1. Ημερίδα
‘Ανάπτυξη και
εφαρμογή
σύγχρονων
μεθόδων
διδασκαλίας και
αξιολόγησης των
νηπίων’
Μαρία Παπαδοπούλου
Σχολική Σύμβουλος 38ης
Περιφέρειας
Κιλκίς, 30 Μαΐου 2013

2. H σχολική χρονιά
φτάνει στο τέλος
της…
με τα ευχάριστα …
τις δυσκολίες
της…
με ποικίλα
συναισθήματα…
εμπειρία, ανάγκη
για ξεκούραση…
και
προβληματισμό…

3. Μερικές αλήθειες…
 Σήμερα περισσότερο παρά ποτέ χρειάζεται να διαφυλάξουμε το
επάγγελμά μας, την αξία και την αξιοπρέπεια του.
 Ταυτόχρονα έχουμε χρέος στον εαυτό μας να τον
προστατεύσουμε από το «σύνδρομο επαγγελματικής
εξουθένωσης» έχοντας τη βεβαιότητα ότι είμαστε
αποτελεσματικοί /-ες στη δουλειά μας.
 Για να το πετύχουμε αυτό χρειάζεται γνώση, μέθοδος, πίστη
στο ρόλο μας, εμπιστοσύνη σ’ αυτό που κάνουμε και
συναδελφικό πνεύμα.
 Η νηπιαγωγός αποτελεί την καρδιά της προσχολικής αγωγής
και της εξέλιξής της πέρα από τις όποιες κεντρικές οδηγίες,
προγράμματα, κατευθύνσεις, επιμορφώσεις, μεταρρυθμίσεις…
 Τα καταφέρνουμε ακόμη και με μέσα αδύναμα. Αυτά τα πολύ
σημαντικά που γίνονται στα νηπιαγωγεία μας χρειάζεται να τα
επικοινωνήσουμε στον κόσμο…
 Οι καιροί ‘επιβάλλουν’ να ασκηθούμε στο να διακρίνουμε το
σημαντικό από το ασήμαντο στη δουλειά μας...

4. H βελτίωση των
κοινωνικών
σχέσεων των
μαθητών και
μαθητριών
νηπιαγωγείου κλειδί
στην πρόληψη της
ενδοσχολικής βίας
30 Μαΐου 2013
Μαρία Παπαδοπούλου,
Σύμβουλος Προσχολικής
Αγωγής 38ης
Περιφέρειας

6. Η ενίσχυση της προσωπικής και
κοινωνικής ανάπτυξης στα παιδιά
επιτρέπει:

7. Με την καθημερινή εμπλοκή σας στη ζωή
της τάξης έχετε όχι απλά αίσθηση, μα
γνώση σε ικανοποιητικό βαθμό της
πραγματικότητας της λ.χ. ποια παιδιά
έχουν φίλους, ποια είναι απομονωμένα ή
σχηματίζουν κλειστές ομάδες, κ.λπ..

8. Στην τάξη εκτός των διαπροσωπικών
σχέσεων που αναπτύσσονται
ανάμεσα σε σας και τα νήπια
δημιουργείται και κι ένα πλέγμα
κοινωνικών σχέσεων ανάμεσα στα
παιδιά (διαμαθητικές σχέσεις).
Σ’ αυτές τις σχέσεις οι μετέχοντες
αλληλοεπηρεάζονται, οι μεν
καθορίζουν την συμπεριφορά των δε.

9. Στην τάξη σας όπως και σε άλλες
τυπικές ομάδες παρουσιάζονται
άτυπες ομάδες από μέλη με
καλές διαπροσωπικές σχέσεις ή
με κοινωνικές ή άλλες
ομοιότητες. Οι άτυπες αυτές
ομάδες σχηματίζονται εκούσια
και αυθόρμητα, επιδιώκουν
ορισμένους κοινούς σκοπούς ο
κανονισμός δε λειτουργίας τους
είναι άτυπος, καθορισμένος από
τα ίδια τα μέλη, τους μαθητές και
τις μαθήτριές σας.
Οι διαμαθητικές- διαπροσωπικές αυτές σχέσεις, στη
σχολική τάξη-ομάδα «αποτελούν την μήτρα της
κοινωνικής μάθησης και μαζί με τη θεσμοθετημένη
διδασκαλία εκτελούν το έργο της σχολικής αγωγής»
(Σπύρος Ευαγγελόπουλος, 1998).

