งานนำเสนอPPTพืชตัวอย่างในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาตามโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จัดทำโดย กลุ่ม 12 ม.5 ห้อง 931 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 เสนอ ครูวิชัย ลิขิตพรรักษ์ ตำแหน่ง ครู คศ.1 สาขาชีววิทยา กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

1. ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของพืชตัวอย่างในสวน
พฤกษศาสตร์โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาตามโครงการ
อนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดาริ สมเด็จ
พระเทพฯ
งานนาเสนอนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา ว30243 ชีววิทยา 3 ภาคเรียนที่ 1 ปี
การศึกษา 2561
“ ทับทิม ”
Pomegranate

2. นักเรียนสมาชิก ประกอบด้วย
คุณครูผู้สอน
คุณครูวิชัย ลิขิตพรรักษ์
ครู คศ.1 สาขาวิชาชีววิทยา กลุ่มสาระการ
เรียนรู้วิทยาศาสตร์
นส. จิดาภา อุดมพาณิชวงศ์
เลขที่ 2
นส. วิชญาดา เลิศเพียรธรรม
เลขที่ 29
นส. อชิรญา จงสวัสดิ์พัฒนา
เลขที่ 34
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ห้อง 931 สายการเรียนวิทยาศาสตร์-คณิตศาสตร์-คุณภาพชีวิต

3. คานา
รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชาชีววิทยา(ว30243) ในระดับชั้น
มัธยมศึกษาปีที่5 โดยมีจุดประสงค์ เพื่อการศึกษาลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของ
พืชตัวอย่างในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาตามโครงการอนุรักษ์
พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดาริ สมเด็จพระเทพฯ
ทั้งนี้ในชิ้นงานนี้มีเนื้อหาประกอบด้วย ข้อมูลทั่วไปของต้นทับทิม ลักษณะ
ทางพฤกษศาสตร์ และประโยชน์ใช้สอยต่างๆที่สาคัญ
คณะผู้จัดทา

4. สารบัญ
เรื่อง หน้า
ชื่อเรียกต่างๆของทับทิม 5
ประวัติของต้นทับทิม 6-7
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของทับทิม 8-14
การปลูกและขยายพันธุ์ 15
การใช้ประโยชน์ 16
อิทธิพลความเชื่อจากจีน 17
บรรณานุกรม เอกสารหรือแหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง 18
กิตติกรรมประกาศ 19
ภาคภนวก 20-24

5. ทับทิม
(Promegranate)
ชื่อสามัญ : ทับทิม (Pomegranate)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Punica granatum L.
ชื่อวงศ์ : LYTHRACEAE
ชื่อไทย : ทับทิม
ชื่อท้องถิ่น : พิลา (หนองคาย)/ พิ
ลาขาว, มะก่องแก้ว (น่าน)/ มะเก๊าะ
(เหนือ)

6. ถิ่นกำเนิด
01
02
ถิ่นกาเนิดอยู่บริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของยุโรป
ไปจนถึงแถบเทือกเขาหิมาลัยและตะวันออกของ
ประเทศอิหร่าน ทางตอนใต้ของอัฟกานิสถาน
พันธุ์ทับทิมเก่าแก่ที่มีการปลูกทับทิมในประเทศไทย
ในระยะแรกนั้น คือ พันธุ์บางปลาสร้อย ที่มีแหล่ง
ปลูกมากใน แถบภาคใต้บริเวณอาเภอหัวหิน จังหวัด
ประจวบคีรีขันธ์ และจังหวัดใกล้เคียง แล้วค่อยแพร่
ไปสู่จังหวัดอื่นๆ

7. บริเวณที่พบ
01
02
ทับทิมชอบอากาศหนาวเย็นและอยู่บนพื้นที่สูงกว่า
ระดับน้าทะเลอย่างน้อย 300 เมตร ยิ่งอากาศหนาว
เนื้อทับทิมจะมีสีแดงเข้มมากขึ้น
แต่ในปัจจุบันพบว่ามีการปลูกทับทิมกระจายในทั่ว
ทุกภูมิภาคเจริญได้ดีในพื้นที่ดินร่วนปนทราย
นิยมปลูกที่ประเทศอินเดียและประเทศจีน

8. ส่วนประกอบโดยรวม

9. ลักษณะของราก
• รากทับทิมตามธรรมชาติที่ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดจะมีระบบรากแก้ว
และรากฝอย หากขยายพันธุ์ด้วยการตอนจะมีเพียงระบบรากฝอย
หมายเหตุ:ไม่พบข้อมูลรูปภาพรากทับทิม

10. ลักษณะของลาต้น
• เป็นไม้พุ่ม สูง 1-5 เมตร แตกกิ่งก้านโปร่งยาว
• เปลือกต้นสีเทาค่อนข้างเรียบ
• กิ่งเล็กมักเปลี่ยนรูปเป็นหนามแหลม

11. ลักษณะของใบ
• เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้าม รูปรีแกมรูปขอบขนาน
• กว้าง 1-2 ซม. ยาว 4-6 ซม.
• ปลายใบแหลม โคนใบมนแคบ แผ่นใบเรียบ
• สีเขียว ใบอ่อนสีแดง

