SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  149
Télécharger pour lire hors ligne
මෙමෙයුම් පද්ධති
Operating Systems
ufyaIa fldä;=jlal=
BTec (ICT) , MCTS, MIEEE
Professional Development Course in ICT (AIT-Thailand)
National Dip in Teaching (Merit)
uDÿldx.
moaO;s
uDÿldx.
fufyhqï
moaO;s
Wmfhda.s;d
uDÿldx.
NdId mßj¾;l
uDÿldx.
fhojqï
uDÿldx.
fhojqï uDÿldx.
^tosfkod jevlghq;= lr .ekSug Ndú;
jk uDÿldx.&
WodyrK (
joka ieliqï uDÿldx.
me;sreïm;a uDÿldx.
Ñ;%l uDÿldx.
Wmfhda.S;d uDÿldx.
^fufyhqï moaO;sfha l%shdj,sh ld¾hlaIu lsÍug
Ndú; jk uDÿldx.&
WodyrK (
Wmia: uDÿldx. (Backup) -
äial iqmsßlaiSu (Disk checking)
äial úNd.SlrKh (Disk Defragmenter)
Wmdx. Odjl (Device Drivers)
ffjri iqmßlaik l%uf,aL ^m%;sjhsri uDÿldx.&
(Anti virus software)
NdId mßj¾;l uDÿldx.
Source
Code Object CodeTranslator
A=10
If(A>50):
print(‘Larger than 50’)
Else:
print(‘Smaller than 50 ‘)
1000100111
1000111110
0000111000
0111000011
0111110001
NdId mßj¾;l uDÿldx.
mß.Kl NdId u.ska ,shk ,o m%Nj fla;
hka;% NdIdjg mßj¾;kh lrkq ,nk
uDÿldx.
WodyrK (
w¾: úkHdil
iïmdol
tfiïn,rh
fufyhqï moaO;shla hkq l=ulao@
mß.Kl oDvdx. yd Ndú;
lrkakd tlsfkl iïnkaO lrk
uDÿldx.hla f,i fufyhqï
moaO;s oelaúh yel'
ජංගම උපාංග වල භාවිත වන
මමමෙයුම් පද්ධති.
ජංගෙ උපාංග සඳො භාවිත වන මෙමෙයුම් පද්ධති
Windows Mobile
iOS
BlackBerry
මමමෙයුම් පද්ධතියක වාසි
දෘඪාංග ො සම්බන්ධ වීමම් ෙැකියාව ො පරිශීලක
අතුරු මුහුණතක් නිර්ොණය කිරීෙ
පරිගණක වල භාවිත වන විවිධ
මමමෙයුම් පද්ධති
http://gs.statcounter.com/os-market-share
History of Windows OS
Windows 3.11
Windows 8
Windows 10
LINUX
Mac OS
Unix
MS DOS
Server Operating System Clint Operating System
Windows Server Windows 95 to 10
Linux Server Apple Mac
Unix Ubuntu
mß.Kl w;=reuqyqK;a
1' úOdk fma,s w;=reuqyqK;a
(CLI -Command Line Interfaces)
2' Ñ;%l mßYS,l w;=reuqyqK;a
(GUI -Graphical User Interfaces)
úOdk fma,s w;=reuqyqK;a
(CLI -Command Line Interfaces)
Ñ;%l mßYS,l w;=reuqyqK;a
(GUI -Graphical User Interfaces)
úOdk fma<s w;=re uqyqK;a
(CLI – Command Line Interface)
➢ úOdk u; mokï fõ'
➢ bf.k .ekSu ;rula wmyiqh'
➢ fõ.j;ah
➢ fufyhqï moaO;sfha m%udKh l=vdh
WodyrK ( MS Dos / Unix / Linux
MS Dos fufyhqï moaO;sh
දැනට පිවිස ඇති ඩිමෙක්ටරිය මවනස් කිරීෙChange Directory
ඩිමෙක්ටරියක් තැනීෙMake Directory
සියලුෙ ඩිමෙක්ටරි දර්ශනය කෙ බැලීෙ/ Directories
ඩිමෙක්ටරි පිටුමවන් පිටුව දර්ශනයට/Directories page by page
ඩිමෙක්ටරිය ෙැකීෙ
දැනට ධාවන වූ විධාන තිෙමයන් ෙැකීෙ
ම ාස් මවතින් ඉවත් වීෙ
මගාණු ෙැකීෙ
මගාණු නැවත නම් කිරීෙ
MS DOS මමමෙයුම් පද්ධතිමයහි දැකිය ෙැකි විධාන කිහිපයක්
විධානය
2- Ñ;%l mßYS,l w;=re uyqK;a (GUI –
Graphical User Interface)
➢ Ndú;h myiqh
➢ úOdk u;l ;nd .ekSu wjYH fkdfõ'
➢ ljq¿ (Windows) whslk" fukq olajk
(Pointers) wdosh oelsh yelsh'
➢ bf.k .ekSu myiqh
➢ fufyhqï moaO;sh nfrka jeäh ^WodyrK –
Windows 7 fufyhqï moaO;sh 2.5GB muK fõ&
➢ ls%hd;aul lsÍug CLI g idfmaCIj jeä u;l
Odß;djla wjYH fõ'
මලාව පළමුවන චිත්‍රක පරිශීලක අතුරු මුහුණතක් භාවිත වූ මමමෙයුම්
පද්ධතිය - Xerox PARC
m%Yakh
úOdk fm%arl fufyhqï moaO;shl oelsh yels
jdis fudkjdo@
මෙමෙයුම් පද්ධති වල
භාවිත වන වලාකුළු
පරිගණනය
• පරිගණකමේ
සම්ූර්ණමයන්
පිහිටුවනු ලැබූ
මෙමෙයුම්
පද්ධතියක් මවනුවට
අන්තර්ජාලයට
සම්බන්ධ වී මස්වා
ලබා ගනිමින්
ක්‍රියාත්ෙක ව මලස
සකසන ලද
මෙමෙයුම්
පද්ධතියක් මින්
අදෙස් මේ.
උපස්ථ මෘදුකාංග
පරිගණක පද්ධතියක අතයවශ්‍ය දත්ත,
මගාණු ,මේඛන ො මෘදුකාංග වල
උපස්ථ මගාණු සකසා ගැනීමට උදව්
වන මෘදුකාංග උපස්ථ මෘදුකාංග නම්
මව්.
දෘඪ තැටිවල පවතින මදෝෂ ෙඳුනා
ගැනීම ො නිවැරදි කළ ෙැකි මදෝෂ
මපන්වීම සඳො සකසන ලද
උපමයෝගිතා මෘදුකාංග මින්ව අදෙස් මව්.
උදා - CHKDSK යන්වන විධාන
මේරකමයහි ධාවනය කර බලන්වන.
තැටි සුපරීක්ෂණය
තැටි ප්‍රතිභාගිකරණය
;eáfha ksoyiaj mj;sk l=vd m%foaY
tlalr úYd, ksoyia m%foaYhla
iE§fuka ;eáh ixúOdkh lsÍu'
එක් ස්ථානයක ඇති මගාණු තවත්
ස්ථානයකට මගන යාමම් දී ඒ්වා
මව්ගවත්ව ො අඩු ඉඩක ගබඩා කළ
ෙැකි පරිදි ෙැකිලීම මගාණු/දත්ත
සංමකෝචනය නම් මව් මම් සඳො විවිධ
මෘදුකාංග භාවිත මව්.
මගාණු/දත්ත සංමකෝචනය
ජනප්‍රිය මගාණු සංමකෝචන මෘදුකාංග
කිහිපයක්
කාර්යය කළමනාකරු
වින්වමඩෝස් පාරිසරිකමයහි මම් අවස්ථාමව් දී
ධාවනය වන වැඩසටෙන්ව මමානවාදැයි යන්වන
මපන්වවන මෘදුකාංග වැඩසටෙන මින්ව අදෙස්
මව්
පද්ධති මදෝෂ නිශ්‍්චය කිරීමම් මමවලම්
පරිගණක පද්ධතියක ඇති දෘඪාංග,
ෙෘදුකාංග මෙෝ ඒ් මදකෙ ආශ්‍රිතව පැන
නැඟිය ෙැකි ගැටලු ෙඳුනා ගනිමින් ඊට
විසඳුම් ලබා දීෙට සකසන ලද ස්වයංක්‍රීය
වැ සටෙනකි.
ප්‍රතිවවරස් මෘදුකාංග
පරිගණක පද්ධතියක ඇති ෙෘදුකාංග වලට
මෙෝ දෘඪාංග වලට ොනි කෙමින් ක්‍රියා කළ
ෙැකි ොනිකෙ වැ සටෙන් ෙදුනාගනිමින්
ඒ්වාමේ ක්‍රියාතාරීත්වය අ පණ කිරීෙට
සකසන ලද උපමයෝගිතා ෙෘදුකාංගයකි.
සමමුහුර්තකරණය (Synchronization) යන්වමනන්ව
ෙඳුන්වවන්වමන්ව කුමක් ද?
දත්ත සන්නිමේදනමේදී දත්ත ග්‍රාෙකය මවත ලැමබන
සෑෙ දත්ත බිටුවකෙ මෙෝ දත්ත ඒකකයකෙ ආෙම්භක
බිටුව සෙ අවසාන බිටුව දත්ත ග්‍රාෙකයා විසින්
නිවැෙදිව මත්රුම් ගනියි. මෙෙ ලක්ෂණය
සම්මේෂණය කෙනු ලබන පණිවි මයහි ඇතුළත් කිරීෙ
සෙමුහුර්තකෙණයයි.
තැටි මබදීමම් මෘදුකාංග
පරිගණකයක දෘඪ තැටියක් තාර්කිකව පංගු
වලට මවන් කිරීෙ සඳො උපකාරී වන
ෙෘදුකාංග මින් අදෙස් මේ.
System Profilers
පරිගණක පද්ධතියක පිහිටුවා ඇති මෘදුකාංග ො
දෘඪාංග වල සවිස්තර විස්තර මපන්වුම් කරන
වැඩසටෙනකි.
screen saver
A screen saver or screensaver is a software program
that becomes activated after the computer has been
inactive for a specified amount of time. Screensavers
were originally designed to help prevent images or
text from being burned into older monitors
Clipboard
පිටපත් කෙන ලද මෙෝ කපා දෙන ලද දත්ත
මවනත් මයදවුෙකට අලවන මතක්
තාවකාලිකව ෙඳවා තබන දත්ත බෆෙයකි.
Boot strap Loader
පරිගණක පද්ධතියක් පණගැන් වූ විට
මෙමෙයුම් පද්ධතිය මසායාගනිමින් එය
ධාවනය කිරීෙට ලියන ලද ස්ිොගයකි.
a program that loads an operating
system when a computer is turned on.
mß.Klfha wdrïNl l%shdldß;ajh isÿ jk
whqre
²² mßYS,l úiska mß.Klhg úÿ,s n,h iemhSu;a iu.
u uOH ieliqï tallh^CPU& u.ska uQ,sl wdodk m%;sodk
moaO;sh ^Basic Input Output System-BIOS& m%fõYkh
flf¾'
²² m<uq j Power-On Self Test ^POST& jevigyk
Odjkh fõ' fuys wdrïNl mshjr jYfhka CMOS
^Complementary Metal Oxide Semiconductor& u;lh
wkqj ish¨ u oDVdx. mÍlaId lr n,d tajd kshñ; mßÈ
l%shd;aul jk njg ;yjqre lr .kshs'
²² bka miq mß.Kl ksIamdok iud.u u.ska
imhd we;s Wmfoia wvx.= bootstrap loader kï
jQ iaÓrdx.hg wkqj POST jevigyfkka y÷kd
.;a boot sequence ys m<uq wdphk Wml%ufhys
^boot drive& Master Boot Record ^MBR& lshjhs’
²² wjidkfha boot drive ys we;=<;a fufyhqï
moaO;sh iiïNdù m%fõY u;lhg ^RAM&
m%fõYkh lr .kshs’
²² bka miq mß.Klfha md,kh iïmQ¾Kfhka u
