Koah akut atak ve yaşam kalitesi

1. KOAH AKUT ATAK ve YAŞAM
KALİTESİ
Dr. Banu Salepçi

2. Akut Atak Nedir?
 2006’da yayınlanan GOLD raporunda;
“ KOAH hastalığının doğal seyrinde günlük
değişimden ziyade akut olarak gelişen ve
stabil tedaviye ek gerektiren bazal dispne
düzeyinde, öksürük ve / veya balgam
miktarında artış ile karakterize değişiklik
olması ”
olarak tanımlanmıştır.
*GOLD Executive committee. Global strategy for diagnosis, management and
prevention of COPD. NHLBI / WHO Workshop Report 2006.

3. Akut Atak Nedir ?
 Akut atak, dünyada 4. ölüm nedeni olarak
bilinen KOAH’ta hastaneye başvuru,
morbidite ve mortalitenin en önemli
sebebidir.
 Akut atak nedeniyle hastaneye sık
başvurular, hastanın yaşam kalitesinde
bozulma ve günlük aktivitelerinde azalmaya
sebep olur.
* Wedzicha JA. Acute Exacerbations of COPD. Barnes PJ, Drazen MJ, Rennard
S, Thomson NC. Asthma and COPD 2002 UK.

4. Akut Atak Semptomları
1987’de Anthonisen tarafından 3 spesifik
semptom tanımlanmış;
 Balgam miktarında artış
 Balgam pürülansı
 Nefes darlığında artış
*Anthonisen NR. Antibiotic therapy in exacerbations of COPD. Ann Intern Med
1987; 106: 196-204

5. Atak Şiddeti
Anthonisen’in tanımladığı semptomlara göre 3
tip atak şiddeti belirlenmiş;
 Tip 1 Atak: Hastada 3 major semptom da
mevcuttur
 Tip 2 Atak: Hastada 2 major semptom
mevcuttur
 Tip 3 Atak: Hastada 1 major semptom ve ek
olarak üst solunum yolu enfeksiyonu,
wheezing’de artış, öksürükte artış, taşipne,
taşikardi gibi nonspesifik semptomlar mevcuttur

6. Atak Şiddeti
Uygulanan tedavi ve klinik bulgulara göre;
 Hafif Atak: Steroid gerektirmeden sadece antibiotik ile tedavi edilen ve
solunum yetmezliği olmayan atak
 Orta Atak: Steroid tedavisi gerektiren ( Antibiotik ile veya değil ) ve
solunum yetmezliği olmayan atak
 Şiddetli Atak: Tip 1 solunum yetmezliği ( Hipoksemi var, hiperkapni
veya asidoz yok ) PaO2<60 mmHg, PaCO2<45 mmHg
 Çok Şiddetli Atak: Tip 2 solunum yetmezliği ( Hipoksemi ve hiperkapni
var, asidoz yok ) PaO2<60 mmHg, PaCO2>45 mmHg, pH>7.35
 Hayatı Tehdit Edici Atak: Tip 2 solunum yetmezliği ( Hipoksemi,
dekompanse asidoz ve hiperkapni ile birlikte ) PaO2<60 mmHg,
PaCO2>45mmHg, pH<7.35 mevcut
*Burge S. COPD exacerbations. Definitions and classifications. Eur Respir J 2003; 21: Suppl. 41,
46S-53S

7. Atak Şiddeti
Gerektirdiği tedaviye göre;
 Hafif Atak: Sadece kullanılan inhaler
bronkodilatatör miktarında artış gerektirir.
 Orta Atak: Sistemik steroid tedavisi gerektirir.
 Şiddetli Atak: Hastaneye yatış gerektirir.
*Hurst JR. Use of plasma biomarkers at exacerbation of COPD. Am J Respir
Crit Care Med 2006; 174: 867-74

