1. Prawne aspekty prowadzenia
e-sklepu
Akademia Skutecznego E-biznesu
Marcin Błaszyk, Krzysztof Jarosiński
SLC s.c.
Poznań, 15.12.2011
2. 1. Przedmiot prezentacji
• Umowy zawierane na odległość
• Obowiązki informacyjne
– regulamin sklepu internetowego
• Klauzule niedozwolone
• Pytania i odpowiedzi
3. 2. Zawieranie umów drogą
elektroniczną
Umowy zawierane na odległość:
• bez jednoczesnej obecności obu stron,
• przy wykorzystaniu środków porozumiewania
się na odległość, np. poczty elektronicznej lub innych
środków komunikacji elektronicznej,
• kontrahentem konsumenta jest przedsiębiorca, który
tak zorganizował swoją działalność;
4. 3. Zawieranie umów drogą
elektroniczną
Umowy zawierane na odległość:
• konsument ma prawo odstąpić od takiej umowy
w terminie 10 dni,
– od dnia wydania rzeczy,
– gdy umowa dotyczy świadczenia usługi - od dnia jej zawarcia;
• konsument nie musi podawać przyczyn odstąpienia,
• wystarczy, że konsument wyśle w ciągu 10 dni
odpowiednie oświadczenie na piśmie;
5. 4. Zawieranie umów drogą
elektroniczną
Umowy zawierane na odległość:
• Konsument powinien być poinformowany, przy użyciu środka
porozumiewania się na odległość, najpóźniej w chwili złożenia mu
propozycji zawarcia umowy, o:
– (…) [11 punktów z ustawy]
• Informacje, o których mowa w ust. 1, powinny być sformułowane
jednoznacznie, w sposób zrozumiały i łatwy do odczytania.
• Przedsiębiorca jest obowiązany do potwierdzenia konsumentowi na
piśmie informacji, najpóźniej w momencie rozpoczęcia spełniania
świadczenia.
6. 4a Minimalna treść regulaminu
e-sklepu
• oznaczenie przedsiębiorcy,
• właściwości towarów (to poza regulaminem)
• cena i zasady jej zapłaty,
• koszty oraz termin dostawy,
• Informacja o prawie do odstąpienia od umowy,
• koszty wynikające z korzystania ze środków porozumiewania się
na odległość, jeżeli są skalkulowane inaczej, niż standardowo,
• termin, w jakim oferta ma charakter wiążący,
• miejsce i sposób składania reklamacji,
7. 5. Zawieranie umów drogą
elektroniczną
Umowy zawierane na odległość:
W razie braku potwierdzenia informacji, o których mowa
w art. 9 ust. 1, termin, w którym konsument może odstąpić
od umowy, wynosi trzy miesiące i liczy się od dnia wydania
rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi - od dnia jej
zawarcia. Jeżeli jednak konsument po rozpoczęciu biegu tego
terminu otrzyma potwierdzenie, termin ulega skróceniu do
dziesięciu dni od tej daty.
8. 6. Zawieranie umów drogą
elektroniczną
• W razie odstąpienia od umowy umowa jest uważana
za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich
zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w
stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w
granicach zwykłego zarządu. Zwrot powinien nastąpić
niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni. Jeżeli
konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od
nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty.
• Konsument ponosi koszty wyłącznie odesłania towaru
(por. wyrok ETS z 15.4.2010, C-511/08, a także szereg decyzji
Prezesa UOKiK dotyczących tego zagadnienia);
9. 7. Zawieranie umów drogą
elektroniczną
• W wypadku odstąpienia od umowy przez
konsumenta przedsiębiorca ma obowiązek
poświadczyć na piśmie zwrot świadczenia.
10. 8. Zawieranie umów drogą
elektroniczną
Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, prawo odstąpienia
od umowy zawartej na odległość nie przysługuje konsumentowi
w wypadkach (wybrane przypadki):
• świadczenia usług rozpoczętego, za zgodą konsumenta, przed
upływem terminu, o którym mowa w art. 7 ust. 1,
• dotyczących nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na
informatycznych nośnikach danych po usunięciu przez konsumenta
ich oryginalnego opakowania,
• świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w
złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego
osobą,
• świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać
zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu;
11. 9. Zawieranie umów drogą
elektroniczną
• Umowa nie może nakładać na konsumenta obowiązku zapłaty ceny
lub wynagrodzenia przed otrzymaniem świadczenia.
• Umowa powinna określać miejsce i sposób składania
reklamacji, nie powodujące nadmiernych trudności lub kosztów po
stronie konsumenta.
• Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, przedsiębiorca powinien
wykonać umowę zawartą na odległość najpóźniej w terminie
trzydziestu dni po złożeniu przez konsumenta oświadczenia woli
o zawarciu umowy. Jeżeli przedsiębiorca nie może spełnić
świadczenia z tego powodu, że przedmiot świadczenia nie jest
dostępny, powinien niezwłocznie, najpóźniej jednak w terminie
trzydziestu dni od zawarcia umowy, zawiadomić o tym konsumenta
i zwrócić całą otrzymaną od niego sumę pieniężną.
