hope to enjoy

1. PROJEKT
AFRIKA

2. AFRIKA
 Afrika është njëri nga kontinentet e rruzullit tokësor.
Përndryshe është i njohur edhe si kontinenti i zi.
Origjina e emrit Afrikë vjen nga gjuha barbare të
cilët janë popull kavkasoid i Afrikës veriore.
Romakët e vjetër e kanë shfrytëzuar emrin Afrika
terra — "toka Afra" (nga "Afer") — pjesa veriore, e
cila i përgjigjet Tunizisë së sotme, ku ka qenë
province romake Afrika. Vetë prejardhja e emrit
Afrika ka shumë kuptime : nga
fenikaset afar (pluhuri), greqisht aphrike (mungesë
e të ftohtit) dhe latinisht aprica (me diell).Afrika ka
formë trapezi (veri) dhe trekëndëshi (jug) kurse
veri-jug mendohet të ketë formë veshi dhe kokë
kali.

3. AFRIKA
 Ajo shtrihet në të dy anët e Ekuatorit gati tërësisht
në brezin e nxehtë midis 37° të gjerësisë
gjeografike veriore, 34° të gjerësisë gjeografike
jugore, 17° në gjatësi perëndimore dhe 49° të
gjatësisë gjeografike lindore.
 Pikat ekstreme të Afrikës janë Kepi i Bardhe në
veri,Kepi Agulhas në jug,Kepi Guardafui në lindje
dhe Kepi i Gjelbër në perëndim.

4. AFRIKA RELIEVI

5. AFRIKA RELIEVI
 Afrika është një kontinent i një rrafshnalte, e cila
ngritët pjerrët nga oqeanet që e rrethojnë, në
pjesën më të madhe. Relievit të lartë i takon 90 %
të sipërfaqes. Paraqitet si një mburojë, e krijuar nga
palosjet shumë të vjetra gjeologjike, si dhe
pjesërisht nga shtresat vullkanike dhe neogjene.
 Në fizionominë primare, Afrika paraqitet si një
rrafshnaltë e degëzuar, ku shndërrohen pllajat dhe
ultësirat (pellgjet dhe luginat). Siç është theksuar,
malet e larta dhe pllajat përfshijnë sipërfaqe të
mëdha në të gjitha anët e kontinentit. Malet më të
larta janë ato në lindje ku ndodhet edhe maja më e
lartë Kobo, në malin Kilimanxharo me lartësi
5899 m.

6. AFRIKA RELIEVI
 Poashtu ndodhen malet Kenia, Ruvenzuari, Ras
Dashan, Moshi, Eregon etj. Shumë nga këta janë
male vullkanike. Në veriperëndim malet Atllas, të
larta deri 4000 m, paraqesin zonën e vetme
orogjeneze të Afrikës, e cila i takon vargmaleve të
grupit evropian (Pirinejet, Alpet). Dukja dhe
fizionomia morfologjike (sidomos Atllasi Tel-Rif)
është e ngjashme me ato të vargmaleve të Evropës
Jugore, të krijuara në epokën terciare dhe
kvarternere.
 Zona e lartë përbëhet prej 2 rrafshnaltave
kryesore : Rrafshnalta e Afrikës
Lindore dhe Rrafshnalta Jugafrikane.
 I Kongos.

7. AFRIKA RELIEVI
 Rrafshnalta e Afrikës Lindore ka një sipërfaqe prej 4
milionë km² dhe përbëhet prej tri tërësive tjera :
Rrafshnalta Etiopiko-somaleze, Somaleze dhe
Liqenore. Rrafshnalta Jugafrikane ka 4,5 milionë
km². Në të gjithashtu bën pjesë shkretëtira
Kallahari.
 Zona e ulët përbëhet nga këto tërësi : Lugina e
Nilit, Shkretëtira e Saharasë dhe Pellgu I
Kongos.

