1. X PENGENALAN
Organisasi Pengurusan Kokurikulum Sekolah
Dalam mengurus aktiviti kokurikulum di sekolah, Pengetua/Guru Besar sebagai
Penolong Pendaftar hendaklah menubuhkan Organisasi Pengurusan
Kokurikulum Sekolah bagi membantu beliau memantau, menilai, memperbaiki,
mencemerlangkan aktiviti kokurikulum sekolah.
TTooppiikk
33
X Pengurusanȱ
Kokurikulumȱ
diȱSekolahȱȱ
HASIL PEMBELAJARAN
Di akhir kursus ini, anda seharusnya dapat:
1. Menyatakan senarai organisasi pengurusan kokurikulum di sekolah;
2. Menyenaraikan jenis-jenis aktiviti kokurikulum yang terdapat di
sekolah;
3. Menjelaskan fungsi-fungsi aktiviti kokurikulum dijalankan;
4. Membincangkan ciri-ciri utama pelajar yang mengikuti aktiviti
kokurikulum di sekolah; dan
5. Menerangkan perancangan strategi yang sesuai untuk melaksanakan
kokurikulum di sekolah.
2. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 25
Beberapa perkara perlu di ambil kira semasa membentuk organisasi ini agar ia
dapat memberikan faedah kepada pelajar dan sekolah.
(a) Fungsi dan tanggungjawab setiap ahli;
(b) Kekerapan mengadakan mesyuarat;
(c) Pembentukan jawatankuasa kecil;
(d) Pelaporan berkala; dan
(e) Dokumentasi.
JAWATANKUASA PENGURUSAN
KOKURIKULUM SEKOLAH
Rajah 3.1 menyatakan antara jawatankuasa pengurusan kokurikulum di sekolah-
sekolah.
Rajah 3.1: Jawatankuasa pengurusan kokurikulum di sekolah
3.1.1 Skema Pelaksanaan Kokurikulum Sekolah
Berikut adalah beberapa skema pelaksanaan kokurikulum sekolah, iaitu:
Ć 1.2.1 Menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan dan Penyelarasan
Kokurikulum Sekolah.
3.1
3. X TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH26
Ć 1.2.2 Menubuhkan Jawatankuasa Bimbingan Pelajar Sekolah { Rujuk
Surat Pekeliling Ikhtisan Bil.1/1985 bertarikh 2hb Januari 1986}.
Ć 1.2.3 Merumuskan dan menetapkan visi dan misi kegiatan kokurikulum
sekolah dan menghebahkannya kepada guru-guru dan pelajar-
pelajar. {Visi dan misi sekolah dalam bidang kokurikulum
ditetapkan dalam mesyuarat bersama di antara Jawatankuasa
Pengurusan dan Penyelarasan Kokurikulum Sekolah dengan
Jawatankuasa Bimbingan Pelajar Sekolah}.
Ć 1.2.4 Menubuhkan Jawatankuasa Kerja Pengurusan dan Penyelarasan
Kegiatan Kokurikulum yang terdiri daripada guru-guru penasihat
persatuan/kelab, pasukan pakaian seragam dan sukan/permainan.
Ć 1.2.5 Mengkaji dan mengenalpasti kekuatan dan kelemahan dalam
pelaksanaan kegiatan kokurikulum pada tahun-tahun sebelumnya
dan merumuskan dasar, pendekatan dan kaedah baru pelaksanaan.
Ć 1.2.6 Memberi taklimat kepada guru-guru tentang dasar, pendekatan dan
kaedah baru pelaksanaan kokurikulum yang telah dirumuskan.
Ć 1.2.7 Menyediakan keperluan asas pentadbiran {termasuklah fail,
dokumen-dokumen rujukan prosedur, undang-undang atau
peraturan dan tatacara pelaksanaan, kurikulum kegiatan, boring-
borang penilaian dan sijil-sijil}.
Ć 1.2.8 Menyediakan atau memperolehi keperluan prasarana dan
kemudahan-kemudahan asas.
Ć 1.2.9 Mengenal pasti keupayaan sekolah dari aspek pelaksanaan seperti
sumber tenaga dan kepakaran, kesesuaian persekitaran, sumber
bantuan dan kewangan, dan kecendorongan pelajar.
Ć 1.2.10 Memperolehi dan mengemaskini inventori, bekalan pejabat, dan
harta modal bidang kokurikulum.
Ć 1.2.11 Menyediakan perancangan dan jadual tahunan {takwim} kegiatan
kokurikulum sekolah.
Ć 1.2.12 Menubuhkan persatuan/kelab/badan beruniform dan melantik
guru-guru penasihat {Rujuk peraturan-peraturan Pendidikan
(Persatuan Sekolah) 1998 seperti dalam Warta Kerajaan bertarikh
21hb Mei 1998 Jil.42/No.11: PU (A) 196}.