12. 10. Obowiązki usługodawcy
wg ustawy o świadczeniu usług
drogą elektroniczną
Świadczenie usług drogą elektroniczną:
• wykonanie usługi powinno nastąpić bez jednoczesnej obecności
stron,
• wykonanie usługi powinno nastąpić przez wysłanie i odbieranie
danych za pomocą systemów teleinformatycznych,
• usługa powinna być świadczona na indywidualne żądanie strony
(usługobiorcy),
• nadawanie, odbieranie i transmitowanie danych w ramach usługi
świadczonej drogą elektroniczną powinno nastąpić za pośrednictwem
sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy - Prawo
telekomunikacyjne.
13. 11. Obowiązki usługodawcy
wg. ustawy o świadczeniu usług
drogą elektroniczną
Świadczenie usług drogą elektroniczną:
• świadczenie usług drogą elektroniczną – np. zawieranie
umów on-line;
• zakup rzeczy w sklepie internetowym – to nie jest usługa
świadczona drogą elektroniczną;
• dostęp do bazy danych on-line, korzystanie ze strony
internetowej, usługa VOD – TAK;
14. 12. Obowiązki usługodawcy
wg ustawy o świadczeniu usług
drogą elektroniczną
Regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną
(wybrane zagadnienia):
• dane ewidencyjne/rejestrowe usługodawcy, plus adresy
elektroniczne (obowiązki informacyjne z innych ustaw: KC,
SDG, inne),
• rodzaje i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną
• warunki zawierania i rozwiązywania umów o świadczenie
usług drogą elektroniczną,
• tryb postępowania reklamacyjnego.
15. 13. Obowiązki usługodawcy
wg ustawy o świadczeniu usług
drogą elektroniczną
Regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną
• wzorzec umowny,
• regulamin powinien zostać udostępniony
przez usługodawcę przed zawarciem umowy o świadczenie
usług drogą elektroniczną,
• wymóg nieodpłatnego udostępnienia - w taki sposób, który
umożliwia pozyskanie, odtwarzanie i utrwalanie treści
regulaminu za pomocą systemu teleinformatycznego,
którym posługuje się usługobiorca;
16. 14. Obowiązki usługodawcy
wg ustawy o świadczeniu usług
drogą elektroniczną
Usługodawca jest obowiązany zapewnić usługobiorcy
dostęp do aktualnej informacji o:
• szczególnych zagrożeniach związanych z korzystaniem z usługi
świadczonej drogą elektroniczną, np. możliwość otrzymania
tzw. spamu, narażenie na działanie wirusów komputerowych,
oprogramowania szpiegującego;
• funkcji i celu oprogramowania lub danych niebędących
składnikiem treści usługi, wprowadzanych przez usługodawcę
do systemu teleinformatycznego, którym posługuje się
usługobiorca, np. cookies i inne podobne narzędzia.
17. 15. Klauzule niedozwolone
Dwa tryby kontroli postanowień regulaminów:
• postępowanie sądowe w sprawach o uznanie postanowień
wzorca umowy za niedozwolone (abstrakcyjna kontrola
wzorca),
• kontrola incydentalna; z uwagi na inkorporowanie do treści
umowy niedozwolonych postanowień umownych w
rozumieniu art. 385(1) 1 k.c.
18. 16. Klauzule niedozwolone
Sądowa (abstrakcyjna) kontrola treści wzorca umowy
(np. regulaminu):
• ma charakter abstrakcyjny, oderwany od treści konkretnej
umowy, bez względu na to, czy jakakolwiek umowa na
podstawie takiego wzorca została faktycznie zawarta,
• legitymowany czynnie jest każdy, kto według oferty zawartej
we wzorcu mógłby ze składającym ofertę zawrzeć umowę
zawierającą niedozwolone postanowienie umowne, co do
zasady konsument,
• zwolnienie od kosztów sądowych dla strony wnoszącej o
uznanie postanowień umownych za niedozwolone (u.k.s.);
19. 17. Klauzule niedozwolone
Sądowa (abstrakcyjna) kontrola treści wzorca umowy
(np. regulaminu):
• z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za
niedozwolone można wystąpić również wtedy, gdy pozwany
zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie
minęło sześć miesięcy;
• zaniechanie przez pozwanego, po wytoczeniu
powództwa, stosowania zaskarżonego postanowienia wzorca
umownego nie ma wpływu na bieg postępowania.
20. 18. Klauzule niedozwolone
Sądowa (abstrakcyjna) kontrola treści wzorca umowy
(np. regulaminu) – dlaczego taka dotkliwa:
• organizacje konsumenckie „wyspecjalizowane”
w poszukiwaniu klauzul niedozwolonych,
• koszty publikacji prawomocnego wyroku w Monitorze
Sądowym i Gospodarczym,
• koszty procesu, plus koszty zastępstwa prawnego;
• ok. 2.000 PLN w przypadku jednej klauzuli;
21. 19. Klauzule niedozwolone
Sądowa (incydentalna) kontrola treści wzorca umowy
• klauzule abuzywne
• Sprawa sądowa dotyczy konkretnej umowy
22. 20. Praktyki naruszające zbiorowe
interesy konsumentów
• stosowanie klauzul niedozwolonych
• naruszanie obowiązku udzielania konsumentom
rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji
• nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej
konkurencji
• kara pieniężna w wysokości do 10 % przychodu
osiągniętego w roku rozliczeniowym
poprzedzającym rok nałożenia kary