fufyhqï moaO;sh u.ska ,nd f.k mßYS,lhdg
w;=reuqyqK;la ^User Interface& ,nd fohs'
• පරිගණකයක් shut down කිරීමම් දී
මෙණු භාවිතමයන් එය කිරීෙ මෙෝ
ඒකවෙ යතුරු කිහිපයක් භාවිත මකාට
එය කිරීෙ warm boot නම් මේ.
• පරිගණකමයහි power button තද
කිරීමෙන් shut down කිරීෙ cold boot
නම්මේ.
මෂේ ො කර්නලය
fI,a yd l¾k,h
fI,al¾k,h
කර්නලය ො මෂල් ෙගින් මෙමෙයුම් පද්ධතිමේ
ඕනෑෙ ක්‍රියාවලියක් කිරීෙට උපකාරී මේ
පරිශීලකයා විසින් ලබා මදන ඕනෑෙ විධානයක්
ගෙන් කෙන්මන් මෂල් මකාටස මවතය.
පරිශීලකයා විසින් ලබා මදන විධාන යන්රයට
ෙඳුනා ගත ෙැකි ආකාෙයට පරිවර්තනය කිරීෙ
මෂල් මකාටස ෙගින් සිදු කෙයි.
පරිවර්තනය කෙන ලද විධාන කර්නලය
මවත ගෙන් කෙයි.
මෂේ මවතින්ව ලබා මදන විධානය කර්නලය ලබා
ගත් පසුව එම ක්‍රියාවලියට අදාල ප්‍රතිඵලය දර්ශ්‍නය
කරයි.
මබාමෙෝ විට මෙමෙයුම් පද්ධතියක් තවත්
මෙමෙයුම් පද්ධතියකින් මවනස් වන්මන්
කර්නලය ෙගිනි
m%Yakh
fufyhqï moaO;shl hka;%hg jvd;a
lsÜgqfjka l%shd;aul jk fldgi l=ulao@
මමමෙයුම් පද්ධති වල
ඉතිොසය
• මර්ඛීය සැකසීෙ.
• සෙල කාණ් පද්ධති
• බහුක්‍රෙමල්ඛන කාණ් පද්ධති
• කාල සම්භාවිත පද්ධති
මර්ඛීය සැකසීෙ.
• මුල්කාලමේ දී මෙමෙයුම් පද්ධතියක්
භාවිත මනාවිණ.
• මෙමෙයුම් කටයුතු පාලනය සඳො
යාන්ික භාෂාව භාවිත විය.
• එක් අවස්ථාවක දී කළ ෙැකි වූමේ ,
එක් කාර්යයක් පෙණි.
සෙල කාණ් පද්ධති.
• සිදු කෙනු ලබන කාර්යයන් අනුව
මපළ ගස්වා කාණ් මලස
පරිගණකයට උපමදස් ලබා දීමම්
මෙමෙයුම් පද්ධති භාවිත විය.
බහු ක්‍රෙමල්ඛිත කාණ් පද්ධති.
• මුේ කාලමේ දී මමන්ව මනාව පසු කාලීනව
සමාන වර්ග වල පරිගණක නිර්මාණය විය
• මමනිසා ක්‍රමමේඛන මගින්ව පරිගණකයට
උපමදස් දීම මවුවට ස්වයංක්‍රීයව මමමෙයුම්
පද්ධතිය ෙරො උපමදස් දීමක් සිදුවිය
• එක් වැඩ සටෙනක් නිමවා අවසන්ව කිරීමමන්ව
පසුව තවත් වැඩසටෙනක් ඇරඹීමම්
අවශ්‍යතාවය මමනිසා නැති විය
කාල සම්භාවිත පද්ධති
බහු වැඩසටෙන්වකරණමේ දී සකසනමේ කාලය
වැඩසටෙන්ව කිහිපයක් අතර මබදා ගැනීමම්
ක්‍රමයක් භාවිත විය. මමම ක්‍රමය කාල සම්භාවිත
පද්ධති නම්මව්.
මමමෙයුම් පද්ධති වර්ීකරණය
• ඒක පරිශීලක - ඒක කාර්යය
උදා- MS DOS
• ඒක පරිශීලක - බහුකාර්යය
උදා- Windows10,Apple Mac
• බහු පරිශීලක - බහුකාර්යය
උදා- UNIX, Windows Server
• තත්කාලීන
උදා- VxWorks,QNX,eCos,RTLinux
බහු සම්බන්වධ(Multi Threading)
• නූතන මෙමෙයුම් පද්ධති වල ක්‍රියායන
ොශියක් තිමේ.
• මෙෙ අනුක්‍රියායනයක් Threading මලස
ෙැඳින්මේ.
• මෙෙ අනුක්‍රියායනයකට තනිව ක්‍රියාත්ෙක විය
ෙැකිය.
• බහු සකසනයක් ඇති විට දී මෙවැනි ක්‍රියායන
ොශියකට එකවෙ ක්‍රියාත්ෙක විය ෙැකිය.
කණ්ඩායම් ක්‍රියාකාරකම-
පරිගණකයක් බලගැන්වවූ පසුව එහි මමමෙයුම්
පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක ීම දක්වා ක්‍රියාවලිය විස්තර
කරන්වන
පෙත මද් මගින්ව සිදුවන මමමෙය ද විස්තර කිරීමට
අමතක මනාකරන්වන.
CMOS/BIOS/POST/………
fufyhqï moaO;shl l%shdldß;ajh
1' u;l l<ukdlrKh (Memory Management)
2' l%shdj,s l<ukdlrKh (Process Management)
3' Wmdx. l<ukdlrKh (Device Management)
4' f.dkq l<ukdlrKh (File Management)
5 wdrlaIl l<ukdlrKh(Security Management)
6 mß.Kl cd, l<ukdlrKh (Network
Management)
7- පරිශීලක ො පරිගණකය අතුරු මුහුණත්
සකස් කිරීෙ.
8- පද්ධති ප්‍රමේශයන් ආෙක්ෂා කිරීෙ.
9- මදෝෂ ෙඳුනා ගැනීෙ ො ආෙක්ෂා කිරීෙ.
10-ගිණුම්කෙණය
fufyhqï moaO;shla u.ska
u;l l<ukdlrKh
úúO ld¾hhka i|yd wjYH u;lh fjka lroSu‘
ls%hdj,s l<ukdlrKh
mß.Klh ;=< ls%hd;aul jk ls%hdj,ska wkqms<sfj< wkqj
ls%hd;aul lsÍu‘
Wmdx. l<ukdlrKh
mß.Klhg iúlrk yd tys mj;sk Wmdx. ls%hd;aul lsÍu
l<ukdlrKh
f.dkq l<ukdlrKh
,sms f.dkq ieliSu $ kï lsÍu $ l%udkql+,j ;nd .ekSu
$m%fõY ùu$Ndú;h $ wdrlaId lsÍu
wdrlaIK l<ukdlrKh
mß.Kl moaO;sh wNHka;r iy ndysr Wmøj j,ska wdrlaId
lsÍu
මගාු නාමාවලිය සෙ මගාු කළමනාකරණය
úkafvdaia fufyhqï moaO;sfha f.dkq iy f.dkq wdjrK
වින්ම ෝස් මෙමෙයුම් පද්ධතිමයහි ඩිස්ක
ධාවක A:/ ො B:/ෙගින් දැක්මවන්මන්
මොනවාද?
m%Yakh
,sklaiaa fufyhqï moaO;sfha f.dkq iy f.dkq Oqrdj,sh
මගාු නියමාවලිය (Directory) සෙ
මගාු (Files) කලමනාකරණය
දත්ත මගාුවක් යු ද්විතීක ආචනයක දත්ත
ගබඩා කිරීමට ො නැවත ලබා ගැනීමට සකසන
ලද විදුත් යාන්වත්‍රණයකි.
මගාුවක් මපන්වීම ප්‍රධාන ආකාර මදකකට
සිදුමව්.
1- Logical View
2-Physical View
1- Logical View
මගාණුව පරිශීලකයා විසින් දකින ආකාෙය
මේ.
2-Physical View
ගබ ා ඒ්කකයක් තුළ මගාණුව තැන්පත් වන
ආකෙය මෙහිදී නිර්ොණය
මගාු පද්ධතියක් අවශ්‍ය වන්වමන්ව ඇයි?
1- ප්‍රධාන මතකමයහි සීමිත අවකාශ්‍යක් පැවතීම
2-ප්‍රධාන මතකය නශ්‍ය මතකයක් ීම.
3- එකම මව්ලාවක දී එකවර දත්ත වලට ප්‍රමව්ශ්‍
ීම සඳො මගාු පද්ධති මයාදා ගත ෙැකි ීම
නිසා.
මගාු වර්ග
ASCII Files(ඇස්කි මගාු)
සාමානය පාඨ සංස්කරණ මෘදුකාංගයකින්ව විවෘත කර
බලා කියවිය ෙැකිය.
Binary Files(ද්විමය මගාු)
සාමානය පාඨ සංස්කරණ මෘදුකාංගයකින්ව විවෘත
මත්රුම් ගත මනාෙැකිය.
A binary file is a file stored in binary format. A
binary file is computer-readable but not human-
readable. All executable programs are stored in
binary files,
ASCII File Binary File
මගානුවක් නම් කෙන ආකාෙය.
mydocs.docx
මගානු
නාෙය
මගානු
දිගුව
Executable Files නැතමොත්
මෘදුකාංගයක් ක්‍රියාකරීමට අදාල මගාු
• ක්‍රියාකාරකම -1
වදන් සැකසුම් ෙෘදුකාංගයක් විවෘත
කෙන්න.
එහි කණ් ායමෙහි සිටින මිතුෙන්මේ
නම් යතුරු ලියනය මකාට පරිගණමේ
සුෙක්ිත කෙන්න.
එහි අයිකනය ෙත Right Click→
Properties මවත යන්න
දැන් පෙත ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු
සපයන්න
1.මගාුමව් නම කුමක්ද?
2.මගාු වර්ගය කුමක්ද?
3.මගාුව ස්ථාපනය කර ඇති ස්ථානය
කුමක්ද?
4.මගාු ප්‍රමව්ශ්‍ ක්‍රමය විය ෙැක්මක් කුමක්ද?
5.මගාු ආරක්ෂණ ක්‍රමමව්දයක් මයාදා තිමේ
ද? එමස් නම් ඒය කුමක්ද?
6.මගාුව ස්ථාපනය කළ දිනය ො මව්ලාව
7.මගාුමව් ධාරිතාවය
මගානුවලට ප්‍රමේශ විය ෙැකි ක්‍රෙ
FAT ො NTFS වර්ගමේ මගාණු
ආකෘති
FAT යු ඉතා සරල වර්ගමේ මගාණු ආකෘතියකි. එය
මගාණුව පිහිටුම පිළිබඳව සරල මේඛනයක් තනා
පවත්වා මගන යයි.
එබැවින්ව දෘඪ තැටි වලට අමතරව සැනලි මතක ධාවක
සඳො ද මමය මයාදා ගත ෙැක. නමුත් NTFS ො
සංසන්වදනය කරන විට FAT ආරක්ෂාව අතින්ව පෙල
මගාණු ආකෘතියකි.
NTFS මගාණු වල ආරක්ෂාව මමන්වම
ක්‍රියාකාරිත්වය මව්ගවත් කිරීමට උදව්මව්.
එමමන්වම මගාණු මට්ටමම් ගුප්ත මක්තායනය
(encryption),මගාණු ෙැකිලීම (file
compression) ො ධූරාවලි ආකාරමේ ආචයන
කළමනාකරණය (hierarchical storage
management) සදො NTFS මයාදා ගත ෙැක.
m%Yakh
FAT yd NTFS Ndú; jk fufyhqï moaO;s
i|yd WodyrK olajkak
o;a; f.dkq ;ekam;a lsÍfï
l%ufõohka (Disk Allocation Methods)
o;a; f.dkq ;ekam;a lsÍu i`oyd fufyhqï
moaO;sh wkq.ukh lrk m%Odk l%ufõo ;=kla
mj;S’
1. wdikak ia:dkhkays o;a; ;ekam;a lsÍu
(Contiguous Allocation)
2. in`o;d l%ufõoh Tiafia o;a; ;ekam;a lsÍu
(Linked Allocation)
3. iqÑ j.=jla Tiafia o;a; .nvd lsÍu (Indexed
Allocation)
1. wdikak ia:dkhkays o;a; ;ekam;a lsÍu
(Contiguous Allocation)
තැටියක එක මපළට පිහිටි කාණ් ලිපින
කිහිපයක් තුළ සෑෙ මගානුවක් සඳො ෙ
මවන් කිරීෙ ආසන්න ස්ථානමේ දත්ත
තැන්පත් කිරීෙ මලස ෙඳුන්වයි.
මෙෙ මගානු සඳො පිවිසීෙට අනුක්‍රමික
ප්‍රමේශය භාවිත මේ.
2. in`o;d l%ufõoh Tiafia o;a; ;ekam;a lsÍu
