SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  33
Télécharger pour lire hors ligne
1 
www.mizoramsynod.org
2 
KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI 
www.mizoramsynod.org 
November 2, 2014 
PUITLING SUNDAY SCHOOL 
THUPUI 
REV. ZAIREMA CHANCHIN 
Ziaktu 
Rev. Chuauhuama 
SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD
3 
www.mizoramsynod.org 
Published by 
Synod Literature & Publication Board 
for 
Mizo Sunday School Union 
Chhut khatna 2014 
Copies - 5500 
(All rights reserved) 
Printed at 
Synod Press 
Aizawl - 796 001 
Mizoram
4 
A chhunga thu awmte 
Thuhmahruai 4 
Programme 5 
|HEN KHATNA 
A chanchin tlangpui 
1. Pian leh mûrna 7 
2. Zirna lam 8 
3. An chhûngkua 9 
4. Pathian kohna a dawn dân 9 
5. Pathian thu a zir ta 11 
6. Rawngbâwlna lam 13 
7. Khawtlâng tâna a inhmanna 14 
8. A thu ziakte 15 
9. Rev. Dr. Zairema hun hnuhnûng 16 
www.mizoramsynod.org 
|HEN HNIHNA 
A mizia leh amah aanga zir tûr 
1. Pa ngawichawi a ni 18 
2. Mi thiam a ni 19 
3. Mi tlâwmngai a ni 19 
4. Mi dang ngaihsak mi a ni 20 
5. Zirna a ngaisâng 21 
6. Ram a hmangaih 22 
7. Mizo awng a hre ril 24 
8. Bible letlingtu ropui a ni 25 
9. Miten amah an hmuh dân 27 
Thu dawnna hnârte 30
5 
www.mizoramsynod.org 
THUHMAHRUAI 
Philadelphia khuaa Tabernacle Presbyterian Church 
Kohhran Upa, Dr. George W. Bailey-a rawtna anga kum 1910- 
a Khawvêl Sunday School Ni hman an a nih aang khân kumin 
hi a kum 105-na a lo ni ta reng mai! Mizoramah pawh kum 
1944 aangin he ni hi kan hmang ve an a. Kum 1949 aang phei 
chuan thupui thlan bîk zir hovin November Pathianni hmasa 
berah hman a ni ta a, kum 2001 aangin puitling leh naupang 
lamin thupui hran zirin a hrangin hun hman a ni ta bawk. 
Kum 2014 Khawvêl Sunday School Ni, puitling lam zir 
atân MSSU Committee chuan Rev. Dr. Zairema chanchin a 
thlang a, a ziaktu atân Rev. Chuauhuama a ruat bawk a. Ani hi 
mi taima leh zir chiang peih a ni a, Rev. Dr. Zairema chanchin 
ropui tak mai, mi nazawngina kan hriat phâk loh thlenga hai 
chhuakin, amah ngeiin Rev. Dr. Zairema a kawmna aanga a thil 
hriat te nên ngaihnawm takin a rawn ziak a, a lâwmawm hle. 
Rev. Dr. Zairema hi mi ropui tak, a bêl chiang apiangin a 
talent ropuizia leh kohhran leh ram tâna a hnathawh 
pawimawhzia an hmu a, a hun laia kan hriat phâk loh, a thih 
hnua la hlu telh telh tûr thil tam tak a ti a, a inpêkna leh a hnathawh 
ropuizia hi hangtharten kan la hmu zêl dâwn a ni. 
(REV. LALRAMLIANA PACHUAU) 
Executive Secretary 
i/c MSSU, etc.
6 
KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI 
NOVEMBER 2, 2014 
PUITLING SUNDAY SCHOOL PROGRAMME 
CHAWHMA INKHÂWM 
Hruaitu : Superintendent 
|antu chhiar tûr : Heb 13:7; Phil 3:17 
Hla sak ho : KHB No. 434 
Aw Lalpa, chungnung ber, kan 
fak hle a che 
Thilpêk lâk khâwm leh hlan 
Thupui sawi : Rev. Dr. Zairema chanchin 
www.mizoramsynod.org 
|hen khatna 
Hla sak ho : KHB No. 8 
Aw Haleluia, Lalpa ropui ber 
Bânna 
CHAWHNU INKHÂWM 
Hruaitu : Asst. Superintendent 
|antu chhiar tûr : 2 Tim 4:6-8 
Hla sak ho : KHB No. 361 
Kan Kohhranho lungphûm chu 
Thupui sawi : Rev. Dr. Zairema chanchin 
|hen hnihna 
Hla sak ho : KHB No. 500 
Mi thianghlim kalna kawng 
hlui kha zawhin 
Bânna 
(Thawhlâwm hi Bial Treasurer kal tlangin Synod-ah theh 
luh tûr a ni)
7 
www.mizoramsynod.org
8 
REV. DR. ZAIREMA 
B.Sc, BD, DD, D.Litt. 
Kum zabi 20-na chhûnga Mizo zînga pa ropui ber pakhata 
chhiar tel ngei tùr chu Rev. Dr. Zairema hi a ni ang. A chanchin hi 
amah ngei pawhin ngaihnawm takin ‘I Ni Min Pêk Hi’ tih buah a 
ziak tawh a. Tûn umah hian Khawvêl Sunday School Ni-a um 
hnih zir tùrin a tawi thei angin kan ziak dâwn a. |hen khatnaah hian 
a chanchin tlângpui kan zir ang a; |hen hnihnaah chuan a mizia, 
amah aanga zir chhuah tùr, kohhran leh ram leh hnam tâna a 
angkaina lam zir a ni ang. 
www.mizoramsynod.org 
|HEN KHATNA 
A CHANCHIN TLÂNGPUI 
1. Pian leh mûrna: Rev. Dr. Zairema hi Zirtîrtu Doliana 
Khawlhring leh Aibuani (Lêng Lal Saihnûna farnu) fapa pathumte 
zînga upa ber niin March 4, 1917 chhûn dâr hnih vêlah Hmunhmêlha 
khuaah a lo piang a. An thlahtute hi Burma ram Khawlhring tlâng 
aanga Mizorama lo lût, khawthlang lama tla thla, chuta anga Aizâwla 
lo lût chho, Zokhawsânga chêng ta an ni a. Aizâwl khaw bul vêlah 
kuli-a inchhawr a nasat deuh avàngin Khandaih khuaah an pêm 
chho a. Khandaiha an awm lai chuan Kristiante tihduhdah an ni a. 
Rev. Dr. Zairema pa Doliana chhangtu Chalêka chu tleirâwl chhuak 
hlim, ti ve deuh thêng thâwng a nih avàngin tihduhdahna tuar nasa 
pâwl a ni a; a chhûngten an vuak hlum mai an hlauh avàngin kum 
1911 vêlah khân Hmunhmêlhaah an pêm ta a ni. 
Rev. Dr. Zairema pa Doliana hian Rev. F.J. Sandy (Sandy 
Sâp) kaihhruaiin solfa te a thiam a. Hmunhmêlha tlangvâlte chu 
solfa a zirtîr hîn a; zaipâwl te pawh a din a. Chumi avàng chuan a
9 
fapa lo piang hmasa ber hmingah chuan Zairema an sa a ni. Rev. 
Dr. Zairema pa hian khatih lai huna Kristian Hla Bu-a hla 365 zînga 
329 kha a thiam a ni àwm e. Hla lehlin pawh 3 a nei ve a; chûngte 
chu, “Chu! Beràm vèn zanlaiah chuan” (KHB No. 103); “Ngai 
teh, nunna tui thisen hlu” (KHB No. 175) leh “Thlêmnaah lût suh 
la” (KHB No. 406) te hi a ni. 
Rev. Dr. Zairema pa Doliana chu a hianpa R. Dâla thawhna 
Manipur-ah Tirhkoha chhuah a duh a reh hlei thei lo va. Kum 1922- 
ah khán kohhran inkhâwmpuiin a dîlna chu an phalsak a. A kal 
hmain chhûngkaw ching fel tùrin a haw a. A nupui chu thingai 
chhehpui a tum a ni ang, thing ro phur tùra an chhuak dùn chu thing 
a thlákna lamah a tla a, a lu chu lungah a sawh a. Damdawi inah 
kalpui mah se, a nunna an chhan thei ta lo va; a tûk May 6, 1922- 
ah chuan kum 32 mi lek niin a thi ta a ni. Hetih lai hian Zairema chu 
naupang â tak a la ni a; a pa thi pawh ui nachâng a la hre lo. A pa 
thih ni chuan ruah a sûr deuh a; a nau Thanseia nèn tuihâwk khuapin 
an thawk chhuak a, rannung sen deuh an hmuh chu “Ka pa thlarau 
a ni ang” tiin an tlànchhiat phah a. A pa thi chu ah nachâng pawh 
an la hre lo. 
2. Zirna lam: Rev. Zairema chu a pa sikulah a kal ve hman a; 
ama sawi dànin “a aw tlân darh ka kai ve hman a ni” a ti. A pa chu 
a hlau hle a ni ang, a kekawr hi a huh deuh dup fo a ni. A pa thih 
hnuah Champhai Chawnchhim aangin Hmunhmêlhaah an insuan 
leh a; chutah chuan sikul a kal chhunzawm a. A pa dam lai kha 
chuan sikul ta lunglehkha a hmang hîn a. A pa thih hnuah chuan a 
lo pachhe ta deuh a ni ang, lunglehkha kâwm nei lo, a kil bal tawh 
hi a hmang ta a ni. Hmunhmêlhaah hian a awm zui rei lo; a nu 
chuan lehkha zir zêl tùra a duh avàngin a pa nau Rualkhûma, kum 
1918-a France ram kal ve, overseer hna thawk, Aizâwla mi hnênah 
chuan a awmtîr ta a ni. 
Aizâwlah chuan kum 1925-1928 chhûngin Dàwrpui Primary 
School-ah a lût a. Kum 1928-ah Primary chu a exam a ni. Kum 
www.mizoramsynod.org
10 
1929-ah a pa Rualkhûma chu Lungleiah sawn a nih avàngin 
Lungleiah sikul a kal leh a; mahse, Lungleiah hian an awm rei lo. 
Aizâwla an lo phei leh hnuah kum 1930-31 chhûng khân Sikulpuiah 
a kal chhunzawm leh a; Class VI chu First Division-ah a pass a ni. 
High School aanga BD a pass thlenga a zirna chu hetiang hian 
khaikhâwm ila– (1) High School: Govt. High School, Shillong 
(1932-1936); (2) College: Cotton College, Gauhati (1936-1940; 
B.Sc (Hons in Chemistry); (3) Theology (BD): Serampore Col-lege, 
Serampore (1941-1945). 
A certificate degree dawnte pawh hetiang hian lo khaikhâwm 
ila– (1) Matric: I Div. Calcutta University (1936); (2) I.Sc: I Div. 
Calcutta University (1938); (3) B.Sc. (Hons in Chemistry), Calcutta 
University (1940); (4) B.D. First Class First, Serampore College 
(1945); (5) D.D. (Honoris Causa), Serampore College, 1988; 
(6) D.Litt (Honoris Causa) NEHU (1991). 
3. An chhûngkua: Rev. Dr. Zairema hian kum 30 a nih kum, a 
pian champhaphâk ni tak, March 4, 1947-ah khán Dàwrpui nula 
Thangdailovi (d/o Chawnga) chu nupuiah a nei a. Rev. Dr. Zairema 
hi pa ngawichawi hmingthanga sawi a nih laiin a nupui erawh chu 
nu awng duh, mi pawisawi si lo a ni a. Pi Thangdailovi hian a pasal 
ngawihchawih hi a kêp hneh hle a. Fapa 3 leh fanu 4 an nei. Rev. 
Dr. Zairema hian September 2, 1917-ah khán Pastor Vànchhûnga 
kutah baptisma a chang a. Nupui a neiha inneihtîrtu erawh chu 
Pastor Thanga a ni. Kum 1945-a Pastor atân nemngheh a nih khán 
Pastor Vànchhûnga chu awngaisaktu a ni leh bawk. 
4. Pathian kohna a dawn dàn: Rev. Dr. Zaireman rawngbâwl 
tùra Pathian kohna a dawn dàn hi a dangdai angreng hle. Khatia 
kum 1940-ah B.Sc (Hons) a han pass hnu khán Rev. Dr. Zairema 
chuan doctor (MBBS) lam zir ve mai tùr emaw a ti a, dîl pawh a 
dîl ve nghe nghe a. Khatih lai hunah khán Assam ram chhûngah 
doctor zirna a awm lo va, Calcutta-ah chauh a awm a. Mahse, 
www.mizoramsynod.org
11 
doctor zirna chu a chang ta lo va, a aiah Khasi pakhat an la a; dîl 
nawn leh pawh a tum chuang lo. Khatih lai khán Bodo-ho awmna 
Harasinga-ah Middle School a awm a; chutah chuan thawk tùrin 
awngkam hain an sâwm a. Chutih lai chuan a pa nau Rualkhûma 
kha Pasighat-ah a awm a. Rev. Dr. Zairema chu Mizoramah han 
haw chhuak pawh ni se, mikhual takin mi a han bèl dâwn emaw a 
ni tho si a. An sàwmna chu pawmin Harasinga Middle School-ah 
chuan kum 1940-1941 chhûng khán Headmaster hna a thawk ta 
rih a ni. He sikula a thawh chhûng rei lo tê-ah hian High School-ah 
a hlâng kai hman nghe nghe a ni. 
Harasinga sikula a thawh lai chuan a malaria neih a lo chhuak 
leh a; a khawsik sân zâwng pawh 106 lai a tling a. Thil sawi ûlin a 
hria a; harh reng chung chuan thu eng emaw a sawi a sawi ta mai a. 
Eng nge a sawi pawh a hre vek a. Ngaihtuah saa sawi ni lovin 
hnawhtu a awm vànga sawi a ni. A nauteho ngaih pawh a ha lo hial 
a, zirtîrtute nèn an lo pung khâwm a. Chumi zànah chuan a dam 
chhûng hna tùr chu chiang takin a hmu ta a; tûn hmaa khawi kawng 
nge ka zawh ang tia a lo buaina te kha a reh ta vek a ni. 
A kalkawng tùrah chuan kal a tum ta a; chuta ang chuan a 
hawi kîr leh tawh ngai lo. Piangthar ver vura inhriatna a nei chuang 
lo va; thil mak danglam sawi tùr pawh a dawng chuang lo. Ram 
chin hriat lohva kal, ram chin hre ta ang mai hian a inhre ta a. A dam 
hnu chuan Synod-ah lehkha a ziak nghâl a. Khatih lai khán hun rei 
fê chu Synod-in sum a neih loh avàngin Pathian thu zir tùr an lo tîr 
thei tawh lo va. Synod-a Pathian thu zir a han dîl pawh chuan an 
mangang deuh a. Mahni suma zir tùr a nih thu a han sawi pawh 
chuan a ngaihna an hre vak chuang lo va; a zir chhuah hunah an ruai 
thei ngei ang em tih an hre thei lo a ni. Chutih laia tih dàn pângngaiin 
khawpui kohhran pathum Mission Vêng, Dàwrpui leh Durtlâng Biak 
Inah te thusawi tùrin an lo phût ve a ni. 
Mission Vêng Biak Ina a thusawi chu missionary-te khán an 
en ho mai si a; a khûr nasa hle a ni àwm e, “Thusawitu hliah tùra 
www.mizoramsynod.org
12 
pulpit bang an lo siam hi an fing hlein ka hria” a tih phah hial a ni. 
Assembly Standing Committee (tûnah chuan SEC) hmaah an ko 
va, a châk chhante an zâwt a; a chhànna pakhat chu, “Bible pawh 
kan la nei kim si lo va, lehlin hna te pawh kan thawk ang chu” tih a 
ni a. Hetih laia a chhànna ang takin a pension hnuah hun puma 
Bible lehlin hnaah a inhmang ta nge nge a; a typewriter-in Bible 
lehlin thar hi vawi li lai a chhu chhuak nghe nghe a ni. 
5. Pathian thu a zir ta: Kum 1941 kum chanve hnu lamah chuan 
Pathian thu zir tùrin Serampore College chu a zuk thleng thla ve 
râwih a. Serampore College-a Arts & Science zirna lamah chuan 
Brig. |henphunga Sailo leh Major Lalhmingliana te an lo awm ve 
a. Rev. Dr. Zairema chu science zir, B.Sc. a nih avàngin a tîrah 
chuan a tuipui chiah lo a ni àwm e. Amah ngeiin a sawi dàn chu, 
“Varak tuia leih ang berin ka inhria” a ti a; chumi awmzia chu hriat 
awm lovin a liam puat zêl a tihna a ni. Hebrai leh Grik awng an zir 
erawh chu vawn ngun ngai chi a nih avàngin ziaawmin a hria a, rilru 
tihchi-ai chhan tùr hranpa awmin a hre lo thung a ni. 
Pathian thu a han zir hnu rei vak lovah malaria bawkin a na 
leh a. Nakin deuhah phei chuan ‘Black-water fever’ an tih chu a 
vei a, Calcutta Tropical Hospital-ah an dah ta hial a. A natna chu 
a na viau a ni ang, thih te pawh a inring deuh a. Chutih laia 
Calcutta-a awm Mizo zirlai, a ruang buaipuitu tùra a ngaihte chu 
a rilruin a chhiar dan dan hîn a ni. A dam loh chhûng hian amah 
pawh a chêrin a rihna pawh a tlahniam nasa a, kgs 42 emaw 
chauh a ni nghe nghe a. Chutianga a nat chiam avàng chuan tlêma 
a lo hat chhuah leh chuan a râwp hle a ni ang, a zàn mumangah te 
chuan sa ruh hi a lo fêp bap bap hîn a. Damdawi ina a chhuah 
hnuah a hianteho nèn a dam làwmin tlai khat chu Bengal Restau-rant- 
ah chaw an ei a. Thlêng ruk a ei hnu chuan, “I la duh em?” 
an ti a, a la hnial lêm chuang lo va. Mahse, a hiante chuan “A 
zahthlâk tawh e, tâwk rawh se,” tiin an tihtàwpsak ta a; puar 
thawkhat chuan a inhria. 
www.mizoramsynod.org
13 
Kum 1942 July thlaah chuan Serampore-ah a zirna chhunzawm 
tùrin a chhuk leh ta a. Serampore a zuk thlen chuan an College chu 
sipaiin an luah avàngin Theology Department chu Chandernagore-ah 
an lo sawn a. Serampore-ah kha chuan Arts & Science zirlaite 
nèn Library an inawm a. Library khàr hun te an nei a; duh angin 
Library-ah hun a hmang rei thei lo va. Chandernagore-ah erawh 
chuan Library chu Hostel Hall kawtah an dah a. Rev. Dr. Zairema 
khum leh Library chu a inzawm a ni mai a. Ani chuan chutianga 
Library nèna inhne renga awm chu vànneihthlâk takah a ngai a; 
lehkha a zir tam theih phah a ni. 
Rev. Dr. Zairema te BD zirlai chuan kum thum chhûngin pa-per 
27 zawh tùr a ni a. Kum khatnaah paper 12 an bei a, kum tèlin 
a tlêm tial tial a; kum thumnaah chuan Thesis ziak nân hun an hmang 
tam hle thung. Khatih lai khân Hebrai leh Grik chu Compulsory 
paper a ni a. Kum tàwpah chuan Hebrai awngah mi pahnih chiahin 
an pass a. Pakhat chuan marks 96 a hmu a, a hniam zâwkin marks 
35 a hmu thung; a sâng zâwk chu Rev. Dr. Zairema a ni. Infiamna 
lam Inter-Class Sport-ah te Theology zirlaite chu an tel ve hîn a. 
Rev. Dr. Zairema pawh a aia inkhèl lo mi kha an lo tam ve avàngin 
a tel ve ziah a. Tu mah hlauh an nei bîk lo nain si 15 te an phur hîn 
a; si 20 an phurh chuan an tuar na ve viau hîn a ni àwm e. 
Rev. Dr. Zaireman BD kum hnihna a zir zawh chuan 
Mizoramah a lo chuang chhuak leh a. Chawlh a hman chhûng hian 
a Thesis ziak tùr Mizo sakhua atân Mizoram chhim leh hmàra mi 
tam tak a kâwm a. Mizo Pastor zînga upa lamte pawh kàwm vekin 
a insawi. Rev. Dr. Zairema hian BD Thesis “The Religion of the 
Lushais” chu a ziak ha hle a ni ang, a endiktute pawhin an fak a; 
marks 78 lai an pe a ni. 
Amahin a sawi dànin First Class hmuh tum nachâng pawh a 
hre lêm lo va, pass ringawt tum lova thiam tuma zir a nih avàngin 
BD chu First Class-ah a pass ta niin a inhria. Rev. Dr. Zairema te 
hun lai khân BD First Class chu za zêla 60 hmu chin an ni a. Ani 
www.mizoramsynod.org
14 
chu Serampore College aanga BD First Class-a pass hmasa ber a 
ni a. A BD Certificate-ah chuan Serampore College Principal-in 
kut ziak ngatin Hebrai subject a chhânnaah exam endiktute lung a 
awi hle a ni tih a ziak nghe nghe. 
6. Rawngbàwlna lam: Rev. Dr. Zairema hian kum 1945-1982 
thleng, kum 37 chhûng hun puma rawngbàwl hna hi a thawk a; 
kum 1982-ah khán kum 65 a nihin a pension ta a ni. A rawngbàwl 
chhûng hi a rei a, thawh apui pawh a ngah a, sûlhnu pawh a ngah 
bawk a; kimchang taka sawi hleih theih lohvah dah mai ila. A tlângpui 
chauh a khaikhâwmna ang lekin kan sawi dâwn a ni. 
BD zir zova a lo chhuak chu zir leh zêl duh mah sela, zir zêl hlei 
theiah a inngai lo. Ama sawi dànin, “Thiam tâwkah ka inngai lo va, mi 
thiam tia sawi tùr kan tlêm lutuk a, kei chuan title ropui tak nei lo 
mah ila naupang lam hlàn kai chhoh hi kan tih tùr niin ka hria. A thiam 
hmasaten min lo hlâng chho va, kan kal thei ta te pawh a ni ang, mi 
dang kan hlâng chho ve ang a, min la khûm ve ang tih rilru puin zir zêl 
lova Zorama thawh chu ka thlang ta a... Kan Synod kutah ka inpe 
lût ta a, Pathian aw ka ngaihthlâkna tûr pawh Synod kal tlang ni 
tùrah ka ngai thlap a, lungsi takin ka thawk ta a ni,” a ti. Mi dangte 
