Ο ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΟΛΟΜΒΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ,ΕΙΡΗΝΗ ΝΤΟΥΣΚΑ-ΠΕΝΥ ΖΑΓΓΟ...
2η ενοτητα νέων ελληνικών γ' γυμνασίου
1. ΕΝΟΤΗΤΑ 2η
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου
Φιλόλογος
1
Δευτερεύουσες προτάσεις
είναι εξαρτημένες προτάσεις, δηλ δε στέκουν μόνες στους στο λόγο αλλά εξαρτώνται από μια
κύρια πρόταση
εισάγονται (ξεκινούν ) με ένα σύνδεσμο ή μια αντωνυμία (ερωτηματική ή αναφορική)
χωρίζονται σε Ονοματικές και Επιρρηματικές
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ
Είναι οι προτάσεις που ισοδυναμούν Είναι οι προτάσεις που λειτουργούν ως
με όνομα και για αυτό μπαίνουν ως: επιρρήματα
Υποκείμενο
Αντικείμενο
Κατηγορούμενο
Επεξήγηση
ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ
Ειδικές (ότι, πως, που)
Βουλητικές (να)
Ενδοιαστικές (μη, να μη, μήπως)
Πλάγιες ερωτηματικές (ερωτηματικές
αντωνυμίες)
Τελικές
Αιτιολογικές
Χρονικές
Υποθετικές
Αποτελεσματικές
Εναντιωματικές
2. ΕΝΟΤΗΤΑ 2η
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου
Φιλόλογος
2
Ειδικές
Εισάγονται (ξεκινούν) με : ότι, πως, που
Εξαρτώνται (βρίσκονται μετά) από ρήματα όπως: λέω, δείχνω, δηλώνω, αντιλαμβάνομαι,
διαπιστώνω, γνωρίζω, αγνοώ, νομίζω, υποθέτω και πολλά άλλα με παρόμοια σημασία,
καθώς και από ονόματα με ανάλογη σημασία (είδηση, γεγονός)
Χρησιμοποιούνται ως (συντακτικός ρόλος):
αντικείμενο
π.χ Γνωρίζω ότι θα έρθει νωρίς
υποκείμενο
π.χ Λέγεται ότι θα βρέξει
επεξήγηση
π.χ Έφτασε η είδηση, ότι θα κλείσουν τα σχολεία
Βουλητικές
Εισάγονται (ξεκινούν) με : να
Εξαρτώνται (βρίσκονται μετά) από ρήματα όπως: πρέπει, θέλω, ζητώ, οφείλω, μπορώ,
αισθάνομαι
Χρησιμοποιούνται ως (συντακτικός ρόλος):
αντικείμενο
π.χ Θέλω να πάμε βόλτα
υποκείμενο
π.χ Πρέπει να φύγουμε νωρίς
επεξήγηση
π.χ Δε μου αρέσει η συμπεριφορά σου, να φωνάζεις τόσο δυνατά
Ενδοιαστικές
Εισάγονται (ξεκινούν) με : μη, να μη, μήπως
Εξαρτώνται (βρίσκονται μετά) από ρήματα όπως: φοβάμαι, ανησυχώ, φυλάγομαι,
υποπτεύομαι
Χρησιμοποιούνται ως (συντακτικός ρόλος):
αντικείμενο
π.χ Φοβάμαι μήπως βρέξει
υποκείμενο
π.χ Με ανησυχεί πολύ μήπως δεν προλάβει το τελευταίο τρένο
επεξήγηση
π.χ Υπάρχει η ανησυχία, μήπως αργήσουμε.
3. ΕΝΟΤΗΤΑ 2η
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου
Φιλόλογος
3
Πολυσημία των λέξεων
Το φαινόμενο κατά το οποίο η ίδια λέξη έχει δύο ή περισσότερες σημασίες, που όμως έχουν κάποια
σχέση μεταξύ τους, έτσι ώστε το ένα νόημα να μπορεί να θεωρηθεί επέκταση του άλλου,
λέγεται πολυσημία.