Ć 1.2.13 Menyediakan kurikulum kegiatan setiap persatuan/kelab.
Ć 1.2.14 Melaksanakan kursus-kursus pengurusan kokurikulum kepada
guru-guru.
4. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 27
Ć 1.2.15 Menyelaraskan kegiatan atau aktiviti persatuan/kelab/badan
beruniform berdasarkan objektif/matlamat setiap persatuan/kelab/
badan beruniform berkenaan, rangka perancangan kokurikulum
sekolah dan jadual aktiviti kokurikulum peringkat daerah dan negeri.
Ć 1.2.16 Memantau dan menyelia pelaksanaan kegiatan kokuikulum.
Ć 1.2.17 Menyedia, mengumpul dan menyemak dokumentasi pelaksanaan
oleh setiap persatuan/kelab, badan beruniform dan
persatuan/kelab sukan dan permainan.
Ć 1.2.18 Melaksanakan Skema Penilaian Aktiviti Kokurikulum untuk setiap
pelajar.
Ć 1.2.19 Merancang dan melaksanakan kursus-kursus kejurulatihan.
Ć 1.2.20 Meneroka dan mewujudkan peluang-peluang penyertaan dan
penglibatan pelajar dalam kegiatan kokurikulum di peringkat
dareah, negeri, kebangsaan dan antara bangsa.
Ć 1.2.21 Menyediakan laporan Tahunan Kokrikulum. {Lampiran Laporan}.
3.1.2 Prinsip Pelaksanaan Kokurikulum
Berikut adalah beberapa prinsip pelaksanaan kokurikulum sekolah:
Ć 1.3.1 Menyediakan ruang, peluang, kesempatan dan kemudahan
pembelajaran yang menarik, menyeronokkan, dan merentasi
kokurikulum, bagi membantu murid/pelajar mengikuti, melalui, dan
mengalami alam persekolahan dalam keadaan selesa, selamat dan
sejahtera dengan pewujudan iklim, budaya dan persekitaran sekolah
yang kondusif, ceria dan bersih.
Ć 1.3.2 Merancang, menganjur dan mengelolakan kegiatan kokurikulum
yang berbentuk aktiviti bagi tujuan mempelbagaikan pengalaman
pembelajaran dan persekolahan murid/pelajar dalam usaha untuk
melengkapkan dan memantapkan lagi pelaksanaan program
akademik dan menjadikannya lebih berkaitan dan relevan dengan
alam dan kehidupan di luar sekolah.
Ć 1.3.3 Dalam semua program kokurikulum penekanan diberi kepada
pemerolehan dan peningkatan ilmu dan kemahiran baru, dan
pemupukan sikap positif dan nilai-nilai murni kemanusiaan dan
keinsanan demi meningkatkan kualiti sahsiah, disiplin, ketahanan
diri, daya saing, dan kesejahteraan diri murid/pelajar dan
masyarakat.
5. X TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH28
Ć 1.3.4 Dalam semua program kokurikulum penekanan diberi secara sedar
kepada usaha bersepadu ke arah memperkukuhkan semangat
patriotism, dan semangat perpaduan antara kaum dan wilayah bagi
kesejahteraan masyarakat, bangsa dan Negara.
Ć 1.3.5 Menyediakan peluang, ruang, dan kemudahan yang mencukupi
dengan mempelbagaikan program dan aktiviti kokurikulum bagi
membolehkan penyertaan murid/pelajar secara beramai-ramai;
penyertaan seramai mungkin murid-murid terpilih; dan peragaan
murid kepada khalayak yang lebih ramai dan terbuka.
Ć 1.3.6 Menyediakan skema peningkatan pengetahuan, kemahiran,
pencapaian, dan kepimpinan dalam setiap bidang kokurikulum
supaya murid/pelajar dapat mengenal pasti kelemahan dan kekuatan
masing-masing dalam bidang-bidang yang mereka sertai, dan
berpeluang mengatasi atau mempertingkatkannya secara berterusan.
Ć 1.3.7 Semua program dan kegiatan kokurikulum yang dirancang, dianjur,
dan dikelolakan memberi peluang dan kesempatan kepada
murid/pelajar mengembangkan minat, bakat kreatif dan inovatif
masing-masing; dan menatarkan idea, pendapat, buah fikiran, ilham
dan cita rasa secara berhemah dan bijaksana melalui pelbagai genre
dan budaya warisan bangsa.
Ć 1.3.8 Menyediakan peluang dan kesempatan kepada pelajar-pelajar
memperagakan kepada khalayak bakat dan kebolehan masin-masing
dalam bidang-bidang yang mereka minati.