hlàn kai chhoh leh amah khûm hial tùra a duhna hi a ropuiin a entawn 
tlák hle. Kohhran rawngbàwl hna a chelh tawhte hi a tam tham deuh 
avàngin a tlângpuiin hetiang hian khaikhâwm ta mai ila – 
Synod/Assembly Secretary kum sarih (1946-1952); Educa-tion 
Secretary kum ruk (1954-1959); Synod Moderator um hnih 
(1953,1975); General Secretary, Mizoram Synod (1968-1973); 
Senior Executive Secretary, Mizoram Synod (1974-1978); SEC 
Member (1983-1985); Synod Nomination Committtee (1959, 
1979, 1980-82, 1983-85). Hêng bâkah hian Hospital Board, 
Ramthar Board, Music Committee, Press & Bookroom, Synod 
Literature Committee, Synod Pension Fund Board, Synod Com-munication 
Board, Synod Theological Education Board leh MSSU 
www.mizoramsynod.org 
Committee-ah te a tel tawh bawk.
15 
Presbyterian Church of India (PCI)-a mawhphurhna a chelh 
tawhte chu– Assembly Officer, Silchar (1959-68); PCI General 
Assembly Secretary (1953); PCI Moderator (1959); PCI Execu-tive 
Committee (1980-82, 1983-85); Committee on Evangelism 
(1980-82) leh PCI Trust Committee member kum 2006 thleng 
khán a ni bawk. 
India ram pum leh Hmârchhaka Kristiante insuihkhâwmnaah 
pawh mawhphurhna pawimawh a chelh nual bawk a. Chûngte chu 
President, Assam Christian Council (1961-62); President, North 
East India Christian Council (1969-70); Executive Committee 
Member (NCCI) te a ni a. Silchar-a a awm laiin United Church of 
North India aiawha palaiin World Reformed Church Inkhâwmpui, 
Brazil ram khawpui Sao Paulo-ah a kal a; hemi um hian Brazil 
Presbyterian Church Centenary lawmnaah a tel nghâl bawk. 
Rev. Dr. Zairema hi Bible lehlin lamah a inhmang nasa êm êm 
a; a thawh hlâwkzia pawh sawi sèn a ni lo vang. BSI lama a inhmanna 
tlângpui chu hetiang hian khaikhâwm ta ila– Translator-ah kum 35 
(1946-1981); Treasurer, Aizâwl Associate Auxiliary; Treasurer, 
Aizâwl Auxiliary; Secretary, Mizo Bible Translation (1964); Chief 
Translator (1982-1995). A kaihhruaina hnuaiah Mizo Bible hman 
lai en hain Pulpit Bible siam a ni a. A kaihhruaina hnuaiah bawk 
Mizo Bible lehlin thar chu zawh fel a ni bawk. 
7. Khawtlâng tâna a inhmanna: Rev. Dr. Zairema kha 
khawtlâng hatna tùr ngai pawimawh mi tak a ni a. Chuvàngin, 
khawtlâng siam hatna lama thawktu pâwl lian ber YMA-ah pawh 
hruaitu a lo ni tawh. Central YMA-ah hian kum 1946-47 chhûng 
khán General Secretary a ni a. YMA General Secretary a nih 
chhûnga YMA hnathawh langsàr ber pakhat chu Burma rama 
Chanchin |ha dâk thawn chhuah kha a ni. Chanchin |ha dâk han 
sawi hi chuan a khaipa ber nia lang mi tlêm azâwng lo lang hin chu 
Pu Robuanga leh Pu Vànlallàwma te an ni lo thei lo va. Mi tam 
www.mizoramsynod.org
16 
takin Rev. Dr. Zairema hi a tel ve tih pawh an hre kher lo vang. 
Amaherawhchu, mi langsàrte phènah khán a bulhut lamah Rev. 
Dr. Zairema chuan nasa takin a lo thawk a; khati taka Chanchin 
|ha dâk hlawhtlinnaah khán a phèna mi pawimawh ber pakhat a 
lo ni. 
Serampore College Principal-in Rev. Dr. Zaireman BD a pass 
hlima lehkha a siamsakah khân kawng engkima hman tlák a nih 
dàn tùr a ziak a ni ber mai a. Chutiang chuan Rev. Dr. Zairema hi 
Mizovin ‘ren tin daih’ kan tih ang chi hi a ni a. MZP-ah pawh a 
thusa pâwlah a lo ang tawh a. Lushai Students Association (LSA) 
tih Mizo Zirlai Pâwl (MZP) tia thlâktute zîngah a tel a. MZP Head-quarters- 
ah kum 1948-50 khân President a ni bawk. 
8. A thu ziakte: Rev. Dr. Zairema hian lehkhabu bâkah article 
chi hrang hrang tam tak a ziak a; a thuziakte hi chhût chian a dâwl 
a, a thûk a, a ngaihnawm bawk. A dam laia a lehkhabu ziakte leh a 
thuziak chi hrang hrang, a thih hnua lehkhabua siam lehte chu hêngte 
hi a ni– 
(1) Bilât Lei Hnathawh Dàn 
(2) Genesis Thlan Chhuah Hrilhfiahna 
(3) Marka Hrilhfiahna (1970) 
(4) Johana Hrilhfiahna (1973) 
(5) Seventh Day Adventist (Uar Bîk Nei Pâwlte) 
(6) Khati Khán Kan Hril |hîn A 
(7) God’s Miracles in Mizoram 
(8) Apokrifa (Lehlin) 
(9) Kan Bible Hi 
(10) Pi Pûte Biak Hi 
(11) I Ni Min Pêk Hi 
(12) Thukhawchâng Mi Pêkte Hi 
(13) Random Notes (English) 
(14) Isua Rilru (Sermon) 
www.mizoramsynod.org
17 
(15) |hian Lehkhathawn 
(16) Lehkhabu Tê Pasarih 
A lehkhabu No. 9-na ‘Kan Bible Hi’ tih hi Mizo Acad-emy 
of Letters (MAL) chuan kum 2003-a Mizo lehkhabu 
chhuak ha ber ‘Book of the Year - 2003’ atân a thlang a. No. 
12-na, ‘Thukhawchâng Mi Pêkte Hi’ tih hi a article chi hrang 
hrang 83 lák khâwm a ni a. Christian Media Society chuan 
kum 2009-a Mizo awng lehkhabu ha pathumnaah a thlang 
bawk a. Mizo Academy of Letters chuan kum 2010-ah khán 
Rev. Dr. Zairema chu chawimawina sàng ‘Academy Award - 
2010’ a hlàn bawk a ni. 
9. Rev. Dr. Zairema hun hnuhnûng: Mizoram Synod aangin 
kum 1983-ah pension-in chhuak mah se rawngbàwlna erawh chu 
chawlhsan thei rual a ni lo. Bible Society of India (Aizâwl Auxil-iary)- 
ah Bible lehlin hna a chhunzawm a, kum 1982-1995 chhûng 
khán Chief Translator a ni a. A kaihhruaina hnuaiah Mizo Bible 
lehlin thar pawh kum 1995-ah khán tihchhuah a ni. A pension hnuah 
sawrkar lam aanga an hmanna langsàr zualte chu – 
(1) Member, Mizo Customary Law; 
(2) Member, Millennium Celebration Sub-Committee; 
(3) Member, Mizoram Language Board; 
(4) Member, Mizoram Planning Board; 
(5) Member, Review Committee of Mizoram Land Rev-enue 
www.mizoramsynod.org 
and Reforms; 
(6) Member, Science, Technology & Environment Cell, 
Planning Department; 
(7) Subject Expert for Evaluation of Teachers for Promo-tion 
under Career Advancement Scheme (Mizoram Uni-versity); 
(8) External Expert of the Board of the School of Humani-ties 
& Education, Mizoram University.
18 
A upat lamah pawh thil zir a hulh chuang lo va. Kum 80 ràl a 
kai tawh hnuah computer hman a zir hnuhnawh a. A lehkhabu pakhat 
‘Kan Bible Hi’ tih pawh hi ama chhut vek a ni. Kum lam tam zêl ta 
na ná nà chu a chak lo chhawm ve zêl a. Kum 84 a nih kum 2001- 
ah khân Escort Hospital, New Delhi-ah a lung zai a ni a. Chuta 
ang chuan tûn hma angin a chak ta lo deuh a. Pathian biak 
inkhâwmah pawh a tel kim hlei thei ta lo. Kum 2006 Good Friday 
nia a thusawi chu Biak ina a thusawi hnuhnûng ber a ni ta a ni. 
A natna avàngin a taksa chak lohna chu a zual ve zêl a. Chuti 
chung chuan amah kantute chu hlim takin a lo chhàwn hîn a. Damlo 
ni mah se a awng tam hlei hleiah a ang hîn a; a chauh phah a 
hlauhawm avàngin a bulah awm rei ngam pawh a ni lo mah mah 
zâwk a ni. A nupuiin a thihsan tawh bawk nèn, a khua a har ve hîn 
a ni ang, amah kantute hnênah chuan, “Lo lêng leh rawh u aw” tiin 
a chah hrâm hîn a. 
Nat zual lutuk nei lovin December 17, 2008 zîng dâr 7-ah 
thlamuang takin a Lalpa hnênah a châwl ta a. Hemi ni hian dâr 1-ah 
in lamah Dâwrpui Bial vawngtu Pastor, Rev. Vànlalchhûngan a vui 
a, dâr 3-ah Zàrkawt Biak Inah Synod Moderator Rev. H. 
Lalchhanhiman a vui leh a. Kum zabi 20 chhûnga Mizo fate zînga 
mi ropui leh danglam tak chu kan thlah liam ta a ni. 
www.mizoramsynod.org 
...
19 
www.mizoramsynod.org 
|HEN HNIHNA 
A MIZIA LEH AMAH A|ANGA ZIR TÛR 
Rev. Dr. Zairema kha pa lian chu a ni lo; mahse, a rilru erawh 
chu a lian thung a. Mi tumruh, rilru nghet, eng emaw hleka rilru 
sawh sawn mai mai lo leh awm dàn tidanglam ve mai mai lo mi a ni. 
1. Pa ngawichawi a ni: Miin Rev. Dr. Zairema chanchin an sawia 
an sawi uar tak pakhat chu pa ngawichawi a nih thu hi a ni. A 
rawngbàwlpuite pawh biak mang loha chhuah tâwk a ngah hle a, a 
laka vui tâwk pawh an awm hîn. Eng vànga ngawichawi viau nge 
a nih hi hriat theih a ni chiah lo va. Naupan laia a sikul kalpui, 
Synod Office-a rei tak thawhpui lehtu Upa C. Rokhûma chuan, 
“Ani hi chu a naupan lai pawhin a hmêl hian puak a ti lêm lo bawk 
a, a awng mawh a, naupang mah ni se, a chêt zia a upa chêt tlat a, 
zah phur tak a ni sa rêng a ni,” a ti. A ngawihchawih hi dem a 
hlawhna ber pakhat a nih laiin Rev. Dr. Lalngûrauva erawh chuan 
amaha ro hlu (asset) niin a sawi ve thung, “Thil ngaihtuah nasa mi a 
ni a; ngawi renga thil a ngaihtuah ngut nguta, Pathian thu aanga 
teha a ngaihtuah chhuah chu thil ha tak a ni,” a ti. A ngawihchawih 
êm avàng hian mi chanchin pawh a chhe lam a sawi leh mi a rèl 
sawi tùr hria chu an tlêm hle ang. 
Pa ngawichawi tak e ti lo chuan a tar lamah chuan mi awng 
duh tak a ni ve leh hlauh thung a. Amah kàwmtute chuan a bulah 
chuan awng hun an chang hlei thei mang lo. Vawi khat chu kum 
1986-ah khán Madras-ah Bible chhut lai endik tùrin a kal a; Ban-galore- 
ah lo pheiin Rev. C. Rosiama te inah a thleng a. Chutih laia 
Cambridge University aanga lo kal Prof. John Emerton-a chu The 
New English Bible lehlinnaa tel a ni tih a han hriat chuan a kàwm 
chák ta êm êm mai a. An han inkàwm ta a le – Prof. Emerton-an 
sawi tùr ngah si, Rev. Dr. Zairema lahin sawi tùr pai tam bawk si,
20 
awngna tùr hun an inchan ngang lo va, “Rev. Dr. Zairema a 
ngawichàwi tih te chu tih sa loh loh a ni,” tih tùr khawpin a awng 
tam hman a ni. 
2. Mi thiam a ni: ‘Mi thiam leh thil hre tak a ni’ han tih ngawt 
mai bák chu sawi ngaihna a awm mang lo. Rev. Dr. Zairema khán 
engkim a hre ta mai emaw tih tùr a ni a. A thil hriat nasat dàn kha 
sawiin a siak lo zâwk hial a ni. Amah kàwm chiang apiangin a thil 
hriatzia an hrilhfák zêl. Upa C. Rokhûma chuan, “Pu Zairema ropui 
êm êmna bîk chu, ka zawh apiang min hrilh theih loh a nei rêng 
rêng lo kha a ni... Mi thiam dang M.Sc. leh Lecturer ka mi rin 
zâwngte ka zawh pawha ‘Ka hre ngai lo ve’ an tih mai hin avànga 
ka beidawn hnua ani ka zawh hian, ‘Chutiang lam chu a ni ang e’ a 
ti thei zêl a, a thu nèn a lo inmil chiah mai si hîn a, mak ka ti,” a ti. 
3. Mi tlàwmngai a ni: Mizote hian mi tlàwmngai kan ngaisâng 
êm êm a, ‘tlàwmngaihna’ tih awngkam hi Mizote chauh neih, hnam 
dang zînga awm ve lo ang hiala sawi tâwk pawh an awm. Hmànlaiin 
mi tlàwmngaite chu nopui an dawmtîr hîn. Rev. Dr. Zairema hi a 
naupan lai leh lehkha a zir lai aangin mi tlàwmngai tak, hian chhan 
thih ngam an tih ang hi a ni. Chutiang mi a nih dàn chu hiante tâna 
a thil tih pahnih khat aangin a hriat chian theih khawp mai. 
Tûn hma chuan TB natna hi miin an hlau êm êm a; TB veite 
chu an dah hrang a, an lam hawi pawhin an thaw ngam mang lo hîn 
a ni. Rev. Dr. Zaireman Guwahati-a lehkha a zir laiin a hianpa 
Biakliana s/o Rev. Liangkhaia chu a damlo va, thiin a luak a. 
Damdawi inah an kalpui a, an X-ray hnu chuan TB a lo vei tih an 
hmu chhuak a. Guwahati aang chuan a pa te an chah a. Rev. Dr. 
Zairema chuan Guwahati aanga Silchar thleng a han thlah a. Silchar-ah 
chuan Welsh Mission Hostel, Rev. Hrânghnûna enkawl lai pindan 
pakhatah an dah a. TB natna vei chu tu pawhin an la ih êm avàngin 
Biakliana pawh chu an dah fâl a, naupang a chhaih pawh an phal 
lo. Rev. Dr. Zairema chuan a pa te lo thlen hma zawng chuan a lo 
enkawl a; ei tùr a pe a, a thlèng a silsak a, a bual hîn. 
www.mizoramsynod.org
21 
B.Sc kum thumna an zir kumin Naga zirlai Susang Ao chu TB 
bawkin a na leh a. A Naga-puiten an ten a, an buaipui duh lo. 
Jorhat damdawi ina hruai tùr a ni a; tu mah kalpui duh an awm si 
loh avàngin Rev. Dr. Zairema bawk chuan tlàwmngaih chhuahin a 
kalpui leh ta a. Susang Ao chu a lâwm khawp mai a. Thil ei tùr a 
neih apiang chu Rev. Dr. Zairema pêk a tum hîn a; ani lah chuan a 
lo hlau rilru ve deuh si. Ni li lai College kal a hulh avàngin zirlai thar 
Calculus an lo zir hman a, lecture tam fê a chàn avàngin hnufual 
phah hlein a inhria a ni. Thil dangah pawh Rev. Dr. Zairema 
tlàwmngaihzia sawi tùr tam tak awm mah se, khatih hun laia natna 
ihbaiawm ber pâwla ngaih TB veite a enkawl leh buaipui dàn aang 
hian mi tlàwmngai leh hian chhan thih ngam a nihzia a lang chiang 
tâwk hle a ni. 
4. Mi dang ngaihsak mi a ni: Rev. Dr. Zairema ziaah khán thil 
inkáwlkalh (paradox) tam tak hi hmuh tùr a awm rêng a; chûng 
zînga pakhat chu mi dangte a ngaihsak dàn hi a ni. 
Sawrkâr lama minister emaw, officer lian emaw te hi an 
bengvàr leh vàr loh emaw, an huihruaite an ngaihsak leh ngaihsak 
loh emaw hi an chanchina thil langsàr tak a ni. Minister leh officer 
lian henkhat chuan an zin veivahnaah an driver-te ngei pawh an 
ngaihsak tâwk lo fo va; ei leh in thuah te hrilhhai leh riltâm titiha 
dah tâwk an awm hîn niin an sawi. Rev. Dr. Zairema erawh chu 
chutiang a ni ve lo. Hun rei tak chhûng Synod motor khalha Rev. 
Dr. Zairema lo hruai kual hîntu Pu Zosângliana chuan, “Zàn lamah 
a chhuah dâwna zanriah ei nghâl tùr a nih chuan min ko phawt a, 
‘Han haw la, in nu hnênah chaw min lo chhum kêp suh, hmun 
dangah châw kan ei dâwn han ti rawh’ a ti thlap hîn a. Kan va 
kalna in neitute hnênah khán, ‘Kan driver hi chaw lo eitîr ang che 
u’ a ti a. Kan haw dâwnah kal hmain, ‘Chaw i ei em?’ tiin min 
zâwt leh ziah a. Tichuan, kan haw chauh hîn. Riltâma kan awm hi 
a hlau êm êm a ni,” tiin a sawi. 
www.mizoramsynod.org
22 
Rev. Dr. Zairema chuan mi retheite hi a ngaihsak êm êm bawk 
a. Ama hova Synod House hmasa sak a nih lai khán thingtlâng mi 
harsa zâwkte tân inhlawhna a siamsak hrâm hrâm hîn a. Synod 
House thar hiah lai khán, “Synod House kan sak lai khán thingtláng 
mi harsate inhlawhna a tam thei ang ber kan siamsak kha ha ka ti 
êm êm a. Tûnah a thar an sak pawh hian mi harsa zâwkte tân 
inhlawhna siamsak tam thei se ka duh hle mai,” tiin a sawi a ni. An 
inah kutdawh lo kal se eng mah pe lova chhuahtîr leh a duh ngai lo 
va. A chhûngte hnênah pawh kutdawh lo kal apiang chu eng emaw 
tal lo pe hîn tùrin a chah a ni. 
5. Zirna a ngaisâng: Rev. Dr. Zairema hi Mizote zînga B.Sc 
(Hons) hmasa ber leh BD (First Class) hmasa ber a ni a. Lehkha 
thiam thei tak a ni a; lehkha a zir chhûngin Class VI aangin BD 
thlengin First Class-ah a pass zêl a ni. Serampore College-ah BD 
a zir tirh lamah khán a hrisèlna hat táwk loh avàngin kum 1941 
tàwp lam aanga kum 1942 June thla thlengin Aizâwlah a chàwl a. 
Chutih lai chuan Pu Lalbuaia nèn High School din dîlin Bawrhsâp 
A.G. McCall-a kha an va bia a; Bawrhsâp chuan a lo hau hrep 
nghe nghe a ni. Khatih hun lai kha chuan Bawrhsâp biak kha thil 
namên a ni lo, mi tin hlauh ngawih ngawih a ni. BD a pass hnuah 
Mizoramah lo chhuakin Mizo High School ding tîrah khán zirtîrtu 
hna a thawk a. Chutih laia Headmaster chu Rev. J.M. Lloyd-a kha 
a ni a; kum 1948-1954 chhûng phei kha chuan Rev. Dr. Zairema 
chu zirtîrtu pângngai ni mai lovin Assistant Headmaster a ni nghe 
nghe a. Mizo High School-a a thawh tawh loh hnuah Synod-ah 
hun puma thawk tùrin a lo kîr a; chutih lai chuan Synod hnuaiah 
Primary School tam tak a awm a; chûng Primary School enkawltu 
atân chuan Education Secretary-ah kum 1954-1959 chhûng khán 
a thawk leh a ni. 
Rev. Dr. Zairema hi kohhran mi rin kai leh zirna lama a khaipaa 
hman a ni ringawt lo va; sawrkar leh University lam pawhin an mi 
rin a kai phák a. Calcutta University leh Guwahati University chuan 
www.mizoramsynod.org
23 
Mizo awng subject zawhna siamtu leh exam paper endiktuah kum 
25 zet (1946-1970) an hmang a. Mizoram University pawhin MZU 
hnuaia zirtîrtu kaisâng tùrte endiktuah a hmang a; chu chauh chu ni 
lovin External Expert of the Board of the School of Humanities & 
Education atân a thih ni thlengin a ang bawk. Mizoram Board of 
School Education (MBSE) a lo din khán hun eng emawti chhûng 
chu Science leh Mathematics zawhna siamtuah hman a ni leh a. 
Mizoram UT nih hnuah Mizoram Civil Service (MCS) exam hmasa 
berah khán English Paper endiktuah hman a ni bawk. Hêng kan 
sawi tákte báka sawrkârin Rev. Dr. Zairema a hmanna langsàr 
zualte chu – 
(1) Aizawl Night College Organising Body Committee 
(tûnah Pachhûnga University College); 
(2) Board to examine Adult Education Programme (1974); 
(3) Chairman, Enquiry Commission of High Failure in HSLC 
www.mizoramsynod.org 
Examination (1975); 
(4) Member, Mizoram Council of Science, Technology & 
Environment (2004); 
(5) Member, National Awardee for Teachers (1974); 
(6) Member, School Text Book Committee (1973-1977); 
(7) Member, Science, Technology & Environment Cell, 
Planning Department (1993). 
6. Ram a hmangaih: Rev. Dr. Zairema hi ram leh hnam 
hmangaihtu a ni a. Calcutta-a BD a zir lai kha Indopui II vànglai 