8. Atak Şiddeti
 Atağın şiddeti altta yatan hastalık şiddeti ile de
ilgilidir
 Hafif KOAH’larda atak çok nadir iken orta ve şiddetli
KOAH’larda daha fazla sayıda ve daha şiddetli atak
gözlenmektedir*
.
 Benzer şiddette KOAH’lılar arasında da ataklar
açısından farklar olabilir. Sık atak geçiren ( yılda
3’ten fazla ) KOAH’lılarda daha fazla havayolu
inflamasyonu, FEV1’de daha hızlı azalma, daha kötü
yaşam kalitesi ve daha yüksek mortalite mevcuttur.
*Jones PW.Disease severity of fluticasone propionate on COPD
exacerbations. Eur Respir J 2003; 21: 68-73

9. Sık ve şiddetli akut atak
Dispnede artış ve
Yaşam kalitesinde bozulma
Siddetli KOAH

10. Akut Atakta Klinik Değerlendirme
 Semptomların değerlendirilmesi
 Fizyolojik ölçümler
 Yaşam kalitesinin değerlendirilmesi

11. Yaşam Kalitesi Nedir ?
 Hastanın içinde bulunduğu durumu kendi kültürü
ve değerler sistemi içinde algılamasıdır.
 Bu kavram içinde fiziksel ve ruhsal sağlık,
başkalarına bağımlılık düzeyi, sosyal ve ailesel
ilişkiler, kişisel inançlar, beklentiler ve günlük
yaşam şekli yer alır.
 Arzu edilen yaşam biçimi ile sürdürülen yaşam
biçimi arasındaki farkı yansıtır.

12. Sağlıkla İlişkili Yaşam Kalitesi
Sağlık Durumu: Sağlığın kişinin performansına ve günlük
yaşam aktivitelerine etkisini gösterir. Sağlıkla ilişkili yaşam
kalitesi ve fonksiyonel durumu içerir
 Sağlıkla İlişkili Yaşam Kalitesi: Hastanın kendisinin rapor
ettiği sağlık durumunu gösterir. KOAH’lı hastalarda yaşam
kalitesini bozan en önemli semptom “dispne” olup yaşam
kalitesi değerlendirmeleri bu semptoma göre yapılır.
 Fonksiyonel Durum: Kişinin günlük fiziksel, emosyonel ve
sosyal aktiviteleri yerine getirebilme yetisidir. Fonksiyonel
durum değerlendirmesi fizyolojik testler ( FEV1 ), egzersiz
testleri ( 6 dakika yürüme testi ), psikolojik ve sosyal durumu
yansıtan anketler ile yapılır.
*Curtis JR. The assesment of health status among patients with COPD. Eur Respir J 2003; Suppl.41

13. KOAH’ta Yaşam Kalitesi Niçin
Önemli ?
 KOAH’ta sık geçirilen ataklar,mevcut hava akımı
kısıtlanmasının daha fazla bozulmasına yol açarak
hastada ilerleyici dispne, egzersiz kapasitesinde azalma,
fiziksel inaktivite ve kondüsyon kaybına sebep olur. Tüm
bu parametreler hastanın yaşam kalitesini bozar.
 Bu bozulma GOLD sınıflamasına göre evre IIb KOAH’ta
(FEV1<%50) en belirgindir.

14. KOAH’ta Yaşam Kalitesi Niçin
Önemli ?
Antonelli’nin çalışmasında,
 Yaşam kalitesi açısından GOLD’a göre evre I ve IIa
arasında fark bulunmazken evre IIb’ye geçince
yaşam kalitesinde belirgin bozulma olduğu, evre IIb
ile III arasında da önemli bir fark olmadığı
 Depresyon ve uyku problemlerinin hastalığın ilk
evrelerinden itibaren var olduğu ve hastalık şiddeti ile
artış göstermediği
tespit edilmiş.
*Antonelli-Incalzi N. Do GOLD stages of COPD severity really correspond to differences in
health status? Eur Respir J 2003; 22: 444-449

15. KOAH’ta Yaşam Kalitesi Niçin
Önemli ?
 KOAH multisistemik bir hastalık olup atak sırasında
sadece dispne değil nütrisyonel yetmezliğe ve
inflamatuar sitokinlere bağlı kas yorgunluğu (özellikle
bacak yorgunluğu) da egzersiz kapasitesini
kısıtlayarak yaşam kalitesini bozar.
 Atak sıklığında artış ayrıca uyku bozuklukları,ruhsal
ve mental durum bozukluklarına da yol açarak
yaşam kalitesini bozar.

