1. APOLO E DAFNE DE BERNINI

2. O primeiro amor de Febo foi Dafne, a filla do Peneo, e non foi produto da casualidade senón dun monumental enfado de Cupido. O Delio vírao, orgulloso, non moito despois da vitoria sobre a serpe Pitón, mentres este dobraba os extremos do seu arco tirando da corda, e díxolle: “Que tes ti que ver, neno lascivo, coas armas dos valentes? Esa carga correspóndelle ós meus ombros, que podo acertar a unha fera ou ferir a un inimigo, que fai pouco abatín, inchada por innumerables frechas a Pitón que oprimía co seu ventre pestilente tantas xugadas de terra. Ti conténtate con estimular co teu facho non sei que amores e non trates de aspirar ás miñas loanzas!” Ó que respondeu o fillo de Venus: “O teu arco atravésao todo, Febo, mais o meu vaite atravesar a ti, e na mesma medida en que todos os animais son inferiores a un deus, tanto menor é a túa gloria cá miña” dixo, e batendo ás abriuse camiño polos aires e lixeiro detívose no sombreado cume do Parnaso, e da alxaba portadora de frechas sacou dous dardos de diferente efecto: un fai fuxir o amor, outro prodúceo. O que o produce é de ouro, e resplandece a súa aguda punta; o que o fai fuxir é romo con cana de chumbo.

3. Apolo e Dafne de Giovanni Battista Tiepolo

4. Este foi o que cravou o deus na ninfa do Peneo, co outro feriu a medula de Apolo despois de atravesarlle os ósos. Ó momento queda un namorado, foxe a outra do nome do amante e, émula da virxinal Febe, goza nas mestas selvas e alégrase cos despoxos das feras cativas; unha cinta suxeitaba os seus cabelos desgreñados. Moitos pretendérona, ela, rexeitando ós que a pedían, libre de home ó que non soportaría, percorre os bosques inaccesibles e non se preocupa de que é o Himeneo, Amor ou lazos conxugais. A miúdo díxolle o pai: “ Filla, débesme un xenro”. A miúdo o pai díxolle: “ Débesme netos, filla”. Ela, que odiaba como un crime os fachos nupciais, amosaba o seu fermoso rostro tinguido de vergoñento rubor e, nos cariñosos brazos do pai, colgada do seu colo, dicíalle: “Concédeme gozar, meu querido pai, dunha virxindade perpetua. Antes tamén o seu pai llo concedeu a Diana”. Aquel concedeucho sen dúbida; mais o teu mesmo atractivo impídeche o que elixiches, e a túa fermosura oponse ó teu desexo .

5. Cornelis de Vos

6. Febo está namorado e, despois de ver a Dafne, desexa unirse a ela. O que desexa espérao e engánano os seus propios oráculos. E, tal como arden as pallas lixeiras despois de quitadas as espigas, tal como arden os cercados polos fachos que quizais un camiñante achegou en demasía ou abandonou cando chegou a luz do día, así inflamouse en lapas o deus, así é abrasado por todo o seu peito e, esperando, alimenta un amor estéril. Mira como o seu cabelo esténdese desgreñado polo seu colo e di: “ Que pasaría se llo peiteara?” Ve os seus ollos brillantes como lume, semellantes a estrelas, ve a súa boca que non basta só con ver; eloxia os seus dedos e mans, os brazos e os antebrazos nus en máis de media parte: as partes que están ocultas imaxínaas aínda mellores. Foxe ela máis veloz que a brisa lixeira e non se detén ante estas palabras do que a chama: “ Ninfa, por favor, Peneide, detente!; non son un inimigo que te persegue; detente, ninfa! Así foxe a cordeira do lobo, a cerva do león e así tamén foxen as pombas axitando as ás, da aguia, cada unha dos seus inimigos; o amor é o motivo que teño para seguirte!. Pobre de min! Non vaias caer ou as silvas rabuñen as túas pernas que non merecen ser feridas e sexa eu para ti motivo de dor! Son escabrosos eses lugares polos que te precipitas; non vaias tan de présa, rógocho, e detén a túa fuxida! Eu mesmo te seguirei máis amodo.