10. Για την εγκαθίδρυση της
επικοινωνίας στο νηπιαγωγείο
δε φτάνει τα παιδιά να
αποκτήσουν φωνολογία, τη
γραμματική και το λεξιλόγιο.
Πρέπει να μάθουν να
χρησιμοποιούν τη γλώσσα σε
καταστάσεις επικοινωνίας, έτσι
ώστε αλληλεπιδρώντας να είναι
σε θέση
•να δημιουργούν κοινωνικές
σχέσεις και
•να συμμετέχουν σε διάλογους
πρέπει δηλαδή να αποκτήσουν
επικοινωνιακή επάρκεια
(Τζουριάδου, 1995).

11. Τα παιδιά για διάφορους
λόγους μεταξύ των οποίων
είναι και η κοινωνι-
κοπολιτισμική τους
προέλευση διαφέρουν ως
προς την ικανότητα να
επικοινωνήσουν (και να
συνάψουν) σχέσεις με τους
άλλους. Με τη βελτίωση όμως
των δεξιοτήτων επικοινωνίας
μπορούν να αποκτήσουν πιο
αποτελεσματικές και
ικανοποιητικές εμπειρίες
επικοινωνίας.

12. •Η μελέτη των σχέσεων ανάμεσα σ’ αυτούς που
μετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία οδηγεί
στην ανάλυση της παιδαγωγικής
αλληλεπίδρασης, δηλ. της επικοινωνίας στο
σχολείο.
•Με τον όρο δε επικοινωνία περιγράφεται η
μεταφορά μηνυμάτων από ένα υποκείμενο σε
άλλο, με οποιοδήποτε τρόπο.
•Η επικοινωνία είναι λεκτική ή μη (Hofstatter P.,
1978). Κάτω από τον όρο μη λεκτική
περιλαμβάνονται όλα εκείνα τα φαινόμενα της
επικοινωνίας που δεν είναι γλωσσικά. Ακόμη και
η σιωπή, η ματιά κ.λπ. είναι ένα μήνυμα.

13. Όλες οι νηπιαγωγοί με την
καθημερινή τους εμπλοκή στη ζωή
της τάξης έχουν κάποια αίσθηση της
πραγματικότητας της τάξης, λ.χ. των
παιδιών που είναι απομονωμένα ή
που σχηματίζουν κλειστές ομάδες. Οι
γνώμες που σχηματίζουν όμως όσον
αφορά τις κοινωνικές σχέσεις των
μαθητών τους, είναι αποσπασματικές,
ελλιπείς και όχι τεκμηριωμένες.
Η ελλιπής αυτή γνώμη τις οδηγεί σε
λύσεις που δεν είναι πάντα οι πλέον
κατάλληλες όσον αφορά τους
παιδαγωγικούς χειρισμούς, που δεν
βοηθούν στη βελτίωση των
κοινωνικών σχέσεων (Μπίκος,1990).

14. Αποτελέσματα ερευνών
δείχνουν ότι η διάγνωση της
δομής των κοινωνικών
σχέσεων της τάξης από την
πλευρά της νηπιαγωγού δεν
είναι χωρίς σημασία. Έτσι
στηριζόμενη στις διαπιστώσεις
της θα μπορεί να συμβάλλει
στη βελτίωση των κοινωνικών
σχέσεων και γενικότερα του
κλίματος της τάξης (Μπίκος
1999).
Sos!!!!!!!

15. Sos!!!!!!!
 Στον ψυχοπαιδαγωγικό χώρο η
μελέτη του πλέγματος των
κοινωνικών σχέσεων και
αλληλεπιδράσεων μεταξύ των
μαθητών μιας τάξης έχει πολλαπλή
σημασία.
 « Η ιδιαίτερη για κάθε μαθητή θέση
στην κοινωνική δομή της τάξεως
είναι ένας σοβαρός παράγοντας,
που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό
όχι μόνο τις επιδόσεις του σε
διάφορα μαθήματα, αλλά και στις
αξιολογικές του τοποθετήσεις και
την ψυχική του ακόμη υγεία».

16.  Ποια παιδιά καταφεύγουν στην άσκηση
προσωπικής βίας ;
 Προσωπική βία θεωρείται η σκόπιμη
φυσική και ψυχική βλάβη ενός ατόμου,
ενός ζωντανού πλάσματος ή
πράγματος από ένα ή περισσότερα
άτομα.
 Δομική βία είναι αυτή που υπάρχει
συγκαλυμμένη μέσα σε ένα κοινωνικό
σύστημα με οποιαδήποτε μορφή.