16. KOAH’ta Yaşam Kalitesi Niçin
Önemli ?
 FEV1’deki azalma hastalık şiddeti ve prognozu
hakkında bilgi vermekle birlikte akut atakta
FEV1’deki değişim minimal olup hastanın
semptomları ve yaşam kalitesi ile korele değildir.
 Son yıllarda KOAH hastalığının ciddiyetinin ve
sürvinin belirlenmesinde anketlerle ölçülen
fonksiyonel değerlendirme; yaş, FEV1 ve yürüme
testine göre daha önemli belirteç olarak kabul
edilmektedir.
 KOAH tedavisi ile kür şansı olmadığı için tedavinin
primer amacı da akut atakları önleyerek hastanın
yaşam kalitesini düzeltmek olmuştur

17. KOAH
Hava akımı kısıtlanması
Hava hapsi Akut atak
Hiperinflasyon
Dispne
Kondüsyonda azalma Azalmış egzersiz kapasitesi
İnaktivite
Yaşam kalitesinde azalma Progresyon ve
erken ölüm

18. Dispne Nedir ?
Çeşitli tanımları yapılmıştır
 Solunumun anormal ve rahatsız edici bir his olarak
algılanması veya fark edilmesi.
 Solunum işi için aşırı çaba sarf edildiğinin bilincinde
olunması.
 ATS’ye göre*
; Farklı yoğunlukta duyumlardan oluşan
ve nefes almada yaşanan sübjektif bir rahatsızlık
hali.
*American Thorasic Society. Medical Section of The American Lung Association.
Dyspnea. Mechanisms, Assesment, and Management A Consensus Statement
Am J Respir Crit Care Med. 1999; 159: 321-340

19. Dispne Nedir ?
 Sübjektif bir semptom olan dispne KOAH’ta FEV1
değeri %50’nin altına düştüğü zaman hasta
tarafından hissedilmeye başlanır ve doktora
başvurduklarında FEV1 değeri 1.5 lt’nin altındadır.
 Demografik özellikler ( yaş, cinsiyet gibi ), bireysel
farklılıklar ve sosyokültürel faktörler dispnenin
algılanmasında önemli rol oynarlar.
* Acıcan T. Güncel Bilgiler Işığında Kronik Obstrüktif akciğer Hastalığı. Ankara; Bilimsel Tıp Yayınevi 2003.

20. Dispne Gelişme Mekanizmaları
 Hiperinflasyona bağlı olarak gelişen
inspiratuar kas iş yükünde artış
 Dinamik hava yolları kompresyonu
 Akut veya kronik hipoksemiye bağlı olarak
kemoreseptörlerin stimülasyonu
 Akut atakta gelişen akut hiperkapni
*Acıcan T. Güncel Bilgiler Işığında Kronik Obstrüktif akciğer Hastalığı. Ankara; Bilimsel Tıp
Yayınevi 2003.

21. Akut atak ve Dispne
 Dipne skoru yüksek olan hastalarda bir akut atak tedavi edildikten
sonra yeni atakların gelişme oranı da daha sıktır.1
 Akut atak sırasında dispne düzeyindeki artış, mevcut hava akımı
kısıtlanmasına bağlı hiperinflasyonun daha da artması sonucu
gelişir. Bu da inspiratuar kapasitede azalmaya yol açar.
 Parker’ın çalışmasında; akut atak sırasında dispne skorları
inspiratuar kapasitede azalma ile korele bulunmuş olup atak tedavi
edildikten sonra her iki parametrede de düzelme olduğu tespit
edilmiş.2
1-Miravitlles M. Factors associated with relapse after ambulatory treatment of acute exacerbations of
chronic bronchitis. Eur Respir j 2001; 17: 928-
2-Parker CM. Physiological changes during symptom recovery from moderate exacerbations of COPD.
Eur respir J 2005; 26: 420-428

22. Dispne – Fiziksel Aktivite
 Genellikle fizyolojik ölçümlerle değerlendirilmiş olan
hastalık şiddeti ile dispne semptomu arasında
uyumsuzluk olduğu için bu semptomun ayrıca
değerlendirilmesi ihtiyacı doğmuştur.
 Dispneik hasta günlük fiziksel aktivitelerini yapmakta
zorlandığı için de dispne değerlendirilmesi fiziksel
aktiviteye göre yapılır.