Ć 1.3.9 Menerapkan elemen-elemen kerjaya dalam program dan kegiatan
kokurikulum yang dirancang, dianjur dan dikelolakan.
Ć 1.3.10 Seberapa boleh mewujudkan rangkaian kerjasama dengan agensi-
agensi kerajaan, syarikat-syarikat swasta, pertubuhan-pertubuhan
bukan kerajaan dan institusi-institusi pengajian tinggi, untuk
memperluas, mempelbagai dan mempertingkatkan penglibatan
murid/pelajar dalam kegiatan-kegiatan kokurikulum.
Ć 1.3.11 Mewujudkan peluang kepada pelajar-pelajar mempertingkatkan daya
saing dan daya tahan masing-masing, di samping memperteguh
semangat kesukarelawan dan kekendirian.
Ć 1.3.12 Merealisasikan unsur-unsur penghargaan dalam setiap
aktiviti/kegiatan kokurikulum yang dianjur dan dikelolakan.
6. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 29
JENIS-JENIS KOKURIKULUM
Aktiviti Kokurikulum terbahagi kepada tiga bahagian. Bahagian-bahagian ini
akan dibincangkan dengan lebih lanjut di dalam subtopik berikutnya.
3.2.1 Pasukan Pakaian Seragam
Berikut disenaraikan beberapa pasukan pakaian seragam:
Ć 2.1.1 Kelab Judo;
Ć 2.1.2 Kelab Karate;
Ć 2.1.3 Kelab Taekwando;
Ć 2.1.4 Pasukan Kadet Bersatu Malaysia {Darat, Laut dan Udara};
Ć 2.1.5 Pasukan Kadet Bomba dan Penyelamat;
Ć 2.1.6 Pasukan Kadet Majlis Keselamatan Jalanraya;
Ć 2.1.7 Pasukan Kadet Pertahanan Awam (JPA);
Ć 2.1.8 Pasukan Kadet Polis;
Ć 2.1.9 Pasukan Kadet Remaja Sekolah;
Ć 2.1.10 Pasukan Pancaragam/Okestra Sekolah;
Ć 2.1.11 Pergerakan Briged Putera/Briged Puteri;
Ć 2.1.12 Pergerakan Pandu Puteri;
Ć 2.1.13 Pergerakan Pengakap;
Ć 2.1.14 Pergerakan Puteri Islam;
Ć 2.1.15 Persatuan Bulan Sabit Merah;
Ć 2.1.16 Persatuan Seni Silat;
Ć 2.1.17 Persatuan Silambam;
Ć 2.1.18 Persatuan St.John Ambulans Malaysia; dan
Ć 2.1.19 Persatuan Wushu.
3.2
7. X TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH30
3.2.2 Persatuan / Kelab
Subtopik ini akan membincangkan antara persatuan-persatuan dan kelab-kelab
kokurikulum dengan lebih terperinci.
(a) PPersatuan Akademik
Berikut disenaraikan beberapa persatuan akademik:
Ć Persatuan Agama Islam;
Ć Persatuan Bahasa;
Ć Persatuan Drama dan Kesusasteraan;
Ć Persatuan Ekonomi Rumahtangga;
Ć Persatuan Geografi/ Sejarah;
Ć Persatuan Kebudayaan;
Ć Persatuan Kemahiran Hidup;
Ć Persatuan Perdagangan;
Ć Persatuan Persuratan dan Bahas;
Ć Persatuan Sains dan Matematik;
Ć Persatuan Sains Kemasyarakatan; dan
Ć Persatuan Tingkatan Enam.
(b) KKelab Hobi dan Rekreasi
Berikut disenaraikan beberapa kelab-kelab hobi dan rekreasi:
Ć Kelab Alat Pandang Dengar;
Ć Kelab Astronomi;
Ć Kelab Bina Badan;
Ć Kelab Binaan / Bangunan;
Ć Kelab Elektronik;
Ć Kelab Equestrian;
Ć Kelab Kebajikan;
Ć Kelab Keceriaan Sekolah;
Ć Kelab Kembara;
Ć Kelab Koir Sekolah;
Ć Kelab Komputer;
8. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 31
Ć Kelab Koperasi;
Ć Kelab Memancing;
Ć Kelab Menaip;
Ć Kelab Motor Mekanik;
Ć Kelab Muzik dan Seni Suara;
Ć Kelab Perlancongan;
Ć Kelab Pembimbing Rakan Sebaya;
Ć Kelab Pencinta Alam;
Ć Kelab Pengguna;
Ć Kelab Permainan Tradisional;
Ć Kelab Perpustakaan / Pusat Sumber;
Ć Kelab Rekreasi;
Ć Kelab Seni Foto;
Ć Kelab Seni Tampak / Halus;
Ć Kelab Seni Tari;
Ć Kelab Pandu Arah;
Ć Kelab Wayang Gambar;
Ć Kelab Pencegah Jenayah;
Ć Kelab Rukun Negara; dan
Ć Kelab Perlancongan.