17. To ζήτημα είναι
πώς μπορεί να
συντελεστεί η
αλλαγή των
σχέσεων
αποκλεισμού και
των
συνακόλουθων
συχνά
φαινομένων βίας
με προωθήτρια
καταλύτη;;;;;;: τη
νηπιαγωγό.

18. -
Παρέμβαση
1η
& 3η
φάση
• Διερευνήθηκαν οι κοινωνικές
αλληλεπιδράσεις και σχέσεις των παιδιών
της τάξης ενός νηπιαγωγείου
• α) Κοινωνιομετρική μέθοδος (συνέντευξη)
• β) Ημίωρη παρατήρηση κατά τη διάρκεια
της πρωινής ελεύθερης απασχόλησης των
παιδιών στην αρχή και στο τέλος της
παρέμβασης.
2η
φάση
• Σχεδιασμός και υλοποίηση παρέμβασης
που στόχευε στην ανάπτυξη- βελτίωση
των σχέσεων των νηπίων με
δραστηριότητες σχετικές με τα
περιβάλλοντα προέλευσης των παιδιών

19. Παίρνοντας υπόψη μου την άποψη
ότι τα παιδιά που φοιτούν στο
νηπιαγωγείο διανύουν την
προβαθμίδα της κοινωνικότητας
που σημαίνει ότι οι ομάδες των
παιδιών που σχηματίζονται
διακρίνονται για την αστάθεια τους
και ότι μόνο βαθμιαία διακρίνονται
σταθερότεροι δεσμοί,
διασταύρωσα τα αποτελέσματα της
κοινωνιομετρικής μεθόδου με
στοιχεία που προέκυψαν από
ημίωρη συστηματική παρατήρηση
των παιδιών πριν την έναρξη της
παρέμβασης.

20. Τι παρατήρησα πριν και
στο τέλος της
παρέμβασης
•Τον αριθμό των
μηνυμάτων που έστειλαν 2
παιδιά που ήταν στο
επίκεντρο της
παρατήρησής μου στους
άλλους και στη νηπιαγωγό
κατά την ώρα των
ελεύθερων
δραστηριοτήτων στις
γωνιές. Καθώς και τον
αριθμό των μηνυμάτων
που πήραν
•Τη χωροταξική
τοποθέτηση των 2 παιδιών
•Μορφές επιθετικής
συμπεριφοράς

21. Κοινωνιόγραμμ
α Το κοινωνιόγραμμα καθιστά
δυνατή την επισήμανση των
κοινωνικών ατόμων, το
σύνολο δηλαδή των σχέσεων
που περιβάλλουν κάθε άτομο.
Αποτυπώνει τις σχέσεις σε
μια ομάδα. Για ορισμένα
άτομα οι σχέσεις αυτές είναι
πολυάριθμες, γι άλλα
λιγοστές.
Το κοινωνιόγραμμα είναι ένα
μέσο για την αποτύπωση των
σχέσεων μιας τάξης, μιας
ομάδας.

22.  Ατομικές συνεντεύξεις
(μαγνητοφώνηση)
 Ζήτησα από το κάθε παιδί να
κατονομάσει τον καλύτερο φίλο του ή
φίλη του και μετά άλλα παιδιά που τα
έχει φίλους ζητώντας σε όλες τις
περιπτώσεις να αιτιολογήσει γιατί
επιλέγει τον καθένα.
 Στη συνέχεια ζήτησα από το κάθε
παιδί να κατονομάσει τα παιδιά με τα
οποία δεν έπαιζε συνήθως και γιατί.

23. Μιχάλης
Παίζω με τον Παναγιώτη
γιατί είναι ο πιο καλύτερος φίλος
μου
με τον Κώστα Ι.
γιατί μου δίνει γαριδάκια, εκεί στο
σπίτι θα μου δώσει μια μαστίχα,
είμαστε πολύ κοντά στο σπίτι
παίζω με τη Βασούλα
γιατί είναι καλό κορίτσι
με την Άννα
κάθομαι κοντά της, την έχω.
δεν παίζω με το Γιώργο
γιατί δεν είναι καλό παιδί
και το Δημήτρη Μαρ.
γιατί με χτυπάει στην κοιλιά.
Χριστίνα Ν.
έχω φίλη την Άννα
γιατί κάνει ωραίες ζωγραφιές
τον Παναγιώτη
γιατί κάνει ωραίες ζωγραφιές
την Βασούλα γιατί είναι γλυκούτσικια
δεν έχω φίλο τον Χρήστο
γιατί κάνει συνέχεια βλακείες
τη Δήμητρα γιατί όλο ζωγραφίζεται,
ακόμη και την γλώσσα της
την Κωνσταντίνα
γιατί είναι φίλη με τη Δήμητρα
και την Ευγενία
γιατί είναι και οι τρεις φίλες
δεν κάνω παρέα με την Αλεξάνδρα και
με τον Γιώργο
γιατί παίζει με το Δημήτρη τον Μ.
δεν παίζω με το Δημήτρη τον Μ.
γιατί όλο μου τραβάει τα μαλλιά
και μια μέρα με έριξε κάτω
και τον Δημήτρη Μαρ.
γιατί κάνει παρέα με Δημήτρη τον Μ.