tak a ni a. Khatih lai khán India mite zîngah independence duhna 
rilru a lian hle tawh a; chu chuan a ngaihtuahna pawh a kaihruai 
hman hle a nih a rinawm. Mizoramah political party Mizo Union a 
lo din khán khatih laia kohhran hruaitute kha member an ni fur a. 
Rev. Dr. Zairema ngei pawh Mizo Union member satliah ni lovin 
Councillor zînga pakhat a ni. Amaherawhchu, Mizoramah party 
dang United Mizo Freedom Organisation (UMFO) a lo din ve
24 
tákah khán party pahnihte inepna boruak a len ták êm avàngin 
kohhran hruaitute chu party politics aang chuan an inthiar fihlîm ta 
a ni. 
Kum 1957-ah Rev. Dr. Zaireman ‘Bilât Lei Hnathawh Dàn’ 
tih lehkhabu pan tê a ziak a. Mi henkhat chuan amah sawisèl nân 
leh fiamthu thawh nân an hmang hîn, “Mizo zînga BD pass hmasa 
ber chuan Pathian thu lam ziak lovin ‘Bilât Lei Hnathawh Dàn’ tih 
mai mai a ziak” tiin an nuihzat deuh hîn. Amaherawhchu, he 
lehkhabu a ziah hi Mizote a hmangaih vànga ziak a ni. Kum 1957- 
ah khán Mizoram hmun hrang hrangah tuikhur siamna tùr pawisa 
sem a ni a; mahse, cement hmanga hnathawh kha Mizoten kan la 
thiam lo va, tui tling thei tuikhur siam thei an awm lo. Tuikhur ha 
siam dàn kaihhruaina tùrin ‘Bilât Lei Hnathawh Dàn’ tih kha a ziak 
ta a, kha lehkhabuin a sawi ang taka tuikhur siam chu kum 50 
hnuah pawh a la ha êm êm a ni. 
Rev. Dr. Zairema hi a pension hma leh pension hnuah pawh 
ram leh hnam thil hrang hrangah a inhmang nasa hle a. A pension 
hnuah ram leh khawtlâng tâna a inhmanna huang a zauh zêl a. 
Sawrkâr lamin amah an hmanna piah lamah Mizoramah diknaa 
rorêl a nih theihna tùrin theihtàwp chhuahin a bei a. Sawrkâr hi 
khalh ngîl theih a nih beiseiin mi hahnemngai dangte nèn angrualin 
Mizoram Vigilance Council an din a. Sual Do Pâwlah pawh Chair-man 
a lo ni tawh a. Citizens’ Common Front (CCF) din lai khán 
Patron-ah a ang bawk. Mizoram mipuiten thu dik kan hriat theihna 
a nih beiseiin Mizoram Assembly House chhûngah meuh an au 
chhuahpui Kau-Tlabung Project chungchânga thil dik lo awm nia 
lang chu hai lan tumin Supreme Court-ah meuh pawh PIL a theh 
lût ngam a ni. Ama sawi dàn chuan, “Mi malin tu mah ka haw lo; 
Assembly House-ah meuh sawi chhuah ni ta chu chhui chian hain 
ka hria a. Thu dik a lo lan hunah chuan a tidik lotu chu a mualpho 
ang a; a dik a nih erawh chuan politics-ah a chan a ha sawt ang tih 
ka ring a. Chuvàngin, thu dik laih lan nân PIL hi ka theh lût a ni,” a 
www.mizoramsynod.org
25 
ti. Rev. Dr. Zairema khán dikna a ngaina a; dik lo na ná nà chu hai 
lanin awm ngei se a duh a ni. 
7. Mizo awng a hre ril: Rev. Dr. Zairema kha Mizo awng 
tihhmasâwn kawngah nihna hrang hrang a lo chelh tawh nual a. 
Mizo Academy of Letters (MAL)-ah member a ni a. Sawrkârin 
a din Mizoram Language Board (1999)-ah member a ni bawk. 
‘Mizo awng a thiam’ kan tih chuan mi henkhatin a awngkam 
luang ha zân lo avàng hian pawm harsa an ti deuh ang a. Mizo 
awng a hre ril hle kan tih erawh chuan kan hnial lo tlâng heuh 
àwm e. Mizo awng a hre ril kan tih hian a awmzia chhût thûk 
lama a rilzia kan sawina a ni. Rev. Dr. Zairema tluka chhût thûk 
thiam hi Mizo zîngah an awm a nih pawhin an tam lo viau ang. 
Mizo awng ziah dàn, zawm leh zawm loh tùr nasa takin a 
chhui hîn a. A ngaih dàn chuan thu lam khat (one syllable) awmze 
nei chin hi a hrangin ziak vek mai ila, tihsual tlêm berin a ring. 
Mizo awngah hian thlûk a tam êm avàngin thlûkna chi hrang 
hrang, a tam thei ang bera hman a duh a. Vowel tin hian thlûk dàn 
pariat heuh neiah a ngai a. Chutiang mil tùra a duh ang taka 
hawrawp siam Zairema Fonts chu a thih hnuah siam chhuah a ni 
a; chumi Fonts hmang chuan thuziak a hnutchhiah lehkhabute chu 
chhut a ni. 
Rev. Dr. Zairema chhui dàn aanga pawm nahawm tak pakhat 
chu awng lam awlsam apiang hi lam harsa zâwk aiin a naupang 
zàwk a ni ang tih hi a ni a. Mizovin “Eng a?” kan tih chu Hualngoho 
chuan “Zeng a?” an ti a; ‘eng ’ tih ai chuan ‘zeng’ tih chu a lam a 
hahdam deuh zâwk. Chutiang bawkin Hmàrhovin “chun” an tih 
chu Mizovin “chuan” kan ti a; ‘chuan’ tih ai chuan ‘chun’ tih chu 
a lam a hahdam zâwk a; a naupang zâwk a ni ang; ‘banhla’ tih 
pawh hi ‘balhla’ tih ai chuan a lam a hahthlâk zâwk a, ‘balhla’ tih 
hi a naupang zâwk a ni ang. Heti zâwnga chhût hian awng upa 
leh naupang zâwk chu eng emaw chen a chhui theih a ni. 
www.mizoramsynod.org
26 
Kum 1940 vêl aang khán article a ziak an a. A thu ziah hmasak 
deuhte chu – Zùn (1940), Mai Mai Fakna (1940), Thukhuh (1940) 
leh Tawrhna (1946) te hi a ni ang. A thu ziahte hi han chhiara luang 
nalh zaih chu a ni hran lo; mahse, chhût chian erawh a dâwl thung a 
ni. A article ziah zînga lâr ber pakhat chu ‘A no ber mai, no ber 
mai’ tih hi a ni a. Khawi lam nula hmêlha nge Rev. Dr. Zairema 
hian a sep ták chiam mai chu le tih mai tùr a nih laiin a tàwpah 
chuan bâwng êk anam a fakna lek a lo ni reng si a. Article a ziak 
zawng zawng hi a dah ha thlip thlep vek lo a ni ang. A thih hnuah a 
article ziah hmuh theih zawng zawng 83 chu lehkhabu pakhat 
‘Thukhawchâng Mi Pêkte Hi’ tiin chhuah a ni. 
8. Bible letlingtu ropui a ni: BD zir tûra kohhran hruaitute 
hmaa a interview umin Pathian thu zir a duh chhan an zawhin 
“Bible pawh kan la nei kim si lo va, lehlin hna te pawh kan 
thawk ang chu,” tiin a chhâng a. BD zir zova a lo chhuah hnu 
lawk kum 1946 aangin Bible lehlin lamah chuan a inhmang an 
ta nghâl a ni. A rawngbàwl chhûng zawng bákah a pension hnu 
kum 1995 thleng khán Bible lehlin lamah hian a inhmang a. Mizo 
Bible lehlin tharah hian mi malah chuan a sûlhnu a tam ber ti ila 
kan tisual hauh lo vang. 
Mizo Bible lehlin thar hi a ngial ngana lehlin ni lovin a awmzia 
phawk chhuak tùr zâwnga lehlin a ni. Mizo Bible hman lai hi kan 
hre bel tawh a, a awngkam te hi a bo kan duh vak lo. Chuvàngin, 
lehlin thar hi kan ngaina vak lo niin a lang. Amaherawhchu, a thu a 
fiah zâwk hle si a ni. Tûn hma chuan Matthaia 11:19 tàwp lam chu, 
“Nimahsela, a thiltihten Fingi an thiam e” tih a ni a. Rev. Dr. Zairema 
hova Bible an enhat aanga tihchhuah Pulpit Bible-ah khán, 
“Nimahsela, finna chu a thiltih aangin a dikzia a lang a ni” tih a ni a. 
Bible lehlin tharah chuan, “Pathian finzia chu a thiltihah a lang a ni” 
tih a ni ta thên a. A awmzia chu a chiang ta hle a ni. Matthaia 5:3- 
11-a engthâwl tih zawng zawng chu “an chan a ha e” tih a ni ta vek 
a. A tîrah phei kha chuan ‘nihlawh’ tih a ni. “Miin khàwnvàr hâlin 
www.mizoramsynod.org
27 
hrai hnuaiah an dah ngai lo” tih pawh tûnlaiin ‘hrai’ hre lo an tam 
ták avàngin “khoin an khuh ngai lo” tih a ni a. Hei pawh hi tûnlai 
chuan ‘kho’ hre lo an tam tawh a; lehlin ennawn hunah chuan 
tihdanglam a ngai leh tawh mai thei a ni. 
Bible lehlin thara mipuiin kan hriat thiam loh tak pakhat chu 
Nova lawng chàr phuina ‘fâr hnai’ tih hin kha ‘alkatra’ tih a ni ta hi 
a ni (Gen 6:14). Mizo Bible letling hmasatute khán kan hriat thiam 
theih tùrin thil ban bera an hriat fâr hnai kha an lo hmang mai a; fâr 
hnai chu a ban khawp a, ke khi chàr phuina atân pawh an hmang 
hîn an ti. A awng bul (Heb. kôpher) lam hian fâr hnai a kâwk rêng 
rêng lo. Chuvàngin, awng bul lama a awmzia phawk chhuak ha 
takin ‘alkatra’ tih chu an rawn hmang ta a ni. Chutiang bawkin 
Mosia an thuhrûkna phairuang lawng tê pawh kha alkatra hmanga 
chàr phui a ni bawk (Ex 2:3). ‘Fâr hnai’ tih aia ‘alkatra’ hman a nih 
ták avànga sawisêltute a chhànna ang deuhin Rev. Dr. Zaireman 
heti hian a ziak a, “Dumka bial aanga kan unau kan rama inhlawhfate 
nèn inzawm hlea kan hriat alkatra hi kan hre hneh hle. A tlâwm hle 
a, Bible-a chuang meuhah chuan kan iai deuh a ni thei a. Bible-a 
thu chuang chu eng emaw deuh tak, hriat har fû ni se kan làwm 
deuh emaw tih tùr a ni,” tiin. 
Mizo Bible hman laia lehlin fuh tâwk lo pakhat chu Genesis 
5:1-3 thu hi a ni. Hetah hian Genesis 1:27-a Pathianin mipa leh 
hmeichhia siam thu sawi tawh kha thlîr lêtin mihring siam thu kha 
sawi chhuah a ni a. Mizo Bible letling hmasatute khán Hebrai awnga 
bara (Heb. arb) chu thil awm lo aanga thil siam (creation out of 
nothing) anga an ngaih avàngin ‘Pathianin thu ngawta mihring a 
siam ni khán...” tiin ‘thu ngawt’ tih hi vawi thum lai hman nawn a ni 
a. Tûn hma chuan bara hi thil awm lo aanga thil siam sawina 
(creatio ex-nihilo) angin an lo ngai hîn a. Mahse, chutiang ngawt 
chu a lo ni lêm lo; thil awm tawh sa aanga thil siam sawina pawh a 
ni thei tho. Mihring kha thil awm tawh sa ‘lei’ hmangin Pathianin a 
siam a ni. Amaherawhchu, Hebrai awnga bara hmanna apiangah 
www.mizoramsynod.org
28 
a titu (subject) erawh chu mihring ni lovin Pathian a ni zêl thung. 
Bible lehlin tharah chuan ‘thu ngawt’ tih hi an rawn paih ta a; Hebrai 
awnga awmze dik tak hmanga Rev. Dr. Zairema leh a thawhpuite 
hian an letling ha ta hi a làwmawm hle a ni. 
Thil pakhat han sawi leh ila. Bible hman laiah chuan Isaia 9:6- 
ah, “A hmingah chuan Maka, Remruattua...” tih a ni hîn a. Hei hi 
English Bible an behchhan ber Revised Version (1885) leh 
Authorised Version (1611) zuia an lehlin vàng a ni a. Tûnlai erawh 
chuan English Bible lehlin thar zêlah ‘Wonderful Counsellor’ tih a 
ni ta vek a. Chumi zui chuan Rev. Dr. Zairema te chuan ‘Remruattu 
Maka’ tiin an rawn dah ve ta a; hei hian Hebrai awnga ziak dàn a 
phawk chhuak dik zâwk a, a làwmawm hle. Mizo Bible hman lai 
tihchhuah hnuhnûng ber (2014)-ah pawh hian lehlin thar hi zuiin 
‘Remruattu Maka’ tih a ni ve ta. Mi tam takin Bible lehlin thar hi an 
hnualsuat deuh hîn a; mahse, hnualsuat tùr a ni lo. Mizo Bible 
hman lai aiin a awmzia a chiang zâwk fo va; chuvàngin, kan Bible 
hman laia thu awmzia chiang chiah lo awmzia chiang zâwk hriat 
duh chuan Mizo Bible lehlin thar hi en mai tùr a ni. 
9. Miten amah an hmuh dàn: Rev. Dr. Zairema chanchin hi 
sawi tùr a tam a, sawi sên a ni lo. Kan thu tàwp nân chuan miten 
eng angin nge Rev. Dr. Zairema kha an sawi tih hi telh a ni. 
Rev. Dr. Zairema a thih khán khatih laia Serampore College 
Principal, Rev. Dr. Lalchungnunga chuan tuarpuina thu a rawn 
thawnah, “Rev. Dr. Zairema hi kum 1940 hnu lam, Indopui II lai 
khán Serampore College-ah BD a zir a. Zirlai hruaitute zînga pakhat 
a ni a. A thawhrimzia leh zirna lama mi chungchuang a nih hi amah 
an hriat reng dàn a ni,” tiin a ziak a ni. Rev. Dr. Zairema a han thih 
tákah khán naupan lai aanga a lehkha zirpui leh Synod-ah pawh 
hun rei tak a lo thawhpui tawh Upa C. Rokhûma chuan, “Pu 
Zairema te ang mihring Pathianin Mizoram leh hnam min pe hi kan 
vànnei êm êm a ni. A hming a dai tawh lo vang. Mi tak, hriatna 
khurpui chuan mual min liamsan ta a ni,” tiin a sawi. 
www.mizoramsynod.org
29 
Mizo Bible lehlinna lama hun rei tak a thawhpui Rev. Dr. H.S. 
Luaia chu Rev. Dr. Zairema thih thu phone-in an va hrilh a, “I hianpa 
Rev. Dr. Zairema a chat thla ta, ka han hrilh ve che a ni,” tiin. Chuta 
a rilrua lo lang hmasa ber chu ‘Hmàr arsi lian a her liam ta maw!’ tih 
hi a ni. “Ka hianpa Zairema hi mi chhel tak mai a ni a. Ram buai 
laia kan thlen inten ramhnuaia an puan an thuhrûk avànga puan 
pakhat inzàwna puan pakhat kan phah pawhin a phunnawi ngai lo. 
Ramhnuai ni sa hnuaia kea kan kal hin lai pawhin keini chuan khum 
kan nei hîn a, ani chuan a hau tuar mai hîn a ni. Chuvàngin kei 
chuan ‘HMAR ARSI LIAN’ ka ti a ni,” a ti. 
Rev. H. Chalbuanga pawhin heti hian a sawi, “Rev. Dr. Zairema 
hi mi fing leh hruaitu tlingte zîngah mi ril, thil hria a nihzia a lang hîn. 
Chûngho zîngah chuan mi awng duh, sâp awng thiam a nihzia 
hmu vein ka inhria. Keiniho aiin BSI hruaituten an ngaisângin an 
zah zâwkin ka hria. Hnathawh laklawh laia êng lo thim thutah te, 
boruak dang lo tlazepah te a chi-ai vein a âng chhuak ve ngai lo, a 
chhiar lai a keng reng a, a èn hunah a chhunzawm leh mai thei. 
Chaw leh a hmeh a tui lo a nih pawhin sawisêl lovin a ei tlêm mai a, 
a che zia hi pa tak a ni ringawt mai,” a ti. 
Rev. Robâwiha (Ex-Moderator) chuan, “Rev. Dr. Zairema, 
Mizote tâna Pathian thilpêk hluin mual min liamsan ta ruai ruai mai 
chu Mizo mipuite leh kohhranhote tân a va uihawm tak êm! Hetiang 
mi tak, mi special hi khawvêl tân Pathianin a rawn tîr zeuh zeuh hîn 
a, kan ram leh kohhran tân a hun takah Rev. Dr. Zairema pawh hi, 
vawiin kan dinhmun kan thlen theihna ban pawimawh ber zînga mi 
pakhat min pêk a ni tih loh rual a ni lo. Rev. Dr. Zairema ka ngaihtuah 
chânga ka rilrua langsàr êm êm mai chu, kan Lal Isuan Nathanaela 
chungchâng thu a sawi a, ‘En teh u, Israel mi tak, ngamthlèmna 
rêng nei lo saw,’ a tih hi a ni,” a ti. 
Rev. Thangzauva (Ex-Moderator) chuan, “Mi awng mawha 
sawi, a sawi duh zâwng cho chhuah loh avàng maia mi ngawichawi 
ni lawi, vision nei ha, mi nghet, dawhthei leh insûm thei, ngawi 
www.mizoramsynod.org
30 
renga a hut pawha mi tithlamuang, writer ropui, hangthar rilru hre 
phák, tar ât aia tar fin ngah, zir reng nun nei, theologian ropui, 
scientist, politician, a thinlunga thu tak tak sawi mi, thu pawimawh 
leh harsa bîka Kohhran Inkhâwmpui Lian leh Committee sângin a 
kamchâng an ngaihchàn, tûnlai huna Presbyterian Kohhran Pa 
‘Vàrparh Arsi’ êng tak a ni,” a ti. 
Mizo zînga lehkhabu ziak lama thawh hlâwk tak Pu B. 
Lalthangliana chuan Rev. Dr. Zairema chanchin heti hian a sawi 
a, “Rev. Dr. Zairema hi Pathian thu zir sâng hmasa, 
rawngbàwlnaa hun pum hmang a ni tih kan hre heuh a. Chuti 
chung chuan Mizo culture te, awng te leh hmànlai Mizo nun 
ramah a tui a, a zir a, a chhui bawk a. A remchàn dàn ang angin 
a ziak bawk a. Essay ha tak tak, chhui chet leh belh chian dâwl 
tak takte a ziak hlawm a, a hlu hle hlawm... Amah hi pa inthup, 
uang lo leh chapo lo, awngkam leh thusawi fahranah pawh uar 
ngai lo a ni nghe nghe,” a ti. 
Pu Bualhrânga chuan, “Mi awng tlêm tak, a hun leh hmunah 
erawh chuan thu angkai leh koritu tham tak sawi hîn, Pathian thu 
pawh henrual kawmna satliahah chuan sawi tam lo tak; mahse, 
Pathian thuin mihringte nun kawng min kawhhmuh anga nun tum 
hîn, hen leh rualte chanchin a chhe lam sawi hreh tak, an hatna 
lam sawi hin mi, mahni nihna aia ropuia lan chhuah tum ngai lo... 
hiante tâna damna, nunna leh himna tùr a nih phawt chuan mahni 
nunna pawh chân huam khawpa tlàwmngaihna sâng vawng tlat, 
dinhmun hlauhawma awm lai pawha hlau, zâm leh thlabâr hmêl pu 
ngai lo, hmun hrehawm bera awm lai pawha hrehawm ti hmêl pu 
ngai lo, kutke leh thluak ngaihtuahna hmanga rim taka hna thawk 
reng mi... thil ha leh angkai nia a ngaih chu hlauhna nei miah lova, 
tu hriat pawh hlawh lova hma la mai hîn, a tàwp thlenga hmasâwn 
zâwnga inzir chho reng mi, nun tak, nghet tak leh rinawmna vawng 
tlattu, hêng hi khawvêla a awm chhûnga Rev. Dr. Zairema nun zia, 
entawn tùr min hnutchhiah chu a ni” a ti. 
www.mizoramsynod.org
31 
Rev. Dr. Zairema nunah hian BD a zir zawh hlima Serampore 
College-in lehkha an siamsaka an thuziak, “Amah hi eng hnaah 
pawh, khawi hmunah pawh, zirtîrtuah emaw, thuhriltuah emaw, 
thuziak miah emaw, thil rêlbâwltuah emaw, a zavaiah emaw pawh 
hian ang sela hnuhma pawimawh tak nei thei tùr chi a ni” an tih 
kha a takin a lo thleng ta a ni. 
www.mizoramsynod.org 
... 
THU DAWNNA HNÂRTE 
Rev. Zairema chanchin hi ziah tùr a tam a, ziah sèn a ni lo 
zâwk hial a. A chanchin ziak nâna rinpui ber pakhat chu amahin a 
ziah ‘I Ni Mi Pêkte Hi’ tih a ni a. A lehkhabu dang pawh hman a ni 
bawk a. A chanchin kan ziah tam tak hi chu tûna a chanchin ziaktu 
nèna an inkawmna aanga dawn a ni. A chanchin ziakah hian foot-notes/ 
endnotes dah kan han tum deuh zet ná a, a thu chhiar vêl a 
tinuam lovin a tibawl mai mai dâwna hriain footnotes/endnotes dah 
a ni ta lo. 
Rev. Zairema ziak lehkhabu hman zual deuh bîkte 
Bilât Lei Hnathawh Dàn (1957) 
Genesis Thlan Chhuah Hrilhfiahna (1957/1998) 
Marka Hrilhfiahna (1970) 
Johana Hrilhfiahna (1974) 
Kan Bible Hi (2002) 
I Ni Min Pêkte Hi (2009) 
Thukhawchâng Mi Pêkte Hi (2009) 
Isua Rilru (2009) 
|hian Lehkhathawn (2009) 
Ram buaia Kohhran bân phar “Remna Lamtluang” Published 
by MPCC, 2006
32 
www.mizoramsynod.org 
Mi mal kawmte 
Rev. Dr. Lalngûrauva, Mission Vêngthlang 
Rev. Dr. Lalsâwma, Mission Vêngthlang 
Upa C. Rokhûma, Mission Vêngthlang 
.....
33 
www.mizoramsynod.org