(Linked Allocation)
දෘඪ තැටිමේ කැටිති එක ලඟ පිහිටි
කිහිපයක දත්ත තැන්පත් වීෙ මවනුවට
විවිධ ස්ථාන කිහිපයක දත්ත තැන්පත්
මෙහි දී තැන්පත් මේ. මුල් දත්තමේ සිට
ඊලඟට ගෙන් කළ යුතු දත්තයට අදාල
ලිපිනය තැන්පත් වීෙක් මෙහි දී සිදුමේ.
3. iqÑ j.=jla Tiafia o;a; .nvd lsÍu (Indexed
Allocation)
f.dkqjg wod, f;dr;=re ;ekam;alr iqÑ
j.=jla lKavh ;=< .nvdlr we;' fuys
;ekam;aj we;s Index w.h Ndú;fhks wod,
lKavhg m%fõY úhyel'
nyq l%%uf,aaLkh (Multiprogramming)
uq,a hq.fha Ndú; jQ mß.Klj, ilikhl
ld,h jeä jákdlulska hqla; jQ w;r tu
ld,h Wmßu f,i Wmfhda.Slr .ekSu ÿIalr
ksid mß.Klfha Wmdx.j, l%shdldÍ;ajh
fnfyúka ukao.dó úh'
kQ;k mß.Klj, hï mß.Kl uDÿldx.hla l%shd;aul
lsÍfï § tu uDÿldx.fha tla msgm;lg jeä msgm;a
ixLHdjla tljr m%Odk u;lhg m%fõY lr.; yels
w;r fuu.ska tl u fõ,djl§ tla wfhl=g jvd jeä
msßilg tu uDÿldx.h iu. lghq;= lsÍfï yelshdj
,efí'
l%s%hdhk ;;aa;aj rEmigyk
(Process State Diagram)
ක්‍රියායනයක් (Process) යනු
• ක්‍රියායනයක් යනු නවීන මෙමෙයුම් පද්ධතියක
මූලිකෙ සංකල්පය යි.
• ක්‍රියාකාරී තත්වමේ පවතින ක්‍රෙමල්ඛයක්,
මූලිකවෙ ක්‍රියායනයක් මලස ෙැඳින්මේ.
• ක්‍රියායනයක් යනු ක්‍රෙමල්ඛයක් මනාමේ.
ක්‍රෙමල්ඛයකට මබාමෙෝ ක්‍රියායනයන් තිබිය
ෙැකිය.
අතුරුබිඳුෙ (Interrupts)
ක්‍රියායනයක ක්‍රියාකාරිත්ව මපළගැස්ෙ
මවනස් කෙන සිදුවීෙක් අතුරුබිඳුෙක් මලස
ෙැඳින්මේ.
ආකාර මදකක අතුරු බිඳුම් පැවතිය ෙැකිය.
1- මෘදුකාංග අතුරු බිඳුම
2- දෘඪාංග අතුරු බිඳුම
සන්වධර්භ ස්විචය
එක් ක්‍රියායනයක් නවත්වා තවත් ක්‍රියායනයක්
ආෙම්භ කිරීෙ සන්ධර්භ ස්විචය නම් මේ.
ක්‍රියායන කළෙනාකෙණය කිරීෙ
සඳො මෙමෙයුම් පද්ධතිය විසින්
කෙනු ලබන කාර්යය
• සකසනමේ ො ක්‍රියායන තත්ත්ව
පිලිබඳ සටෙන් තබා ගැනීෙ
• ක්‍රියායන සඳො සකසනය ලබා දීෙ
• ක්‍රියායන මවතින් සකසනය නැවතත්
ලබා ගැනීෙ
ක්‍රියායන තත්ව රූප සටෙන
(Process State Diagram)
මූලික ක්‍රියායනයන් අවස්ථා ෙඳුනා ගනිමු
• නිර්මිත නව අවස්ථාව
• රැඳී සිටීෙට මෙෝ සූදානම් අවස්ථාව
• ධාවනය වන අවස්ථාව
• අවහිෙ කළ අවස්ථාව
• නැවැත් වූ මෙෝ අවසන් කළ අවස්ථාව
ක්‍රියායන පාලන ඛණ් ය
(Process Control Block – PCB)
➢ PCB යනු ක්‍රියායන කළෙනාකෙණය කිරීෙට අවශය
වන මතාෙතුරු ඇතුලත් දත්ත වුෙයකි
➢ සෑෙ ක්‍රියායනයක් සඳොෙ ක්‍රියායන පාලන ඛණ් යක්
ඇත.
➢ සෑෙ ක්‍රියායනයක ෙ ක්‍රියායන පාලන ඛණ් ය ඊට
අමේනික වූ අංකයකින් ෙදුනා ගත ෙැක.(එය ක්‍රියායන
ෙදුනා ගැනීමම් අංකය නම් මේ)
➢ ක්‍රියායනයක ආයු කාලය පුොෙ එහි ක්‍රියායන පාලන
ඛණ් ය ක්‍රියාත්ෙක මේ
ක්‍රියායන පාලන ඛණ් යක
සටෙන්ව ඇති කරුණු
• ක්‍රියායන තත්ත්වය (Process State)
ක්‍රියායනමේ වර්තොන තත්ත්වය උදාෙෙණ මලස එය ධාවන තත්ත්වමේ පවතින
ක්‍රියායනයක් ද, සූදානම් තත්ත්වමේ පවතින ක්‍රියායනයක් ද ආදිය.
• ක්‍රියායන ෙඳුනා ගැනීමම් අංකය (Process ID)
එක් එක් ක්‍රියායනය අනනයව ෙඳුනා ගැනීෙ සඳො සෑෙ ක්‍රියායනයකටෙ ෙඳුනා
ගැනීමම් අංකයක් ඇත.
• වැඩසටෙන්ව ගණකය (Program Counter)
වැ සටෙන් ගණකය ෙඟින් එෙ ක්‍රියායනමේ ඊලගට ක්‍රියාත්ෙක විය යුතු උපමදමසහි
ෙතක ලිපි මයාමුව මවත මයාමු වී ඇත.
• ක්‍රියායන මරජිස්තර (CPU registers)
ක්‍රියායනමේ ක්‍රියාත්ෙක තත්ත්වමේ දී දත්ත ෙඳවාමගන සිටිය යුතු මෙජිස්තෙ වර්ග.
• ආදාන/ ප්‍රතිදාන මතාරතුරු (IO state information)
ක්‍රියායනයට මවන් කෙන ලද ආදාන/ ප්‍රතිදාන උපාංග ලැයිස්තුවක් ඇතුලත් මේ.
සන්දර්භ ස්විචය (Context
Switching)
✓බහු ක්‍රියායන මෙමෙයුම් පද්ධතිවලදී සකසනය
තුල ධාවනය මවමින් පවත්නා ක්‍රියායනයක්
තාවකාලිකව නවත්වා මවනත් ක්‍රියායනයක් ධාවන
තත්වයට පත් කිරීෙ
ො
✓ නැවත වූ ක්‍රියායනයක් නැවත වතාවක් නැවත් වූ
ස්ථානමේ සිට ධාවන තත්වයට පත් කිරීෙ
m%Yakh
l%s%hdhk ;;aa;aj rEmigyk fláfhka meyeos,s
lrkak
නියමකරණ ඇේමගාරිතමයන්ව
සංසන්වදනය කිරීමම් භාවිත වන මයදුම්
කාර්ය පූර්ණ කාලය
ක්‍රියායනයක් සකසනයට ලබා දුන් පසුව
අදාල ක්‍රියායනය සම්ූර්ණ වීෙට ගත වන
කාලය
ලඟාීමම් කාලය
ක්‍රියායනයක් සූදානම් තත්ත්වයට පත්වන
කාලය
ක්‍රියාත්මක කාලය
ක්‍රියායනයක් සම්ූර්ණ වීෙට ගත වන
කාලය
ප්‍රතිචාර කාලය
ක්‍රියායනයකට යම් උපමදසක් ලැබුණු
අවස්ථාමේ සිට එය ආෙම්භවීෙට ගත වන
මෙමොත දක්වා වූ කාලය
මපාමරාත්තු කාලය
සකසනමේ ක්‍රියාකාරීත්වය ලබා ගැනීමට
බලාමපාමරාත්තුමවන්ව සූදානම් තත්ත්වමයන්ව
සිටින කාලය
මපාමරාත්තු කාලය මසීම
ක්‍රියායනය ළඟා වූ කාලමේ සිට ක්‍රියාත්මක ීම
ආරම්භ ීම දක්වා වූ කාලය මපාමරාත්තු කාලය
නම් මව්
මපාමරාත්තු කාලයන්වමේ සාමානයය මසීම
මපාමරාත්තු කාලයන්ව සියේලන්වමේම එකතුව
ක්‍රියායන සංඛයාමවන්ව මබදීමමන්ව කාලමේ
සාමානයය මසායා ගත ෙැකිය.
කාර්ය නිමකළ කාලය මසීම
කිසියම් කාර්යයක් ක්‍රියාත්මක ී අවසන්ව වූ
අවස්ථාමව් කාලය කාර්ය නිමකළ කාලය
වශ්‍මයන්ව ෙඳුන්වවයි.
කාර්ය පූර්ණ කාලය මසීම
කිසියම් කාර්යයක් සකසනයට ලබා දීමමන්ව
අනතුරුව තම අවස්ථාව එළමෙන තුරු රැඳී
සිටින කාලය සෙ ක්‍රියාත්මක කාලය අවසන්ව
වන කාලය නිමකළ කාලය වශ්‍මයන්ව ෙඳුන්වවයි.
නියමකරණ ඇේමගාරිතමයන්ව ෙඳුනා
ගනිමු.
පළමුව පැමිණීම පළමුව මස්වය ලබා දීම
First in First Out(FCFS)
නියෙ කෙණ ප්‍රතිපත්ති නැතමොත් ක්‍රෙමේද මදකක්
දැකිය ෙැකිය
1- Preemptive Process Schedule
2- Non- Preemptive Process Schedule
1- Preemptive Process Schedule
සකසනයට යම් ක්‍රියායනයක් මයාමු කළ විට එය
අවසන් වීෙට මපොතුව සකසනමයන් ඉවත් කළ ෙැකි
වීෙයි.
2- Non- Preemptive Process Schedule
සකසනයට යම් ක්‍රියායනයක් මයාමු කළ විට ක්‍රියායනය
අවසන් වන මතක් සකසනමයන් ඉවත් මනාකිරීෙයි
නියමකාරක වර්ග
1- දිගු කාලින නියමකාරක
2-මධය කාලීන නියමකාරක
3-මකටි කාලීන නියමකාරක
පරිගණක මතකය
1-අභයන්තෙ ෙතකය
2- බාහිෙ ෙතකය
අභයන්වතර මතකය බාහිර මතකය
අඩු ධාරිතාවමයන්
යුතු මේ.
ධාරිතාවමයන්වැඩිය.
අඩු ප්‍රමේශ
කාලයකින් යුතු මේ.
වැඩි ප්‍රමේශ
කාලයකින් යුතු මේ.
මිමලන් අධිකය මිමලන් අඩුමේ.
මතක කලමනාකරණය
m%;syrKh yd පිටුqlrKh Ndú;fhka u;lh
l<uKdlrkh (Swapping and Paging)
• බහු ක්‍රමමේඛන මගින්ව කාර්යයන්ව මදකක් මෙෝ
කිහිපයක් ක්‍රියාවට නැංීමම් දී වරකට එක්
ක්‍රියායනයක් පමණක් මතකයට නංවා ගනී.
• මමමලස සියලුම කාර්යයන්ව අවසන්ව වන මතක් වරින්ව
වර ඒවා මතකයට නංවා ගත යුතුය.
• මමමලස මතකයට නංවා ක්‍රියාත්මක මකාට අවසන්ව වූ
පසුව ඒවා නැවත ද්ීතීක ආචනයට ෙරවා යැවිය
යුතුය.
• නැවත ක්‍රියා කළ යුතු ක්‍රියායන ද්ීතීක මතකමයන්ව
ලබා ගනිමින්ව මමමලස අවසානය දක්වා සිදු කරන
කාර්යය ප්‍රතිෙරණය නම් මව්.
මතක විභජනය
බලාමපාමොත්තු වන ප්‍රතිදානයන් ලබා ගැනීෙට අවශය
වන ක්‍රෙ මල්ඛන ප්‍රධාන ෙතකයට ප්‍රමේශ කෙ ගත යුතු
මේ. මෙයට ප්‍රාථමික ෙතකමේ ඇති ඉ ක ප්‍රොණවත්
විය යුතුය.
ෙතක විභජන ආකාෙ මදකකි
1- නියත ප්‍රමාණමේ මතක විභජනය
2-අනියත ප්‍රමාණමේ මතක විභජනය
මතක ඛණ්ඩනීකරණය
උපුටා ගැනීෙ -
https://www.tutorialspoint.com/operating_system/os_memory_management.htm
ෙතක සිදුරු
මතක සුසංහිතකරණමයන්ව පසු
අතතය මතකය
පරිගණක පද්ධතියක ඇති සියලුම වැඩ සටෙන්ව
ධාවන සඳො එහි ඇති මභෞතික මතකය ප්‍රමාණවත්
මනාමව්.
පිටුකරණය මගින්ව එක් වැඩසටෙනක් දෘඪ තැටිය
මවත යවා තවත් වැඩසටෙනකට ධාවනයට අවශ්‍ය
ඉඩ ලබා ගත ෙැකිය.
එමලස යවු ලබන වැඩසටෙන දෘඪ තැටිමේ තනා
ගු ලබන මතක රාමුවක් තුළ තැන්වපත් මව්.
එය නැවත ලබා ගැනීමම් දී මභෞතික මතකමේ රාමු
තුළ තැන්වපත් ීමට ඉඩ තනා ගනී.
G.C.E.A/L Operating Systems

