8. Poznanie nie rozpoczyna się od postrzegania, obserwacji, zbierania danych o
faktach, lecz od problemów. Nie ma wiedzy bez problemów - nie ma również
problemów bez wiedzy.
— Popper
9. punkt wyjścia
konstruktywizm
• nie ma wiedzy niezależnej od obserwatora
• wiedzę posiadamy wtedy, kiedy sami ją wyprodukujemy, kondensując obserwację
• podmiot nie jest obserwatorem świata, lecz jego konstruktorem
• nie ma rzeczywistości bez obserwatora
• nie ma wiedzy, poznania, doświadczenia niezależnych od obserwatora
10. problem
problem problemu w projektowaniu
• pojęcie problemu zależy od obserwatora.
• problem jest wynikiem perspektywy, w której dla obserwatora system staje się operatywnie
niewydolny
12. wrocław / ul. stalowa
problem
problem problemu w projektowaniu
13. wrocław / ul. stalowa
problem
problem problemu w projektowaniu
14. problem
problem problemu w projektowaniu
• pojęcie problemu zależy od obserwatora.
• problem jest wynikiem perspektywy, w której dla obserwatora system staje się operatywnie
niewydolny
• problem będzie mechanizmem wewnątrzsystemowym, konstruowanym w wyniku kondensacji
obserwacji przez obserwatora
• można przyjąć, że problem będzie zjawiskiem jednostkowym, jednak jego manifestacja może być
społecznie relewantna, a więc funkcjonować komunikacyjnie
15. problem
problem problemu w projektowaniu
• zjawisko problemu wynika z samej możliwości obserwacji / zakomunikowania problemu
• systemowo problem będzie wewnątrzsystemowym deficytem operatywnym (dla obserwatora)
16. problem
problem problemu w projektowaniu
• problem może być mechanizmem pochodzącym z danego systemu i może generować inne
systemy (ekologia generuje działanie m.in. w systemie godpodarki i polityki), zaś dla systemu
społecznego relewantne jest utrzymanie zarówno komunikacji o problemie, jak i samego
problemu
• w takim rozumieniu ekologia nie jest problemem, ale komunikacją
17. problem
problem problemu w projektowaniu
• dziura ozonowa jest konstrukcją komunikacyjną, nie zaś problemem, choć za problem jest
uważana (np. media)
• dla projektanta dziura ozonowa jest manifestacją problemu, który za tym zjawiskiem stoi.
• w tym rozumieniu dziura ozonowa nie jest problemem i nie można tego problemu rozwiązać.
• można natomiast próbować rozwiązać mechanizmy, które generują ‚dziurę ozonową’
18. rozwiązanie
problem problemu w projektowaniu
• zatem problem jest zjawiskiem wewnątrzsystemowym, jednak rozwiązanie problemu wymaga
perspektywy zewnątrzsystemowej (szczególnie w projektowaniu).
• dla rozwiązania problemu obowiązuje stosowny algorytm:
19. rozwiązanie
problem problemu w projektowaniu
• co jest problemem?
• z czego ten problem wynika?
• jaki jest kontekst wskazanego problemu (społeczny / ekonomiczny / kulturowy)?
• kogo ten problem dotyczy?
• jak ten problem rozwiązać?
• jakie inne problemy mogą powstać?
• jak tych problemów uniknąć?