Contenu connexe

Tendances

особливості перекладу прислів`їв з англійської мови на українську
особливості перекладу прислів`їв з англійської мови на українську особливості перекладу прислів`їв з англійської мови на українську
особливості перекладу прислів`їв з англійської мови на українську 19Lika74
 
nahw al_wadhiah_primary
nahw al_wadhiah_primarynahw al_wadhiah_primary
nahw al_wadhiah_primarySonali Jannat
 
School Violence Combined
School Violence CombinedSchool Violence Combined
School Violence CombinedKEEgg
 
การเคลื่อนที่แบบวงกลม.pdf
การเคลื่อนที่แบบวงกลม.pdfการเคลื่อนที่แบบวงกลม.pdf
การเคลื่อนที่แบบวงกลม.pdfNalai Rinrith
 
Ghadeer e-khum aur khutba-e-ghadeer - slideshare
Ghadeer e-khum aur khutba-e-ghadeer - slideshareGhadeer e-khum aur khutba-e-ghadeer - slideshare
Ghadeer e-khum aur khutba-e-ghadeer - slideshareHasan Shabbir
 
إتحاف البرية بتحريرات الشاطبية للشيخ حسن خلف الحسيني تحقيق وليد رجب
إتحاف البرية بتحريرات الشاطبية للشيخ حسن خلف الحسيني تحقيق وليد رجبإتحاف البرية بتحريرات الشاطبية للشيخ حسن خلف الحسيني تحقيق وليد رجب
إتحاف البرية بتحريرات الشاطبية للشيخ حسن خلف الحسيني تحقيق وليد رجبسمير بسيوني
 
A letter of recommendation( Iman Safwat)
A letter of recommendation( Iman Safwat)A letter of recommendation( Iman Safwat)
A letter of recommendation( Iman Safwat)Iman An-nazer
 
Cyber bullying powerpoint
Cyber bullying powerpointCyber bullying powerpoint
Cyber bullying powerpointshannonmf
 
Most h aunted and creepy places around the gloab
Most h aunted and creepy places around the gloabMost h aunted and creepy places around the gloab
Most h aunted and creepy places around the gloabBilal Ahmed
 
Child Abuse presentation
Child Abuse presentation Child Abuse presentation
Child Abuse presentation Luseland School
 

Tendances (17)

особливості перекладу прислів`їв з англійської мови на українську
особливості перекладу прислів`їв з англійської мови на українську особливості перекладу прислів`їв з англійської мови на українську
особливості перекладу прислів`їв з англійської мови на українську
 
Hazrat umer-farooq
Hazrat umer-farooqHazrat umer-farooq
Hazrat umer-farooq
 
nahw al_wadhiah_primary
nahw al_wadhiah_primarynahw al_wadhiah_primary
nahw al_wadhiah_primary
 
HUET Cert
HUET CertHUET Cert
HUET Cert
 
Question Words
Question WordsQuestion Words
Question Words
 
School Violence Combined
School Violence CombinedSchool Violence Combined
School Violence Combined
 
การเคลื่อนที่แบบวงกลม.pdf
การเคลื่อนที่แบบวงกลม.pdfการเคลื่อนที่แบบวงกลม.pdf
การเคลื่อนที่แบบวงกลม.pdf
 
Ghadeer e-khum aur khutba-e-ghadeer - slideshare
Ghadeer e-khum aur khutba-e-ghadeer - slideshareGhadeer e-khum aur khutba-e-ghadeer - slideshare
Ghadeer e-khum aur khutba-e-ghadeer - slideshare
 
إتحاف البرية بتحريرات الشاطبية للشيخ حسن خلف الحسيني تحقيق وليد رجب
إتحاف البرية بتحريرات الشاطبية للشيخ حسن خلف الحسيني تحقيق وليد رجبإتحاف البرية بتحريرات الشاطبية للشيخ حسن خلف الحسيني تحقيق وليد رجب
إتحاف البرية بتحريرات الشاطبية للشيخ حسن خلف الحسيني تحقيق وليد رجب
 
Tajweed rules
Tajweed rulesTajweed rules
Tajweed rules
 
A letter of recommendation( Iman Safwat)
A letter of recommendation( Iman Safwat)A letter of recommendation( Iman Safwat)
A letter of recommendation( Iman Safwat)
 
Cyberbullying
CyberbullyingCyberbullying
Cyberbullying
 
Al risala - urdu - mubashir nazeer
Al risala - urdu - mubashir nazeerAl risala - urdu - mubashir nazeer
Al risala - urdu - mubashir nazeer
 
Tarjuma ke usool
Tarjuma ke usoolTarjuma ke usool
Tarjuma ke usool
 
Cyber bullying powerpoint
Cyber bullying powerpointCyber bullying powerpoint
Cyber bullying powerpoint
 
Most h aunted and creepy places around the gloab
Most h aunted and creepy places around the gloabMost h aunted and creepy places around the gloab
Most h aunted and creepy places around the gloab
 
Child Abuse presentation
Child Abuse presentation Child Abuse presentation
Child Abuse presentation
 

En vedette

Bloomberg Market Concepts (BMC)
Bloomberg Market Concepts (BMC)Bloomberg Market Concepts (BMC)
Bloomberg Market Concepts (BMC)Chuan Wang
 
Mark scheme for the geographical enquiry
Mark scheme for the geographical enquiryMark scheme for the geographical enquiry
Mark scheme for the geographical enquiryDavid Rogers
 
Neurological Conditions_Mediaplanet_Final_2014
Neurological Conditions_Mediaplanet_Final_2014Neurological Conditions_Mediaplanet_Final_2014
Neurological Conditions_Mediaplanet_Final_2014Sonja Draskovic
 
Paychex Fiscal 2010 Annual Report
Paychex Fiscal 2010 Annual ReportPaychex Fiscal 2010 Annual Report
Paychex Fiscal 2010 Annual Reportkmdefilipps
 
Sintesis informativa 25 06 2013
Sintesis informativa 25 06 2013Sintesis informativa 25 06 2013
Sintesis informativa 25 06 2013megaradioexpress
 
Robert Brooks, PwC
Robert Brooks, PwCRobert Brooks, PwC
Robert Brooks, PwCCSSaunders
 
A day in the life of a pharmaceutical physician
A day in the life of a pharmaceutical physicianA day in the life of a pharmaceutical physician
A day in the life of a pharmaceutical physicianOnly Medics
 
Khawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema Chanchin
Khawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema ChanchinKhawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema Chanchin
Khawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema ChanchinLehkhabu Khawvel
 
Digital Portfolio - David Hronek, LEED AP
Digital Portfolio - David Hronek, LEED APDigital Portfolio - David Hronek, LEED AP
Digital Portfolio - David Hronek, LEED APdavidhronek
 
212 t5dlv gabriela soto olea francisco cuamea lizárraga_serie ohuira completa
212 t5dlv gabriela soto olea francisco cuamea lizárraga_serie ohuira completa212 t5dlv gabriela soto olea francisco cuamea lizárraga_serie ohuira completa
212 t5dlv gabriela soto olea francisco cuamea lizárraga_serie ohuira completapremiodeperiodismo
 
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analyticsdigital.signage
 
Santiago Martin
Santiago MartinSantiago Martin
Santiago Martinmoorthynsn
 
Marketing - Internet Advertisement
Marketing - Internet AdvertisementMarketing - Internet Advertisement
Marketing - Internet AdvertisementBishnu Kumar
 
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'PKF Francis Clark
 
Mnu Annual Report Draft V8
Mnu Annual Report Draft V8Mnu Annual Report Draft V8
Mnu Annual Report Draft V8MichaelJohnsono
 

En vedette (20)

Bloomberg Market Concepts (BMC)
Bloomberg Market Concepts (BMC)Bloomberg Market Concepts (BMC)
Bloomberg Market Concepts (BMC)
 
Mark scheme for the geographical enquiry
Mark scheme for the geographical enquiryMark scheme for the geographical enquiry
Mark scheme for the geographical enquiry
 
Neurological Conditions_Mediaplanet_Final_2014
Neurological Conditions_Mediaplanet_Final_2014Neurological Conditions_Mediaplanet_Final_2014
Neurological Conditions_Mediaplanet_Final_2014
 
Paychex Fiscal 2010 Annual Report
Paychex Fiscal 2010 Annual ReportPaychex Fiscal 2010 Annual Report
Paychex Fiscal 2010 Annual Report
 
Sintesis informativa 25 06 2013
Sintesis informativa 25 06 2013Sintesis informativa 25 06 2013
Sintesis informativa 25 06 2013
 
G.o. 41.073
G.o. 41.073G.o. 41.073
G.o. 41.073
 
Robert Brooks, PwC
Robert Brooks, PwCRobert Brooks, PwC
Robert Brooks, PwC
 
A day in the life of a pharmaceutical physician
A day in the life of a pharmaceutical physicianA day in the life of a pharmaceutical physician
A day in the life of a pharmaceutical physician
 
Khawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema Chanchin
Khawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema ChanchinKhawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema Chanchin
Khawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema Chanchin
 
Digital Portfolio - David Hronek, LEED AP
Digital Portfolio - David Hronek, LEED APDigital Portfolio - David Hronek, LEED AP
Digital Portfolio - David Hronek, LEED AP
 
212 t5dlv gabriela soto olea francisco cuamea lizárraga_serie ohuira completa
212 t5dlv gabriela soto olea francisco cuamea lizárraga_serie ohuira completa212 t5dlv gabriela soto olea francisco cuamea lizárraga_serie ohuira completa
212 t5dlv gabriela soto olea francisco cuamea lizárraga_serie ohuira completa
 