Contenu connexe

Tendances

පරිගණකයේ ඉතිහාසය සහ වර්ගීකරණය
පරිගණකයේ ඉතිහාසය සහ වර්ගීකරණයපරිගණකයේ ඉතිහාසය සහ වර්ගීකරණය
පරිගණකයේ ඉතිහාසය සහ වර්ගීකරණයChamara Thilakarathne
 
HTML/Web Development (Grade 11-ICT)
HTML/Web Development (Grade 11-ICT)HTML/Web Development (Grade 11-ICT)
HTML/Web Development (Grade 11-ICT)Mahesh Kodituwakku
 
පරිගණක පරිණාමය Evolution of Computer sinhala
පරිගණක පරිණාමය Evolution of Computer sinhalaපරිගණක පරිණාමය Evolution of Computer sinhala
පරිගණක පරිණාමය Evolution of Computer sinhalaPrabath Jayawardena
 
ඇල්ගොරිතම 11 ශ්‍රේණිය ICT
ඇල්ගොරිතම 11 ශ්‍රේණිය ICTඇල්ගොරිතම 11 ශ්‍රේණිය ICT
ඇල්ගොරිතම 11 ශ්‍රේණිය ICTMahesh Kodituwakku
 
Input and Output Devicesආදාන හා ප්‍රතිදාන උපාංග
Input and Output Devicesආදාන හා ප්‍රතිදාන උපාංගInput and Output Devicesආදාන හා ප්‍රතිදාන උපාංග
Input and Output Devicesආදාන හා ප්‍රතිදාන උපාංගMahesh Kodituwakku
 
දත්ත සහ තොරතුරු
දත්ත සහ තොරතුරුදත්ත සහ තොරතුරු
දත්ත සහ තොරතුරුTennyson
 
පරිගණක වර්ගීකරණය
පරිගණක වර්ගීකරණයපරිගණක වර්ගීකරණය
පරිගණක වර්ගීකරණයTennyson
 
පරිගණකයේ විකාශය
පරිගණකයේ විකාශයපරිගණකයේ විකාශය
පරිගණකයේ විකාශයRajith Pemabandu
 
G.C.E. O/L ICT Lessons Database sinhala
 G.C.E. O/L ICT Lessons Database sinhala G.C.E. O/L ICT Lessons Database sinhala
G.C.E. O/L ICT Lessons Database sinhalaMahesh Kodituwakku
 
Grade 10 ICT Short Notes in Sinhala(2015)
Grade 10 ICT Short Notes in Sinhala(2015)Grade 10 ICT Short Notes in Sinhala(2015)
Grade 10 ICT Short Notes in Sinhala(2015)Mahesh Kodituwakku
 
පරිගණකයේ පරිණාමය(Histry of computer)
පරිගණකයේ පරිණාමය(Histry of computer)පරිගණකයේ පරිණාමය(Histry of computer)
පරිගණකයේ පරිණාමය(Histry of computer)NoteGun LMS
 

Tendances (20)

පරිගණකයේ ඉතිහාසය සහ වර්ගීකරණය
පරිගණකයේ ඉතිහාසය සහ වර්ගීකරණයපරිගණකයේ ඉතිහාසය සහ වර්ගීකරණය
පරිගණකයේ ඉතිහාසය සහ වර්ගීකරණය
 
Grade 10 -ICT
Grade 10 -ICTGrade 10 -ICT
Grade 10 -ICT
 
Grade10 ICT model Paper
Grade10 ICT model PaperGrade10 ICT model Paper
Grade10 ICT model Paper
 
HTML/Web Development (Grade 11-ICT)
HTML/Web Development (Grade 11-ICT)HTML/Web Development (Grade 11-ICT)
HTML/Web Development (Grade 11-ICT)
 
G.C.E. O/L ICT(Lesson 1)
G.C.E. O/L ICT(Lesson 1)G.C.E. O/L ICT(Lesson 1)
G.C.E. O/L ICT(Lesson 1)
 
ICT
ICTICT
ICT
 
පරිගණක පරිණාමය Evolution of Computer sinhala
පරිගණක පරිණාමය Evolution of Computer sinhalaපරිගණක පරිණාමය Evolution of Computer sinhala
පරිගණක පරිණාමය Evolution of Computer sinhala
 
ICT Model Paper
ICT Model PaperICT Model Paper
ICT Model Paper
 
Network Devices
Network DevicesNetwork Devices
Network Devices
 
ඇල්ගොරිතම 11 ශ්‍රේණිය ICT
ඇල්ගොරිතම 11 ශ්‍රේණිය ICTඇල්ගොරිතම 11 ශ්‍රේණිය ICT
ඇල්ගොරිතම 11 ශ්‍රේණිය ICT
 
Internet and Email -O/L ICT
Internet and Email -O/L ICTInternet and Email -O/L ICT
Internet and Email -O/L ICT
 
Input and Output Devicesආදාන හා ප්‍රතිදාන උපාංග
Input and Output Devicesආදාන හා ප්‍රතිදාන උපාංගInput and Output Devicesආදාන හා ප්‍රතිදාන උපාංග
Input and Output Devicesආදාන හා ප්‍රතිදාන උපාංග
 
දත්ත සහ තොරතුරු
දත්ත සහ තොරතුරුදත්ත සහ තොරතුරු
දත්ත සහ තොරතුරු
 
පරිගණක වර්ගීකරණය
පරිගණක වර්ගීකරණයපරිගණක වර්ගීකරණය
පරිගණක වර්ගීකරණය
 
grade 10 ict New syllabus
grade 10 ict New syllabusgrade 10 ict New syllabus
grade 10 ict New syllabus
 
පරිගණකයේ විකාශය
පරිගණකයේ විකාශයපරිගණකයේ විකාශය
පරිගණකයේ විකාශය
 
G.C.E. O/L ICT Lessons Database sinhala
 G.C.E. O/L ICT Lessons Database sinhala G.C.E. O/L ICT Lessons Database sinhala
G.C.E. O/L ICT Lessons Database sinhala
 