7. Apolo e Dafne de Waterhause

8. Pero pescuda a quen gustas; non son ningún habitante do monte nin un pastor nin alguén descoidado que garda unhas vacas ou un rabaño! Non sabes, temeraria, non sabes de quen foxes, e por iso foxes. A min sérvenme a terra Délfica, Claros, Ténedos e a rexia Pátara; Xúpiter é o meu pai! A través de min revélase o que será, o que foi e o que é; grazas a min soa o canto xunto coas cordas. A miña frecha é sen dúbida certeira porén hai unha máis certeira cá miña que fixo unha ferida no meu corazón libre. Invento meu é a menciña e por todo o mundo chámaseme o auxiliador, posúo o poder das herbas. Ai de min! Porque o amor non cura con ningunha herba e non aproveitan ó señor as artes que aproveitan ós demais!”. A Peneia, temorosa, foxe á carreira do que ía seguir falando e cando o abandona coa palabra na boca, aínda entón lle parece atractiva; o vento marcáballe o corpo e as brisas contrarias facían vibrar as roupas no choque e unha leve aura facía ondear os cabelos ás súas costas, a fuxida aumentaba a súa beleza.

9. Carlo Maratti

10. Pero o deus mozo non soporta por máis tempo malgastar palabras tenras e, tal como lle aconsellaba o seu instinto amoroso, segue as súas pegadas con paso apresurado. Como cando un can galo divisa unha lebre en campo aberto, e se dirixe ó botín terra a través e ela busca a vida (un parece que vai collela inmediatamente e co fociño estendido roza as pegadas; a outra non sabe se estará xa apresada e escapa das propias fauces e deixa atrás a boca que xa a tocaba): a eles seméllanse o deus e a rapaza; el áxil pola esperanza, ela polo medo. Con todo o perseguidor, axudado polas ás do amor, é máis rápido, négase o descanso, acosa o lombo da furtiva e bota o seu alento sobre o cabelo esparexido polo pescozo. Esgotadas as súas forzas palideceu; vencida pola fatiga de tan acelerada fuxida, mirando as augas do Peneo, di: “axúdame, pai! Se os ríos tedes un poder divino, destrúe esta figura pola que gustei demasiado, transformándoa”.

11. Jean- Baptiste Van Loo

12. Aínda non ben rematara a pregaria, cando unha pesada torpeza invade os seus membros: As súas suaves formas cínguense cun fino cortizo, os seus cabelos transfórmanse en follaxe, os seus brazos en ramas; os seus pés, fai pouco tan veloces, permanecen inmóbiles convertidos en raíces; ten unha copa arbórea en lugar de cabeza: unicamente queda dela a súa beleza. Ámaa Febo incluso así, e apoiando a súa man no tronco, sente aínda palpitar o seu peito baixo o novo cortizo; e rodeando cos seus brazos as ramas como se aínda fosen membros, bica a madeira pero a madeira rexeita os seus bicos. E o deus díxolle: “ Posto que non podes ser a miña muller, polo menos serás a miña árbore. Sempre te posuirán, loureiro, o meu pelo, a miña cítara, a miña alxaba; ti acompañarás ós orgullosos caudillos cando unha alegre voz entoe o triunfo e longos desfiles pasen polo Capitolio. Permanecerás como a máis fiel gardiá ante as portas do pazo de Augusto e protexerás o carballo que está no medio. Tal como a miña cabeza permanece sempre xuvenil co cabelo intacto, leva ti tamén sempre o ornamento das túas follas!” Rematara xa Peán de falar: O loureiro asentiu coas ramas recén feitas, e como unha cabeza semellaba axitarse a súa copa.

13. Theodore Chasseriau - Apollo and Daphne (1845) (Musee du Louvre, Paris)