3. Բնական է, որ մարդն իր կյանքի
ընթացքում մշտապես գտնվում է
շրջակա միջավայրի հետ բարդ
փոխհարաբերությունների մեջ`
ներգործելով նրա վրա
և, միաժամանակ, կրելով նրա
բազմաբնույթ ազդեցությունը:
Եթե արտադրական միջավայրը
սահմանափակված է մարդու
աշխատանքային գործունեության
պայմաններին բնորոշ
արտադրական գործոնների
ազդեցությամբ, ապա մարդու
առողջության վրա ազդող
արտաքին միջավայրի գործոնները
շատ բազմազան են`
ֆիզիկական, քիմիական, կենսաբ
անական բնույթի

4. Շրջակա միջավայրի գործոնները
ընդհանուր առմամբ կարելի է
բաժանել 2 խմբի՝ ԲՆԱԿԱՆ և
ԱՐՀԵՍՏԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐ:
Մարդու օրգանիզմի վրա ազդող
բնական գործոնների թվին են
դասվում օդի գազային
բաղադրությունը, մթնոլորտային
ճնշումը
ջերմաստիճանը, խոնավությունը, ջր
ում և հողում առկա
միկրոօրգանիզմները, բնական
ռադիոակտիվ ճառագայթումը և այլն:
Արհեստական գործոններն ի հայտ
են գալիս մարդու տնտեսական
գործունեության ընթացքում:
Դրանք նախ և առաջ օդը, ջուրը, հողը
և սննդամթերքներն աղտոտող
քիմիական և կենսաբանական
նյութերն են, աղմուկն է ինչպես նաև
հաճախության տարբեր
միջակայքերի էլեկրամագնիսական
ալիքներն են:

5. Մարդն իր բազմադարյան զարգացման
ընթացքում հարմարվել է բնական
գործոնների ազդեցությանը, մինչդեռ
արհեստական գործոնների հանդեպ
մարդու օրգանիզմը հարմարված չէ, և նրա
պատասխան ռեակցիան, որ կախված է
գործոնի բնույթից և ներգործության
տևողությունից, կարող է
անկանխատեսելի լինել: Այն կարող է
բերել առողջության ինչպես աննշան
շեղումների, այնպես էլ լուրջ հիվանդագին
երևույթների, ընդհուպ` մահվան: Հատկանշական է, որ միջավայրի
արհեստական գործոնների
բացասական ներգործությունը մարդու
առողջության վրա ուժգնանում և
առավել ցայտուն դրսևորումներ է
ստանում գիտատեխնիկական
առաջընթացի պայմաններում, երբ
մարդու ներգործությունը շրջակա
միջավայրի վրա դառնում է առավել
ազդեցիկ:

6. Մարդու զարգացման ընթացքում շրջակա
միջավայրի բնական բաղադրիչները
ենթարկվել են էական
փոփոխությունների, որոնք մարդու կողմից
կենդանիների ընտելացման, մշակովի
բույսերի առաջացման, կենդանիների և
բույսերի ամբողջական կենսացենոզների
ոչնչացման, Երկրի ատառածածկ
տարածքների կրճատման և բնությանը
պատճառած այլ բացասական
գործընթացների արդյունք են:
Հայտնի է, որ մարդու կողմից նույնիսկ 1
բնական բաղադրիչի ոչնչացումը
կարող է բերել բնության մեջ
հաստատված հավասարակշռության
խախտման, բնական բաղադրիչների
միջև եղած փոխհարաբերությունների
խանգարման, բնական տարածքային
համալիրների կառուցվածքի
վերափոխման,որոնք իրենց
բացասական ազդեցությունը կարող են
թողնել մարդու բնականոն
զարգացման, նրա առողջության վրա

7. Մարդուառողջության վրա յուրահատուկ
բացասական ազդեցություն է թողնում
համընդհանուրուրբանացումը՝
տնտեսական և մշակութային կյանքի
կենտրոնացումը մեծ
քաղաքներում,երկրագնդի բնակչության
կեսից ավելինապրում է
քաղաքներում, իսկ զարգացածերկրներում
քաղաքային բնակչության տոկեսը շատ
ավելի մեծ է, այդտեղ շատ
են բազմամիլիոնանոց քաղաքների
կուտակումները:
ՈՒրբանացումը ծնում է սոցիալական-
հիգիենիկ, սանիտարա-
տեխնիկական, համաճարակայինբնույթ
ի բազմապիսի հիմնախնդիրներ: Այն
նպաստում է
նյարդային, հոգեկանհիվանդություններ
ի փոխադրամիջոցների պատճառած
վթարների հետևանքով
վնասվածքներիտարածմանը

