2. índice
Obxectivos 3
Competencias básicas 3
Contidos curriculares 4
Contidos 4
Actividade de comezo - LECTURA 5
Carta dos Arroases aos nenos e nenas 10
O mundo da pesca 12
Actividade 1 - proposta por Sardiña 12
Actividade 2 - proposta por Xurelo 13
Coñecemento das especies 14
Actividade 3 – proposta por Rodaballo 14
Actividade 4 – proposta por Troita 15
Nutrición 16
Actividade 5 – proposta por Mexillón 16
Actividade 6 – proposta por Pescada 17
Actividade 7 – proposta por Lirio 18
Cuestionario para a clase 19
Edita:XUNTA DE GALICIA
Revisión lingüística: Ramiro Combo
Depósito legal: C 1526-2010
2

3. Esta unidade didáctica está deseñada para ser utilizada tras a visita
ao centro escolar do programa.
Os principais aspectos do currículo educativo que o profesor ou
profesora pode abordar desde estes cadernos son:
Obxectivos
Os obxectivos de partida desta campaña céntranse en lles transmitir
aos escolares de Educación Primaria a importancia do peixe e
o marisco na dieta, en relación coas súas achegas nutritivas, e
fomentar o seu consumo. Ademais, afondarán no coñecemento das
especies e o papel das persoas consumidoras á hora de preservar os
recursos do mar e na posta en valor das profesións do mar.
Competencias básicas
**Competencia no coñecemento e na interacción co mundo
físico. Contidos relacionados co mundo da pesca, o transporte e
a preparación dos produtos do mar.
**Competencia en comunicación lingüística. Comprensión lectora
e expresión escrita.
**Tratamento da información e competencia dixital. A través de
descargas e enquisas de avaliación online.
**Competencia social e cidadá. O consumo de peixe como fonte
de saúde, e como recurso económico e social.
**Competencia cultural e artística. O alumnado desenvolverá a
súa creatividade e habilidades artísticas na representación
Os Arroases.
**Autonomía e iniciativa persoal. Novos coñecementos sobre
o valor do consumo do peixe e do marisco que lles permitirán
tomar decisións en relación co seu consumo.
3

4. Contidos curriculares
Aínda que os contidos da unidade didáctica se poden tratar desde
un punto de vista das diferentes áreas de coñecemento, recollemos
a continuación aqueles relacionados coa área de coñecemento do
medio natural, social e cultural por ser a área de maior implicación e
máis directamente relacionada.
Contidos
**Valoración dos hábitos de hixiene persoal, de descanso, de
alimentación equilibrada e de exercicio físico axeitado para
unha vida saudable.
**Análise de dietas equilibradas. Clasificación dos alimentos en
función dos nutrientes principais e identificación de sistemas
de conservación alimentaria.
**Identificación de animais e plantas como seres vivos.
**Recoñecemento das principais características dos animais
vertebrados e dalgúns invertebrados. Clasificación de animais
a partir de características observables.
**Valoración da importancia da existencia de animais e plantas
para as persoas.
**Interese e compromiso pola conservación e coidado de animais
e plantas do contorno.
**Identificación das formas da actividade económica do contorno
próximo (traballo, profesións, produción): observación e
análise de produtos de consumo habitual no contorno e dos
lugares da súa comercialización (mercados, lonxas...).
4

5. 5
Actividade de comezo - LECTURA
A reunión era moi importante. Luís,
o patrón de pesca, estaba moi
preocupado.
-“A algúns nenos e nenas
non lles gusta comer
peixe” –explicou.
-“Imposible!” –
berraron os sete
pequenos superheroes á vez.
Estaban no barco de Luís, un
cerqueiro de 20 metros capaz de
ir e vir por entre as ondas máis
temibles na súa diaria busca e
captura de peixe. Aquela era
a misión máis difícil que lles
encargaran nunca aos Arroases.
Ningún deles pensara, ata ese
momento, que houbese persoas
ás que non lles gustase o
peixe. Por que?
Para saber por que, cómpre explicar
quen son Os Arroases.