8. MALET ATLAS
 Malet Atllas janë malet e vetme të reja në Afrikë.
Përafërsisht përfshijnë një sipërfaqe prej 800 000 km².
 Shtrihen në veriperëndim të Afrikës (Magreb). Janë të gjata
afër 2000 km.
 Përbëhen nga disa tërësi morfologjike : Atllasi i lartë (maja
Tubkal 4165 m), Atllasi gëlqerorë (Xhebel Ores në Kabili), Anti
Atllasi kristalor, por me majën vullkanike Sirua (3300 m),
Atllasi Tel-Rif, në veri përgjatë bregdetit mesdhetar, Atllasi i
mesëm (i lartë 3000 m), në jug të Rifit, paraqet ujëndarësin në
mes oqeanit Atlantik dhe detit Mesdhe.
 Pjesa perëndimore e Atllasit, e paraqitur si rrafshnaltë, quhet
Mezeta marokene. Në këtë pjesë kalon gradualisht
në Sahara. Kjo është zonë eshotëve (Hodna) ose
të sebkave, liqeneve të njelmëta nga janë ose të përhershme
ose të përkohshme, varësisht nga kushtet natyrore të mjedisit
gjeografik ku janë krijuar.

9. KLIMA
 Klima
 Përshkak të shtrirjes së saj në të dy anët e ekuatorit, rreth 80 %
e territorit të Afrikës ka klimë të nxehtë. Në formimin e klimës
ndikojnë gjithashtu tiparet e relievit, rrymat oqeanike, shtrirja e
gjerë tokësore e Afrikës në veri të ekuatorit, erërat e ndryshme
etj. Ngritja e pjesëve anësore të kontinentit e kufizon ndikimin e
detit në klimën e pjesëve të mbrendshme.
 Afrika ka 4 lloje të klimës : ekuatoriale, sub-ekuatoriale, tropikale
dhe sub-tropikale.
 Klima ekuatoriale shtrihet përreth ekuatorit, deri në 5º të
gjerësisë gjeografike veriore dhe jugore. Ka reshje të shumta :
2000 - 2500 mm në vit. Temperatura është e njëjtë gjatë tërë
vitit : rreth 25 °C. Pra, ka verë të përhershme.
 Klima sub-ekuatoriale shtrihet mbi klimën ekuatoriale. Shtrihet
deri në 20º të gjerësisë gjeografike veriore dhe jugore. Reshjet
gjatë vitit sillen rreth 2000 mm në vit. Ka dy stinë : stinën e
freskët me lagështi (vera) dhe stinën e thatë e me diell (dimri).
Temperaturat e ditës janë shumë më të ngrohta sesa ato të
natës.

10. KLIMA
 Klima tropikale ndikon në viset më lart se klima sub-ekuatoriale. Aty
ndikojnë monsunet (erëra që shkaktohen nga ngrohja e ndryshme e
masave tokësore dhe ujore). Kemi monsunin veror me lagështi dhe atë
dimëror me thatësi. Monsuni veror ka shumë reshje prandaj ka shumë
mundësi që gjatë asaj periudhe lumenjtë të vërshojnë dhe shkaktojnë
shumë dëme. Temperaturat janë të larta.
 Klima sub-tropikale mbizotëron në viset më veriore dhe më jugore të
kontinentit. Kjo ndryshe quhet klima mesdhetare sepse mbizotëron në
vendet që ndodhen në brigjet e Mesdheut. Temperatura mesatare vjetore
është 18 °C. Këtu mbizotërojnë katër stinë : pranvera, vera, vjeshta dhe
dimri.
 Temperatura maksimale është shënuar në Al-Azizi (Libi) 58 °C.
 Temperatura minimale është shënuar në Ifranë (Maroku)– 24 °C.
 Maksimumi i të reshurave janë arritur në Kepiun Debunsha (Kamerun)
10 290 mm.
 Minimumi i të reshurave janë shënuar në Uadin Halfa (në Sudan) 2,5
mm.[1]