2012 conferences
2012 conferences2012 conferences
2012 conferences
 
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
 
Uno presentation 2
Uno presentation 2Uno presentation 2
Uno presentation 2
 
Santiago Martin
Santiago MartinSantiago Martin
Santiago Martin
 
Marketing - Internet Advertisement
Marketing - Internet AdvertisementMarketing - Internet Advertisement
Marketing - Internet Advertisement
 
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
 
Mnu Annual Report Draft V8
Mnu Annual Report Draft V8Mnu Annual Report Draft V8
Mnu Annual Report Draft V8
 
2012ar_webready_final_med
2012ar_webready_final_med2012ar_webready_final_med
2012ar_webready_final_med
 
About University of the People
About University of the PeopleAbout University of the People
About University of the People
 

Similaire à Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)

KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool Lehkhabu Khawvel
 
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Mahruaia Colney
 
History of rokham
History of rokhamHistory of rokham
History of rokhamVannunsiam
 
J Lalsangzuala Chanchin
J Lalsangzuala ChanchinJ Lalsangzuala Chanchin
J Lalsangzuala Chanchinguestc8a202
 
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchinKVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchinLehkhabu Khawvel
 
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)Lehkhabu Khawvel
 
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau ThianghlimPuitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau ThianghlimLehkhabu Khawvel
 
26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdfRRalte1
 
12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdfRRalte1
 
Thalai Entu 07 02 2010
Thalai Entu 07 02 2010Thalai Entu 07 02 2010
Thalai Entu 07 02 2010rollick
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010Ellis Pachuau
 
Venglai 28. 11. 2010
Venglai  28. 11. 2010Venglai  28. 11. 2010
Venglai 28. 11. 2010Ellis Pachuau
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010Ellis Pachuau
 

Similaire à Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni) (20)

KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
 
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
 
History of rokham
History of rokhamHistory of rokham
History of rokham
 
J Lalsangzuala Chanchin
J Lalsangzuala ChanchinJ Lalsangzuala Chanchin
J Lalsangzuala Chanchin
 
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchinKVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
 
Hruaitu 8.1.2017
Hruaitu 8.1.2017Hruaitu 8.1.2017
Hruaitu 8.1.2017
 
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
 
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau ThianghlimPuitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
 
MIZO - JUDE.pdf
MIZO - JUDE.pdfMIZO - JUDE.pdf
MIZO - JUDE.pdf
 
26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf
 
12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf
 
Mizo - Testament of Benjamin.pdf
Mizo - Testament of Benjamin.pdfMizo - Testament of Benjamin.pdf
Mizo - Testament of Benjamin.pdf
 
Mizo - The Epistles of Paul the Apostle to Seneca, with Seneca's to Paul.pdf
Mizo - The Epistles of Paul the Apostle to Seneca, with Seneca's to Paul.pdfMizo - The Epistles of Paul the Apostle to Seneca, with Seneca's to Paul.pdf
Mizo - The Epistles of Paul the Apostle to Seneca, with Seneca's to Paul.pdf
 
Thalai Entu 07 02 2010
Thalai Entu 07 02 2010Thalai Entu 07 02 2010
Thalai Entu 07 02 2010
 
Mizo - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdf
Mizo - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdfMizo - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdf
Mizo - The First Gospel of the Infancy of Jesus Christ.pdf
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010
 
Venglai 28. 11. 2010
Venglai  28. 11. 2010Venglai  28. 11. 2010
Venglai 28. 11. 2010
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
 

Dernier

Capstone slidedeck for my capstone project part 2.pdf
Capstone slidedeck for my capstone project part 2.pdfCapstone slidedeck for my capstone project part 2.pdf
Capstone slidedeck for my capstone project part 2.pdfeliklein8
 
JUAL PILL CYTOTEC PALOPO SULAWESI 087776558899 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN PALOP...
JUAL PILL CYTOTEC PALOPO SULAWESI 087776558899 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN PALOP...JUAL PILL CYTOTEC PALOPO SULAWESI 087776558899 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN PALOP...
JUAL PILL CYTOTEC PALOPO SULAWESI 087776558899 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN PALOP...Cara Menggugurkan Kandungan 087776558899
 
Enhancing Consumer Trust Through Strategic Content Marketing
Enhancing Consumer Trust Through Strategic Content MarketingEnhancing Consumer Trust Through Strategic Content Marketing
Enhancing Consumer Trust Through Strategic Content MarketingDigital Marketing Lab
 
💊💊 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN SEMARANG 087776-558899 ABORSI KLINIK SEMARANG
💊💊 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN SEMARANG 087776-558899 ABORSI KLINIK SEMARANG💊💊 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN SEMARANG 087776-558899 ABORSI KLINIK SEMARANG
💊💊 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN SEMARANG 087776-558899 ABORSI KLINIK SEMARANGCara Menggugurkan Kandungan 087776558899
 
Sociocosmos empowers you to go trendy on social media with a few clicks..pdf
Sociocosmos empowers you to go trendy on social media with a few clicks..pdfSociocosmos empowers you to go trendy on social media with a few clicks..pdf
Sociocosmos empowers you to go trendy on social media with a few clicks..pdfSocioCosmos
 
Marketing Plan - Social Media. The Sparks Foundation
Marketing Plan -  Social Media. The Sparks FoundationMarketing Plan -  Social Media. The Sparks Foundation
Marketing Plan - Social Media. The Sparks Foundationsolidgbemi
 
SEO Expert in USA - 5 Ways to Improve Your Local Ranking - Macaw Digital.pdf
SEO Expert in USA - 5 Ways to Improve Your Local Ranking - Macaw Digital.pdfSEO Expert in USA - 5 Ways to Improve Your Local Ranking - Macaw Digital.pdf
SEO Expert in USA - 5 Ways to Improve Your Local Ranking - Macaw Digital.pdfmacawdigitalseo2023
 
Kayamkulam Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Kayamkulam Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsKayamkulam Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Kayamkulam Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsDeepika Singh
 
Capstone slidedeck for my capstone final edition.pdf
Capstone slidedeck for my capstone final edition.pdfCapstone slidedeck for my capstone final edition.pdf
Capstone slidedeck for my capstone final edition.pdfeliklein8
 
Jual Obat Aborsi Palu ( Taiwan No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan C...
Jual Obat Aborsi Palu ( Taiwan No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan C...Jual Obat Aborsi Palu ( Taiwan No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan C...
Jual Obat Aborsi Palu ( Taiwan No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan C...ZurliaSoop
 
Coorg Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Coorg Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsCoorg Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Coorg Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsDeepika Singh
 
Sri Ganganagar Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Sri Ganganagar Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsSri Ganganagar Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Sri Ganganagar Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsDeepika Singh
 
+971565801893>> ORIGINAL CYTOTEC ABORTION PILLS FOR SALE IN DUBAI AND ABUDHABI<<
+971565801893>> ORIGINAL CYTOTEC ABORTION PILLS FOR SALE IN DUBAI AND ABUDHABI<<+971565801893>> ORIGINAL CYTOTEC ABORTION PILLS FOR SALE IN DUBAI AND ABUDHABI<<
+971565801893>> ORIGINAL CYTOTEC ABORTION PILLS FOR SALE IN DUBAI AND ABUDHABI<<Health
 
Jhunjhunu Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Jhunjhunu Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsJhunjhunu Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Jhunjhunu Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsDeepika Singh
 
Jual Obat Aborsi Kudus ( Asli No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan Cy...
Jual Obat Aborsi Kudus ( Asli No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan Cy...Jual Obat Aborsi Kudus ( Asli No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan Cy...
Jual Obat Aborsi Kudus ( Asli No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan Cy...ZurliaSoop
 
Madikeri Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Madikeri Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsMadikeri Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Madikeri Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsDeepika Singh
 
Meet Incall & Out Escort Service in D -9634446618 | #escort Service in GTB Na...
Meet Incall & Out Escort Service in D -9634446618 | #escort Service in GTB Na...Meet Incall & Out Escort Service in D -9634446618 | #escort Service in GTB Na...
Meet Incall & Out Escort Service in D -9634446618 | #escort Service in GTB Na...Heena Escort Service
 
Content strategy : Content empire and cash in
Content strategy : Content empire and cash inContent strategy : Content empire and cash in
Content strategy : Content empire and cash inKreators Lisbon
 
Capstone slide deck on the TikTok revolution
Capstone slide deck on the TikTok revolutionCapstone slide deck on the TikTok revolution
Capstone slide deck on the TikTok revolutioneliklein8
 

Dernier (20)

Capstone slidedeck for my capstone project part 2.pdf
Capstone slidedeck for my capstone project part 2.pdfCapstone slidedeck for my capstone project part 2.pdf
Capstone slidedeck for my capstone project part 2.pdf
 
JUAL PILL CYTOTEC PALOPO SULAWESI 087776558899 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN PALOP...
JUAL PILL CYTOTEC PALOPO SULAWESI 087776558899 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN PALOP...JUAL PILL CYTOTEC PALOPO SULAWESI 087776558899 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN PALOP...
JUAL PILL CYTOTEC PALOPO SULAWESI 087776558899 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN PALOP...
 
Enhancing Consumer Trust Through Strategic Content Marketing
Enhancing Consumer Trust Through Strategic Content MarketingEnhancing Consumer Trust Through Strategic Content Marketing
Enhancing Consumer Trust Through Strategic Content Marketing
 
💊💊 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN SEMARANG 087776-558899 ABORSI KLINIK SEMARANG
💊💊 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN SEMARANG 087776-558899 ABORSI KLINIK SEMARANG💊💊 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN SEMARANG 087776-558899 ABORSI KLINIK SEMARANG
💊💊 OBAT PENGGUGUR KANDUNGAN SEMARANG 087776-558899 ABORSI KLINIK SEMARANG
 
Sociocosmos empowers you to go trendy on social media with a few clicks..pdf
Sociocosmos empowers you to go trendy on social media with a few clicks..pdfSociocosmos empowers you to go trendy on social media with a few clicks..pdf
Sociocosmos empowers you to go trendy on social media with a few clicks..pdf
 
Marketing Plan - Social Media. The Sparks Foundation
Marketing Plan -  Social Media. The Sparks FoundationMarketing Plan -  Social Media. The Sparks Foundation
Marketing Plan - Social Media. The Sparks Foundation
 
SEO Expert in USA - 5 Ways to Improve Your Local Ranking - Macaw Digital.pdf
SEO Expert in USA - 5 Ways to Improve Your Local Ranking - Macaw Digital.pdfSEO Expert in USA - 5 Ways to Improve Your Local Ranking - Macaw Digital.pdf
SEO Expert in USA - 5 Ways to Improve Your Local Ranking - Macaw Digital.pdf
 
Kayamkulam Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Kayamkulam Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsKayamkulam Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Kayamkulam Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
 
Capstone slidedeck for my capstone final edition.pdf
Capstone slidedeck for my capstone final edition.pdfCapstone slidedeck for my capstone final edition.pdf
Capstone slidedeck for my capstone final edition.pdf
 
Jual Obat Aborsi Palu ( Taiwan No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan C...
Jual Obat Aborsi Palu ( Taiwan No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan C...Jual Obat Aborsi Palu ( Taiwan No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan C...
Jual Obat Aborsi Palu ( Taiwan No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan C...
 
Coorg Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Coorg Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsCoorg Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Coorg Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
 
Sri Ganganagar Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Sri Ganganagar Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsSri Ganganagar Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Sri Ganganagar Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
 
+971565801893>> ORIGINAL CYTOTEC ABORTION PILLS FOR SALE IN DUBAI AND ABUDHABI<<
+971565801893>> ORIGINAL CYTOTEC ABORTION PILLS FOR SALE IN DUBAI AND ABUDHABI<<+971565801893>> ORIGINAL CYTOTEC ABORTION PILLS FOR SALE IN DUBAI AND ABUDHABI<<
+971565801893>> ORIGINAL CYTOTEC ABORTION PILLS FOR SALE IN DUBAI AND ABUDHABI<<
 
Jhunjhunu Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Jhunjhunu Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsJhunjhunu Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Jhunjhunu Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
 
Jual Obat Aborsi Kudus ( Asli No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan Cy...
Jual Obat Aborsi Kudus ( Asli No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan Cy...Jual Obat Aborsi Kudus ( Asli No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan Cy...
Jual Obat Aborsi Kudus ( Asli No.1 ) 085657271886 Obat Penggugur Kandungan Cy...
 
Madikeri Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Madikeri Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot GirlsMadikeri Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
Madikeri Escorts 🥰 8617370543 Call Girls Offer VIP Hot Girls
 
Meet Incall & Out Escort Service in D -9634446618 | #escort Service in GTB Na...
Meet Incall & Out Escort Service in D -9634446618 | #escort Service in GTB Na...Meet Incall & Out Escort Service in D -9634446618 | #escort Service in GTB Na...
Meet Incall & Out Escort Service in D -9634446618 | #escort Service in GTB Na...
 
Content strategy : Content empire and cash in
Content strategy : Content empire and cash inContent strategy : Content empire and cash in
Content strategy : Content empire and cash in
 
Capstone slide deck on the TikTok revolution
Capstone slide deck on the TikTok revolutionCapstone slide deck on the TikTok revolution
Capstone slide deck on the TikTok revolution
 
The Butterfly Effect
The Butterfly EffectThe Butterfly Effect
The Butterfly Effect
 

Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)