6. Troita
Contén retinol (vitamina A), fundamental
para a vista: MELLOR VISIÓN!
A troita de mar, tamén chamada reo, péscase
nas bocas das nosas rías.
Á prancha, en croquetas ou en pastel, está
saborosísima!
6
Rodaballo
Contén potasio, moi importante para enviar o
impulso aos nosos músculos: MÁIS AXILIDADE!
Péscase en augas pouco profundas. Vive
camuflado nos fondos areosos.
Que bo está o rodaballo en paella ou filloas
recheas! ÑAM ÑAM!
Xurelo
Contén niacina (vitamina B3), que favorece o noso
bo humor: MÁIS DIVERSIÓN!
Péscase lonxe da costa no inverno e preto dela
no verán.
Non deixes de probar a lasaña de xurelo! ÑAM ÑAM!

7. Pescada
Contén tiamina (vitamina B1), que é moi importante
para producirmos enerxía: MÁIS ENERXÍA!
Péscase no inverno en augas frías e profundas, e no
verán preto da costa.
Se a preparas en albóndegas, ao forno ou en
barriñas, vas chupar os dedos!
Sardiña
Contén cobalamina (vitamina B12), que favorece o
metabolismo e o mantemento do sistema nervioso:
MÁIS FORZA!
Péscase botando as redes sobre os grandes
bancos que forma preto da superficie.
A sardiña está moi rica en hamburguesa! ÑAM ÑAM!
Mexillón
Contén iodo, moi importante para o noso desenvolvemento
físico e mental: MÁIS INTELIXENCIA!
Recóllese nas rochas e cultívase en bateas nas rías.
Se aínda non probaches a fideuá de mexillóns non sabes o
que perdes!
7
Lirio
Contén un tranquilizante natural que
axuda a manter a boa saúde do noso
sistema nervioso: MÁIS TRANQUILIDADE!
Péscase ás veces a moita profundidade,
onde vive en grandes bancos.
A pizza de lirio é deliciosa!

8. 8
-Non podo crer que non lles guste! Pero se o peixe está
riquísimo! –exclamou Sardiña.
-É estupendo para medrar! Non hai máis que vernos! –
contestoulle Rodaballo.
-Iso está claro. Pero é verdade que a algúns nenos e nenas
lles custa un pouco descubrir o seu bo sabor. É como
montar en bicicleta; ata que aprendes paréceche moi difícil
e, logo, non a soltas –reflexionou Lirio.

9. 9
Coma sempre, foi a Mexillón a quen se lle ocorreu unha idea
para resolver o problema do seu amigo, Luís o patrón.
-Xa sei o que imos facer –dixo. Temos que ir aos colexios a
axudarlles a que lles guste o peixe.
-Iso sería divertidísimo, pero non esquezan que tamén nós
temos clase! –recordoulle Xurelo.
-Non o esquezo. Por iso irán Luís e a nosa amiga a cociñeira
Mariña. E levarán unha mensaxe nosa.
-Escríboa eu!, apuntouse rapidamente Troita.
-Vou buscar papel!
Pescada sempre era a máis rápida. Subiu ao seu monopatín e
nun intre xa estaba de volta. Esta é a mensaxe que escribiron
Os Arroases:

10. Carta dos Arroases aos nenos e nenas
10
Rapazas e rapaces:
Probablemente xa nos coñezades. Se non,
ídesnos coñecer moi ben, porque vos imos dar
a roncha durante un bo anaco.
A vosa profesora ou profesor xa vos contaría
quen somos, e canto nos gusta comer peixe, e
como, grazas a iso, temos uns superpoderes
moi especiais.
A nosa misión de hoxe é unha das máis
importantes de cantas emprendemos.
Imos convencervos de que comades máis
peixe.
Por que? Entre outras cousas porque o noso
amigo Luís, patrón de pesca, nos contou
que a algunhas nenas e nenos non lles
gusta demasiado o peixe. E iso é o mesmo que
dicir que non lles gusta gozar de novos
e riquísimos sabores, que non lles gusta
medrar sans e fortes, que non lles gusta ter
mellor vista, axilidade, intelixencia, forza,
tranquilidade, enerxía e diversión.