23. Fiziksel Aktivite Nedir?
 Fiziksel aktivite; Günlük fonksiyonlar sırasında iskelet
kasları tarafından sağlanan ve enerji harcamasına yol
açan vücut hareketidir.
 Günlük fiziksel inaktivite hastanın dispne derecesini
yansıttığı gibi, fiziksel inaktivitenin artışı da dispnenin
şiddetlenmesine yol açar. → KOAH kısır döngü
 Fiziksel aktivite ölçümü; direkt gözlem, enerji harcaması
ölçümleri ve yaşam kalitesi anketleri ile yapılır.
* Pitta F. Quantifying physical activity in daily life with questionnaires and motion
sensors in COPD. Eur Respir J 2006;27. 1040-1055

24. Dispne Ölçüm Yöntemleri
Hiçbir fonksiyonel parametre tek başına bu
semptomu değerlendirmeye yetmez;
 Dispne Skalaları
 Egzersiz Testleri
 Yaşam Kalitesi Anketleri

25. Dispne Skalaları
 Direkt Yöntemler; Dispneyi direkt olarak
fiziksel aktivite sırasında değerlendirirler.
 İndirekt Yöntemler; Yakın geçmişte günlük
aktiviteler sırasında yaşanan dispnenin
etkilerini sorgularlar.

26. Dispneyi Ölçen Direkt Yöntemler
 Vizüel Analog Skala; Yatay veya dikey bir çizgi
üzerinde, bir ucunda hiç nefes darlığı yok, diğer
ucunda şiddetli nefes darlığı var tanımları içeren 100
mm’lik diyagram üzerinde hasta bulunduğu durumu
işaretler
 Modifiye Borg Skalası; 10 dereceli, belirli sayılara
karşılık gelen tanımlamalardan oluşur. 0= Hiç nefes
darlığı yok, 10= Hastanın daha önce hiç yaşamadığı
kadar nefes darlığı var olarak değerlendirilir

27. Dispneyi Ölçen İndirekt Yöntemler
1. Oksijen Tüketim Diyagramı ( OTD ); 100
mm’lik bir dikey çizgide 13 adet günlük aktivite
önceden belirlenmiş oksijen gereksinimlerine
göre yerleştirilmiştir. Hastadan dispne
nedeniyle durmasını gerektiren aktivitenin
düzeyini vertikal çizgi üzerinde işaretlemesi
istenir.

28. Oksijen Tüketim Diyagramı
Yokuşu hızlı çıkmak
Düz yolda hızlı yürümek
Yokuşu normal çıkmak Ağır yüklü alışveriş
Düz yolda normal yürümek
Yokuşu yavaş çıkmak Hafif yüklü alışveriş
Düz yolda yavaş yürümek
Yatak yapmak
Ayakta durmak
Banyo yapmak
Uyumak
Oturmak
0

29. Dispneyi Ölçen İndirekt Yöntemler
2. Medical Research Council (MRC) Dispne
Skalası; Düz zeminde yürürken veya
yükseğe çıkarken oluşan dispneyi
değerlendiren beş noktalı bir skaladır.
Hastalardan kendilerinde dispne oluşturan
aktivite düzeyini işaretlemeleri istenir.

30. Medical Research Council (MRC)
Dispne Skalası
 0 Derece; Nefes darlığı olmaması
 1. Derece; Yokuş çıkarken veya düz zeminde hızlı
hareket ederken nefes darlığı olması
 2. Derece; Düz zeminde nefes darlığı nedeniyle
yaşıtlarına göre daha yavaş hareket etmesi veya
durmak zorunda kalması
 3. Derece; Düz zeminde 100 m veya birkaç dakika
yürüdükten sonra durmak zorunda kalması
 4. derece; Eve bağımlı olması ve giyinmek gibi hafif
aktiviteler sırasında bile nefes darlığı olması
**Medical research Council Committee on research into chronic bronchitis. İnstructions for use of
the questionnaire on respiratory symptoms. Devon, WJ holman, 1966.