  • 2. 2 KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI www.mizoramsynod.org November 2, 2014 PUITLING SUNDAY SCHOOL THUPUI REV. ZAIREMA CHANCHIN Ziaktu Rev. Chuauhuama SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD
  • 3. 3 www.mizoramsynod.org Published by Synod Literature & Publication Board for Mizo Sunday School Union Chhut khatna 2014 Copies - 5500 (All rights reserved) Printed at Synod Press Aizawl - 796 001 Mizoram
  • 4. 4 A chhunga thu awmte Thuhmahruai 4 Programme 5 |HEN KHATNA A chanchin tlangpui 1. Pian leh mûrna 7 2. Zirna lam 8 3. An chhûngkua 9 4. Pathian kohna a dawn dân 9 5. Pathian thu a zir ta 11 6. Rawngbâwlna lam 13 7. Khawtlâng tâna a inhmanna 14 8. A thu ziakte 15 9. Rev. Dr. Zairema hun hnuhnûng 16 www.mizoramsynod.org |HEN HNIHNA A mizia leh amah aanga zir tûr 1. Pa ngawichawi a ni 18 2. Mi thiam a ni 19 3. Mi tlâwmngai a ni 19 4. Mi dang ngaihsak mi a ni 20 5. Zirna a ngaisâng 21 6. Ram a hmangaih 22 7. Mizo awng a hre ril 24 8. Bible letlingtu ropui a ni 25 9. Miten amah an hmuh dân 27 Thu dawnna hnârte 30
  • 5. 5 www.mizoramsynod.org THUHMAHRUAI Philadelphia khuaa Tabernacle Presbyterian Church Kohhran Upa, Dr. George W. Bailey-a rawtna anga kum 1910- a Khawvêl Sunday School Ni hman an a nih aang khân kumin hi a kum 105-na a lo ni ta reng mai! Mizoramah pawh kum 1944 aangin he ni hi kan hmang ve an a. Kum 1949 aang phei chuan thupui thlan bîk zir hovin November Pathianni hmasa berah hman a ni ta a, kum 2001 aangin puitling leh naupang lamin thupui hran zirin a hrangin hun hman a ni ta bawk. Kum 2014 Khawvêl Sunday School Ni, puitling lam zir atân MSSU Committee chuan Rev. Dr. Zairema chanchin a thlang a, a ziaktu atân Rev. Chuauhuama a ruat bawk a. Ani hi mi taima leh zir chiang peih a ni a, Rev. Dr. Zairema chanchin ropui tak mai, mi nazawngina kan hriat phâk loh thlenga hai chhuakin, amah ngeiin Rev. Dr. Zairema a kawmna aanga a thil hriat te nên ngaihnawm takin a rawn ziak a, a lâwmawm hle. Rev. Dr. Zairema hi mi ropui tak, a bêl chiang apiangin a talent ropuizia leh kohhran leh ram tâna a hnathawh pawimawhzia an hmu a, a hun laia kan hriat phâk loh, a thih hnua la hlu telh telh tûr thil tam tak a ti a, a inpêkna leh a hnathawh ropuizia hi hangtharten kan la hmu zêl dâwn a ni. (REV. LALRAMLIANA PACHUAU) Executive Secretary i/c MSSU, etc.
  • 6. 6 KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI NOVEMBER 2, 2014 PUITLING SUNDAY SCHOOL PROGRAMME CHAWHMA INKHÂWM Hruaitu : Superintendent |antu chhiar tûr : Heb 13:7; Phil 3:17 Hla sak ho : KHB No. 434 Aw Lalpa, chungnung ber, kan fak hle a che Thilpêk lâk khâwm leh hlan Thupui sawi : Rev. Dr. Zairema chanchin www.mizoramsynod.org |hen khatna Hla sak ho : KHB No. 8 Aw Haleluia, Lalpa ropui ber Bânna CHAWHNU INKHÂWM Hruaitu : Asst. Superintendent |antu chhiar tûr : 2 Tim 4:6-8 Hla sak ho : KHB No. 361 Kan Kohhranho lungphûm chu Thupui sawi : Rev. Dr. Zairema chanchin |hen hnihna Hla sak ho : KHB No. 500 Mi thianghlim kalna kawng hlui kha zawhin Bânna (Thawhlâwm hi Bial Treasurer kal tlangin Synod-ah theh luh tûr a ni)
  • 8. 8 REV. DR. ZAIREMA B.Sc, BD, DD, D.Litt. Kum zabi 20-na chhûnga Mizo zînga pa ropui ber pakhata chhiar tel ngei tùr chu Rev. Dr. Zairema hi a ni ang. A chanchin hi amah ngei pawhin ngaihnawm takin ‘I Ni Min Pêk Hi’ tih buah a ziak tawh a. Tûn umah hian Khawvêl Sunday School Ni-a um hnih zir tùrin a tawi thei angin kan ziak dâwn a. |hen khatnaah hian a chanchin tlângpui kan zir ang a; |hen hnihnaah chuan a mizia, amah aanga zir chhuah tùr, kohhran leh ram leh hnam tâna a angkaina lam zir a ni ang. www.mizoramsynod.org |HEN KHATNA A CHANCHIN TLÂNGPUI 1. Pian leh mûrna: Rev. Dr. Zairema hi Zirtîrtu Doliana Khawlhring leh Aibuani (Lêng Lal Saihnûna farnu) fapa pathumte zînga upa ber niin March 4, 1917 chhûn dâr hnih vêlah Hmunhmêlha khuaah a lo piang a. An thlahtute hi Burma ram Khawlhring tlâng aanga Mizorama lo lût, khawthlang lama tla thla, chuta anga Aizâwla lo lût chho, Zokhawsânga chêng ta an ni a. Aizâwl khaw bul vêlah kuli-a inchhawr a nasat deuh avàngin Khandaih khuaah an pêm chho a. Khandaiha an awm lai chuan Kristiante tihduhdah an ni a. Rev. Dr. Zairema pa Doliana chhangtu Chalêka chu tleirâwl chhuak hlim, ti ve deuh thêng thâwng a nih avàngin tihduhdahna tuar nasa pâwl a ni a; a chhûngten an vuak hlum mai an hlauh avàngin kum 1911 vêlah khân Hmunhmêlhaah an pêm ta a ni. Rev. Dr. Zairema pa Doliana hian Rev. F.J. Sandy (Sandy Sâp) kaihhruaiin solfa te a thiam a. Hmunhmêlha tlangvâlte chu solfa a zirtîr hîn a; zaipâwl te pawh a din a. Chumi avàng chuan a
  • 9. 9 fapa lo piang hmasa ber hmingah chuan Zairema an sa a ni. Rev. Dr. Zairema pa hian khatih lai huna Kristian Hla Bu-a hla 365 zînga 329 kha a thiam a ni àwm e. Hla lehlin pawh 3 a nei ve a; chûngte chu, “Chu! Beràm vèn zanlaiah chuan” (KHB No. 103); “Ngai teh, nunna tui thisen hlu” (KHB No. 175) leh “Thlêmnaah lût suh la” (KHB No. 406) te hi a ni. Rev. Dr. Zairema pa Doliana chu a hianpa R. Dâla thawhna Manipur-ah Tirhkoha chhuah a duh a reh hlei thei lo va. Kum 1922- ah khán kohhran inkhâwmpuiin a dîlna chu an phalsak a. A kal hmain chhûngkaw ching fel tùrin a haw a. A nupui chu thingai chhehpui a tum a ni ang, thing ro phur tùra an chhuak dùn chu thing a thlákna lamah a tla a, a lu chu lungah a sawh a. Damdawi inah kalpui mah se, a nunna an chhan thei ta lo va; a tûk May 6, 1922- ah chuan kum 32 mi lek niin a thi ta a ni. Hetih lai hian Zairema chu naupang â tak a la ni a; a pa thi pawh ui nachâng a la hre lo. A pa thih ni chuan ruah a sûr deuh a; a nau Thanseia nèn tuihâwk khuapin an thawk chhuak a, rannung sen deuh an hmuh chu “Ka pa thlarau a ni ang” tiin an tlànchhiat phah a. A pa thi chu ah nachâng pawh an la hre lo. 2. Zirna lam: Rev. Zairema chu a pa sikulah a kal ve hman a; ama sawi dànin “a aw tlân darh ka kai ve hman a ni” a ti. A pa chu a hlau hle a ni ang, a kekawr hi a huh deuh dup fo a ni. A pa thih hnuah Champhai Chawnchhim aangin Hmunhmêlhaah an insuan leh a; chutah chuan sikul a kal chhunzawm a. A pa dam lai kha chuan sikul ta lunglehkha a hmang hîn a. A pa thih hnuah chuan a lo pachhe ta deuh a ni ang, lunglehkha kâwm nei lo, a kil bal tawh hi a hmang ta a ni. Hmunhmêlhaah hian a awm zui rei lo; a nu chuan lehkha zir zêl tùra a duh avàngin a pa nau Rualkhûma, kum 1918-a France ram kal ve, overseer hna thawk, Aizâwla mi hnênah chuan a awmtîr ta a ni. Aizâwlah chuan kum 1925-1928 chhûngin Dàwrpui Primary School-ah a lût a. Kum 1928-ah Primary chu a exam a ni. Kum www.mizoramsynod.org
  • 10. 10 1929-ah a pa Rualkhûma chu Lungleiah sawn a nih avàngin Lungleiah sikul a kal leh a; mahse, Lungleiah hian an awm rei lo. Aizâwla an lo phei leh hnuah kum 1930-31 chhûng khân Sikulpuiah a kal chhunzawm leh a; Class VI chu First Division-ah a pass a ni. High School aanga BD a pass thlenga a zirna chu hetiang hian khaikhâwm ila– (1) High School: Govt. High School, Shillong (1932-1936); (2) College: Cotton College, Gauhati (1936-1940; B.Sc (Hons in Chemistry); (3) Theology (BD): Serampore Col-lege, Serampore (1941-1945). A certificate degree dawnte pawh hetiang hian lo khaikhâwm ila– (1) Matric: I Div. Calcutta University (1936); (2) I.Sc: I Div. Calcutta University (1938); (3) B.Sc. (Hons in Chemistry), Calcutta University (1940); (4) B.D. First Class First, Serampore College (1945); (5) D.D. (Honoris Causa), Serampore College, 1988; (6) D.Litt (Honoris Causa) NEHU (1991). 3. An chhûngkua: Rev. Dr. Zairema hian kum 30 a nih kum, a pian champhaphâk ni tak, March 4, 1947-ah khán Dàwrpui nula Thangdailovi (d/o Chawnga) chu nupuiah a nei a. Rev. Dr. Zairema hi pa ngawichawi hmingthanga sawi a nih laiin a nupui erawh chu nu awng duh, mi pawisawi si lo a ni a. Pi Thangdailovi hian a pasal ngawihchawih hi a kêp hneh hle a. Fapa 3 leh fanu 4 an nei. Rev. Dr. Zairema hian September 2, 1917-ah khán Pastor Vànchhûnga kutah baptisma a chang a. Nupui a neiha inneihtîrtu erawh chu Pastor Thanga a ni. Kum 1945-a Pastor atân nemngheh a nih khán Pastor Vànchhûnga chu awngaisaktu a ni leh bawk. 4. Pathian kohna a dawn dàn: Rev. Dr. Zaireman rawngbâwl tùra Pathian kohna a dawn dàn hi a dangdai angreng hle. Khatia kum 1940-ah B.Sc (Hons) a han pass hnu khán Rev. Dr. Zairema chuan doctor (MBBS) lam zir ve mai tùr emaw a ti a, dîl pawh a dîl ve nghe nghe a. Khatih lai hunah khán Assam ram chhûngah doctor zirna a awm lo va, Calcutta-ah chauh a awm a. Mahse, www.mizoramsynod.org
  • 11. 11 doctor zirna chu a chang ta lo va, a aiah Khasi pakhat an la a; dîl nawn leh pawh a tum chuang lo. Khatih lai khán Bodo-ho awmna Harasinga-ah Middle School a awm a; chutah chuan thawk tùrin awngkam hain an sâwm a. Chutih lai chuan a pa nau Rualkhûma kha Pasighat-ah a awm a. Rev. Dr. Zairema chu Mizoramah han haw chhuak pawh ni se, mikhual takin mi a han bèl dâwn emaw a ni tho si a. An sàwmna chu pawmin Harasinga Middle School-ah chuan kum 1940-1941 chhûng khán Headmaster hna a thawk ta rih a ni. He sikula a thawh chhûng rei lo tê-ah hian High School-ah a hlâng kai hman nghe nghe a ni. Harasinga sikula a thawh lai chuan a malaria neih a lo chhuak leh a; a khawsik sân zâwng pawh 106 lai a tling a. Thil sawi ûlin a hria a; harh reng chung chuan thu eng emaw a sawi a sawi ta mai a. Eng nge a sawi pawh a hre vek a. Ngaihtuah saa sawi ni lovin hnawhtu a awm vànga sawi a ni. A nauteho ngaih pawh a ha lo hial a, zirtîrtute nèn an lo pung khâwm a. Chumi zànah chuan a dam chhûng hna tùr chu chiang takin a hmu ta a; tûn hmaa khawi kawng nge ka zawh ang tia a lo buaina te kha a reh ta vek a ni. A kalkawng tùrah chuan kal a tum ta a; chuta ang chuan a hawi kîr leh tawh ngai lo. Piangthar ver vura inhriatna a nei chuang lo va; thil mak danglam sawi tùr pawh a dawng chuang lo. Ram chin hriat lohva kal, ram chin hre ta ang mai hian a inhre ta a. A dam hnu chuan Synod-ah lehkha a ziak nghâl a. Khatih lai khán hun rei fê chu Synod-in sum a neih loh avàngin Pathian thu zir tùr an lo tîr thei tawh lo va. Synod-a Pathian thu zir a han dîl pawh chuan an mangang deuh a. Mahni suma zir tùr a nih thu a han sawi pawh chuan a ngaihna an hre vak chuang lo va; a zir chhuah hunah an ruai thei ngei ang em tih an hre thei lo a ni. Chutih laia tih dàn pângngaiin khawpui kohhran pathum Mission Vêng, Dàwrpui leh Durtlâng Biak Inah te thusawi tùrin an lo phût ve a ni. Mission Vêng Biak Ina a thusawi chu missionary-te khán an en ho mai si a; a khûr nasa hle a ni àwm e, “Thusawitu hliah tùra www.mizoramsynod.org
  • 12. 12 pulpit bang an lo siam hi an fing hlein ka hria” a tih phah hial a ni. Assembly Standing Committee (tûnah chuan SEC) hmaah an ko va, a châk chhante an zâwt a; a chhànna pakhat chu, “Bible pawh kan la nei kim si lo va, lehlin hna te pawh kan thawk ang chu” tih a ni a. Hetih laia a chhànna ang takin a pension hnuah hun puma Bible lehlin hnaah a inhmang ta nge nge a; a typewriter-in Bible lehlin thar hi vawi li lai a chhu chhuak nghe nghe a ni. 5. Pathian thu a zir ta: Kum 1941 kum chanve hnu lamah chuan Pathian thu zir tùrin Serampore College chu a zuk thleng thla ve râwih a. Serampore College-a Arts & Science zirna lamah chuan Brig. |henphunga Sailo leh Major Lalhmingliana te an lo awm ve a. Rev. Dr. Zairema chu science zir, B.Sc. a nih avàngin a tîrah chuan a tuipui chiah lo a ni àwm e. Amah ngeiin a sawi dàn chu, “Varak tuia leih ang berin ka inhria” a ti a; chumi awmzia chu hriat awm lovin a liam puat zêl a tihna a ni. Hebrai leh Grik awng an zir erawh chu vawn ngun ngai chi a nih avàngin ziaawmin a hria a, rilru tihchi-ai chhan tùr hranpa awmin a hre lo thung a ni. Pathian thu a han zir hnu rei vak lovah malaria bawkin a na leh a. Nakin deuhah phei chuan ‘Black-water fever’ an tih chu a vei a, Calcutta Tropical Hospital-ah an dah ta hial a. A natna chu a na viau a ni ang, thih te pawh a inring deuh a. Chutih laia Calcutta-a awm Mizo zirlai, a ruang buaipuitu tùra a ngaihte chu a rilruin a chhiar dan dan hîn a ni. A dam loh chhûng hian amah pawh a chêrin a rihna pawh a tlahniam nasa a, kgs 42 emaw chauh a ni nghe nghe a. Chutianga a nat chiam avàng chuan tlêma a lo hat chhuah leh chuan a râwp hle a ni ang, a zàn mumangah te chuan sa ruh hi a lo fêp bap bap hîn a. Damdawi ina a chhuah hnuah a hianteho nèn a dam làwmin tlai khat chu Bengal Restau-rant- ah chaw an ei a. Thlêng ruk a ei hnu chuan, “I la duh em?” an ti a, a la hnial lêm chuang lo va. Mahse, a hiante chuan “A zahthlâk tawh e, tâwk rawh se,” tiin an tihtàwpsak ta a; puar thawkhat chuan a inhria. www.mizoramsynod.org
  • 13. 13 Kum 1942 July thlaah chuan Serampore-ah a zirna chhunzawm tùrin a chhuk leh ta a. Serampore a zuk thlen chuan an College chu sipaiin an luah avàngin Theology Department chu Chandernagore-ah an lo sawn a. Serampore-ah kha chuan Arts & Science zirlaite nèn Library an inawm a. Library khàr hun te an nei a; duh angin Library-ah hun a hmang rei thei lo va. Chandernagore-ah erawh chuan Library chu Hostel Hall kawtah an dah a. Rev. Dr. Zairema khum leh Library chu a inzawm a ni mai a. Ani chuan chutianga Library nèna inhne renga awm chu vànneihthlâk takah a ngai a; lehkha a zir tam theih phah a ni. Rev. Dr. Zairema te BD zirlai chuan kum thum chhûngin pa-per 27 zawh tùr a ni a. Kum khatnaah paper 12 an bei a, kum tèlin a tlêm tial tial a; kum thumnaah chuan Thesis ziak nân hun an hmang tam hle thung. Khatih lai khân Hebrai leh Grik chu Compulsory paper a ni a. Kum tàwpah chuan Hebrai awngah mi pahnih chiahin an pass a. Pakhat chuan marks 96 a hmu a, a hniam zâwkin marks 35 a hmu thung; a sâng zâwk chu Rev. Dr. Zairema a ni. Infiamna lam Inter-Class Sport-ah te Theology zirlaite chu an tel ve hîn a. Rev. Dr. Zairema pawh a aia inkhèl lo mi kha an lo tam ve avàngin a tel ve ziah a. Tu mah hlauh an nei bîk lo nain si 15 te an phur hîn a; si 20 an phurh chuan an tuar na ve viau hîn a ni àwm e. Rev. Dr. Zaireman BD kum hnihna a zir zawh chuan Mizoramah a lo chuang chhuak leh a. Chawlh a hman chhûng hian a Thesis ziak tùr Mizo sakhua atân Mizoram chhim leh hmàra mi tam tak a kâwm a. Mizo Pastor zînga upa lamte pawh kàwm vekin a insawi. Rev. Dr. Zairema hian BD Thesis “The Religion of the Lushais” chu a ziak ha hle a ni ang, a endiktute pawhin an fak a; marks 78 lai an pe a ni. Amahin a sawi dànin First Class hmuh tum nachâng pawh a hre lêm lo va, pass ringawt tum lova thiam tuma zir a nih avàngin BD chu First Class-ah a pass ta niin a inhria. Rev. Dr. Zairema te hun lai khân BD First Class chu za zêla 60 hmu chin an ni a. Ani www.mizoramsynod.org
  • 14. 14 chu Serampore College aanga BD First Class-a pass hmasa ber a ni a. A BD Certificate-ah chuan Serampore College Principal-in kut ziak ngatin Hebrai subject a chhânnaah exam endiktute lung a awi hle a ni tih a ziak nghe nghe. 6. Rawngbàwlna lam: Rev. Dr. Zairema hian kum 1945-1982 thleng, kum 37 chhûng hun puma rawngbàwl hna hi a thawk a; kum 1982-ah khán kum 65 a nihin a pension ta a ni. A rawngbàwl chhûng hi a rei a, thawh apui pawh a ngah a, sûlhnu pawh a ngah bawk a; kimchang taka sawi hleih theih lohvah dah mai ila. A tlângpui chauh a khaikhâwmna ang lekin kan sawi dâwn a ni. BD zir zova a lo chhuak chu zir leh zêl duh mah sela, zir zêl hlei theiah a inngai lo. Ama sawi dànin, “Thiam tâwkah ka inngai lo va, mi thiam tia sawi tùr kan tlêm lutuk a, kei chuan title ropui tak nei lo mah ila naupang lam hlàn kai chhoh hi kan tih tùr niin ka hria. A thiam hmasaten min lo hlâng chho va, kan kal thei ta te pawh a ni ang, mi dang kan hlâng chho ve ang a, min la khûm ve ang tih rilru puin zir zêl lova Zorama thawh chu ka thlang ta a... Kan Synod kutah ka inpe lût ta a, Pathian aw ka ngaihthlâkna tûr pawh Synod kal tlang ni tùrah ka ngai thlap a, lungsi takin ka thawk ta a ni,” a ti. Mi dangte hlàn kai chhoh leh amah khûm hial tùra a duhna hi a ropuiin a entawn tlák hle. Kohhran rawngbàwl hna a chelh tawhte hi a tam tham deuh avàngin a tlângpuiin hetiang hian khaikhâwm ta mai ila – Synod/Assembly Secretary kum sarih (1946-1952); Educa-tion Secretary kum ruk (1954-1959); Synod Moderator um hnih (1953,1975); General Secretary, Mizoram Synod (1968-1973); Senior Executive Secretary, Mizoram Synod (1974-1978); SEC Member (1983-1985); Synod Nomination Committtee (1959, 1979, 1980-82, 1983-85). Hêng bâkah hian Hospital Board, Ramthar Board, Music Committee, Press & Bookroom, Synod Literature Committee, Synod Pension Fund Board, Synod Com-munication Board, Synod Theological Education Board leh MSSU www.mizoramsynod.org Committee-ah te a tel tawh bawk.