11. O peixe dános todo iso!
Resulta que ademais o peixe, e tamén o
marisco, dan traballo a unha enorme
cantidade de persoas que cada día se
esforzan no mar e nas rías para traeren de alí
todo tipo de especies moi importantes para
a alimentación de maiores e pequenos. Se non
comemos peixe, non só imos en contra da nosa
propia saúde, senón que, ademais, os deixamos
sen traballo!
Para comprender por que, cada un de nós
preparámosvos unha actividade.
A ver que tal resultan! Esperamos que moi ben.
Xa nos contaredes.
Vémonos na nosa páxina web:
www.osabordaaventuraestanomar.com
11

12. O mundo da pesca
Actividade 1 - proposta por sardiña
Debate na clase
Tras a lectura da carta dos Arroases, formúlanselles ás clases as
seguintes preguntas. A medida que as van respondendo, anímase un
debate ao redor das diferentes respostas.
**Gústavos o peixe? A cantos si? A cantos non?
**Credes que o patrón de pesca ten motivos para estar
preocupado?
**Por que?
**Que levanten a man os que coman peixe máis de catro veces á
semana.
**Os que non a levantaron, por que non comen tanto peixe? É
porque non lles gusta? É porque non llelo poñen na casa?
**En canto aos que si o comen máis de catro veces á semana, cal é
o peixe que máis lles gusta? Por que?
12

13. Actividade 2 - proposta por Xurelo
A ruta do peixe
Saben os alumnos cal é o camiño de comercialización que segue
o peixe? O profesor ou profesora exponlles a “ruta do peixe” e o
alumnado debe debuxala.
**Grupo 1: peixe no mar
**Grupo 2: barco pesqueiro
**Grupo 3: a lonxa
**Grupo 4a: distribuidores almacenistas
**Grupo 4b: distribuidores para a industria alimentaria
**Grupo 5: peixaría ou grandes superficies
**Grupo 6: persoas consumidoras
Cada grupo fará o seu debuxo nunha cartolina, pondo ben visible o
nome do paso da ruta. A continuación, o profesor anima un membro
do primeiro grupo a colocar o debuxo na parede e explicar o que
debuxaron. Despois, irán facendo o mesmo o resto de grupos ata
completar a ruta do peixe.
O profesor pode aproveitar para incitar un debate ou investigación
sobre o funcionamento da lonxa, a frota pesqueira galega, o prezo do
peixe, etc.
13

14. Coñecemento das especies
Actividade 3 – proposta por Rodaballo
E ti... de que peixe es?
Unha vez máis divídese a clase en 7 grupos, un por cada personaxe
dos Arroases. A partir dese momento cada grupo debe estudar o seu
peixe ou marisco correspondente a partir dos seguintes parámetros
que se poden ver nos carteis da campaña.
**Aspecto do peixe ou marisco
**Onde se pesca
**Beneficio nutritivo
Deben investigar tamén algunha outra característica que lles pareza
curiosa ou interesante.
Por quendas, cada grupo expón as vantaxes do seu peixe e debe
defendelo ante as preguntas dos compañeiros doutros grupos.
Finalmente todos votan; ningún grupo pode votarse a si mesmo.
Queda así escollido o peixe desa aula, que se pode comparar co
elixido noutras aulas do colexio.
14

