1. ԱՌՅՈՒԾ
Առյուծ(լատիներեն panthera
leo),պատկանում է կատվազգիների
ընտանիքին:Ըստ քաշի,զբաղեցնում են
երկրորդ տեղը,զիջելով միայն
վագրերին:Առյուծներն ունեն հզոր
ոտքեր,ուժեղ ատամներ և
ժանիքներ,որոնց երկարությունը 8 սմ է,
այնպես, որ այն կարող է սպանել
բավականին խոշոր
կենդանիների:Մաշկի գույնը
տատանվում է դեղնավուն,
կարմրավուն կամ մուգ
շագանակագույն գույների
միջև:Առյուծի մարմնի ստորին
մասը,ավելի բաց գույն է քան
վերևում,իսկ պոչը վերջանում է սև
գույնով:
Հասուն որցերի քաշը կազմում է 150-
250կգ,իսկ էգերինը՝120-182կգ:Նովելը և
Ջեքսոնը հաշվել են,որ որցերի միջին
քաշը հավասար է 181կգ,իսկ
էգերինը՝126 կգ:Սակայն Քենիայի
լեռներում սպանվեց առյուծ, որի
զանգվածը կազմում էր շուրջ 272
կգ:Նրանց չափերը կախված են
շրջակա միջավայրից եւ արեալից:
Էգ առյուծի ընդհանուր երկարությունը
հասնում է 140-175սմ-ի,իսկ որձերի
մոտ՝170-250սմ: Պոչի երկարությունը
որձերի մոտ տատանվում է 90-
105սմ,իսկ էգերի մոտ՝ 70-100 սմ:

2. Որպեսզի ուրիշները չհամարձակվեն
մտնել իր տարածք,նա արձակում է հզոր
մռնչյուն,որը տարածվում է 10կմ
շառավղով:Առյուծները դիտավորյալ չեն
հարձակվում մարդկանց վրա, սակայն
դեպքերը մարդակերություն շատ
տարածված են:Առյուծները զբաղեցնում
են առաջատար տեղ սննդի շղթայում:
Աֆրիկայում առյուծները ապրում են
սավանաներում,քիչ քանակությամբ
աճող ակացիա ծառերի
շրջակայքում,որտեղ նրանք
պաշտպանվում են արևից:
Տարածքը,որտեղ նրանք ապրում են
Հնդկաստանում գտնվող չոր
սավանաների եւ խիտ անտառների
խառնուրդ է:Ի սկզբանե առյուծների
տարածքը ընդգրկում է Եվրասիայի
հարավային մասը՝ Հունաստանից մինչև
Հնդկաստան,եւ Աֆրիկայի մեծ մասը
բացառությամբ Սահարայի եւ
Կենտրոնական Աֆրիկայի:

3. Առյուծները բնակվում են հիմնականում սավանաներում,բայց երբեմն կարող են
տեղափոխվել մացառոտ տարածք կամ անտառուտ:Ի տարբերություն մյուս
կատվազգիների, նրանք չեն ապրում միայնակ,այլ ընտանեկան խմբերի
ձևով՝պրայդաներ:Սովորաբար պրայդան բաղկացած է մի քանի էգերից,մի հասուն
որձից և կորյուններից:Էգերը որս են անում միասին,բռնելով հիմնականում խոշոր
կենդանիներ,իսկ որձերը ծույլ են՝օրվա մեջ 20 ժամ հանգստանում են,նրանք
հիմնականում զբաղվում են տարածքի պաշտպանությամբ:

4. Առյուծները ուժեղ կենդանիներ
են,որս են անում համակարգված
խմբերով և հետևում են ընտրված
զոհին,մինչև հարմար պահը հասնի
հարձակվելու համար:Հիմնականում
որսի են դուրս գալիս գիշերը:Նրանք
վազում են շատ արագ,բայց կարճ
հեռավորություններ,և հարձակման
ժամանակ պետք է մոտ լինեն իրենց
որսին:Շատ դեպքերում,մի քանի
առյուծներ շրջապատում են որսին
բոլոր կողմերից:Իսկ երբ շրջակա
միջավայրում կենդանիների խումբ
է,նրանք շրջապատում են
ամենամոտ կենդանուն,ապա
անցնում արագ եւ հզոր
հարձակման:Գիշատիչները փորձում
են բռնել իրենց զոհին արագ
ցատկով:Սովորաբար կենդանին
սատկում է վզի ոլորումից կամ
շնչահեղձությունից:Փոքր
կենդանիները կարող են սատկել
նույնիսկ թաթի հարվածից:

5. Առյուծների հիմնական որսը համարվում են խոշոր
կաթնասունները՝զեբր,գոմեշ ,Աֆրիկայում,իսկ
Հնդկաստանում՝վայրի վարազ և եղջերուների մի քանի
տեսակներ,խոշոր կենդանիներից՝փղեր,ոնգեղջուրներ և
բեգեմոտներ:Փաստերը ցույց են տվել,որ նրանք որսում են
այնպիսի կենդանիներ,որոնց քաշը կազմում է մոտ 190-550կգ:

6. Առյուծների մոտ հղիությունը տևում է 110 օր:Էգը
ծնում է 1-4 ձագ,որևէ մեկուսի վայրում՝քարանձավ
կամ այլ ապահով տեղ:Ձագերը ծնվում են լրիվ
մերկ,կույր եվ անօգնական:Նրա աչքերը բացվում են
ծնվելու պահից 1 շաբաթ հետո,իսկ քաշը կազմում է
1.2-2.1կգ:Էգը վերադառնում է պրայդա այն ժամանակ
երբ ձագը դառնում է 6-8 շաբաթական:Մեկ զույգը
կարող է բեղմնավորվել օրական 20-40 անգամ:Որոշ
դեպքերում էգը միաժամանակ կարող է
բեղմնավորվել մի քանի որձերի հետ:

7. Կարապետյան Արշակ
198 ավագ դպրոց