  • 15. 15 Presbyterian Church of India (PCI)-a mawhphurhna a chelh tawhte chu– Assembly Officer, Silchar (1959-68); PCI General Assembly Secretary (1953); PCI Moderator (1959); PCI Execu-tive Committee (1980-82, 1983-85); Committee on Evangelism (1980-82) leh PCI Trust Committee member kum 2006 thleng khán a ni bawk. India ram pum leh Hmârchhaka Kristiante insuihkhâwmnaah pawh mawhphurhna pawimawh a chelh nual bawk a. Chûngte chu President, Assam Christian Council (1961-62); President, North East India Christian Council (1969-70); Executive Committee Member (NCCI) te a ni a. Silchar-a a awm laiin United Church of North India aiawha palaiin World Reformed Church Inkhâwmpui, Brazil ram khawpui Sao Paulo-ah a kal a; hemi um hian Brazil Presbyterian Church Centenary lawmnaah a tel nghâl bawk. Rev. Dr. Zairema hi Bible lehlin lamah a inhmang nasa êm êm a; a thawh hlâwkzia pawh sawi sèn a ni lo vang. BSI lama a inhmanna tlângpui chu hetiang hian khaikhâwm ta ila– Translator-ah kum 35 (1946-1981); Treasurer, Aizâwl Associate Auxiliary; Treasurer, Aizâwl Auxiliary; Secretary, Mizo Bible Translation (1964); Chief Translator (1982-1995). A kaihhruaina hnuaiah Mizo Bible hman lai en hain Pulpit Bible siam a ni a. A kaihhruaina hnuaiah bawk Mizo Bible lehlin thar chu zawh fel a ni bawk. 7. Khawtlâng tâna a inhmanna: Rev. Dr. Zairema kha khawtlâng hatna tùr ngai pawimawh mi tak a ni a. Chuvàngin, khawtlâng siam hatna lama thawktu pâwl lian ber YMA-ah pawh hruaitu a lo ni tawh. Central YMA-ah hian kum 1946-47 chhûng khán General Secretary a ni a. YMA General Secretary a nih chhûnga YMA hnathawh langsàr ber pakhat chu Burma rama Chanchin |ha dâk thawn chhuah kha a ni. Chanchin |ha dâk han sawi hi chuan a khaipa ber nia lang mi tlêm azâwng lo lang hin chu Pu Robuanga leh Pu Vànlallàwma te an ni lo thei lo va. Mi tam www.mizoramsynod.org
  • 16. 16 takin Rev. Dr. Zairema hi a tel ve tih pawh an hre kher lo vang. Amaherawhchu, mi langsàrte phènah khán a bulhut lamah Rev. Dr. Zairema chuan nasa takin a lo thawk a; khati taka Chanchin |ha dâk hlawhtlinnaah khán a phèna mi pawimawh ber pakhat a lo ni. Serampore College Principal-in Rev. Dr. Zaireman BD a pass hlima lehkha a siamsakah khân kawng engkima hman tlák a nih dàn tùr a ziak a ni ber mai a. Chutiang chuan Rev. Dr. Zairema hi Mizovin ‘ren tin daih’ kan tih ang chi hi a ni a. MZP-ah pawh a thusa pâwlah a lo ang tawh a. Lushai Students Association (LSA) tih Mizo Zirlai Pâwl (MZP) tia thlâktute zîngah a tel a. MZP Head-quarters- ah kum 1948-50 khân President a ni bawk. 8. A thu ziakte: Rev. Dr. Zairema hian lehkhabu bâkah article chi hrang hrang tam tak a ziak a; a thuziakte hi chhût chian a dâwl a, a thûk a, a ngaihnawm bawk. A dam laia a lehkhabu ziakte leh a thuziak chi hrang hrang, a thih hnua lehkhabua siam lehte chu hêngte hi a ni– (1) Bilât Lei Hnathawh Dàn (2) Genesis Thlan Chhuah Hrilhfiahna (3) Marka Hrilhfiahna (1970) (4) Johana Hrilhfiahna (1973) (5) Seventh Day Adventist (Uar Bîk Nei Pâwlte) (6) Khati Khán Kan Hril |hîn A (7) God’s Miracles in Mizoram (8) Apokrifa (Lehlin) (9) Kan Bible Hi (10) Pi Pûte Biak Hi (11) I Ni Min Pêk Hi (12) Thukhawchâng Mi Pêkte Hi (13) Random Notes (English) (14) Isua Rilru (Sermon) www.mizoramsynod.org
  • 17. 17 (15) |hian Lehkhathawn (16) Lehkhabu Tê Pasarih A lehkhabu No. 9-na ‘Kan Bible Hi’ tih hi Mizo Acad-emy of Letters (MAL) chuan kum 2003-a Mizo lehkhabu chhuak ha ber ‘Book of the Year - 2003’ atân a thlang a. No. 12-na, ‘Thukhawchâng Mi Pêkte Hi’ tih hi a article chi hrang hrang 83 lák khâwm a ni a. Christian Media Society chuan kum 2009-a Mizo awng lehkhabu ha pathumnaah a thlang bawk a. Mizo Academy of Letters chuan kum 2010-ah khán Rev. Dr. Zairema chu chawimawina sàng ‘Academy Award - 2010’ a hlàn bawk a ni. 9. Rev. Dr. Zairema hun hnuhnûng: Mizoram Synod aangin kum 1983-ah pension-in chhuak mah se rawngbàwlna erawh chu chawlhsan thei rual a ni lo. Bible Society of India (Aizâwl Auxil-iary)- ah Bible lehlin hna a chhunzawm a, kum 1982-1995 chhûng khán Chief Translator a ni a. A kaihhruaina hnuaiah Mizo Bible lehlin thar pawh kum 1995-ah khán tihchhuah a ni. A pension hnuah sawrkar lam aanga an hmanna langsàr zualte chu – (1) Member, Mizo Customary Law; (2) Member, Millennium Celebration Sub-Committee; (3) Member, Mizoram Language Board; (4) Member, Mizoram Planning Board; (5) Member, Review Committee of Mizoram Land Rev-enue www.mizoramsynod.org and Reforms; (6) Member, Science, Technology & Environment Cell, Planning Department; (7) Subject Expert for Evaluation of Teachers for Promo-tion under Career Advancement Scheme (Mizoram Uni-versity); (8) External Expert of the Board of the School of Humani-ties & Education, Mizoram University.
  • 18. 18 A upat lamah pawh thil zir a hulh chuang lo va. Kum 80 ràl a kai tawh hnuah computer hman a zir hnuhnawh a. A lehkhabu pakhat ‘Kan Bible Hi’ tih pawh hi ama chhut vek a ni. Kum lam tam zêl ta na ná nà chu a chak lo chhawm ve zêl a. Kum 84 a nih kum 2001- ah khân Escort Hospital, New Delhi-ah a lung zai a ni a. Chuta ang chuan tûn hma angin a chak ta lo deuh a. Pathian biak inkhâwmah pawh a tel kim hlei thei ta lo. Kum 2006 Good Friday nia a thusawi chu Biak ina a thusawi hnuhnûng ber a ni ta a ni. A natna avàngin a taksa chak lohna chu a zual ve zêl a. Chuti chung chuan amah kantute chu hlim takin a lo chhàwn hîn a. Damlo ni mah se a awng tam hlei hleiah a ang hîn a; a chauh phah a hlauhawm avàngin a bulah awm rei ngam pawh a ni lo mah mah zâwk a ni. A nupuiin a thihsan tawh bawk nèn, a khua a har ve hîn a ni ang, amah kantute hnênah chuan, “Lo lêng leh rawh u aw” tiin a chah hrâm hîn a. Nat zual lutuk nei lovin December 17, 2008 zîng dâr 7-ah thlamuang takin a Lalpa hnênah a châwl ta a. Hemi ni hian dâr 1-ah in lamah Dâwrpui Bial vawngtu Pastor, Rev. Vànlalchhûngan a vui a, dâr 3-ah Zàrkawt Biak Inah Synod Moderator Rev. H. Lalchhanhiman a vui leh a. Kum zabi 20 chhûnga Mizo fate zînga mi ropui leh danglam tak chu kan thlah liam ta a ni. www.mizoramsynod.org ...
  • 19. 19 www.mizoramsynod.org |HEN HNIHNA A MIZIA LEH AMAH A|ANGA ZIR TÛR Rev. Dr. Zairema kha pa lian chu a ni lo; mahse, a rilru erawh chu a lian thung a. Mi tumruh, rilru nghet, eng emaw hleka rilru sawh sawn mai mai lo leh awm dàn tidanglam ve mai mai lo mi a ni. 1. Pa ngawichawi a ni: Miin Rev. Dr. Zairema chanchin an sawia an sawi uar tak pakhat chu pa ngawichawi a nih thu hi a ni. A rawngbàwlpuite pawh biak mang loha chhuah tâwk a ngah hle a, a laka vui tâwk pawh an awm hîn. Eng vànga ngawichawi viau nge a nih hi hriat theih a ni chiah lo va. Naupan laia a sikul kalpui, Synod Office-a rei tak thawhpui lehtu Upa C. Rokhûma chuan, “Ani hi chu a naupan lai pawhin a hmêl hian puak a ti lêm lo bawk a, a awng mawh a, naupang mah ni se, a chêt zia a upa chêt tlat a, zah phur tak a ni sa rêng a ni,” a ti. A ngawihchawih hi dem a hlawhna ber pakhat a nih laiin Rev. Dr. Lalngûrauva erawh chuan amaha ro hlu (asset) niin a sawi ve thung, “Thil ngaihtuah nasa mi a ni a; ngawi renga thil a ngaihtuah ngut nguta, Pathian thu aanga teha a ngaihtuah chhuah chu thil ha tak a ni,” a ti. A ngawihchawih êm avàng hian mi chanchin pawh a chhe lam a sawi leh mi a rèl sawi tùr hria chu an tlêm hle ang. Pa ngawichawi tak e ti lo chuan a tar lamah chuan mi awng duh tak a ni ve leh hlauh thung a. Amah kàwmtute chuan a bulah chuan awng hun an chang hlei thei mang lo. Vawi khat chu kum 1986-ah khán Madras-ah Bible chhut lai endik tùrin a kal a; Ban-galore- ah lo pheiin Rev. C. Rosiama te inah a thleng a. Chutih laia Cambridge University aanga lo kal Prof. John Emerton-a chu The New English Bible lehlinnaa tel a ni tih a han hriat chuan a kàwm chák ta êm êm mai a. An han inkàwm ta a le – Prof. Emerton-an sawi tùr ngah si, Rev. Dr. Zairema lahin sawi tùr pai tam bawk si,
  • 20. 20 awngna tùr hun an inchan ngang lo va, “Rev. Dr. Zairema a ngawichàwi tih te chu tih sa loh loh a ni,” tih tùr khawpin a awng tam hman a ni. 2. Mi thiam a ni: ‘Mi thiam leh thil hre tak a ni’ han tih ngawt mai bák chu sawi ngaihna a awm mang lo. Rev. Dr. Zairema khán engkim a hre ta mai emaw tih tùr a ni a. A thil hriat nasat dàn kha sawiin a siak lo zâwk hial a ni. Amah kàwm chiang apiangin a thil hriatzia an hrilhfák zêl. Upa C. Rokhûma chuan, “Pu Zairema ropui êm êmna bîk chu, ka zawh apiang min hrilh theih loh a nei rêng rêng lo kha a ni... Mi thiam dang M.Sc. leh Lecturer ka mi rin zâwngte ka zawh pawha ‘Ka hre ngai lo ve’ an tih mai hin avànga ka beidawn hnua ani ka zawh hian, ‘Chutiang lam chu a ni ang e’ a ti thei zêl a, a thu nèn a lo inmil chiah mai si hîn a, mak ka ti,” a ti. 3. Mi tlàwmngai a ni: Mizote hian mi tlàwmngai kan ngaisâng êm êm a, ‘tlàwmngaihna’ tih awngkam hi Mizote chauh neih, hnam dang zînga awm ve lo ang hiala sawi tâwk pawh an awm. Hmànlaiin mi tlàwmngaite chu nopui an dawmtîr hîn. Rev. Dr. Zairema hi a naupan lai leh lehkha a zir lai aangin mi tlàwmngai tak, hian chhan thih ngam an tih ang hi a ni. Chutiang mi a nih dàn chu hiante tâna a thil tih pahnih khat aangin a hriat chian theih khawp mai. Tûn hma chuan TB natna hi miin an hlau êm êm a; TB veite chu an dah hrang a, an lam hawi pawhin an thaw ngam mang lo hîn a ni. Rev. Dr. Zaireman Guwahati-a lehkha a zir laiin a hianpa Biakliana s/o Rev. Liangkhaia chu a damlo va, thiin a luak a. Damdawi inah an kalpui a, an X-ray hnu chuan TB a lo vei tih an hmu chhuak a. Guwahati aang chuan a pa te an chah a. Rev. Dr. Zairema chuan Guwahati aanga Silchar thleng a han thlah a. Silchar-ah chuan Welsh Mission Hostel, Rev. Hrânghnûna enkawl lai pindan pakhatah an dah a. TB natna vei chu tu pawhin an la ih êm avàngin Biakliana pawh chu an dah fâl a, naupang a chhaih pawh an phal lo. Rev. Dr. Zairema chuan a pa te lo thlen hma zawng chuan a lo enkawl a; ei tùr a pe a, a thlèng a silsak a, a bual hîn. www.mizoramsynod.org
  • 21. 21 B.Sc kum thumna an zir kumin Naga zirlai Susang Ao chu TB bawkin a na leh a. A Naga-puiten an ten a, an buaipui duh lo. Jorhat damdawi ina hruai tùr a ni a; tu mah kalpui duh an awm si loh avàngin Rev. Dr. Zairema bawk chuan tlàwmngaih chhuahin a kalpui leh ta a. Susang Ao chu a lâwm khawp mai a. Thil ei tùr a neih apiang chu Rev. Dr. Zairema pêk a tum hîn a; ani lah chuan a lo hlau rilru ve deuh si. Ni li lai College kal a hulh avàngin zirlai thar Calculus an lo zir hman a, lecture tam fê a chàn avàngin hnufual phah hlein a inhria a ni. Thil dangah pawh Rev. Dr. Zairema tlàwmngaihzia sawi tùr tam tak awm mah se, khatih hun laia natna ihbaiawm ber pâwla ngaih TB veite a enkawl leh buaipui dàn aang hian mi tlàwmngai leh hian chhan thih ngam a nihzia a lang chiang tâwk hle a ni. 4. Mi dang ngaihsak mi a ni: Rev. Dr. Zairema ziaah khán thil inkáwlkalh (paradox) tam tak hi hmuh tùr a awm rêng a; chûng zînga pakhat chu mi dangte a ngaihsak dàn hi a ni. Sawrkâr lama minister emaw, officer lian emaw te hi an bengvàr leh vàr loh emaw, an huihruaite an ngaihsak leh ngaihsak loh emaw hi an chanchina thil langsàr tak a ni. Minister leh officer lian henkhat chuan an zin veivahnaah an driver-te ngei pawh an ngaihsak tâwk lo fo va; ei leh in thuah te hrilhhai leh riltâm titiha dah tâwk an awm hîn niin an sawi. Rev. Dr. Zairema erawh chu chutiang a ni ve lo. Hun rei tak chhûng Synod motor khalha Rev. Dr. Zairema lo hruai kual hîntu Pu Zosângliana chuan, “Zàn lamah a chhuah dâwna zanriah ei nghâl tùr a nih chuan min ko phawt a, ‘Han haw la, in nu hnênah chaw min lo chhum kêp suh, hmun dangah châw kan ei dâwn han ti rawh’ a ti thlap hîn a. Kan va kalna in neitute hnênah khán, ‘Kan driver hi chaw lo eitîr ang che u’ a ti a. Kan haw dâwnah kal hmain, ‘Chaw i ei em?’ tiin min zâwt leh ziah a. Tichuan, kan haw chauh hîn. Riltâma kan awm hi a hlau êm êm a ni,” tiin a sawi. www.mizoramsynod.org
  • 22. 22 Rev. Dr. Zairema chuan mi retheite hi a ngaihsak êm êm bawk a. Ama hova Synod House hmasa sak a nih lai khán thingtlâng mi harsa zâwkte tân inhlawhna a siamsak hrâm hrâm hîn a. Synod House thar hiah lai khán, “Synod House kan sak lai khán thingtláng mi harsate inhlawhna a tam thei ang ber kan siamsak kha ha ka ti êm êm a. Tûnah a thar an sak pawh hian mi harsa zâwkte tân inhlawhna siamsak tam thei se ka duh hle mai,” tiin a sawi a ni. An inah kutdawh lo kal se eng mah pe lova chhuahtîr leh a duh ngai lo va. A chhûngte hnênah pawh kutdawh lo kal apiang chu eng emaw tal lo pe hîn tùrin a chah a ni. 5. Zirna a ngaisâng: Rev. Dr. Zairema hi Mizote zînga B.Sc (Hons) hmasa ber leh BD (First Class) hmasa ber a ni a. Lehkha thiam thei tak a ni a; lehkha a zir chhûngin Class VI aangin BD thlengin First Class-ah a pass zêl a ni. Serampore College-ah BD a zir tirh lamah khán a hrisèlna hat táwk loh avàngin kum 1941 tàwp lam aanga kum 1942 June thla thlengin Aizâwlah a chàwl a. Chutih lai chuan Pu Lalbuaia nèn High School din dîlin Bawrhsâp A.G. McCall-a kha an va bia a; Bawrhsâp chuan a lo hau hrep nghe nghe a ni. Khatih hun lai kha chuan Bawrhsâp biak kha thil namên a ni lo, mi tin hlauh ngawih ngawih a ni. BD a pass hnuah Mizoramah lo chhuakin Mizo High School ding tîrah khán zirtîrtu hna a thawk a. Chutih laia Headmaster chu Rev. J.M. Lloyd-a kha a ni a; kum 1948-1954 chhûng phei kha chuan Rev. Dr. Zairema chu zirtîrtu pângngai ni mai lovin Assistant Headmaster a ni nghe nghe a. Mizo High School-a a thawh tawh loh hnuah Synod-ah hun puma thawk tùrin a lo kîr a; chutih lai chuan Synod hnuaiah Primary School tam tak a awm a; chûng Primary School enkawltu atân chuan Education Secretary-ah kum 1954-1959 chhûng khán a thawk leh a ni. Rev. Dr. Zairema hi kohhran mi rin kai leh zirna lama a khaipaa hman a ni ringawt lo va; sawrkar leh University lam pawhin an mi rin a kai phák a. Calcutta University leh Guwahati University chuan www.mizoramsynod.org
  • 23. 23 Mizo awng subject zawhna siamtu leh exam paper endiktuah kum 25 zet (1946-1970) an hmang a. Mizoram University pawhin MZU hnuaia zirtîrtu kaisâng tùrte endiktuah a hmang a; chu chauh chu ni lovin External Expert of the Board of the School of Humanities & Education atân a thih ni thlengin a ang bawk. Mizoram Board of School Education (MBSE) a lo din khán hun eng emawti chhûng chu Science leh Mathematics zawhna siamtuah hman a ni leh a. Mizoram UT nih hnuah Mizoram Civil Service (MCS) exam hmasa berah khán English Paper endiktuah hman a ni bawk. Hêng kan sawi tákte báka sawrkârin Rev. Dr. Zairema a hmanna langsàr zualte chu – (1) Aizawl Night College Organising Body Committee (tûnah Pachhûnga University College); (2) Board to examine Adult Education Programme (1974); (3) Chairman, Enquiry Commission of High Failure in HSLC www.mizoramsynod.org Examination (1975); (4) Member, Mizoram Council of Science, Technology & Environment (2004); (5) Member, National Awardee for Teachers (1974); (6) Member, School Text Book Committee (1973-1977); (7) Member, Science, Technology & Environment Cell, Planning Department (1993). 6. Ram a hmangaih: Rev. Dr. Zairema hi ram leh hnam hmangaihtu a ni a. Calcutta-a BD a zir lai kha Indopui II vànglai tak a ni a. Khatih lai khán India mite zîngah independence duhna rilru a lian hle tawh a; chu chuan a ngaihtuahna pawh a kaihruai hman hle a nih a rinawm. Mizoramah political party Mizo Union a lo din khán khatih laia kohhran hruaitute kha member an ni fur a. Rev. Dr. Zairema ngei pawh Mizo Union member satliah ni lovin Councillor zînga pakhat a ni. Amaherawhchu, Mizoramah party dang United Mizo Freedom Organisation (UMFO) a lo din ve