(c) KKelab Sukan Dan Permainan
Subtopik ini akan menjelaskan antara kelab-kelab sukan dan permainan di
dalam kokurikulum dengan lebih terperinci.
(i) PPermainan
Berikut disenaraikan beberapa jenis permainan di dalam kokurikulum:
Ć Kelab Badminton;
Ć Kelab Bola Jaring;
Ć Kelab Bola Baling;
Ć Kelab Bola Keranjang;
Ć Kelab Bola Sepak;
9. X TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH32
Ć Kelab Bola Tampar;
Ć Kelab Bowling;
Ć Kelab Bowling Padang;
Ć Kelab Catur;
Ć Kelab Dart;
Ć Kelab Gasing Pangkah;
Ć Kelab Gimnastik;
Ć Kelab Gimrama;
Ć Kelab Golf;
Ć Kelab Hoki;
Ć Kelab Karum;
Ć Kelab Kriket;
Ć Kelab Ping Pong;
Ć Kelab Ragbi;
Ć Kelab Sepak Takraw;
Ć Kelab Sofbol;
Ć Kelab Squasy;
Ć Kelab Tenis; dan
Ć Kelab Petanque.
(ii) OOlahraga
Berikut disenaraikan beberapa jenis olahraga di dalam kokurikulum:
Ć Kelab Berbasikal;
Ć Kelab Olahraga;
Ć Kelab Memanah;
Ć Kelab Merentas Desa;
Ć Kelab Motor / Go Kart; dan
Ć Kelab Senamrobik.
(iii) SSukan Air
Berikut disenaraikan beberapa jenis sukan air di dalam kokurikulum:
Ć Kelab Berkeno / Kayak;
10. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 33
Ć Kelab Luncur Air;
Ć Kelab Perahu Layar;
Ć Kelab Perahu Naga;
Ć Kelab Polo Air;
Ć Kelab Renang;
Ć Kelab Rowing (Berdayung);
Ć Kelab Skuba;
Ć Kelab Skuter Air;
Ć Kelab Snorkeling; dan
Ć Kelab Terjun.
FUNGSI AKTIVITI KOKURIKULUM
Aktiviti kokurikulum mempunyai beberapa fungsi tertentu. Fungsi-fungsi
tersebut akan dibincangkan di dalam subtopik berikutnya.
3.3.1 Pengukuhan dan Pengayaan
Pengetahuan yang diperolehi daripada matapelajaran akademik dapat
diperkukuhkan dan diamalkan melalui aktiviti kokurikulum. Aktiviti ini juga
dapat memberi peluang kepada murid-murid memahami konsep latihan dalam
bidang tertentu dengan menggunakan pengetahuan tersebut dalam konteks
yang lebih bermakna dan realistik. Di samping itu, cara begitu juga dapat
member pengalaman yang mungkin tidak dapat dalam bilik darjah.
Segala aktiviti kokurikulum hendaklah dirancang terlebih dahulu supaya selaras
dan saling melengkapi dengan apa yang diajar di bilik darjah. Ini boleh
membantu murid-murid meningkatkan lagi prestasi mereka dalam pelajaran.
3.3
11. X TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH34
Berikut adalah beberapa contoh aktiviti kokurikulum yang berfungsi bagi
pengukuhan dan pengayaan:
(a) AAktiviti Pergerakan Pasukan Pakaian Seragam
Antara aktiviti pergerakan pasukan pakaian seragam adalah:
(i) PPertolongan Cemas
Aktiviti ini dapat memberi peluang kepada murid mencuba
pengetahuan/pengalaman tentang cara-cara member rawatan
kecemasan serta menggunakan pengetahuan yang dipelajari dalam
mata pelajaran sains.
(ii) PPerkhemahan
Aktiviti ini antara lain dapat memberi peluang kepada murid
menggunakan pengetahuan membaca peta (geografi), di samping
dapat member pengetahuan dan pengalaman kepada murid tentang
cara hidup berdikari, semangat kembara, berani dan berikhtiar.
(iii) KKawad Kaki
Aktiviti ini dapat mewujudkan disiplin dalam pasukan, semangat
bekerjasama, menurut perintah serta melatih kepimpinan.
(b) AAktiviti Persatuan/Kelab
Berikut adalah beberapa contoh aktiviti kokurikulum yang berfungsi bagi
pengukuhan dan pengayaaan:
(i) KKuiz
Aktiviti ini antara lain dapat member peluang kepada murid-murid
menambah pengetahuan dalam mata pelajaran yang berkaitan.