Grade 10 ICT Short Notes in Sinhala(2015)
Grade 10 ICT Short Notes in Sinhala(2015)Grade 10 ICT Short Notes in Sinhala(2015)
Grade 10 ICT Short Notes in Sinhala(2015)
 
පරිගණකයේ පරිණාමය(Histry of computer)
පරිගණකයේ පරිණාමය(Histry of computer)පරිගණකයේ පරිණාමය(Histry of computer)
පරිගණකයේ පරිණාමය(Histry of computer)
 
AI
AIAI
AI
 

Plus de Mahesh Kodituwakku

DFD,Activity Diagram ,Document Flow Diagram
DFD,Activity Diagram ,Document Flow DiagramDFD,Activity Diagram ,Document Flow Diagram
DFD,Activity Diagram ,Document Flow DiagramMahesh Kodituwakku
 
G.C.E O/L Model Papers( for 2019)
G.C.E O/L Model Papers( for 2019)G.C.E O/L Model Papers( for 2019)
G.C.E O/L Model Papers( for 2019)Mahesh Kodituwakku
 
දකුණු පලාත් උසස් පෙළ තොරතුරු තාක්ෂණය ප්‍රශ්න පත්‍රය 2019
දකුණු පලාත් උසස් පෙළ තොරතුරු තාක්ෂණය ප්‍රශ්න පත්‍රය 2019දකුණු පලාත් උසස් පෙළ තොරතුරු තාක්ෂණය ප්‍රශ්න පත්‍රය 2019
දකුණු පලාත් උසස් පෙළ තොරතුරු තාක්ෂණය ප්‍රශ්න පත්‍රය 2019Mahesh Kodituwakku
 
7 වන ඒකකය - පද්ධති විශ්ලේශනය හා පිරිසැලසුම
7 වන ඒකකය - පද්ධති විශ්ලේශනය හා පිරිසැලසුම7 වන ඒකකය - පද්ධති විශ්ලේශනය හා පිරිසැලසුම
7 වන ඒකකය - පද්ධති විශ්ලේශනය හා පිරිසැලසුමMahesh Kodituwakku
 
HTML,CSS,PHP Questions -AL ICT
HTML,CSS,PHP Questions -AL ICTHTML,CSS,PHP Questions -AL ICT
HTML,CSS,PHP Questions -AL ICTMahesh Kodituwakku
 
AL ICT Model Questions and Answers
AL ICT Model Questions and AnswersAL ICT Model Questions and Answers
AL ICT Model Questions and AnswersMahesh Kodituwakku
 
G.C.E A/L ICT- Database Management
G.C.E A/L ICT- Database Management G.C.E A/L ICT- Database Management
G.C.E A/L ICT- Database Management Mahesh Kodituwakku
 

Plus de Mahesh Kodituwakku (20)

AL ICT Lesson 1 Questions
AL ICT Lesson 1 QuestionsAL ICT Lesson 1 Questions
AL ICT Lesson 1 Questions
 
G.C.E O/L and A/L Lessons
G.C.E O/L and A/L LessonsG.C.E O/L and A/L Lessons
G.C.E O/L and A/L Lessons
 
G.C.E.AL ICT
G.C.E.AL ICT G.C.E.AL ICT
G.C.E.AL ICT
 
G.C.E. O/L ICT
G.C.E. O/L ICTG.C.E. O/L ICT
G.C.E. O/L ICT
 
DFD,Activity Diagram ,Document Flow Diagram
DFD,Activity Diagram ,Document Flow DiagramDFD,Activity Diagram ,Document Flow Diagram
DFD,Activity Diagram ,Document Flow Diagram
 
AL ICT Lesson 13
AL ICT Lesson 13AL ICT Lesson 13
AL ICT Lesson 13
 
HTML Questions
HTML QuestionsHTML Questions
HTML Questions
 
G.C.E O/L Model Papers( for 2019)
G.C.E O/L Model Papers( for 2019)G.C.E O/L Model Papers( for 2019)
G.C.E O/L Model Papers( for 2019)
 
G.C.E A/L ICT Grade 12 paper
G.C.E A/L ICT Grade 12 paperG.C.E A/L ICT Grade 12 paper
G.C.E A/L ICT Grade 12 paper
 
දකුණු පලාත් උසස් පෙළ තොරතුරු තාක්ෂණය ප්‍රශ්න පත්‍රය 2019
දකුණු පලාත් උසස් පෙළ තොරතුරු තාක්ෂණය ප්‍රශ්න පත්‍රය 2019දකුණු පලාත් උසස් පෙළ තොරතුරු තාක්ෂණය ප්‍රශ්න පත්‍රය 2019
දකුණු පලාත් උසස් පෙළ තොරතුරු තාක්ෂණය ප්‍රශ්න පත්‍රය 2019
 
ICT Grade 8 and 9
ICT Grade 8 and 9ICT Grade 8 and 9
ICT Grade 8 and 9
 
Grade 7 ICT
Grade 7 ICTGrade 7 ICT
Grade 7 ICT
 
7 වන ඒකකය - පද්ධති විශ්ලේශනය හා පිරිසැලසුම
7 වන ඒකකය - පද්ධති විශ්ලේශනය හා පිරිසැලසුම7 වන ඒකකය - පද්ධති විශ්ලේශනය හා පිරිසැලසුම
7 වන ඒකකය - පද්ධති විශ්ලේශනය හා පිරිසැලසුම
 
Lesson 12- G.C.E.A/L ICT
Lesson 12- G.C.E.A/L ICTLesson 12- G.C.E.A/L ICT
Lesson 12- G.C.E.A/L ICT
 
IOT G.C.E AL ICT Questions
IOT G.C.E AL ICT QuestionsIOT G.C.E AL ICT Questions
IOT G.C.E AL ICT Questions
 
HTML,CSS,PHP Questions -AL ICT
HTML,CSS,PHP Questions -AL ICTHTML,CSS,PHP Questions -AL ICT
HTML,CSS,PHP Questions -AL ICT
 
AL Questions - Programing
AL Questions - Programing AL Questions - Programing
AL Questions - Programing
 
G.C.E AL ICT Paper-A
G.C.E AL ICT Paper-AG.C.E AL ICT Paper-A
G.C.E AL ICT Paper-A
 
AL ICT Model Questions and Answers
AL ICT Model Questions and AnswersAL ICT Model Questions and Answers
AL ICT Model Questions and Answers
 
G.C.E A/L ICT- Database Management
G.C.E A/L ICT- Database Management G.C.E A/L ICT- Database Management
G.C.E A/L ICT- Database Management
 