31. Dispneyi Ölçen İndirekt Yöntemler
3. Bazal Dispne İndeksi ( BDI) ; Fonksiyonel bozukluk,
efor kapasitesi ve yapılan işin boyutunu içeren üç
bölümden oluşur. Her bölüm için uygulayıcı, hastanın
dispnesini sorgulayan sorular sorar ve 0 (Ciddi dispne
var) ile 4 (etkilenme yok) arasında skorlar.
4. Geçiş Dispne İndeksi ( TDI ) ; BDI’de olduğu gibi üç
bölümden oluşur. Tedavi sonrası bazal duruma göre
dispnedeki değişikliği sorgular.
5. San Diego California Üniversitesi Nefes Darlığı
Sorgulaması ( UCSDQ ) ; Önceki hafta süresince 21
farklı aktivite sırasında yaşanan dispnenin 6 noktalı bir
skala üzerinde işaretlenmesi ile değerlendirilir.

32. Egzersiz Testleri
Hastaya egzersiz yaptırılarak dispne düzeyini
belirleyen testlerdir.
 6 dakika yürüme testi
 Mekik yürüme testi; 10 m lik bir alan çevresinde önce
yavaş yavaş yürüyerek başlanan sonra teypten
gelen sinyallerle yürüme hızı giderek arttırılarak
uygulanan bir testtir. EKG mönitorizasyonu
yapılamadığından pek tercih edilmez.
 2 dakika yürüme testi
 12 dakika yürüme testi

33. 6 Dakika Yürüme Testi
 Yaş, cins, eğitim gözetmeden kolaylıkla uygulanabilen, ucuz ve iyi
tölere edilebilen bir testtir
 Hastanın sağlık durumu ve fonksiyonel kapasitesinin düzeyini yansıtır
 30 metrelik bir koridorda hastanın 6 dakika yürümesi istenir. Yürüdüğü
mesafe ölçülür
 Şiddetli KOAH’ta zaman içinde FEV1’den bağımsız olarak progresif
azalma gösterir
 En sık olarak tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde kullanılır
 Çalışmalarda FEV1 ve BMI’ten daha iyi bir mortalite belirteci olduğu
gösterilmiştir. Bir çalışmada 100 m’den daha az yürüyen hastaların
%40’ından daha azının 1 yıl hayatta kalabildiği tespit edilmiş.*
 Son 1 ay içinde unstabil anjina veya MI geçirmiş olanlarda
kontrendikedir
* Pinto-Plata VM. The 6 min walk distance; change over time and value as apredictor of survival in severe
COPD. Eur respir J 2004;23:28-33

34. BODE İndeksi
Akut atakların etkisini değerlendirmede oldukça
duyarlı bir indekstir.
 Body mass index (B)
 Hava yolu obstrüksiyon derecesi (O)
 Dispne düzeyi (D)
 Egzersiz kapasitesi (E)
• 1- Celli BR. The body mass index, airflow obstruction, dyspnea and exercise capacity index in COPD.
New England Journal Medicine. 2004 Mar 4;350 (10): 1005-1012
• 2- Jones PW. Outcomes and markers in the assessment of COPD: Eur Respir J 2006;27:822-32
• 3- Cote CG. Predictors of mortality in COPD. Clin Chest Med 2007; 28: 515-524

35. BODE İndeksinin Hesaplanması
Değişkenler Puanlama
0 1 2 3
% FEV1 > %65 %50-64 %36-49 <%35
6 dk yürüme testi >350 m 250-349 m 150-249m <149 m
MRC dispne
skalası
0-1 2 3 4
BMI >21 <21
Her parametreye 0-3 arası değer verilerek 0-10 arası toplam indeks hesaplanır.