(ii) BBahas dan Pidato
Aktiviti ini antara lain memberi peluang kepada murid-murid
mrnggunakan kemahiran bahasa dalam memberi dan mematahkan
hujah dengan menggunakan fakta.
(iii) PProjek Membuat Kincir Air
Aktiviti ini antara lain dapat memberi peluang kepada murid-murid
menggunakan pengetahuan mereka dalam matematik, fizik dan
geografi, di samping dapat meningkatkan daya kreativiti dan
kemahiran hidup.
12. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 35
(c) AAktiviti Sukan/Permainan
Berikut adalah beberapa contoh aktiviti kokurikulum yang berfungsi bagi
pengukuhan dan pengayaaan:
(i) OOlahraga
Aktiviti ini dapat memberi pengetahuan kepada murid-murid tentang
ilmu anatomi, iaitu berkenaan sistem otot dan pembinaan otot yang
kuat. Ini bukan sahaja memperkukuhkan pelajaran mengenai biologi
tetapi murid juga dapat memahami konsep latihan dalam sukan dan
menggunakan pengetahuan yang ada dalam latihan itu.
(ii) BBola Sepak
Aktivti ini dapat menimbulkan semangat berpasukan, persefahaman,
bekerjasama, ketabahan, ketangkasan, berdisiplin, ketahanan diri, dan
ketepatan membuat keputusan. Ia memberi peluang kepada murid-
murid memperkukuhkan dan memperkayakan pendidikan jasmani,
nilai agama dan moral, sivik dan lain-lain.
3.3.2 Khidmat Masyarakat
Murid, guru dan kakitangan sekolah boleh member khidmat kepada masyarakat
dan begitulah sebaliknya, Tujuannya adalah untuk memupuk hubungan dua
hala antara sekolah dan masyarakat serta menyemai semangat berkhidmat,
bekerjasama dan saling membantu antara satu sama lain.
(a) SSumbangan Sekolah kepada Masyarakat
Sekolah dapat menggunakan aktiviti kokurikulum sebagai satu sumber
bagi murid-murid mempraktikkan dan mengukuhkan segala pengetahuan
yang diperolehi kepada masyarakat. Contohnya, melalui aktiviti Persatuan
Bulan Sabit Merah, murid dapat pendedahan serba sedikit ilmu kesihatan
dan cara-cara rawatan asas kepada masyarakat setempat. Di samping itu,
banyak lagi aktiviti khidmat masyarakat yang dapat menimbulkan suasana
hubungan dua hala seperti bergotong-royong, membersihkan
masjid/surau, kawasan perumahan/Bandar, mengadakan minggu kerja,
ceramah, bimbingan dan latihan tertentu.
(b) SSumbangan Masyarakat kepada Sekolah
Masyarakat boleh memberi sumbangan dengan cara membantu
sekolahdalam bentuk material, tenaga, usaha, buah fikiran dan kepakaran.
Antaranya ialah:
13. X TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH36
(i) Mengutip derma dan mendapatkan kemudahan-kemudahan tertentu
bagi melengkapkan peralatan kokurikulum sekolah seperti peralatan
sukan, pakaian, komputer dan lain-lain.
(ii) Memberi ceramah, tunjuk ajar dalam bidang kerjaya, bimbingan dan
latihan dalam kemahiran tertentu seperti menganyam, membuat
tembikar dan lain-lain.
(iii) Memberikan bantuan kepada murid-murid.
(iv) Mengadakan projek anak angkat
(v) Mengadakan rumah terbuka
(vi) Membantu pihak sekolah mengelolakan sukan, hari kokurikulum,
hari kantin dan lain-lain.
(vii) Membantu sekolah menganjurkan gotong royong sama ada di
sekolah atau luar sekolah.
(viii) Membantu projek khidmat ke rumah anak yatim, orang tua dan lain-lain.
3.3.3 Hobi dan Rekreasi
Dengan melibatkan diri dalam aktiviti kokurikulum setiap murid akan
memperoleh pengetahuan dan kemahiran serta mengisi masa lapang dengan
pelbagai aktiviti yang berfaedah dan sesuai dengan keperluan pembangunan
sahsiah serta fizikal.
Setiap aktiviti luar yang bersifat akademik dan bukan akademik akan dapat juga
membantu perkembangan kemahiran serta pengetahuan murid-murid. Bukan
itu sahaja, malahan setiap aktiviti yang dijalankan seperti berkebun, berriadah,
menyanyi, bermain, bermain alat muzik, menulis esei, menulis sajak, ceramah,
mengumpul setem, dan lain-lain akan memberikan impak yang amat positif
kepada diri setiap orang murid. Di samping melaksanakan aktiviti mengikut
kesukaan murid-murid, mereka juga akan berpeluang membugar
kecenderungan dan minat yang ada dalam diri mereka.