G.C.E.A/L Operating Systems

  • 1. මෙමෙයුම් පද්ධති Operating Systems ufyaIa fldä;=jlal= BTec (ICT) , MCTS, MIEEE Professional Development Course in ICT (AIT-Thailand) National Dip in Teaching (Merit)
  • 3. fhojqï uDÿldx. ^tosfkod jevlghq;= lr .ekSug Ndú; jk uDÿldx.& WodyrK ( joka ieliqï uDÿldx. me;sreïm;a uDÿldx. Ñ;%l uDÿldx.
  • 4. Wmfhda.S;d uDÿldx. ^fufyhqï moaO;sfha l%shdj,sh ld¾hlaIu lsÍug Ndú; jk uDÿldx.& WodyrK ( Wmia: uDÿldx. (Backup) - äial iqmsßlaiSu (Disk checking) äial úNd.SlrKh (Disk Defragmenter) Wmdx. Odjl (Device Drivers) ffjri iqmßlaik l%uf,aL ^m%;sjhsri uDÿldx.& (Anti virus software)
  • 5. NdId mßj¾;l uDÿldx. Source Code Object CodeTranslator A=10 If(A>50): print(‘Larger than 50’) Else: print(‘Smaller than 50 ‘) 1000100111 1000111110 0000111000 0111000011 0111110001
  • 6. NdId mßj¾;l uDÿldx. mß.Kl NdId u.ska ,shk ,o m%Nj fla; hka;% NdIdjg mßj¾;kh lrkq ,nk uDÿldx. WodyrK ( w¾: úkHdil iïmdol tfiïn,rh
  • 7. fufyhqï moaO;shla hkq l=ulao@ mß.Kl oDvdx. yd Ndú; lrkakd tlsfkl iïnkaO lrk uDÿldx.hla f,i fufyhqï moaO;s oelaúh yel'
  • 8.
  • 9. ජංගම උපාංග වල භාවිත වන මමමෙයුම් පද්ධති.
  • 10.
  • 11. ජංගෙ උපාංග සඳො භාවිත වන මෙමෙයුම් පද්ධති
  • 12.
  • 14. iOS
  • 16.
  • 17. මමමෙයුම් පද්ධතියක වාසි දෘඪාංග ො සම්බන්ධ වීමම් ෙැකියාව ො පරිශීලක අතුරු මුහුණතක් නිර්ොණය කිරීෙ
  • 18. පරිගණක වල භාවිත වන විවිධ මමමෙයුම් පද්ධති
  • 24. LINUX
  • 25.
  • 27. Unix
  • 29. Server Operating System Clint Operating System Windows Server Windows 95 to 10 Linux Server Apple Mac Unix Ubuntu
  • 30. mß.Kl w;=reuqyqK;a 1' úOdk fma,s w;=reuqyqK;a (CLI -Command Line Interfaces) 2' Ñ;%l mßYS,l w;=reuqyqK;a (GUI -Graphical User Interfaces)
  • 31. úOdk fma,s w;=reuqyqK;a (CLI -Command Line Interfaces)
  • 32. Ñ;%l mßYS,l w;=reuqyqK;a (GUI -Graphical User Interfaces)
  • 33. úOdk fma<s w;=re uqyqK;a (CLI – Command Line Interface) ➢ úOdk u; mokï fõ' ➢ bf.k .ekSu ;rula wmyiqh' ➢ fõ.j;ah ➢ fufyhqï moaO;sfha m%udKh l=vdh WodyrK ( MS Dos / Unix / Linux MS Dos fufyhqï moaO;sh
  • 34. දැනට පිවිස ඇති ඩිමෙක්ටරිය මවනස් කිරීෙChange Directory ඩිමෙක්ටරියක් තැනීෙMake Directory සියලුෙ ඩිමෙක්ටරි දර්ශනය කෙ බැලීෙ/ Directories ඩිමෙක්ටරි පිටුමවන් පිටුව දර්ශනයට/Directories page by page ඩිමෙක්ටරිය ෙැකීෙ දැනට ධාවන වූ විධාන තිෙමයන් ෙැකීෙ ම ාස් මවතින් ඉවත් වීෙ මගාණු ෙැකීෙ මගාණු නැවත නම් කිරීෙ MS DOS මමමෙයුම් පද්ධතිමයහි දැකිය ෙැකි විධාන කිහිපයක් විධානය
  • 35. 2- Ñ;%l mßYS,l w;=re uyqK;a (GUI – Graphical User Interface) ➢ Ndú;h myiqh ➢ úOdk u;l ;nd .ekSu wjYH fkdfõ' ➢ ljq¿ (Windows) whslk" fukq olajk (Pointers) wdosh oelsh yelsh' ➢ bf.k .ekSu myiqh ➢ fufyhqï moaO;sh nfrka jeäh ^WodyrK – Windows 7 fufyhqï moaO;sh 2.5GB muK fõ& ➢ ls%hd;aul lsÍug CLI g idfmaCIj jeä u;l Odß;djla wjYH fõ'
  • 36. මලාව පළමුවන චිත්‍රක පරිශීලක අතුරු මුහුණතක් භාවිත වූ මමමෙයුම් පද්ධතිය - Xerox PARC
  • 37. m%Yakh úOdk fm%arl fufyhqï moaO;shl oelsh yels jdis fudkjdo@
  • 38. මෙමෙයුම් පද්ධති වල භාවිත වන වලාකුළු පරිගණනය • පරිගණකමේ සම්ූර්ණමයන් පිහිටුවනු ලැබූ මෙමෙයුම් පද්ධතියක් මවනුවට අන්තර්ජාලයට සම්බන්ධ වී මස්වා ලබා ගනිමින් ක්‍රියාත්ෙක ව මලස සකසන ලද මෙමෙයුම් පද්ධතියක් මින් අදෙස් මේ.
  • 39. උපස්ථ මෘදුකාංග පරිගණක පද්ධතියක අතයවශ්‍ය දත්ත, මගාණු ,මේඛන ො මෘදුකාංග වල උපස්ථ මගාණු සකසා ගැනීමට උදව් වන මෘදුකාංග උපස්ථ මෘදුකාංග නම් මව්.
  • 40. දෘඪ තැටිවල පවතින මදෝෂ ෙඳුනා ගැනීම ො නිවැරදි කළ ෙැකි මදෝෂ මපන්වීම සඳො සකසන ලද උපමයෝගිතා මෘදුකාංග මින්ව අදෙස් මව්. උදා - CHKDSK යන්වන විධාන මේරකමයහි ධාවනය කර බලන්වන. තැටි සුපරීක්ෂණය
  • 41. තැටි ප්‍රතිභාගිකරණය ;eáfha ksoyiaj mj;sk l=vd m%foaY tlalr úYd, ksoyia m%foaYhla iE§fuka ;eáh ixúOdkh lsÍu'
  • 42. එක් ස්ථානයක ඇති මගාණු තවත් ස්ථානයකට මගන යාමම් දී ඒ්වා මව්ගවත්ව ො අඩු ඉඩක ගබඩා කළ ෙැකි පරිදි ෙැකිලීම මගාණු/දත්ත සංමකෝචනය නම් මව් මම් සඳො විවිධ මෘදුකාංග භාවිත මව්. මගාණු/දත්ත සංමකෝචනය
  • 43. ජනප්‍රිය මගාණු සංමකෝචන මෘදුකාංග කිහිපයක්
  • 44. කාර්යය කළමනාකරු වින්වමඩෝස් පාරිසරිකමයහි මම් අවස්ථාමව් දී ධාවනය වන වැඩසටෙන්ව මමානවාදැයි යන්වන මපන්වවන මෘදුකාංග වැඩසටෙන මින්ව අදෙස් මව්
  • 45. පද්ධති මදෝෂ නිශ්‍්චය කිරීමම් මමවලම්
  • 46. පරිගණක පද්ධතියක ඇති දෘඪාංග, ෙෘදුකාංග මෙෝ ඒ් මදකෙ ආශ්‍රිතව පැන නැඟිය ෙැකි ගැටලු ෙඳුනා ගනිමින් ඊට විසඳුම් ලබා දීෙට සකසන ලද ස්වයංක්‍රීය වැ සටෙනකි.
  • 47. ප්‍රතිවවරස් මෘදුකාංග පරිගණක පද්ධතියක ඇති ෙෘදුකාංග වලට මෙෝ දෘඪාංග වලට ොනි කෙමින් ක්‍රියා කළ ෙැකි ොනිකෙ වැ සටෙන් ෙදුනාගනිමින් ඒ්වාමේ ක්‍රියාතාරීත්වය අ පණ කිරීෙට සකසන ලද උපමයෝගිතා ෙෘදුකාංගයකි.
  • 48.
  • 49. සමමුහුර්තකරණය (Synchronization) යන්වමනන්ව ෙඳුන්වවන්වමන්ව කුමක් ද? දත්ත සන්නිමේදනමේදී දත්ත ග්‍රාෙකය මවත ලැමබන සෑෙ දත්ත බිටුවකෙ මෙෝ දත්ත ඒකකයකෙ ආෙම්භක බිටුව සෙ අවසාන බිටුව දත්ත ග්‍රාෙකයා විසින් නිවැෙදිව මත්රුම් ගනියි. මෙෙ ලක්ෂණය සම්මේෂණය කෙනු ලබන පණිවි මයහි ඇතුළත් කිරීෙ සෙමුහුර්තකෙණයයි.
  • 50. තැටි මබදීමම් මෘදුකාංග පරිගණකයක දෘඪ තැටියක් තාර්කිකව පංගු වලට මවන් කිරීෙ සඳො උපකාරී වන ෙෘදුකාංග මින් අදෙස් මේ.
  • 51.
  • 52. System Profilers පරිගණක පද්ධතියක පිහිටුවා ඇති මෘදුකාංග ො දෘඪාංග වල සවිස්තර විස්තර මපන්වුම් කරන වැඩසටෙනකි.
  • 53.
  • 54. screen saver A screen saver or screensaver is a software program that becomes activated after the computer has been inactive for a specified amount of time. Screensavers were originally designed to help prevent images or text from being burned into older monitors
  • 55. Clipboard පිටපත් කෙන ලද මෙෝ කපා දෙන ලද දත්ත මවනත් මයදවුෙකට අලවන මතක් තාවකාලිකව ෙඳවා තබන දත්ත බෆෙයකි.
  • 56. Boot strap Loader පරිගණක පද්ධතියක් පණගැන් වූ විට මෙමෙයුම් පද්ධතිය මසායාගනිමින් එය ධාවනය කිරීෙට ලියන ලද ස්ිොගයකි. a program that loads an operating system when a computer is turned on.
  • 57. mß.Klfha wdrïNl l%shdldß;ajh isÿ jk whqre ²² mßYS,l úiska mß.Klhg úÿ,s n,h iemhSu;a iu. u uOH ieliqï tallh^CPU& u.ska uQ,sl wdodk m%;sodk moaO;sh ^Basic Input Output System-BIOS& m%fõYkh flf¾' ²² m<uq j Power-On Self Test ^POST& jevigyk Odjkh fõ' fuys wdrïNl mshjr jYfhka CMOS ^Complementary Metal Oxide Semiconductor& u;lh wkqj ish¨ u oDVdx. mÍlaId lr n,d tajd kshñ; mßÈ l%shd;aul jk njg ;yjqre lr .kshs'
  • 58. ²² bka miq mß.Kl ksIamdok iud.u u.ska imhd we;s Wmfoia wvx.= bootstrap loader kï jQ iaÓrdx.hg wkqj POST jevigyfkka y÷kd .;a boot sequence ys m<uq wdphk Wml%ufhys ^boot drive& Master Boot Record ^MBR& lshjhs’ ²² wjidkfha boot drive ys we;=<;a fufyhqï moaO;sh iiïNdù m%fõY u;lhg ^RAM& m%fõYkh lr .kshs’ ²² bka miq mß.Klfha md,kh iïmQ¾Kfhka u fufyhqï moaO;sh u.ska ,nd f.k mßYS,lhdg w;=reuqyqK;la ^User Interface& ,nd fohs'
