalo:0924477999) (20)

Dernier

Dernier (20)

LA01.030_Chính sách phát triển công nghiệp tại địa phương (nghiên cứu áp dụng với tỉnh bắc ninh)