8. Երկրագնդի շատ տարածքների
սանիտարային վիճակի զգալի
բարելավման, վարակիչ
հիվանդությունների թվաքանակի
էական կրճատման հետ մեկտեղ ի
հայտ են գալիս նորանոր
հիվանդածին գործոններ, որոնց
դեմ մշտապես պետք է ընթանա
անհաշտ պայքար:Ահա թե ինչու
շրջակա միջավայրը մշտապես
կարիք ունի պահպանման և
առողջացման` հանուն բնության և
մարդկանց առողջության
պահպանման:
Բոլոր երկրներում շրջակա
միջավայրի պահպանությունն
ունի պետական նշանակություն:

10. Ալկոհոլի ազդեցությունը գլխուղեղի վրա
Ալկոհոլը բացասական է ազդում բոլոր օրգանների
վրա, սակայն առավել ուժեղ և քայքայիչ ազդեցություն է
գործում գլխուղեղի վրա: Սպիրտը, որը պարունակում է
գարեջրի, գինու կամ օղու մեջ, ներծծվում է արյան մեջ և
արյան շրջանառության միջոցով հասնում է
գլխուղեղ, որտեղ սկսվում է գլխուղեղի բջիջների
ինտենսիվ քայքայում:
Թափանցելով արյան մեջ, ալկոհոլը, առաջին հերթին
քայքայում է էրիթրոցիտնեի ամուր , էլաստիկ
թաղանթը, որի հետևանքով նրանք սկսում են պատռվել:
Խոշոր անոթների համար այս երևույթը իրենից այդքան
էլ մեծ վնաս չի ներկայացնում: Սակայն գլխուղեղում
դրությունը միանշանակ այլ է : Մարդու գլխուղեղը
կազմված է 15 միլիարդ նյարդային բջիջներից ՝
նեյրոններից, իսկ նրանցից յուրաքանչյուրը սնվում է
միկրոմազանոթներով, որի տրամագիծը հավասար է մեկ
էրիթրոցիտի տրամագծին, հետևապես երկու կամ երեք
էրիթրոցիտներ չեն կարող թափանցել նրանով: Արյան
մակարդուկները, որոնք առաջանում են ալկոհոլը
կիրառելիս, խցան են առաջացնում միկրոմազանոթում:
Հետևապես նեյրոնը սննդանյութեր չի ստանում: Սկսվում
է թթվածնաքաղց և 7-9 րոպե անց նեյրոնը մահանում է:
Ամեն անգամ ալկոհոլ կիրառելիս գլխուղեղում
մահանում են տասնյակ հազարավոր նեյրոններ: 100
գրամ օղի օգտագործելիս մահանում են մինչև 8000
գլխուղեղի բջիջներ:

11. Գլխուղեղի ծավալը աստիճանաբար փոքրանում է և
կեղևի վրա առաջանում են բորբոքումներ:
Ալկոհոլի ազդեցությամբ վնասվում են.
1)Գլխուղեղի ծոծրակային բիլթը, որը բերում է
տեղաշարժման կոորդինացիայի կորստի
2)Մահանում են գիտակցական կենտրենի բջիջները,
վարքը վերահսկող բջիջները
3)Դրա հետևանքով մարդու մոտ վատանում է
հիշողությունը, մարդը հաջորդ օրը չի հիշում իր
գործողությունները
4)Ալկոհոլի կիրառությունը վտացնում և դանդաղեցնում
գլխուղեղի կենտրոնների գործունեությունը, շեղում է
ուշադրությունը և հիշողությունը: Մշտական ալկոհոլի
կիրառությունը բերում է մարդու վարքագծի և հոգեկան
վիճակի խանգարման:
Հետագայում մահացած բջիջները անցնում են ուղեղի
ներսը, որի հետևանքով շատանում են գլխացավերը
առավոտյան: Մահացած նեյրոններից ազատվելու համար
օրգանիզմը սկսում է գլխուղեղ մղել մեծ քանակությամբ
հեղուկ, որը լուծում և դուրս է հանում մահացած բջիջները
միզասեռական համակարգով:
Հետևապես , նույնիսկ ալկոհոլի փոքր քանակությունը
վնասակար է ազդում մարդու վար: Ցանկացած, նույնիսկ
ամենափոքր քանակի ալկոհոլի ընդունումը բերում է նախ և
առաջ գլխուղեղի կեղևի բջիջիների քայքայման:
Այն բջիջների ,որոնք ապահովում են բարձրակարգ
նյարդային գործունեությունը, որը մարդուն առանձնացնում է
կենդանուց:

12. Ծխախոտի ազդեցությունը առողջության վրա. հիմնականում
պայմանավորված է ծխախոտի մեջ մարդու օրգանիզմի համար
վնասակար ազդեցություն ունեցող նիկոտինի պարունակությամբ, որը
ծխախոտ օգտագործողի մոտ նաև առաջացնում է
հոգեբանական, հետագայում նաև կենսաբանական կախվածությունֈ
Աշխարհում եման տարի ավելի մեծ թվով մարդիկ են մահանում
ծխախոտի օգտագործամ հետևանքներով և սպասվում է որ ապագայում
այդ մարդկանց թիվը էլ ավելի կմեծանաֈ համաճարակաբանական
ուսումնասիրությունը հիմնականում կենտրոնացել է թութունի ծխելու
վրա, որն ուսումնասիրվել է ավելի քան սպառման որևէ այլ ձև:
Թութունը Հայաստանում մահվան պատճառների՝ սիրտ-անոթային
հիվանդությունների և քաղցկեղի առաջնային ռիսկի գործոնն է և
կանխելի մահվան գերագույն պատճառը աշխարհում :Թութունի
օգտագործումը սովորաբար սիրտ-անոթային հիվանդությունների
պատճառ է դառնում, և ծխելը սրտի կաթվածների ուղեղի
կաթվածների քրոնիկական թոքային կառուցվածքային
հիվանդության, էմֆիզեմայի, ևքաղցկեղի (հատկապես թոքի
քաղցկեղի, խռչակի և բերանի քաղցկեղների, և ենթաստամոքսային
քաղցկեղի հիմնական ռիսկի գործոն է: Թութունը նաև ծայրամասային
անոթային հիվանդության և հիպերլարվածության պատճառ է
դառնում, որոնք առաջանում են թութունի հետ շփման ժամանակից և
դեղաբաժնից: Ավելին՝ թութունով լցրած ծխախոտների միջի ավելի
բարձր ձյութի (tar) բաղադրությունը ավելացնում է այս
հիվանդությունների ռիսկը: Զարգացող երկրներում վաճառվող
ծխախոտները սովորաբար ավելի բարձր ձյութի բաղադրություն են
ունենում, և ավելի հավանական է, որ ֆիլտրացված չլինեն՝ այս
շրջաններում ավելացնելով թութունին վերաբերող հիվանդությունների
դիմաց խոցելիությունը:

13. Ըստ Առողջապահության միջազգային կազմակերպության
գնահատման, 2004 թվականինն թութունը 5.4 միլիոն մահվան
իսկ 20-րդ դարում 100 միլիոն մահվան պատճառ է
դարձել: Նաև, ըստ ԱՄՆ-ի Հիվանդությունների հսկման և
կանխման կենտրոնի, թութունի օգտագործումը «մարդու
առողջությամ միակ ամենակարևոր կանխելի ռիսկն է
զարգացած երկրներում և վաղաժամ մահվան կարևոր
պատճառներից աշխարհում:»
Ծուխը պարունակում է քանի քաղցկեղածին պիրոլիտ
արտադրանքներ, որոնք միանում են ԴՆԹ-ին և շատ
ծագումնաբանական մուտացիաների պատճառ դառնում: Ավելի
քան 19 ճանաչված քաղցկեղածին գոյություն ունեն ծխախոտի
ծուխի մեջ: Թութունը նաև պըարունակում է նիկոտին, որը հույժ
կախվածություն առաջացնող փսիխոակտիվ քիմիական նյութ է:
Թութուն ծխելիս նիկոտինը ֆիզիկական և հոգեբանական
կախվածություն է առաջացնում:
Թութունի օգտագործումը հղի ծխողների միջև վիժման
նշանակալի գործոն է, ինչպես նաև պտղի համար այլ առողջական
սպառնալիքների պատճառ կարող է դառնալ, ինչպիսին են
վաղաժամ ծնունդը և ծնունդի ժամանակ ցածր կշռի, և Մանկան
հանկարծակի մահվան համախտանիշի (Sudden Infant Death
Syndrome) ռիսկը 1.4-ից 3 անգամ ավելացնում է: Նորածնունդ
առնետներում կատարած հետազոտությունների արդյունքը ցույց
է տալիս, որ արգանդում ծխախոտի ծուխի հետ շփվելը
պակսեցնում է պտղի ուղեղի ունակությունը՝
ճանաչելու թերթթվածնային (hypoxic) պայմանները, այդպիսով
բարձրացնելով պատահական շնչահեղձության ռիսկը: Սեռական
անկարողության երևույթը մոտավորապես 85 տոկոս ավելի
բարձր է արական սեռի ծխողների մոտ համեմատ ոչ
ծխողներին, և էրեկտիլ խանգարումէրեկտիլ խանգարման (erectile
dysfunction) ստեղնային պատճառներից է:

14. http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%87%D6%80%
D5%BB%D5%A1%D5%AF%D5%A1_%D5%B4%D5
%AB%D5%BB%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5
%D6%80
http://www.slideshare.net/EcomanMSKH/ss-
7872608