3.3.4 Kerjaya
Aktiviti kokurikulum juga akan dapat memberikan asas kerjaya kepada setiap
orang murid. Dengan mengikuti aktiviti kokurikulum yang terancang, setiap
orang murid akan dapat memilih serta membugar kerjaya yang bersesuaian
dengan diri serta kemahiran dan kebolehan mereka. Pengetahuan dan
kemahiran ini sangat berguna kepada murid-murid untuk melahirkan generasi
bekerja yang cemerlang serta menghasilkan daya keluaran yang optimum
14. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 37
mengikut pilihan kerjaya mereka. Setiap aktiviti yang dijalankan boleh
dilakukan sama ada secara individu ataupun berkumpulan dan tidak hanya
terbatas kepada kemudahan yang ada di sekolah sahaja, malahan melalui
perkongsian pintar sama ada bersama sekolah lain atau masyarakat setempat
setiap aktiviti pasti dapat dilaksanakan dengan jayanya.
(a) CContoh aktiviti kerjaya yang berkaitan dengan mata pelajaran
Sila rujuk Jadual 3.1 untuk contoh aktiviti kerjaya yang berkaitan dengan
mata pelajaran.
Jadual 3.1: Aktiviti Kerjaya yang Berkaitan dengan Mata Pelajaran
Mata Pelajaran Aktiviti Kerjaya
Kemahiran Hidup Seni bina, pertukangan, mekanik, membaiki radio dan
televisyen, kimpalan dan lain-lain.
Sains Pertanian Berkebun, berternak dan lain-lain.
ERT Gubahan, jahitan, masakan, perhiasan dan lain-lain.
Seni Lukis Tenunan, kraftangan, seni ukir, anyaman, membuat wau, dll.
Aktiviti yang dinyatakan di atas bukan sahaja bersifat dapat membangunkan
kerjaya setiap orang murid, malahan juga akan dapat meningkatkan daya
kreativiti inovatif serta kreatif dalam kalangan setiap orang murid. Ia juga
merupakan aktiviti yang tidak banyak menggunakan pemikiran tetapi lebih
tertumpu kepada pembangunan sahsiah dan kemahiran. Secara tidak langsung
aktiviti-aktiviti seperti ini akan dapat menarik minat setiap orang murid untuk
terus aktif dalam setiap kegiatan kokurikulum.
(b) CContoh aktiviti yang berkaitan dengan pandangan dan pengetahuan
bidang kerjaya
(i) Ceramah;
(ii) Pameran;
(iii) Lawatan ke tempat kerja seperti kerjaya angkatan tentera, polis,
bomba dan lain-lain;
(iv) Lawatan ke pejabat kerajaan;
(v) Lawatan ke tempat perusahaan, perniagaan, perkilangan dan lain-
lain; dan
(vi) Lawatan ke lain-lain tempat perkihdmatan social dan profesional.
15. X TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH38
3.3.5 Perkembangan Diri Individu
Semua aktiviti kokurikulum yang dijalankan akan dapat memberikan peluang
kepada murid-murid melatih diri sendiri untuk perkembangan kesihatan,
disiplin, memupuk minat, dan bakat serta membina semangat untuk menghati
nilai perpaduan dan kewarganegaraan.
(a) KKesihatan
Banyak aktiviti kokurikulum yang boleh disepadukan dengan
perkembangan kesihatan diri murid-murid. Antaranya ialah:
(i) Aktiviti pakaian seragam yang memerlukan setiap orang murid
dalam keadaan sentiasa kemas dan bersih.
(ii) Aktiviti pertolongan cemas yang mementingkan kebersihan dan
langkah-langkah keselamatan untuk mengelakkan kemalangan.
(iii) Latihan sukan yang mementingkan kesihatan
(iv) Kerja-kerja amal dan ibadah serta khidmat masyarakat yang
memerlukan kesiapsiagaan diri berbakti dan berdisiplin.
(b) PPeningkatan Disiplin
Dalam konteks ini, sudah pasti setiap aktiviti kokurikulum memerlukan
murid-murid mempunyai daya saing dan didiplin diri yang amat tinggi.
Ketika aktiviti perkhemahan contohnya, setiap orang murid perlulah
mempunyai disiplin yang tinggi dari segi pengurusan masa, diri, pakaian,
kesihatan, aktiviti dan lain-lain. Hanya dengan kawalan serta penampilan
didiplin yang tinggi, setiap aktiviti dapat dilaksanakan dengan jayanya.
CIRI-CIRI PELAJAR / MURID YANG
DIHASRATKAN MELALUI AKTIVITI
KOKURIKULUM
Berikut disenaraikan beberapa ciri yang perlu dimiliki oleh pelajar atau murid
melalui aktiviti kokurikulum:
Ć 3.6.1 Celik huruf dan menguasai kemahiran 3 M.