36. BODE İndeksine Göre Mortalite
BODE İndeks
Skor
1 yıllık mortalite 2 yıllık mortalite 52 aylık mortalite
0-2 %2 %6 %19
3-4 %2 %8 %32
4-6 %2 %14 %40
7-10 %5 %31 %80

37. Cote’nin çalışmasında;
 KOAH’lı hastalar stabil dönemde, akut atak sırasında
ve ataktan sonra 6 ayda bir FEV1, 6 dk yürüme testi,
MMRC dispne skalası, BMI ve BODE indeksi ile
değerlendirilmiş
 Sık atak geçirenlerde atak geçirmeyenlere göre
BODE indeksinde belirgin kötüleşme saptanmış
 BODE indeksi, tek başına FEV1’e göre daha duyarlı
bulunmuş.
* Cote CG. Impact of exacerbations on patient-centered outcomes. Chest 2007; 3: 696-704

38. Yaşam Kalitesi Değerlendirilmesi
 Yaşam kalitesini belirleyen günlük aktiviteler
temel (primer) ve enstrümental (sekonder)
olmak üzere iki tiptir.
 Primer aktiviteler ; yemek yeme, giyinme,
kişisel hijyen ve bir yerden bir yere gitme….
 Sekonder aktiviteler ; Yemek pişirme, alış
veriş yapma, ev işi, araç kullanma….

39. Yaşam Kalitesi Anketleri
 Hastanın kendi hissettiklerini ve hastalığın günlük
yaşamı üzerindeki etkilerini kendi görüş açısı ile
yansıtan sübjektif değerlendirme yöntemleridir.
 İlk anket 40 yıl önce Comroe*
tarafından
düzenlenmiştir. Bu anket hastanın mevcut
kardiopulmoner hastalığının günlük fiziki, duygusal,
sosyal ve mesleki aktivitelerini nasıl etkilediğini
ölçmek amacı ile tasarlanmıştır.
 Anketler genel ve hastalığa spesifik olmak üzere iki
tiptir.
* Acıcan T. Güncel Bilgiler Işığında Kronik Obstrüktif akciğer Hastalığı. Ankara; Bilimsel Tıp
Yayınevi 2003.

40. İdeal Yaşam Kalitesi Anketi Nasıl
Olmalı ?
 Güvenilir olmalı; Değişen şartlar ( farklı ortam, farklı
uygulayıcı… gibi ) altında uygulandığında aynı sonucu
verebilmelidir.
 Geçerli olmalı ; Hem klinik hem de sağlık durumu ölçümleri ile
korele olmalıdır
 Tekrar edilebilir olmalı
Sonuç olarak; Değişik derecelerde hastalığa ait bozuklukları
olan olguları birbirinden ayırabilme ve herhangi bir tedavi veya
zaman aralığı sonrası ortaya çıkan farklılıkları algılayabilme
özelliğine sahip olmalıdır.
*Curtis JR. The assesment of health status among patients with COPD.Eur Respir J 2003; 21: Suppl. 41
36S-45S

41. Genel Yaşam Kalitesi Anketleri
 Sıckness Impact Profile ( SIP )
 Medical Outcomes Study ( MOS )
 Quality of Well Being ( QWB )
 Nottingham Health Profile ( NHP )
 Short-form 36 (SF-36)

42. Hastalık Spesifik Yaşam Kalitesi
Anketleri
 Chronic Respiratory Disease Questionnaire (CRDQ)
 Saint George’s Respiratory Questionnaire (SGRQ)
 Pulmonary Functional Status and Dyspnea
Questionnaire (PFSDQ)
 Seattle Obstructive Lung Disease Questionnaire
(SOLDQ)
 The Quality of Life for Respiratory Illness Questionnaire
 The Maugeri Faundation Respiratory Failure
Questionnaire-28 (MRF-28)
 Shortness of Breath Questionnaire
 COPD Control Questionnaire ( CCQ )