  • 59. • පරිගණකයක් shut down කිරීමම් දී මෙණු භාවිතමයන් එය කිරීෙ මෙෝ ඒකවෙ යතුරු කිහිපයක් භාවිත මකාට එය කිරීෙ warm boot නම් මේ. • පරිගණකමයහි power button තද කිරීමෙන් shut down කිරීෙ cold boot නම්මේ.
  • 62. කර්නලය ො මෂල් ෙගින් මෙමෙයුම් පද්ධතිමේ ඕනෑෙ ක්‍රියාවලියක් කිරීෙට උපකාරී මේ පරිශීලකයා විසින් ලබා මදන ඕනෑෙ විධානයක් ගෙන් කෙන්මන් මෂල් මකාටස මවතය. පරිශීලකයා විසින් ලබා මදන විධාන යන්රයට ෙඳුනා ගත ෙැකි ආකාෙයට පරිවර්තනය කිරීෙ මෂල් මකාටස ෙගින් සිදු කෙයි.
  • 63. පරිවර්තනය කෙන ලද විධාන කර්නලය මවත ගෙන් කෙයි. මෂේ මවතින්ව ලබා මදන විධානය කර්නලය ලබා ගත් පසුව එම ක්‍රියාවලියට අදාල ප්‍රතිඵලය දර්ශ්‍නය කරයි. මබාමෙෝ විට මෙමෙයුම් පද්ධතියක් තවත් මෙමෙයුම් පද්ධතියකින් මවනස් වන්මන් කර්නලය ෙගිනි
  • 64. m%Yakh fufyhqï moaO;shl hka;%hg jvd;a lsÜgqfjka l%shd;aul jk fldgi l=ulao@
  • 65. මමමෙයුම් පද්ධති වල ඉතිොසය • මර්ඛීය සැකසීෙ. • සෙල කාණ් පද්ධති • බහුක්‍රෙමල්ඛන කාණ් පද්ධති • කාල සම්භාවිත පද්ධති
  • 66. මර්ඛීය සැකසීෙ. • මුල්කාලමේ දී මෙමෙයුම් පද්ධතියක් භාවිත මනාවිණ. • මෙමෙයුම් කටයුතු පාලනය සඳො යාන්ික භාෂාව භාවිත විය. • එක් අවස්ථාවක දී කළ ෙැකි වූමේ , එක් කාර්යයක් පෙණි.
  • 67. සෙල කාණ් පද්ධති. • සිදු කෙනු ලබන කාර්යයන් අනුව මපළ ගස්වා කාණ් මලස පරිගණකයට උපමදස් ලබා දීමම් මෙමෙයුම් පද්ධති භාවිත විය.
  • 69. • මුේ කාලමේ දී මමන්ව මනාව පසු කාලීනව සමාන වර්ග වල පරිගණක නිර්මාණය විය • මමනිසා ක්‍රමමේඛන මගින්ව පරිගණකයට උපමදස් දීම මවුවට ස්වයංක්‍රීයව මමමෙයුම් පද්ධතිය ෙරො උපමදස් දීමක් සිදුවිය • එක් වැඩ සටෙනක් නිමවා අවසන්ව කිරීමමන්ව පසුව තවත් වැඩසටෙනක් ඇරඹීමම් අවශ්‍යතාවය මමනිසා නැති විය
  • 70. කාල සම්භාවිත පද්ධති බහු වැඩසටෙන්වකරණමේ දී සකසනමේ කාලය වැඩසටෙන්ව කිහිපයක් අතර මබදා ගැනීමම් ක්‍රමයක් භාවිත විය. මමම ක්‍රමය කාල සම්භාවිත පද්ධති නම්මව්.
  • 71. මමමෙයුම් පද්ධති වර්ීකරණය • ඒක පරිශීලක - ඒක කාර්යය උදා- MS DOS • ඒක පරිශීලක - බහුකාර්යය උදා- Windows10,Apple Mac • බහු පරිශීලක - බහුකාර්යය උදා- UNIX, Windows Server • තත්කාලීන උදා- VxWorks,QNX,eCos,RTLinux
  • 72.
  • 73.
  • 74. බහු සම්බන්වධ(Multi Threading) • නූතන මෙමෙයුම් පද්ධති වල ක්‍රියායන ොශියක් තිමේ. • මෙෙ අනුක්‍රියායනයක් Threading මලස ෙැඳින්මේ. • මෙෙ අනුක්‍රියායනයකට තනිව ක්‍රියාත්ෙක විය ෙැකිය. • බහු සකසනයක් ඇති විට දී මෙවැනි ක්‍රියායන ොශියකට එකවෙ ක්‍රියාත්ෙක විය ෙැකිය.
  • 75. කණ්ඩායම් ක්‍රියාකාරකම- පරිගණකයක් බලගැන්වවූ පසුව එහි මමමෙයුම් පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක ීම දක්වා ක්‍රියාවලිය විස්තර කරන්වන පෙත මද් මගින්ව සිදුවන මමමෙය ද විස්තර කිරීමට අමතක මනාකරන්වන. CMOS/BIOS/POST/………
  • 76. fufyhqï moaO;shl l%shdldß;ajh 1' u;l l<ukdlrKh (Memory Management) 2' l%shdj,s l<ukdlrKh (Process Management) 3' Wmdx. l<ukdlrKh (Device Management) 4' f.dkq l<ukdlrKh (File Management) 5 wdrlaIl l<ukdlrKh(Security Management) 6 mß.Kl cd, l<ukdlrKh (Network Management)
  • 77. 7- පරිශීලක ො පරිගණකය අතුරු මුහුණත් සකස් කිරීෙ. 8- පද්ධති ප්‍රමේශයන් ආෙක්ෂා කිරීෙ. 9- මදෝෂ ෙඳුනා ගැනීෙ ො ආෙක්ෂා කිරීෙ. 10-ගිණුම්කෙණය
  • 78. fufyhqï moaO;shla u.ska u;l l<ukdlrKh úúO ld¾hhka i|yd wjYH u;lh fjka lroSu‘ ls%hdj,s l<ukdlrKh mß.Klh ;=< ls%hd;aul jk ls%hdj,ska wkqms<sfj< wkqj ls%hd;aul lsÍu‘ Wmdx. l<ukdlrKh mß.Klhg iúlrk yd tys mj;sk Wmdx. ls%hd;aul lsÍu l<ukdlrKh
  • 79. f.dkq l<ukdlrKh ,sms f.dkq ieliSu $ kï lsÍu $ l%udkql+,j ;nd .ekSu $m%fõY ùu$Ndú;h $ wdrlaId lsÍu wdrlaIK l<ukdlrKh mß.Kl moaO;sh wNHka;r iy ndysr Wmøj j,ska wdrlaId lsÍu
  • 80. මගාු නාමාවලිය සෙ මගාු කළමනාකරණය úkafvdaia fufyhqï moaO;sfha f.dkq iy f.dkq wdjrK
  • 81. වින්ම ෝස් මෙමෙයුම් පද්ධතිමයහි ඩිස්ක ධාවක A:/ ො B:/ෙගින් දැක්මවන්මන් මොනවාද? m%Yakh
  • 82. ,sklaiaa fufyhqï moaO;sfha f.dkq iy f.dkq Oqrdj,sh
  • 83. මගාු නියමාවලිය (Directory) සෙ මගාු (Files) කලමනාකරණය
  • 84. දත්ත මගාුවක් යු ද්විතීක ආචනයක දත්ත ගබඩා කිරීමට ො නැවත ලබා ගැනීමට සකසන ලද විදුත් යාන්වත්‍රණයකි. මගාුවක් මපන්වීම ප්‍රධාන ආකාර මදකකට සිදුමව්. 1- Logical View 2-Physical View
  • 85. 1- Logical View මගාණුව පරිශීලකයා විසින් දකින ආකාෙය මේ.
  • 86. 2-Physical View ගබ ා ඒ්කකයක් තුළ මගාණුව තැන්පත් වන ආකෙය මෙහිදී නිර්ොණය
  • 87. මගාු පද්ධතියක් අවශ්‍ය වන්වමන්ව ඇයි? 1- ප්‍රධාන මතකමයහි සීමිත අවකාශ්‍යක් පැවතීම 2-ප්‍රධාන මතකය නශ්‍ය මතකයක් ීම. 3- එකම මව්ලාවක දී එකවර දත්ත වලට ප්‍රමව්ශ්‍ ීම සඳො මගාු පද්ධති මයාදා ගත ෙැකි ීම නිසා.
  • 88. මගාු වර්ග ASCII Files(ඇස්කි මගාු) සාමානය පාඨ සංස්කරණ මෘදුකාංගයකින්ව විවෘත කර බලා කියවිය ෙැකිය.
  • 89. Binary Files(ද්විමය මගාු) සාමානය පාඨ සංස්කරණ මෘදුකාංගයකින්ව විවෘත මත්රුම් ගත මනාෙැකිය. A binary file is a file stored in binary format. A binary file is computer-readable but not human- readable. All executable programs are stored in binary files,
  • 91. මගානුවක් නම් කෙන ආකාෙය. mydocs.docx මගානු නාෙය මගානු දිගුව
  • 92. Executable Files නැතමොත් මෘදුකාංගයක් ක්‍රියාකරීමට අදාල මගාු
  • 93. • ක්‍රියාකාරකම -1 වදන් සැකසුම් ෙෘදුකාංගයක් විවෘත කෙන්න. එහි කණ් ායමෙහි සිටින මිතුෙන්මේ නම් යතුරු ලියනය මකාට පරිගණමේ සුෙක්ිත කෙන්න. එහි අයිකනය ෙත Right Click→ Properties මවත යන්න දැන් පෙත ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු සපයන්න
  • 94. 1.මගාුමව් නම කුමක්ද? 2.මගාු වර්ගය කුමක්ද? 3.මගාුව ස්ථාපනය කර ඇති ස්ථානය කුමක්ද? 4.මගාු ප්‍රමව්ශ්‍ ක්‍රමය විය ෙැක්මක් කුමක්ද? 5.මගාු ආරක්ෂණ ක්‍රමමව්දයක් මයාදා තිමේ ද? එමස් නම් ඒය කුමක්ද? 6.මගාුව ස්ථාපනය කළ දිනය ො මව්ලාව 7.මගාුමව් ධාරිතාවය
  • 96. FAT ො NTFS වර්ගමේ මගාණු ආකෘති
  • 97. FAT යු ඉතා සරල වර්ගමේ මගාණු ආකෘතියකි. එය මගාණුව පිහිටුම පිළිබඳව සරල මේඛනයක් තනා පවත්වා මගන යයි. එබැවින්ව දෘඪ තැටි වලට අමතරව සැනලි මතක ධාවක සඳො ද මමය මයාදා ගත ෙැක. නමුත් NTFS ො සංසන්වදනය කරන විට FAT ආරක්ෂාව අතින්ව පෙල මගාණු ආකෘතියකි.
  • 98. NTFS මගාණු වල ආරක්ෂාව මමන්වම ක්‍රියාකාරිත්වය මව්ගවත් කිරීමට උදව්මව්. එමමන්වම මගාණු මට්ටමම් ගුප්ත මක්තායනය (encryption),මගාණු ෙැකිලීම (file compression) ො ධූරාවලි ආකාරමේ ආචයන කළමනාකරණය (hierarchical storage management) සදො NTFS මයාදා ගත ෙැක.
  • 99. m%Yakh FAT yd NTFS Ndú; jk fufyhqï moaO;s i|yd WodyrK olajkak
  • 100.
  • 101. o;a; f.dkq ;ekam;a lsÍfï l%ufõohka (Disk Allocation Methods)
  • 102. o;a; f.dkq ;ekam;a lsÍu i`oyd fufyhqï moaO;sh wkq.ukh lrk m%Odk l%ufõo ;=kla mj;S’ 1. wdikak ia:dkhkays o;a; ;ekam;a lsÍu (Contiguous Allocation) 2. in`o;d l%ufõoh Tiafia o;a; ;ekam;a lsÍu (Linked Allocation) 3. iqÑ j.=jla Tiafia o;a; .nvd lsÍu (Indexed Allocation)
  • 103. 1. wdikak ia:dkhkays o;a; ;ekam;a lsÍu (Contiguous Allocation)
  • 104. තැටියක එක මපළට පිහිටි කාණ් ලිපින කිහිපයක් තුළ සෑෙ මගානුවක් සඳො ෙ මවන් කිරීෙ ආසන්න ස්ථානමේ දත්ත තැන්පත් කිරීෙ මලස ෙඳුන්වයි. මෙෙ මගානු සඳො පිවිසීෙට අනුක්‍රමික ප්‍රමේශය භාවිත මේ.
  • 105. 2. in`o;d l%ufõoh Tiafia o;a; ;ekam;a lsÍu (Linked Allocation)