26. Παιχνίδια
γνωριμίας με τον
εαυτό και τον
άλλον
Ξετυλίγω το κουβάρι
Μια απειλή (νυχτώνει,
πιάνει κακοκαιρία, έρχεται ο λύκος, γίνεται
σεισμός, ακούγονται αεροπλάνα
βομβαρδιστικά, κ.λπ.).
Αγγίγματα ( πλάτη, δάχτυλα, αυτιά, κ.λπ.)
Δημιουργία ομάδων (ΕΓΩ-
περπατάμε/ΕΜΕΙΣ- κάνουμε παρεούλες με
τόσα παιδιά όσα πρόσωπα της καρτέλας)
Τυχαίος χωρισμός σε δύο
γραμμές/ομάδες που στέκονται αντικριστά.
Με παραγγέλματα της νηπιαγωγού τα
παιδιά χαιρετιούνται με διάφορους
τρόπους.

27. Σενάριο...
Μια κακιά μάγισσα θέλει να
χαλάσει το ασφαλές καταφύγιο
που έφτιαξαν τα παιδιά…
Στην αρχή με το ραβδί της το
καταφύγιο το μετέτρεψε σε
παιδικό σταθμό, μετά σε
νοσοκομείο, ύστερα σε κέντρο
διασκέδασης, μετά χώρο που
έχει πολύ ησυχία, τέλος
ζωολογικό κήπο. Όταν είδε ότι
τα παιδιά δε
στεναχωριόντουσαν καθόλου
αλλά διασκέδαζαν, σκέφτηκε να
μεταμορφώσει το καταφύγιο σε
μια χώρα όπου το κάθε παιδί θα
μιλούσε μια διαφορετική
γλώσσα. Έτσι …….

28. Ζωγραφική του
προσώπου ενός
άλλου…

30. Παιχνίδι με τις φωτογραφίες / πορτραίτα των
παιδιών

31. Μουσικό
παιχνίδι
ανταλλαγής της
φωτογραφίας
/καπέλο

32. Παιχνίδι
ανακαλύπτω
μέλη του
σώματος του
άλλου

33. Παιχνίδι «Μαντεύω
ποιος είναι»

34. Για τις ανάγκες του
προγράμματος
δημιουργήθηκε ένα
κείμενο για
κουκλοθέατρο που η
αρχή του βασίζεται στην
ιστορία ‘Η λαστιχένια
βάρκα’ του Κονσταντίν
Παουστόφσκι, από τη
συλλογή Καλοκαιριάτικες
μέρες.

35. Κουκλοθέατρο...
Γεια σας παιδιά. Προχτές τυχαία
περνούσα έξω από την τάξη σας
άκουσα ότι είχατε ένα σκύλο κοντά
σας..... Ύστερα είναι σκύλος και μ’
ένα γάβγισμα όλη η σκυλοπαρέα της
γειτονιάς θα μαζευτεί κοντά του. Είναι
τυχερός βλέπετε γιατί τα σκυλιά όπου
κι αν βρεθούν στην ξενιτιά μιλούν την
ίδια γλώσσα ενώ οι άνθρωποι….
..Είναι τυχερός ο Μουρζίκ που είναι
σκύλος και για ένα λόγο ακόμη.
Νομίζετε ότι για να ταξιδέψει του
χρειάστηκαν χρήματα; …..Θα
τρύπωσε φαντάζομαι κρυφά στο
καράβι και θα ταξίδεψε χωρίς να
πληρώσει δραχμή. Τζάμπα ήρθε
τζάμπα θα φύγει αν δεν του αρέσει
εδώ. Ενώ οι άνθρωποι….