43. Saint George’s Respiratory
Questionnaire ( SGRQ )
 KOAH ve diğer kronik akciğer hastalıklarında yaygın olarak kullanılan bir
ankettir.
 Türkçe dahil 35 dile çevrilmiş olup KOAH’ta etkinliği, geçerliliği ve
güvenilirliliği kanıtlanmıştır.
 Hastanın kendi kendine cevaplandırdığı semptom, aktivite ve hastalığın
günlük yaşantıya etkilerini içeren 3 ayrı kategoride değerlendirilir.
 76 soruluk bir anket olup süresi 20 dk dır. 0 (Mükemmel sağlık durumu ) -
100 ( en kötü sağlık durumu ) puan arasında skorlanır.
 ATS’nin KOAH sınıflamasında hafiften şiddetliye kadar hastaları ayırt
etmekte kullanılmıştır
 Yapılan çalışmalarda genel sağlık anketlerine göre daha sensitif olduğu
tespit edilmiş. KOAH’ta çeşitli tedavilerin etkinliklerini değerlendirmede, hasta
ve hemşire eğitim stratejilerinde kullanılmıştır.1
 Ferrer, genel populasyonda da SGRQ’u kullanarak solunum hastalarında
gözlenen bazı sorunları tespit etmiş.2
1- Curtis JR. The assessment of health status among patients with COPD. Eur Respir J 2003; 21: Suppl. 41, 36S-45S
2- Ferrer M. Interpretation of quality of life scores from the SGRQ. Eur Respir J 2002; 19: 405-413

44. Emosyonel Stres Anketleri
KOAH’ta dispne duygusu hastada anksiyete ve depresyona yol
açtığı gibi mevcut anksiyete ve depresyona bağlı olarak ta
nefes darlığı ortaya çıkabilir ve yaşam kalitesi daha da bozulur
 Hospital Anxiety and Depression Scale ( HADS ); Somatik
hastalığı olanlarda depresyon ve anksiyeteyi değerlendirir.
Yüksek skorlar daha fazla stres anlamına gelir
 The Mood Adjective Check List ( MACL ); Memnuniyet,
aktivasyon ve gerginliği değerlendirir. Yüksek skorlar daha
pozitif emosyonel durum anlamına gelir
•Engström CP. Health related quality of life in COPD:why both disease spesific and generic measures should be used.
•Eur Respir J 2001;18 : 69-76

45. KOAH Akut Atak ve Yaşam Kalitesi
 Akut atak KOAH’lı hastalarda yaşam kalitesini
belirgin olarak bozduğu için son yıllarda yapılan
çalışmalarda atak şiddeti veya tedavi etkinliğinin
belirlenmesinde fizyolojik ölçümlerden ziyade yaşam
kalitesi değerlendirmesi daha ön plana çıkmıştır

46. Terence’in çalışmasında;
 Atak şiddeti ile yaşam kalitesi ve PEF arasındaki
ilişki araştırılmış
 Daha sık atak geçiren ( yılda 3-8 atak ) hastalarda
yaşam kalitesinin daha kötü olduğu tespit edilirken
PEF’teki azalma oranı, az ve sık atak geçiren her iki
grupta da benzer bulunmuş
* Terence AR. Effect of exacerbation on quality of life in patients with COPD. Am j Crit Care
Med 1998; 157: 1418-22

47. Bourbeau ve arkadaşlarının çalışmasında;
 Orta ve ağır KOAH’lı hastalar günde iki kez 200 µg budesonid+160 µg
formoterol turbohaler ile 6 ay boyunca takip edilerek akut atakların yaşam
kalitesine etkileri yönünden değerlendirilmiş.
 Yaşam kalitesi, SGRQ, CCQ, MRC dispne skalası ve günlük yaşam
aktivitesi ( ADL ) ile değerlendirilmiş.
 Çalışma sonucunda akut atakların yaşam kalitesini belirgin olarak bozduğu
ve atağın erken tespit edilerek tedavi edilmesinin yaşam kalitesindeki
bozulmayı önleyebileceği, bu nedenle de yaşam kalitesi ölçümlerinin
KOAH’ta önemli olduğu sonucuna varılmış.
* Bourbeau J. Impact on patients’ health status following early identification of a COPD exacerbation. Eur Respir J
2007; 30: 907-913

