1. EPİSTAKSİS
Dr. İbrahim Ketenci
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Kayseri
2. Tarihçe
Attila
Hipokrat: Bası yöntemi
Ali İbn Rabban Al-Tabiri
(850)
C Michel, JL Little, W
Kiessselbach
Pilz (1869) : Carotis
Com lig
Hyde (1925): Carotis
Ext lig
Sokoloff (1974) : Angio
3. Epidemiyoloji
Erkeklerde fazla,
10 yaş altında anterior
50 yaş üstünde posterior kanama sık görülür.
Erişkinlerin % 60’ı en az bir defa epistaksis geçirir.
Ancak % 10’una tıbbi müdahale gerekir.
Hemoptizi veya hematemez ile karışabilir.
4. Burun Damarları
Burun damarları mukozanın hemen
altında kıkırdak veya kemik üzerinde
olduğu için kontraksiyon kabiliyeti azdır
Travmalardan kolayca etkilenir
Atmosferik değişiklikler direkt etkiler
İki ana arterin son ucu olup, yüksek
basınçta kan taşırlar
Arterial ve venöz anostomozlar vardır
5. A. Karotis İnterna
A. Oftalmika
(Sup orb fissürden girerken)
A. Ethmoidalis Anterior
(Etmoid sinüse fovea eth. seviyesinde girer)
A. Ethmoidalis Posterior
(Optik sinir aynı seviyede ve 1 cm posteriorda)
6. A. Karotis Eksterna
İnt. Maxiller Arter
A. Sphenopalatina
Lateral Posterior Nazal arter
Septal Posterior Nazal arter
Desendan Palatin Arter
Major Palatin arter (Uveid)
İMAX Faringeal Dalı
Fasiyal Arter
Süperior Labial Arter
Septal dal
Alar dal
7. Kanama bölgeleri
ANTERİOR EPİSTAKSİS
(% 80 – 90)
Kiesselbach Pleksusu
( Little Bölgesi )
1. Sfenopalatin arter
2. Major palatin arter
3. Anterior etmoid arter
4. Superior labial arter
Septum
8. Kanama bölgeleri
POSTERİOR EPİSTAKSİS
Woodruff Pleksusu
1. Posterior nazal arter
2. Sfenopalatin arter
3. Asendan faringeal arter
SÜPERİOR EPİSTAKSİS
1. Anterior etmoid arter
2. Posterior etmoid arter
Lateral Duvar
9. Mikroskopik Kan Dolaşımı
Küçük arterioller:
1. Doğrudan mukoza altında,
2. Müköz bezlerle birlikte,
3. Kemik-kıkırdak desteğe komşu
Konkaların kan
dolaşımı: Arteriyoller,
subepiteliyal ve beze ait
kapillerleri besler.
Sinüzoidlere ve venöz
pleksusa boşalır.
10. LOKAL SEBEPLER
Travma Enflamatuar olaylar
Parmakla kurcalama Enfeksiyonlar
MFT Allerjik rinit
Granülamatoz hast.
İyatrojenik
Tbc, sifiliz, sark, Weg
Yabancı Cisimler
Tümörler
İlaçlar vs Benign tümörler
Nazal spreyler Angiofibrom, angiom, polip,
Kokain, eroin papillom, ensef
Malign Tümörler
Yapısal bozukluklar Epid Ca, Adeno Ca, Olf.
Septal deviasyon Nöroblastom
Septal perforasyon
11. SİSTEMİK SEBEPLER
Koagülasyon Boz. Kardiovasküler Hast.
Herediter Hem Telenj
Kong ve akkiz boz
Anevrizmalar
Antikoagülan ilaçlar
Venöz basıncı artıranlar
Vit eks (A,D,C,E ve K) Kalp yetmezliği
KC hastalığı Mitral stenozu
Aort koarktasyonu
Böbrek hastalığı
Hipertansiyon
Alkol alımı
Hormonal Sebepler
Beslenme bozukluğu
Çevresel Etkenler
Isı, nem, basınç
İdyopatik
12. Etyoloji ve Yaş
Çocuk : Yabancı cisim, burun karıştırma,
(Kronik kanamaların 1/3’ü koagülasyon bozukluğu)
Erişkin : Travma, idiyopatik
Orta yaş : Tümörler
İleri yaş : Hipertansiyon
19. Koterizasyon
Kimyasal (% 25
AgNO3 , Fenol, TCA)
Termik
Elektrokoterle
Not: Mukozal enf. ve HT
olmamalı. Koterizasyon
yaygın ve karşılıklı
yapılmamalı ve konkaya
dokunmamalıdır.