36. Μία κούκλα κουκλοθεάτρου-γιαγιά, ένα κασετόφωνο, το
ποίημα: « Ο τρίψε μέχρι τρύπες» του Κ. Τσουκόβσκι,
στη ρωσική γλώσσα, μητέρα που μιλούσε τη ρωσική
γλώσσα.
Ελάτε να πλυθούμε, να
πιτσιλιστούμε.
Να κολυμπήσουμε, να βουτάμε,
να κάνουμε τούμπες.
Στον κάδο, στην σκάφη, στη
λεκάνη.
Στο ποτάμι, στο ρυάκι, στον
ωκεανό
και στην μπανιέρα και στο
λουτρό
παντού και πάντα παντοτινή
δόξα για το νερό.

37. Δραματοποίηση
του κρητικού
σατυρικού
ποιήματος «Ο
Κάτης και οι
ποντικοί» του 16ου
αιώνα.

40.  Το κοινωνιόγραμμα παρουσιάζει τη
δύσκολη θέση ορισμένων παιδιών
στην τάξη. Συχνά τέτοιες θέσεις
συνδέονται με προβλήματα
συμπεριφοράς των παιδιών
(Καρακατσάνης, Θ.Γ., 1983)
 Στην άσκηση προσωπικής βίας
καταφεύγουν τα παιδιά
παρακινούμενα από μια ασυνείδητη
προσπάθεια να αποδείξουν ότι
υπάρχουν, και ότι θέλουν και
μπορούν να ξεχωρίζουν...
 Συχνά δημιουργούνται κλίκες ,
σχηματισμοί που δημιουργούν
συχνά δυσμενές κλίμα…

41. http://paratiritirio.m
inedu.gov.gr/

42. Στην πρόληψη της σχολικής βίας βοηθά η
συμμετοχή σε προγράμματα Αγωγής Υγείας

43. Σύνταξη των κανόνων της
τάξης (συμβόλαιο της τάξης )

44. Συμμετοχή του 4ου
Νηπιαγωγείου
Κιλκίς στην
Παγκόσμια
Εβδομάδα Δράσης
για την Εκπαίδευση
Νηπιαγωγοί Ιωάννα
Γκίνη, Ελένη Πλιάφα,
Τριανταφυλλιά
Ταουσάνη &
Δημητρούλα Τοπάλη

45. Δράση στο πλαίσιο της
αντιμετώπισης της
ενδοσχολικής βίας με
την αξιοποίηση των
Τ.Π.Ε.
8ο
Ολοήμερο
Νηπιαγωγείο Κιλκίς,
νηπιαγωγός, Μαρία
Κλειδαρά

46. Α) Θετική διατύπωση κανόνων λ.χ. Το περπάτημα
στην τάξη προλαμβάνει τα ατυχήματα, όλοι είμαστε
εξίσου σημαντικοί, λέμε ευχαριστώ σε κάποιον που
το αξίζει, κ.λπ.
Β) Οι κανόνες είναι καλό να υπενθυμίζονται όχι μόνο
όταν παραβιάζονται
Γ) Λέμε κάτι θετικό σε κάθε παιδί στο τέλος της
σχολικής μέρας
Δ) Δίνουμε στα παιδιά ευκαιρίες παροχής βοήθειας
στον άλλο

47. Η βία μεταξύ
συνομηλίκων
συχνά έχει να
κάνει και με το
σπίτι
Είναι μια
συμπεριφορά
που έχει μάθει το
παιδί για να
λύνει
προβλήματα ή
συγκρούσεις...

48. Τα ευρήματα
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, τα κρούσματα
βίας εναντίον γυναικών έχουν αυξηθεί κατά 47% τους
τελευταίους μήνες στη χώρα, με μία στις τρεις γυναίκες
να έχει πέσει θύμα ξυλοδαρμού.
Από την Εταιρεία Μελέτης
Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας
(ΕΜΑΣ) και το Ανδρολογικό
Ινστιτούτο.
Η έρευνα καταδεικνύει σημαντική
αύξηση στα κρούσματα
ενδοοικογενειακής βίας,
σεξουαλικής και σωματικής
κακοποίησης γυναικών, που
συνδέονται άμεσα με τις
κοινωνικοοικονομικές συνθήκες
στην Ελλάδα.

49. Η πρόληψη της βίας κατά
των παιδιών είναι πολύ
στενά συνδεδεμένη με τη
γενική αποδοχή και την
τήρηση των δικαιωμάτων
των παιδιών.
Οι ενέργειες κατά της
βίας είναι ταυτόχρονα
ενέργειες για την
προάσπιση των
δικαιωμάτων των
παιδιών και του
αμοιβαίου σεβασμού
μεταξύ ενηλίκων και
παιδιών.
http://www.0-18.gr/gia-megaloys/bia-sto-scholeio
Ευχαριστώ