15. Actividade 4 – proposta por troita
Nunca menos do seu tamaño
Divídese a clase en grupos de 4-5 participantes. Previamente
preparáronse folios ou tarxetas cos debuxos das sete especies
protagonistas impresas a diferentes tamaños. Estas follas estarán
distribuídas por toda a aula ou polo espazo de xogo (pódese facer
nunha pista de deportes, patio, etc.).
Cada grupo debe escoller un obxecto que represente
aproximadamente os tamaños mínimos das seguintes especies:
Xurelo: 15 cm
Pescada: 27 cm
Sardiña: 11 cm
A continuación, un membro de cada grupo intenta recoller un
debuxo de cada especie que cumpra co tamaño mínimo e levalo
á súa mesa. Non pode levar consigo o obxecto de referencia. Un
representante doutro grupo irá comprobar que, efectivamente, o
tamaño é o adecuado.
Finaliza o xogo cando non quedan debuxos das especies de peixe
apropiadas.
Despois do xogo establécese un debate arredor dos tamaños
mínimos establecidos por lei: cal é o seu obxectivo?, que
beneficios ten?, que dificultades presenta para os pescadores?
15

16. Nutrición
Actividade 5 – proposta por Mexillón
Catro racións á semana!
Na pirámide alimentaria o peixe ocupa un lugar relevante no
nivel dos alimentos que se deben consumir “algunhas veces por
semana”. Estímase que cada persoa debe tomar catro racións
de peixe á semana. Entregaráselle a cada alumno un cadro para
anotar a súa dieta ao longo dunha semana escolar:
16
Luns Martes Mércores Xoves Venres
Xantar
Cea
**Comparan as pirámides alimentarias,
localizando a situación do peixe e
comparándoa coa doutros alimentos.
**No cadro, anotan os alimentos presentes
nas principais comidas de cada día.
Deben colorear de forma rechamante
cando se inclúa peixe.
**A ración recomendada para esta
idade é de entre 100 e 120 gramos
de peixe limpo (dependendo
da constitución física, a
actividade...). Con axuda dunha
balanza de cociña, deben
localizar obxectos que teñan
un peso equivalente para
poder comparar.

17. Actividade 6 – proposta por Pescada
Campaña de publicidade na casa
Hai que comer máis peixe! Pero non só iso. Ademais, hailles que axudar
aos Arroases a convencer a todo o mundo.
Divídese a clase en grupos. Cada un deles debe pensar unha campaña
de publicidade en forma de cartel para convencer as súas familias e
amigos, así como o resto do centro escolar, dos moitos beneficios de
comer peixe.
En cada cartel debe haber, polo menos:
**Unha frase - lema que anime ao consumo de peixe
**Un debuxo alusivo
**Unha lista de tres razóns polas que convén comer peixe
**Os nomes dos autores da campaña
Logo, estes carteis pódense fotocopiar para que cada participante leve
un para a súa casa e o pegue na porta do frigorífico, por exemplo.
17

18. Actividade 7 – proposta por Lirio
Receitas con peixe
Os nenos e nenas da clase teñen
o encargo de lles preguntar ás
súas familias por unha receita
doada na que o peixe ocupe
un lugar destacado como
ingrediente.
En cada receita deben apuntar:
**Utensilios necesarios
**Ingredientes
**Cantidades
**Instrucións de elaboración
Logo, reúnense todas as receitas,
gárdanse nunha bolsa e cada
nena ou neno vai sacando unha,
que levan á súa casa para que,
se lles apetece, as cociñen e
coman en familia.
18

19. Cuestionario para a clase
O profesor ou profesora poderá reunir o alumnado e responder
individualmente ou en grupo este breve cuestionario, que servirá
para reforzar os conceptos fundamentais, sobre todo de actitudes dos
nenos e nenas.
Agora xa sabes algo máis sobre o importante que é unha alimentación
sa e que inclúa o peixe, peixe de Galicia.
Por se nos queda algunha dúbida, responde...
**Cres agora, máis que antes, que o peixe é fundamental na túa
dieta?
**Estás disposto a modificar os teus hábitos alimentarios para obter
os beneficios que o peixe che achega?
**Saberías dicir tres especies de peixes de mar de Galicia básicos
na túa alimentación?
**Que beneficios pode ter para ti comer máis peixe?
**Aprendiches algo novo sobre o peixe na dieta que lles poidas
contar aos teus pais ou irmáns?
19

20. 20