π.χ - Το φύλλο του δέντρου
– Ένα φύλλο τετραδίου
– Ανοίγει φύλλο για πίτα
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Στα παρακάτω παραδείγματα ν’ αναγνωριστούν οι ειδικές προτάσεις και να δηλωθεί ο
συντακτικός τους ρόλος
Μου είπε ότι δε θα έρθει σήμερα
Φαίνεται ότι θα πάμε πιο αργά στο σινεμά
Μου φάνηκε ότι τον είδα στο δρόμο
Το θύμισε τη συμφωνία τους, ότι πρέπει να ενημερώνει ο ένας τον άλλον
Τρέμει στην ιδέα, πως δε θα πετύχει στις εξετάσεις
Ήξερα από πριν ότι αγώνας θα ήταν άνισος
Υπέθεσε ότι θα έρθεις σήμερα
Αν ισχύει η είδηση, ότι θα η προθεσμία λήγει σήμερα, πρέπει να βιαστούμε
Είναι αλήθεια ότι θα σπουδάσεις στο εξωτερικό;
Φαίνεται πως όλες οι προσπάθειες απέτυχαν.
2. Στα παρακάτω παραδείγματα ν’ αναγνωριστούν οι Βουλητικές προτάσεις και να δηλωθεί ο
συντακτικός τους ρόλος
Θέλει να έρθει μαζί μας
Πρέπει να ντυθείς γρήγορα
Μην προσπαθείς να με πείσεις
Ήταν μεγάλη ατυχία, να πιάσει βροχή τη μέρα της εκδρομής
Ζητήσαμε να μας βοηθήσουν αλλά αυτοί αρνήθηκαν
Απαγορεύεται να κάθεσαι στο παράθυρο
Η επιθυμία σου, να πάμε ταξίδι, θα πραγματοποιηθεί
Θα έπρεπε να κοιμόμουν βαριά για να μην ακούσω το κουδούνι
4. ΕΝΟΤΗΤΑ 2η
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου
Φιλόλογος
4
3. Στα παρακάτω παραδείγματα ν’ αναγνωριστούν οι ενδοιαστικές προτάσεις και να δηλωθεί ο
συντακτικός τους ρόλος
Φοβήθηκε μήπως δεν έρθει στο ραντεβού
Έχει πάντα τον ίδιο φόβο, μήπως πάθουν κάτι τα παιδιά.
Ανησυχούν μήπως δε φτάσουν έγκαιρα.
Τρέμω μην τυχόν το ξεχάσω.
Έχει αγωνία μήπως δεν τα καταφέρει.
Η ανησυχία της, μην τυχόν δεν της έφταναν τα χρήματα, ήταν αβάσιμη.
Πρόσεξε μην κάνεις ξανά το ίδιο λάθος.
Τον φόβιζε μονάχα αυτό, μήπως χανόταν μες στο πλήθος.
4. Η λέξη γράμμα/γράμματα έχει πολλές και διαφορετικές σημασίες. Να ταιριάξετε τις
προτάσεις με την κατάλληλη λέξη από τις προτεινόμενες.
επιστολή, λογοτεχνία, γραπτό σύμβολο που παριστάνει ένα φθόγγο, γραφικός
χαρακτήρας, μάθηση
Το ελληνικό αλφάβητο αποτελείται από 24 γράμματα.
Δεν του αρέσουν τα γράμματα, με το ζόρι πήγαινε σχολείο.
Με αυτή τη συλλογή διηγημάτων έκανε την πρώτη του εμφάνιση στα ελληνικά γράμματα.
Πολλοί ηλικιωμένοι δεν ξέρουν γράμματα.
Δεν έχω λάβει ακόμη γράμμα σου.
Κάνει πολύ άσχημα γράμματα.
Ακολούθησε κατά γράμμα τις οδηγίες μου.