48. Isolde Çalışması;
 İnhaler steroid ( günde iki kez 500µg fluticasone ) ile placebo
karşılaştırılarak 3 yıllık izlem sonunda atak sayısında azalma,
FEV1’deki düşme oranında azalma, yaşam kalitesinde düzelme
olup olmadığı araştırılmış.
 Yaşam kalitesi değerlendirilmesinde SGRQ anketi kullanılmış.
 FEV1’deki düşme oranı ve mortalite oranları her iki grupta
benzer bulunmuşken fluticasone kullanan grupta atak
sayısında azalma ve buna bağlı olarak ta yaşam kalitesinde
düzelme olduğu tespit edilmiş.
* Burge PS, Calverly PMA, Jones PW, Spencer S. Randomised, double blind, placebo-controlled study of
fluticasone propionate in patients with COPD. The İsolde trial. Br Med J 2000; 320: 1297-1303

49. Spencer ve arkadaşlarının çalışmasında;
 Orta ve şiddetli KOAH’lı hastalar inhaler kortikosteroid ve placebo ile
3 yıl boyunca takip edilerek atak sıklığı ve yaşam kalitesi arasındaki
ilişki değerlendirilmiş.
 Hastalar, hiç atak geçirmeyen, nadir atak geçiren ve sık atak geçiren
olmak üzere 3’e ayrılmış.
 Yaşam kalitesi SGRQ ile değerlendirilmiş.
 Çalışma sonucunda sık atak geçirenlerin yaşam kalitesinde ciddi
kötüleşme olduğu, kötü yaşam kalitesinin atak sayısında artışa yol
açtığı ve inhaler steroid alan grupta atak sıklığının azalması ile
yaşam kalitesinin daha iyi olduğu tespit edilmiş.
* Spencer S. Impact of preventing exacerbations on deterioration of health status in
COPD. Eur Respir J 2004; 23: 698-702

50. İnhaler budesonid + formoterol kombinasyonu ile
yapılan çalışmalarda da;
 Tek başına formoterol1
veya budesonide2
göre atak
sıklığında belirgin azalma
 Yaşam kalitesinde de belirgin düzelme tespit edilmiş.
1- Szafranski W. Efficacy and safety of budesonide/formoterol in the management of COPD. Eur
Respir J 2003; 21: 74-81
2- Calverly PM. Maintenance therapy with budesonide and formoterol in COPD. Eur Respir J 2003;
22: 912-919

51.  Tiotropium’un 1 yıllık takipte placeboya göre akut atakların sayısında
ve şiddetinde azalmaya yol açtığını gösteren1
, dispne ve yaşam
kalitesinde düzelme sağladığını gösteren2
çalışmalar mevcut.
 Uplift çalışmasında; tiotropium ile 4 yıllık takip sonunda FEV1
oranında yıllık azalma açısından önemli bir fark bulunmamış. Fakat
SGRQ ile yapılan yaşam kalitesi değerlendirmesinde total skorlarda
placeboya göre iyileşme, atak riskinde azalma ve ataklara bağlı
hospitalizasyonda gecikme olduğu gösterilmiş.3
1- The effect of tiotropium on exacerbations and airflow in patients with COPD. Dusser D. Eur Respir J. 2006;27: 547-55
2- İmproved health outcomes in patients with COPD during 1 yr’s treatment with tiotropium. Eur Respir J 2002;19:209-
16
3- Uplift Study. A 4 year trial of tiotropium in COPD. N Engl J Med 5 october 2008; 359:1543-54

52. Sonuç Olarak;
 Akut ataklar KOAH’ta mortalitenin en önemli sebebi olduğu gibi
hastanın yaşam kalitesinde de belirgin bozulmaya yol açarlar.
 Yaşam kalitesini bozan en önemli septom dispne olup hastanın
dispne düzeyi her zaman FEV1 ile korele olmayabilir. Bu nedenle
fizyolojik ölçümler ile birlikte yaşam kalitesi anketleri ve dispne
skalaları da akut atak değerlendirmelerinde kullanılmalıdır.
 Son yıllarda KOAH tedavilerinin başlıca amacı FEV1’deki yıllık
azalmayı önlemenin yanı sıra akut atakları önleyerek hastaların
yaşam kalitelerini de düzeltmeye yönelik olup yapılan çalışmalarda
akut atakta yaşam kalitesi değerlendirmeleri ön plana çıkmıştır.