20. TEDAVİ
BURUN TAMPONU
ANTERİOR TAMPON
Steril vazelinli ekstrafor veya antibiotikli
pamuk tampon arkadan öne akordion
tarzında iki tarafa da yerleştirilir.
Surgicell (ITP, Lösemi vb), İntranazal balon
veya Merocell ile de tampon yapılabilir.
Anterior tampon 24-48 saat bırakılır.
21. TEDAVİ
POSTERİOR TAMPON
Rulo gazlı beze 3 ip bağlanır. Burundan
geçirilen nelaton sondalarla çekilerek
parmak yardımıyla NF’ e yerleştirilir. 3. İp
ağız kenarına tesbit edilir.
Bilateral anterior tampon da yapılmalıdır.
Posterior tampon 72 saat bırakılır.
28. Arter Embolizasyonu
Ameliyathanede
Angiografi
A.Maksillaris interna
jelfoam veya polivinil
alkol parçacıkları ile
tıkanır.
A. Ethm. Ant ve
Post.’da kullanılmaz.
29. Endoskopik Koterizasyon
% 100 etkili
Lokal ve infilt.
Anestezi
Dekonjesyon
yapmadan
Aspiratör koter
Konka mediyalize
veya lateralize
Komp. Dikkat!
30. Arter Ligasyonu
A. Karotis Komunis A. Karotis Eksterna
1925 Hyde
1869 Pilz
Hyoid ve tiroid
Komplikasyon riski
kıkırdak arasından
yüksek girilir.
SKM ve İJV ekarte
edilir
Sup. Tiroid arterin
distali, Asendan
faringeal arterin
proksimalinden
bağlanır.
31. İ.Maksiller Arter Ligasyonu
TRANSANTRAL İNTRAORAL
Caldwell-Luc 3.molar diş hizası
Mikroskopla Temporal kas
Antrumun arka bulunur
duvarı açılır Medial mandibuler
Periost ve damarlar yüzden parsiyel
eleve edilir diseksiyon
İMA, Sfenopalatin Hook ile klips
arter ve Desendan Zor bir teknik
palatin arter
klipslenir
32. Etmoid Arter Ligasyonu
Lynch insizyonu
Anguler veni bağla
Periost altından
Ant. Lakrimal krestin
15-20 mm arkasında
A. Etmoid, onun da
10 mm arkasında P.
Etmoid arter bulunur
P Etmoid arter optik
sinire 5-7 mm!
33. Sfenopalatin A. Ligasyonu
1982 Simpson Endoskopik Yöntem
Caldwell-Luc Unsinektomi
Median pos-inf Orta konkanın
maksiller duvar arka kısmındaki
çıkarılır krista etmoidalis
Sfenopalatin arter çıkarılır
ve Vidian sinir Sfenopalatin
görülür foramen bulunur
34. DİĞER TEDAVİLER
Septoplasti, SMR
Kriyoterapi : Burun tek tarafına 20-60 sn.
Lazer :
Hemostatik madde enjeksiyonu : Yararı tartışmalı.
Aminokaproik asit.
Kanama yerinin çıkarılması : Multiple telenjiektazide
septuma graft konur.
C ve K vitaminleri : Etkisiz?
Kan transfüzyonu : Hct takibi ve yerine koyma.
(Hemofilide faktör VIII, Christmas hast.’da faktör IX eksiktir. Von
Willebrand hast.’da kapiller kontraksiyon ve pıhtılaşma bozuktur)
Plazma, taze kan, donmuş veya insan antihemofilik globülini,...
36. Kaynaklar
Byron J. Bailey, Otolaryngology. 4. ed.
Lippincott 2006.
Klotz et al. Laryngoscope Vol 112. 2002.
1577- 1582.
Umapathy et al. Rhinology 44, 2005, 305-308
Feusi et al. Rhinology 44, 2005, 300-304
M Abelkander et al. J of Lar and Otol. 2007.(e-
pub)
Moshaver et al. J Of Otol. vol 33, 2004
Burton et al. Cochrane Collaboration 2004,
Epistaxis in Children