Ć 3.6.2 Menguasai asas kemahiran belajar.
Ć 3.6.3 Menyedari kepentingan pengetahuan.
Ć 3.6.4 Mengetahuan dan mengamalkan pelbagai kaedah memperoleh ilmu
pengetahuan.
3.4
16. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 39
Ć 3.6.5 Bijak menggunakan ilmu pengetahuan dan kemahiran.
Ć 3.6.6 Mampu menyelesaikan masalah dan membuat keputusan yang
bijaksana.
Ć 3.6.7 Sentiasa berusaha mencari ilmu pengetahuan baru.
Ć 3.6.8 Memikir dan menemukan ilmu pengetahuan dan kemahiran,
pendekatan dan teknologi baru.
Ć 3.6.9 Mencintai ilmu untuk mencari rahsia dan nikmat kebesaran Tuhan.
Ć 3.6.10 Menjadikan ilmu pengetahuan sebagai pembimbing kehidupan.
Ć 3.6.11 Pembelajaran sepanjang hayat.
Ć 3.6.12 Sentiasa bersiap sedia untuk belajar.
Ć 3.6.13 Suka dan gembira belajar.
Ć 3.6.14 Sihat tubuh badan dan terhindar daripada bahaya.
Ć 3.6.15 Sentiasa hadir ke sekolah.
Ć 3.6.16 Mengamalkan gaya hidup sihat.
Ć 3.6.17 Berbudi pekerti mulia.
Ć 3.6.18 Menjaga keselamatan diri.
Ć 3.6.19 Mendapat layanan yang saksama dalam persekolahan.
Ć 3.6.20 Menerima sokongan dan kemudahan yang mencukupi untuk belajar.
Ć 3.6.21 Maju dan menunjukkan peningkatan pembelajaran dari semasa ke
semasa.
Ć 3.6.22 Mendapat peluang menyuburkan pembelajaran dan kebajikan diri.
Ć 3.6.23 Peluang mengembangkan bakat.
Ć 3.6.24 Peluang mengembangkan keintelektualan.
Ć 3.6.25 Mengetahui bakat dan potensi diri serta berusaha mengembangkannya.
Ć 3.6.26 Suka berbakti kepada rakan, keluarga dan sekolah.
Ć 3.6.27 Suka mencipta dan berkarya.
Ć 3.6.28 Berani bersaing dan bertanding.
Ć 3.6.29 Berani merebut, meneroka dan mencipta peluang.
Ć 3.6.30 Rajin dan bijaksana membuat penyelidikan dan meneroka dapatan
baru.
Ć 3.6.31 Menguasai teknologi.
17. X TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH40
Ć 3.6.32 Mampu memimpin diri sendiri dan rakan.
Ć 3.6.33 Mampu mengemukakan idea yang kritis dan analitis secara berhemah
dan sepontan semasa di khalayak.
Ć 3.6.34 Mampu berkomunikasi secara berhemah, bijaksana dan berkesan.
Ć 3.6.35 Mampu melahirkan perasaan secara berhemah.
Ć 3.6.36 Mampu berdikari dan menyumbangkan kepada kemakmuran dan
kesejahteraan sekolah dan masyarakat.
Ć 3.6.37 Berketrampilan dalam pelbagai bidang.
Ć 3.6.38 Mencintai alam sekitar.
Ć 3.6.39 Mempunyai dan merealisasikan sifat penyayang.
Ć 3.6.40 Mencintai bangsa dan negara.
Ć 3.6.41 Bersyukur, bertakwa, beriman dan bertawakal.
Ć 3.6.42 Melahirkan insan yang syumul dan berpaksikan Falsafah Pendidikan
Kebangsaan.
PERANCANGAN STRATEGIK
Perancangan strategik merupakan satu perancangan jangka panjang yang boleh
diubahsuai dan dinilai dalam proses pelaksanaannya berdasarkan tahun semasa.
Terdapat beberapa elemen penting yang perlu diteliti semasa menyempurnakan
perancangan strategik ini. Antaranya ialah:
(a) Cadangan visi kokurikulum;
(b) Cadangan misi kokurikulum;
(c) Matlamat strategik kokurikulum;
(d) Objektif Khusus kokurikulum;
(e) Pelan tindakan; dan
(f) Penilaian.
3.5.1 Cadangan Visi
Cadangan visi kokurikulum merupakan pernyataan cita-cita/ harapan/ impian/
arah tuju hala sesebuah sekolah dalam mencapai sasaran yang diharapkan aspek
kegiatan kokurikulum. Ia juga memerlukan perancangan berkaitan dengan sasaran
tahun di mana setiap perancangan aktiviti kokuriklum akan tercapai kelak.