  • 24. 24 tákah khán party pahnihte inepna boruak a len ták êm avàngin kohhran hruaitute chu party politics aang chuan an inthiar fihlîm ta a ni. Kum 1957-ah Rev. Dr. Zaireman ‘Bilât Lei Hnathawh Dàn’ tih lehkhabu pan tê a ziak a. Mi henkhat chuan amah sawisèl nân leh fiamthu thawh nân an hmang hîn, “Mizo zînga BD pass hmasa ber chuan Pathian thu lam ziak lovin ‘Bilât Lei Hnathawh Dàn’ tih mai mai a ziak” tiin an nuihzat deuh hîn. Amaherawhchu, he lehkhabu a ziah hi Mizote a hmangaih vànga ziak a ni. Kum 1957- ah khán Mizoram hmun hrang hrangah tuikhur siamna tùr pawisa sem a ni a; mahse, cement hmanga hnathawh kha Mizoten kan la thiam lo va, tui tling thei tuikhur siam thei an awm lo. Tuikhur ha siam dàn kaihhruaina tùrin ‘Bilât Lei Hnathawh Dàn’ tih kha a ziak ta a, kha lehkhabuin a sawi ang taka tuikhur siam chu kum 50 hnuah pawh a la ha êm êm a ni. Rev. Dr. Zairema hi a pension hma leh pension hnuah pawh ram leh hnam thil hrang hrangah a inhmang nasa hle a. A pension hnuah ram leh khawtlâng tâna a inhmanna huang a zauh zêl a. Sawrkâr lamin amah an hmanna piah lamah Mizoramah diknaa rorêl a nih theihna tùrin theihtàwp chhuahin a bei a. Sawrkâr hi khalh ngîl theih a nih beiseiin mi hahnemngai dangte nèn angrualin Mizoram Vigilance Council an din a. Sual Do Pâwlah pawh Chair-man a lo ni tawh a. Citizens’ Common Front (CCF) din lai khán Patron-ah a ang bawk. Mizoram mipuiten thu dik kan hriat theihna a nih beiseiin Mizoram Assembly House chhûngah meuh an au chhuahpui Kau-Tlabung Project chungchânga thil dik lo awm nia lang chu hai lan tumin Supreme Court-ah meuh pawh PIL a theh lût ngam a ni. Ama sawi dàn chuan, “Mi malin tu mah ka haw lo; Assembly House-ah meuh sawi chhuah ni ta chu chhui chian hain ka hria a. Thu dik a lo lan hunah chuan a tidik lotu chu a mualpho ang a; a dik a nih erawh chuan politics-ah a chan a ha sawt ang tih ka ring a. Chuvàngin, thu dik laih lan nân PIL hi ka theh lût a ni,” a www.mizoramsynod.org
  • 25. 25 ti. Rev. Dr. Zairema khán dikna a ngaina a; dik lo na ná nà chu hai lanin awm ngei se a duh a ni. 7. Mizo awng a hre ril: Rev. Dr. Zairema kha Mizo awng tihhmasâwn kawngah nihna hrang hrang a lo chelh tawh nual a. Mizo Academy of Letters (MAL)-ah member a ni a. Sawrkârin a din Mizoram Language Board (1999)-ah member a ni bawk. ‘Mizo awng a thiam’ kan tih chuan mi henkhatin a awngkam luang ha zân lo avàng hian pawm harsa an ti deuh ang a. Mizo awng a hre ril hle kan tih erawh chuan kan hnial lo tlâng heuh àwm e. Mizo awng a hre ril kan tih hian a awmzia chhût thûk lama a rilzia kan sawina a ni. Rev. Dr. Zairema tluka chhût thûk thiam hi Mizo zîngah an awm a nih pawhin an tam lo viau ang. Mizo awng ziah dàn, zawm leh zawm loh tùr nasa takin a chhui hîn a. A ngaih dàn chuan thu lam khat (one syllable) awmze nei chin hi a hrangin ziak vek mai ila, tihsual tlêm berin a ring. Mizo awngah hian thlûk a tam êm avàngin thlûkna chi hrang hrang, a tam thei ang bera hman a duh a. Vowel tin hian thlûk dàn pariat heuh neiah a ngai a. Chutiang mil tùra a duh ang taka hawrawp siam Zairema Fonts chu a thih hnuah siam chhuah a ni a; chumi Fonts hmang chuan thuziak a hnutchhiah lehkhabute chu chhut a ni. Rev. Dr. Zairema chhui dàn aanga pawm nahawm tak pakhat chu awng lam awlsam apiang hi lam harsa zâwk aiin a naupang zàwk a ni ang tih hi a ni a. Mizovin “Eng a?” kan tih chu Hualngoho chuan “Zeng a?” an ti a; ‘eng ’ tih ai chuan ‘zeng’ tih chu a lam a hahdam deuh zâwk. Chutiang bawkin Hmàrhovin “chun” an tih chu Mizovin “chuan” kan ti a; ‘chuan’ tih ai chuan ‘chun’ tih chu a lam a hahdam zâwk a; a naupang zâwk a ni ang; ‘banhla’ tih pawh hi ‘balhla’ tih ai chuan a lam a hahthlâk zâwk a, ‘balhla’ tih hi a naupang zâwk a ni ang. Heti zâwnga chhût hian awng upa leh naupang zâwk chu eng emaw chen a chhui theih a ni. www.mizoramsynod.org
  • 26. 26 Kum 1940 vêl aang khán article a ziak an a. A thu ziah hmasak deuhte chu – Zùn (1940), Mai Mai Fakna (1940), Thukhuh (1940) leh Tawrhna (1946) te hi a ni ang. A thu ziahte hi han chhiara luang nalh zaih chu a ni hran lo; mahse, chhût chian erawh a dâwl thung a ni. A article ziah zînga lâr ber pakhat chu ‘A no ber mai, no ber mai’ tih hi a ni a. Khawi lam nula hmêlha nge Rev. Dr. Zairema hian a sep ták chiam mai chu le tih mai tùr a nih laiin a tàwpah chuan bâwng êk anam a fakna lek a lo ni reng si a. Article a ziak zawng zawng hi a dah ha thlip thlep vek lo a ni ang. A thih hnuah a article ziah hmuh theih zawng zawng 83 chu lehkhabu pakhat ‘Thukhawchâng Mi Pêkte Hi’ tiin chhuah a ni. 8. Bible letlingtu ropui a ni: BD zir tûra kohhran hruaitute hmaa a interview umin Pathian thu zir a duh chhan an zawhin “Bible pawh kan la nei kim si lo va, lehlin hna te pawh kan thawk ang chu,” tiin a chhâng a. BD zir zova a lo chhuah hnu lawk kum 1946 aangin Bible lehlin lamah chuan a inhmang an ta nghâl a ni. A rawngbàwl chhûng zawng bákah a pension hnu kum 1995 thleng khán Bible lehlin lamah hian a inhmang a. Mizo Bible lehlin tharah hian mi malah chuan a sûlhnu a tam ber ti ila kan tisual hauh lo vang. Mizo Bible lehlin thar hi a ngial ngana lehlin ni lovin a awmzia phawk chhuak tùr zâwnga lehlin a ni. Mizo Bible hman lai hi kan hre bel tawh a, a awngkam te hi a bo kan duh vak lo. Chuvàngin, lehlin thar hi kan ngaina vak lo niin a lang. Amaherawhchu, a thu a fiah zâwk hle si a ni. Tûn hma chuan Matthaia 11:19 tàwp lam chu, “Nimahsela, a thiltihten Fingi an thiam e” tih a ni a. Rev. Dr. Zairema hova Bible an enhat aanga tihchhuah Pulpit Bible-ah khán, “Nimahsela, finna chu a thiltih aangin a dikzia a lang a ni” tih a ni a. Bible lehlin tharah chuan, “Pathian finzia chu a thiltihah a lang a ni” tih a ni ta thên a. A awmzia chu a chiang ta hle a ni. Matthaia 5:3- 11-a engthâwl tih zawng zawng chu “an chan a ha e” tih a ni ta vek a. A tîrah phei kha chuan ‘nihlawh’ tih a ni. “Miin khàwnvàr hâlin www.mizoramsynod.org
  • 27. 27 hrai hnuaiah an dah ngai lo” tih pawh tûnlaiin ‘hrai’ hre lo an tam ták avàngin “khoin an khuh ngai lo” tih a ni a. Hei pawh hi tûnlai chuan ‘kho’ hre lo an tam tawh a; lehlin ennawn hunah chuan tihdanglam a ngai leh tawh mai thei a ni. Bible lehlin thara mipuiin kan hriat thiam loh tak pakhat chu Nova lawng chàr phuina ‘fâr hnai’ tih hin kha ‘alkatra’ tih a ni ta hi a ni (Gen 6:14). Mizo Bible letling hmasatute khán kan hriat thiam theih tùrin thil ban bera an hriat fâr hnai kha an lo hmang mai a; fâr hnai chu a ban khawp a, ke khi chàr phuina atân pawh an hmang hîn an ti. A awng bul (Heb. kôpher) lam hian fâr hnai a kâwk rêng rêng lo. Chuvàngin, awng bul lama a awmzia phawk chhuak ha takin ‘alkatra’ tih chu an rawn hmang ta a ni. Chutiang bawkin Mosia an thuhrûkna phairuang lawng tê pawh kha alkatra hmanga chàr phui a ni bawk (Ex 2:3). ‘Fâr hnai’ tih aia ‘alkatra’ hman a nih ták avànga sawisêltute a chhànna ang deuhin Rev. Dr. Zaireman heti hian a ziak a, “Dumka bial aanga kan unau kan rama inhlawhfate nèn inzawm hlea kan hriat alkatra hi kan hre hneh hle. A tlâwm hle a, Bible-a chuang meuhah chuan kan iai deuh a ni thei a. Bible-a thu chuang chu eng emaw deuh tak, hriat har fû ni se kan làwm deuh emaw tih tùr a ni,” tiin. Mizo Bible hman laia lehlin fuh tâwk lo pakhat chu Genesis 5:1-3 thu hi a ni. Hetah hian Genesis 1:27-a Pathianin mipa leh hmeichhia siam thu sawi tawh kha thlîr lêtin mihring siam thu kha sawi chhuah a ni a. Mizo Bible letling hmasatute khán Hebrai awnga bara (Heb. arb) chu thil awm lo aanga thil siam (creation out of nothing) anga an ngaih avàngin ‘Pathianin thu ngawta mihring a siam ni khán...” tiin ‘thu ngawt’ tih hi vawi thum lai hman nawn a ni a. Tûn hma chuan bara hi thil awm lo aanga thil siam sawina (creatio ex-nihilo) angin an lo ngai hîn a. Mahse, chutiang ngawt chu a lo ni lêm lo; thil awm tawh sa aanga thil siam sawina pawh a ni thei tho. Mihring kha thil awm tawh sa ‘lei’ hmangin Pathianin a siam a ni. Amaherawhchu, Hebrai awnga bara hmanna apiangah www.mizoramsynod.org
  • 28. 28 a titu (subject) erawh chu mihring ni lovin Pathian a ni zêl thung. Bible lehlin tharah chuan ‘thu ngawt’ tih hi an rawn paih ta a; Hebrai awnga awmze dik tak hmanga Rev. Dr. Zairema leh a thawhpuite hian an letling ha ta hi a làwmawm hle a ni. Thil pakhat han sawi leh ila. Bible hman laiah chuan Isaia 9:6- ah, “A hmingah chuan Maka, Remruattua...” tih a ni hîn a. Hei hi English Bible an behchhan ber Revised Version (1885) leh Authorised Version (1611) zuia an lehlin vàng a ni a. Tûnlai erawh chuan English Bible lehlin thar zêlah ‘Wonderful Counsellor’ tih a ni ta vek a. Chumi zui chuan Rev. Dr. Zairema te chuan ‘Remruattu Maka’ tiin an rawn dah ve ta a; hei hian Hebrai awnga ziak dàn a phawk chhuak dik zâwk a, a làwmawm hle. Mizo Bible hman lai tihchhuah hnuhnûng ber (2014)-ah pawh hian lehlin thar hi zuiin ‘Remruattu Maka’ tih a ni ve ta. Mi tam takin Bible lehlin thar hi an hnualsuat deuh hîn a; mahse, hnualsuat tùr a ni lo. Mizo Bible hman lai aiin a awmzia a chiang zâwk fo va; chuvàngin, kan Bible hman laia thu awmzia chiang chiah lo awmzia chiang zâwk hriat duh chuan Mizo Bible lehlin thar hi en mai tùr a ni. 9. Miten amah an hmuh dàn: Rev. Dr. Zairema chanchin hi sawi tùr a tam a, sawi sên a ni lo. Kan thu tàwp nân chuan miten eng angin nge Rev. Dr. Zairema kha an sawi tih hi telh a ni. Rev. Dr. Zairema a thih khán khatih laia Serampore College Principal, Rev. Dr. Lalchungnunga chuan tuarpuina thu a rawn thawnah, “Rev. Dr. Zairema hi kum 1940 hnu lam, Indopui II lai khán Serampore College-ah BD a zir a. Zirlai hruaitute zînga pakhat a ni a. A thawhrimzia leh zirna lama mi chungchuang a nih hi amah an hriat reng dàn a ni,” tiin a ziak a ni. Rev. Dr. Zairema a han thih tákah khán naupan lai aanga a lehkha zirpui leh Synod-ah pawh hun rei tak a lo thawhpui tawh Upa C. Rokhûma chuan, “Pu Zairema te ang mihring Pathianin Mizoram leh hnam min pe hi kan vànnei êm êm a ni. A hming a dai tawh lo vang. Mi tak, hriatna khurpui chuan mual min liamsan ta a ni,” tiin a sawi. www.mizoramsynod.org
  • 29. 29 Mizo Bible lehlinna lama hun rei tak a thawhpui Rev. Dr. H.S. Luaia chu Rev. Dr. Zairema thih thu phone-in an va hrilh a, “I hianpa Rev. Dr. Zairema a chat thla ta, ka han hrilh ve che a ni,” tiin. Chuta a rilrua lo lang hmasa ber chu ‘Hmàr arsi lian a her liam ta maw!’ tih hi a ni. “Ka hianpa Zairema hi mi chhel tak mai a ni a. Ram buai laia kan thlen inten ramhnuaia an puan an thuhrûk avànga puan pakhat inzàwna puan pakhat kan phah pawhin a phunnawi ngai lo. Ramhnuai ni sa hnuaia kea kan kal hin lai pawhin keini chuan khum kan nei hîn a, ani chuan a hau tuar mai hîn a ni. Chuvàngin kei chuan ‘HMAR ARSI LIAN’ ka ti a ni,” a ti. Rev. H. Chalbuanga pawhin heti hian a sawi, “Rev. Dr. Zairema hi mi fing leh hruaitu tlingte zîngah mi ril, thil hria a nihzia a lang hîn. Chûngho zîngah chuan mi awng duh, sâp awng thiam a nihzia hmu vein ka inhria. Keiniho aiin BSI hruaituten an ngaisângin an zah zâwkin ka hria. Hnathawh laklawh laia êng lo thim thutah te, boruak dang lo tlazepah te a chi-ai vein a âng chhuak ve ngai lo, a chhiar lai a keng reng a, a èn hunah a chhunzawm leh mai thei. Chaw leh a hmeh a tui lo a nih pawhin sawisêl lovin a ei tlêm mai a, a che zia hi pa tak a ni ringawt mai,” a ti. Rev. Robâwiha (Ex-Moderator) chuan, “Rev. Dr. Zairema, Mizote tâna Pathian thilpêk hluin mual min liamsan ta ruai ruai mai chu Mizo mipuite leh kohhranhote tân a va uihawm tak êm! Hetiang mi tak, mi special hi khawvêl tân Pathianin a rawn tîr zeuh zeuh hîn a, kan ram leh kohhran tân a hun takah Rev. Dr. Zairema pawh hi, vawiin kan dinhmun kan thlen theihna ban pawimawh ber zînga mi pakhat min pêk a ni tih loh rual a ni lo. Rev. Dr. Zairema ka ngaihtuah chânga ka rilrua langsàr êm êm mai chu, kan Lal Isuan Nathanaela chungchâng thu a sawi a, ‘En teh u, Israel mi tak, ngamthlèmna rêng nei lo saw,’ a tih hi a ni,” a ti. Rev. Thangzauva (Ex-Moderator) chuan, “Mi awng mawha sawi, a sawi duh zâwng cho chhuah loh avàng maia mi ngawichawi ni lawi, vision nei ha, mi nghet, dawhthei leh insûm thei, ngawi www.mizoramsynod.org
  • 30. 30 renga a hut pawha mi tithlamuang, writer ropui, hangthar rilru hre phák, tar ât aia tar fin ngah, zir reng nun nei, theologian ropui, scientist, politician, a thinlunga thu tak tak sawi mi, thu pawimawh leh harsa bîka Kohhran Inkhâwmpui Lian leh Committee sângin a kamchâng an ngaihchàn, tûnlai huna Presbyterian Kohhran Pa ‘Vàrparh Arsi’ êng tak a ni,” a ti. Mizo zînga lehkhabu ziak lama thawh hlâwk tak Pu B. Lalthangliana chuan Rev. Dr. Zairema chanchin heti hian a sawi a, “Rev. Dr. Zairema hi Pathian thu zir sâng hmasa, rawngbàwlnaa hun pum hmang a ni tih kan hre heuh a. Chuti chung chuan Mizo culture te, awng te leh hmànlai Mizo nun ramah a tui a, a zir a, a chhui bawk a. A remchàn dàn ang angin a ziak bawk a. Essay ha tak tak, chhui chet leh belh chian dâwl tak takte a ziak hlawm a, a hlu hle hlawm... Amah hi pa inthup, uang lo leh chapo lo, awngkam leh thusawi fahranah pawh uar ngai lo a ni nghe nghe,” a ti. Pu Bualhrânga chuan, “Mi awng tlêm tak, a hun leh hmunah erawh chuan thu angkai leh koritu tham tak sawi hîn, Pathian thu pawh henrual kawmna satliahah chuan sawi tam lo tak; mahse, Pathian thuin mihringte nun kawng min kawhhmuh anga nun tum hîn, hen leh rualte chanchin a chhe lam sawi hreh tak, an hatna lam sawi hin mi, mahni nihna aia ropuia lan chhuah tum ngai lo... hiante tâna damna, nunna leh himna tùr a nih phawt chuan mahni nunna pawh chân huam khawpa tlàwmngaihna sâng vawng tlat, dinhmun hlauhawma awm lai pawha hlau, zâm leh thlabâr hmêl pu ngai lo, hmun hrehawm bera awm lai pawha hrehawm ti hmêl pu ngai lo, kutke leh thluak ngaihtuahna hmanga rim taka hna thawk reng mi... thil ha leh angkai nia a ngaih chu hlauhna nei miah lova, tu hriat pawh hlawh lova hma la mai hîn, a tàwp thlenga hmasâwn zâwnga inzir chho reng mi, nun tak, nghet tak leh rinawmna vawng tlattu, hêng hi khawvêla a awm chhûnga Rev. Dr. Zairema nun zia, entawn tùr min hnutchhiah chu a ni” a ti. www.mizoramsynod.org
  • 31. 31 Rev. Dr. Zairema nunah hian BD a zir zawh hlima Serampore College-in lehkha an siamsaka an thuziak, “Amah hi eng hnaah pawh, khawi hmunah pawh, zirtîrtuah emaw, thuhriltuah emaw, thuziak miah emaw, thil rêlbâwltuah emaw, a zavaiah emaw pawh hian ang sela hnuhma pawimawh tak nei thei tùr chi a ni” an tih kha a takin a lo thleng ta a ni. www.mizoramsynod.org ... THU DAWNNA HNÂRTE Rev. Zairema chanchin hi ziah tùr a tam a, ziah sèn a ni lo zâwk hial a. A chanchin ziak nâna rinpui ber pakhat chu amahin a ziah ‘I Ni Mi Pêkte Hi’ tih a ni a. A lehkhabu dang pawh hman a ni bawk a. A chanchin kan ziah tam tak hi chu tûna a chanchin ziaktu nèna an inkawmna aanga dawn a ni. A chanchin ziakah hian foot-notes/ endnotes dah kan han tum deuh zet ná a, a thu chhiar vêl a tinuam lovin a tibawl mai mai dâwna hriain footnotes/endnotes dah a ni ta lo. Rev. Zairema ziak lehkhabu hman zual deuh bîkte Bilât Lei Hnathawh Dàn (1957) Genesis Thlan Chhuah Hrilhfiahna (1957/1998) Marka Hrilhfiahna (1970) Johana Hrilhfiahna (1974) Kan Bible Hi (2002) I Ni Min Pêkte Hi (2009) Thukhawchâng Mi Pêkte Hi (2009) Isua Rilru (2009) |hian Lehkhathawn (2009) Ram buaia Kohhran bân phar “Remna Lamtluang” Published by MPCC, 2006
  • 32. 32 www.mizoramsynod.org Mi mal kawmte Rev. Dr. Lalngûrauva, Mission Vêngthlang Rev. Dr. Lalsâwma, Mission Vêngthlang Upa C. Rokhûma, Mission Vêngthlang .....