  • 106. දෘඪ තැටිමේ කැටිති එක ලඟ පිහිටි කිහිපයක දත්ත තැන්පත් වීෙ මවනුවට විවිධ ස්ථාන කිහිපයක දත්ත තැන්පත් මෙහි දී තැන්පත් මේ. මුල් දත්තමේ සිට ඊලඟට ගෙන් කළ යුතු දත්තයට අදාල ලිපිනය තැන්පත් වීෙක් මෙහි දී සිදුමේ.
  • 107. 3. iqÑ j.=jla Tiafia o;a; .nvd lsÍu (Indexed Allocation)
  • 108. f.dkqjg wod, f;dr;=re ;ekam;alr iqÑ j.=jla lKavh ;=< .nvdlr we;' fuys ;ekam;aj we;s Index w.h Ndú;fhks wod, lKavhg m%fõY úhyel'
  • 110. uq,a hq.fha Ndú; jQ mß.Klj, ilikhl ld,h jeä jákdlulska hqla; jQ w;r tu ld,h Wmßu f,i Wmfhda.Slr .ekSu ÿIalr ksid mß.Klfha Wmdx.j, l%shdldÍ;ajh fnfyúka ukao.dó úh'
  • 111. kQ;k mß.Klj, hï mß.Kl uDÿldx.hla l%shd;aul lsÍfï § tu uDÿldx.fha tla msgm;lg jeä msgm;a ixLHdjla tljr m%Odk u;lhg m%fõY lr.; yels w;r fuu.ska tl u fõ,djl§ tla wfhl=g jvd jeä msßilg tu uDÿldx.h iu. lghq;= lsÍfï yelshdj ,efí'
  • 113. ක්‍රියායනයක් (Process) යනු • ක්‍රියායනයක් යනු නවීන මෙමෙයුම් පද්ධතියක මූලිකෙ සංකල්පය යි. • ක්‍රියාකාරී තත්වමේ පවතින ක්‍රෙමල්ඛයක්, මූලිකවෙ ක්‍රියායනයක් මලස ෙැඳින්මේ. • ක්‍රියායනයක් යනු ක්‍රෙමල්ඛයක් මනාමේ. ක්‍රෙමල්ඛයකට මබාමෙෝ ක්‍රියායනයන් තිබිය ෙැකිය.
  • 114. අතුරුබිඳුෙ (Interrupts) ක්‍රියායනයක ක්‍රියාකාරිත්ව මපළගැස්ෙ මවනස් කෙන සිදුවීෙක් අතුරුබිඳුෙක් මලස ෙැඳින්මේ.
  • 115. ආකාර මදකක අතුරු බිඳුම් පැවතිය ෙැකිය. 1- මෘදුකාංග අතුරු බිඳුම 2- දෘඪාංග අතුරු බිඳුම
  • 116. සන්වධර්භ ස්විචය එක් ක්‍රියායනයක් නවත්වා තවත් ක්‍රියායනයක් ආෙම්භ කිරීෙ සන්ධර්භ ස්විචය නම් මේ.
  • 117. ක්‍රියායන කළෙනාකෙණය කිරීෙ සඳො මෙමෙයුම් පද්ධතිය විසින් කෙනු ලබන කාර්යය • සකසනමේ ො ක්‍රියායන තත්ත්ව පිලිබඳ සටෙන් තබා ගැනීෙ • ක්‍රියායන සඳො සකසනය ලබා දීෙ • ක්‍රියායන මවතින් සකසනය නැවතත් ලබා ගැනීෙ
  • 118. ක්‍රියායන තත්ව රූප සටෙන (Process State Diagram)
  • 119. මූලික ක්‍රියායනයන් අවස්ථා ෙඳුනා ගනිමු • නිර්මිත නව අවස්ථාව • රැඳී සිටීෙට මෙෝ සූදානම් අවස්ථාව • ධාවනය වන අවස්ථාව • අවහිෙ කළ අවස්ථාව • නැවැත් වූ මෙෝ අවසන් කළ අවස්ථාව
  • 120. ක්‍රියායන පාලන ඛණ් ය (Process Control Block – PCB) ➢ PCB යනු ක්‍රියායන කළෙනාකෙණය කිරීෙට අවශය වන මතාෙතුරු ඇතුලත් දත්ත වුෙයකි ➢ සෑෙ ක්‍රියායනයක් සඳොෙ ක්‍රියායන පාලන ඛණ් යක් ඇත. ➢ සෑෙ ක්‍රියායනයක ෙ ක්‍රියායන පාලන ඛණ් ය ඊට අමේනික වූ අංකයකින් ෙදුනා ගත ෙැක.(එය ක්‍රියායන ෙදුනා ගැනීමම් අංකය නම් මේ) ➢ ක්‍රියායනයක ආයු කාලය පුොෙ එහි ක්‍රියායන පාලන ඛණ් ය ක්‍රියාත්ෙක මේ
  • 121.
  • 122. ක්‍රියායන පාලන ඛණ් යක සටෙන්ව ඇති කරුණු • ක්‍රියායන තත්ත්වය (Process State) ක්‍රියායනමේ වර්තොන තත්ත්වය උදාෙෙණ මලස එය ධාවන තත්ත්වමේ පවතින ක්‍රියායනයක් ද, සූදානම් තත්ත්වමේ පවතින ක්‍රියායනයක් ද ආදිය. • ක්‍රියායන ෙඳුනා ගැනීමම් අංකය (Process ID) එක් එක් ක්‍රියායනය අනනයව ෙඳුනා ගැනීෙ සඳො සෑෙ ක්‍රියායනයකටෙ ෙඳුනා ගැනීමම් අංකයක් ඇත. • වැඩසටෙන්ව ගණකය (Program Counter) වැ සටෙන් ගණකය ෙඟින් එෙ ක්‍රියායනමේ ඊලගට ක්‍රියාත්ෙක විය යුතු උපමදමසහි ෙතක ලිපි මයාමුව මවත මයාමු වී ඇත. • ක්‍රියායන මරජිස්තර (CPU registers) ක්‍රියායනමේ ක්‍රියාත්ෙක තත්ත්වමේ දී දත්ත ෙඳවාමගන සිටිය යුතු මෙජිස්තෙ වර්ග. • ආදාන/ ප්‍රතිදාන මතාරතුරු (IO state information) ක්‍රියායනයට මවන් කෙන ලද ආදාන/ ප්‍රතිදාන උපාංග ලැයිස්තුවක් ඇතුලත් මේ.
  • 123. සන්දර්භ ස්විචය (Context Switching) ✓බහු ක්‍රියායන මෙමෙයුම් පද්ධතිවලදී සකසනය තුල ධාවනය මවමින් පවත්නා ක්‍රියායනයක් තාවකාලිකව නවත්වා මවනත් ක්‍රියායනයක් ධාවන තත්වයට පත් කිරීෙ ො ✓ නැවත වූ ක්‍රියායනයක් නැවත වතාවක් නැවත් වූ ස්ථානමේ සිට ධාවන තත්වයට පත් කිරීෙ
  • 124.
  • 125.
  • 126. m%Yakh l%s%hdhk ;;aa;aj rEmigyk fláfhka meyeos,s lrkak
  • 127. නියමකරණ ඇේමගාරිතමයන්ව සංසන්වදනය කිරීමම් භාවිත වන මයදුම් කාර්ය පූර්ණ කාලය ක්‍රියායනයක් සකසනයට ලබා දුන් පසුව අදාල ක්‍රියායනය සම්ූර්ණ වීෙට ගත වන කාලය
  • 128. ලඟාීමම් කාලය ක්‍රියායනයක් සූදානම් තත්ත්වයට පත්වන කාලය ක්‍රියාත්මක කාලය ක්‍රියායනයක් සම්ූර්ණ වීෙට ගත වන කාලය
  • 129. ප්‍රතිචාර කාලය ක්‍රියායනයකට යම් උපමදසක් ලැබුණු අවස්ථාමේ සිට එය ආෙම්භවීෙට ගත වන මෙමොත දක්වා වූ කාලය
  • 130. මපාමරාත්තු කාලය සකසනමේ ක්‍රියාකාරීත්වය ලබා ගැනීමට බලාමපාමරාත්තුමවන්ව සූදානම් තත්ත්වමයන්ව සිටින කාලය මපාමරාත්තු කාලය මසීම ක්‍රියායනය ළඟා වූ කාලමේ සිට ක්‍රියාත්මක ීම ආරම්භ ීම දක්වා වූ කාලය මපාමරාත්තු කාලය නම් මව්
  • 131. මපාමරාත්තු කාලයන්වමේ සාමානයය මසීම මපාමරාත්තු කාලයන්ව සියේලන්වමේම එකතුව ක්‍රියායන සංඛයාමවන්ව මබදීමමන්ව කාලමේ සාමානයය මසායා ගත ෙැකිය. කාර්ය නිමකළ කාලය මසීම කිසියම් කාර්යයක් ක්‍රියාත්මක ී අවසන්ව වූ අවස්ථාමව් කාලය කාර්ය නිමකළ කාලය වශ්‍මයන්ව ෙඳුන්වවයි.
  • 132. කාර්ය පූර්ණ කාලය මසීම කිසියම් කාර්යයක් සකසනයට ලබා දීමමන්ව අනතුරුව තම අවස්ථාව එළමෙන තුරු රැඳී සිටින කාලය සෙ ක්‍රියාත්මක කාලය අවසන්ව වන කාලය නිමකළ කාලය වශ්‍මයන්ව ෙඳුන්වවයි.
  • 133. නියමකරණ ඇේමගාරිතමයන්ව ෙඳුනා ගනිමු. පළමුව පැමිණීම පළමුව මස්වය ලබා දීම First in First Out(FCFS)
  • 134. නියෙ කෙණ ප්‍රතිපත්ති නැතමොත් ක්‍රෙමේද මදකක් දැකිය ෙැකිය 1- Preemptive Process Schedule 2- Non- Preemptive Process Schedule
  • 135. 1- Preemptive Process Schedule සකසනයට යම් ක්‍රියායනයක් මයාමු කළ විට එය අවසන් වීෙට මපොතුව සකසනමයන් ඉවත් කළ ෙැකි වීෙයි. 2- Non- Preemptive Process Schedule සකසනයට යම් ක්‍රියායනයක් මයාමු කළ විට ක්‍රියායනය අවසන් වන මතක් සකසනමයන් ඉවත් මනාකිරීෙයි
  • 137. 1- දිගු කාලින නියමකාරක 2-මධය කාලීන නියමකාරක 3-මකටි කාලීන නියමකාරක
  • 138.
  • 139.
  • 141.
  • 142. අභයන්වතර මතකය බාහිර මතකය අඩු ධාරිතාවමයන් යුතු මේ. ධාරිතාවමයන්වැඩිය. අඩු ප්‍රමේශ කාලයකින් යුතු මේ. වැඩි ප්‍රමේශ කාලයකින් යුතු මේ. මිමලන් අධිකය මිමලන් අඩුමේ.
  • 144. m%;syrKh yd පිටුqlrKh Ndú;fhka u;lh l<uKdlrkh (Swapping and Paging) • බහු ක්‍රමමේඛන මගින්ව කාර්යයන්ව මදකක් මෙෝ කිහිපයක් ක්‍රියාවට නැංීමම් දී වරකට එක් ක්‍රියායනයක් පමණක් මතකයට නංවා ගනී. • මමමලස සියලුම කාර්යයන්ව අවසන්ව වන මතක් වරින්ව වර ඒවා මතකයට නංවා ගත යුතුය. • මමමලස මතකයට නංවා ක්‍රියාත්මක මකාට අවසන්ව වූ පසුව ඒවා නැවත ද්ීතීක ආචනයට ෙරවා යැවිය යුතුය. • නැවත ක්‍රියා කළ යුතු ක්‍රියායන ද්ීතීක මතකමයන්ව ලබා ගනිමින්ව මමමලස අවසානය දක්වා සිදු කරන කාර්යය ප්‍රතිෙරණය නම් මව්.
  • 145. මතක විභජනය බලාමපාමොත්තු වන ප්‍රතිදානයන් ලබා ගැනීෙට අවශය වන ක්‍රෙ මල්ඛන ප්‍රධාන ෙතකයට ප්‍රමේශ කෙ ගත යුතු මේ. මෙයට ප්‍රාථමික ෙතකමේ ඇති ඉ ක ප්‍රොණවත් විය යුතුය. ෙතක විභජන ආකාෙ මදකකි 1- නියත ප්‍රමාණමේ මතක විභජනය 2-අනියත ප්‍රමාණමේ මතක විභජනය
  • 146. මතක ඛණ්ඩනීකරණය උපුටා ගැනීෙ - https://www.tutorialspoint.com/operating_system/os_memory_management.htm ෙතක සිදුරු මතක සුසංහිතකරණමයන්ව පසු
  • 147. අතතය මතකය පරිගණක පද්ධතියක ඇති සියලුම වැඩ සටෙන්ව ධාවන සඳො එහි ඇති මභෞතික මතකය ප්‍රමාණවත් මනාමව්. පිටුකරණය මගින්ව එක් වැඩසටෙනක් දෘඪ තැටිය මවත යවා තවත් වැඩසටෙනකට ධාවනයට අවශ්‍ය ඉඩ ලබා ගත ෙැකිය.
  • 148. එමලස යවු ලබන වැඩසටෙන දෘඪ තැටිමේ තනා ගු ලබන මතක රාමුවක් තුළ තැන්වපත් මව්. එය නැවත ලබා ගැනීමම් දී මභෞතික මතකමේ රාමු තුළ තැන්වපත් ීමට ඉඩ තනා ගනී.