3.5
18. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 41
3.5.2 Cadangan Misi
Misi ialah pembentukan langkah-langkah bagi mencapai setiap visi yang
dicadangkan. Di dalam misi terdapat enam elemen penting yang perlu digarap
oleh pihak pengurusan, Antaranya ialah:
(a) 4.2.1 Pernyataan Kurikulum;
(b) 4.2.2 Pernyataan kokurikulum;
(c) 4.2.3 Pernyataan Hal Ehwal Murid;
(d) 4.2.4 Pernyataan Pengurusan Sekolah;
(e) 4.2.5 Pernyataan Persekitaran Sekolah; dan
(f) 4.2.6 Pernyataan Hubungan dengan Masyarakat.
3.5.3 Matlamat Strategik
Matlamat strategik merujuk kepada tujuan dalam jangka panjang sesuatu aktiviti
yang akan dilaksanakan. Ia akan diperincikan mengikut sub unit masing-masing
di sekolah. Mereka yang menggubal matlamat ini di sekolah ialah Penolong
Kanan Kurikulum, Penolong Kanan HEM, Penolong Kanan Kokurikulum, Guru-
Guru Kanan, Ketua-Ketua Panitia, Setiausaha Peperiksaan, Ketua-ketua unit
HEM dan Kokurikulum serta Penyelaras Pusat Sumber.
Matlamat strategik setiap unit berbeza mengikut pernyataan di dalam cadangan
misi. Setiap matlamat strategik setiap unit berbeza mengikut pernyataan
cadangan misi dan keperluan setiap unit itu sendiri. Setiap matlamat strategik
perlu diperincikan kepada beberapa pembahagian, contohnya jika antara
misinya ialah „Semua Pelajar Aktif Dalam Kokurikulum‰, maka matlamat
strategiknya berkemungkinan seperti berikut:
(a) Memestikan setiap guru mempunyai pengetahuan dan kemahiran dalam
sesuatu permainan, kelab dan unit berunifom
(b) Memastikan setiap unit berunifom, persatuan dan kelab mempunyai
sukatan dan perancangan tahunan dan pemantauan aktiviti sepanjang
tahun.
(c) Menggalakkan penyertaan pelajar dalam aktiviti sukan permainan,
kokurikulum sama ada di peringkat sekolah, daerah, zon, negeri dan
kebangsaan.
19. X TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH42
3.5.4 Objektif Khusus
Objektif khusus ialah objektif yang jelas dan bersifat nyata pengukurannya. Ia
amat penting kerana akan memberikan impak dari segi pengurusan keseluruhan
sesuatu aktiviti kokurikulum. Contoh objektif khusus seperti berikut:
(a) Pada akhir Januari 2010 semua unit berunifom, percangan untuk aktiviti
sepanjang tahun.
(b) Pada akhir Mac 2010 sukan olahraga peringkat sekolah telah selesai diadakan.
(c) Pada akhir April dan Jun 2010 perkembangan staf untuk guru dapat
dilaksanakan khususnya dalam bidang sukan permainan.
(d) Pada akhir Jun 2010 Karnival Kokurikulum telah selesai dijalankan.
(e) Pasukan bola sepak, bola jaring, dan bola baling sekolah menjadi johan di
peringkat zon pada tahun 2010
(f) Pada akhir September 2010 Hari Perkhemahan Unit Berunifom selesai
dijalankan.
3.5.5 Pelan Tindakan
Pelan tindakan ialah suatu rancangan bertindak bagi menyempurnakan sesuatu
aktiviti atau program yang telah dirancangkan. Contoh jadual pelan tindakan
boleh dilihat seperti dalam jadual berikut:
Bil
Huraian
Aktiviti
Pegawai
Bertanggungjawab
Anggaran
kos
Tarikh
jangkaan
Tarikh
Laksana
Petunjuk
kejayaan
Catatan
Catatan:
Kertas Projek (Berdasarkan huraiaan aktiviti) perlu dibuat sekiranya aktiviti
yang hendak dilaksanakan memerlukan penglibatan ramai guru dan kos yang
tinggi.
20. TOPIK 3 PENGURUSAN KOKURIKULUM DI SEKOLAH W 43
3.5.6 Penilaian
Penilaian sesuatu aktiviti atau program boleh dilaksanakan sama ada selepas
selesai sesuatu aktiviti (post mortem) atau selepas satu tahun kemudiannya.
Terdapat beberapa kaedah untuk membuat penilaian. Antaranya ialah:
(a) Rajah tulang ikan;
(b) Penandarasan (benchmark);
(c) Sumbangsaran (brainstorming);
(d) Carta dan graf; dan
(e) Carta gant.