11. POPULLSIA
 Popullsia
 Origjina, numri, ndarja dhe struktura e popullsisë së
Afrikës deri vonë ka qenë e panjohur, dhe e njëanshme
sepse kolonialistët nuk janë marrë me studimin e këtyre
problemeve.
 Afrika ka një popullatë prej 1.111 miliardë (2013). Aty
popullsia ndahet në dy grupe : negroide dhe
jonegroide.
 Popullsia negroide zë 2/3 e popullsisë së përgjithshme
të Afrikës. Ajo ndahet në sudanitë dhe
bantuidë. Sudanitët jetojnë kryesisht në Sahel kurse
bantuidët në pjesët tjera.
 Popullsia jonegroide është pjesa tjetër e popullsisë (së
bardhë). Ajo ndahet në hamitë dhe semitë.♥
 Honka ma e mira

12. SHKRETETIRA E SAHARASE
 Sahara është shkretira e dytë për nga madhësia
pas Antarktikut në botë, me 9 000 000 km² e cila gjendet në
veri të Afrikës. Sipërfaqja e Saharasë është përafërsisht sa
50 shtetet e SHBA-ve. Emri i Saharës rrjedh nga
fjalaarabe (arab. ‫صحراء‬), që do të thotë shkretëtirë.
 Sahara, ashtu çfarë është sot ekziston që 3.500 vjet.
Mendohet se në Sahara shumë kohe më parë kanë qënë
lumenj dhe mendohet se janë ende nën rerën e kësaj
shkretëtire. Mendohet se rezervat e saj nëntokësore janë rreth
15 miliardë km³ ujë. Kohët e fundit shtetet më të zhvilluara si
Libia kanë filluar ta përdorin këtë ujë.
 Aty ka pak oaza në krahasim me sipërfaqen. Oaza më e
madhe në Afrikë është lugina e lumit Nil.
 Tibesti
 Në mes të saj shtrihen malet Ahagar dhe Tibesti.

13.  Shtrihet mes Saharasë në veri dhe savaneve në jug
dhe Oqeanit Atlantik në perëndim dhe Detit të Kuq
në lindje. Ka rreth 3 milion km². Ka lartësi mbidetare
200-400 m. Reshjet mesatare vjetore në jug janë
rreth 600 mm kurse ne veri zvogëlohen dhe janë
rreth 200 mm.
 Popullsia zezake aty ndahet në dy grupe : sudanitë
dhe bantuidë. Ndodhet tek shtetet : Senegal,
Mauritania, Mali, Burkina Faso, Niger, Nigeria, Çad,
Sudan, Somalia, Etiopia, Algjeria dhe Eritrea.
SUDANI

14. BASENI I KONGOS
 Baseni i Kongos ndodhet rreth lumit Kongo (Zaire),
në Afrikën ekuatoriale. Ka një sipërfaqe prej 3,7
milionë km². Këtu rriten pyjet tropikale, me bimësi të
rrallë dhe të vrullshme.
 Baseni përfundon në Gjirin e Guinesë, ku derdhet
lumi Kongo (Zaire). Ka klimë tropikale dhe
ekuatoriale me dy sezone : Sezoni me
reshje dheSezoni i thatë me temperatura të larta.

15. HIDROGRAFIA
 Afrika ka një rrjet të pasur me lumenj dhe liqene.
Shpërndarja e lumenjve dhe e liqeneve nuk paraqitet e
njëjtë. Pjesa më e madhe e lumenjve të Afrikës,
si : Kogo, Nigeri, Oranzhi dhe Senegali, derdhen
në Oqeanin Atlantik, lumi
Zambezi dhe Limpopo derdhen në Oqeanin
Indian dhe lumi Nilnë Detin Mesdhe. Kjo ndodhë sepse
sipërfaqja e Afrikës më tepër është e pjerrët (anon) nga
ana e Oqeanit Atlantik.
 Gjithashtu Afrika është e pasur me shumë liqene ku
mund të përmendim liqenet : Viktoria, Tanganika, Njasa,
i Albertit etj. Liqeni më i madh me sipërfaqe është
Viktoria me 68.800 km². Liqeni më i thellë është
Tanganika me 1470 m.

16. PUNOI:ERMEDIN MARVUKAJ