12. ลักษณะของดอก
• ดอกทับทิมเป็นดอกสมบูรณ์เพศ ขนาดประมาณ 2-3 ซม.
• ทับทิมออกดอกเดี่ยวหรือช่อ 2-5 ดอก ตามซอกใบและปลายยอด
• กลีบดอกมี 6 กลีบ สีส้มแดง
• กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกัน ปลายเป็นแฉกแหลม 6 แฉก สีส้มแกมเหลือง
• ตรงกลางเป็นเกสรตัวเมีย 1 อัน และเกสรตัวผู้จานวนมาก ดอกสามารถ
ผสมได้ในตัวเอง และผสมข้ามดอกจากต้นเดียวกันหรือคนละต้น มีระยะ
บานประมาณ 2 วัน เกสรเพศเมียและเพศผู้ร่วงง่าย

13. ลักษณะของผล
• เป็นผลเดี่ยว รูปทรงค่อนข้างกลม ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 8-10
ซม.
• เปลือกหนาเกลี้ยง ปลายผลเป็นแฉกจากกลีบเลี้ยงของดอก
• สีเหลืองปนน้าตาล เมื่อผลแก่มีสีแดงเรื่อ
• เมล็ด จานวนมาก เนื้อหุ้มเมล็ดใสสีชมพูสด
• รสหวานอมเปรี้ยว
• หลังจากติดผลจนถึงผลแก่เต็มที่จะใช้เวลาประมาณ 4-5 เดือน

14. ลักษณะของเมล็ด
• รูปร่างเป็นเหลี่ยมมนๆมีเนื้อหุ้ม อัดแน่นเต็มผล
• มีทั้งชนิดสีแดง ชมพู และสีเหลืองซีด

15. การปลูกและขยายพันธุ์
• การเพาะเมล็ด และการตอนกิ่ง

16. การใช้ประโยชน์
• เปลือกผลแก่ ตากแห้งรักษาอาการท้องร่วง กินมากเป็นอันตรายได้ หรือฝนกับ
น้าทาแก้น้ากัดเท้า
• ราก ใช้ฆ่าพยาธิตัวตืด
• น้าทับทิม(จากเนื้อหุ้มเมล็ด) ใช้ลดความดันโลหิต ร่วมกับบัวบก ลดภาวะโรค
เหงือก
• เปลือกรากนามาตากแห้งต้มน้ากินเป็นยาแก้ระดูขาว ตกเลือด
• เปลือกต้นมีแทนนินและกรดกลูโลแทนนิก (glullotannic acid) มีสรรพคุณแก้
ท้องร่วง ช่วยถ่ายพยาธิ แต่ไม่ควรกินในปริมาณมาก เพราะจะทาให้เวียน
ศีรษะ คลื่นไส้และใจสั่น

17. การใช้ประโยชน์
• เปลือกผลสดๆ มาต้มกับน้า 1 แก้ว ใส่เกลือเล็กน้อย ใช้อมกลั้วคอตอนเช้าและ
ก่อนนอน ช่วยแก้ปวดฟัน เหงือกบวม และเจ็บคอ หรือบดเป็นผงต้มน้าดื่มแก้
ท้องเสียและบิดเรื้อรัง หรือผสมกับน้ามันพืชใช้ทาแผลไฟไหม้น้าร้อนลวก หรือ
ใช้ทาแก้น้ากัดเท้า
• น้าคั้นจากเนื้อผลช่วยลดอุณหภูมิภายในร่างกาย ใช้เป็นเครื่องมือสาหรับผู้ที่
กาลังฟื้นไข้ แก้อาการคลื่นเหียนอาเจียน ช่วยบารุงสายตา หัวใจ ไต และ
ลดความดันโลหิต ดื่มหลังอาหาร ช่วยบรรเทาอาการท้องอืดเฟ้ อได้
• เมล็ด บดให้ละเอียดกินแก้ปวดท้องเนื่องจากโรคกระเพาะ

18. อิทธิพลความเชื่อจากจีน
• ต้นทับทิมถูกจัดให้เป็นไม้มงคลอันดับที่ 2 รองจากต้นท้อ
• "ทับทิม" เป็นไม้เก่าแก่ของจีน ชาวจีนเชื่อว่าทับทิมเป็นเครื่องหมายแห่ง
ความอุดมสมบูรณ์และการมีลูกหลานมากมาย โดยยืดถือจากผลของทับทิมมี
เมล็ดมากมายมาเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์อย่างมากมายนั่นเอง
ชาวจีนจึงนิยมให้ทับทิมเป็นของขวัญวันแต่งงาน เพื่อเป็นการอวยพรให้คู่
บ่าวสาวมีลูกมากๆ ไว้สืบตระกูล
• ชาวจีนยังถือว่าใบและกิ่งทับทิมมีอานาจไล่ผีได้ เช่นเดียวกับกิ่งและใบของ
ท้อ ดังนั้น เมื่อเวลาที่กลับจากงานศพก่อนจะเข้าบ้านจึงมักใช้ใบทับทิมแช่
น้า ล้างมือ ล้างหน้า เพื่อเป็นมงคล

19. บรรณานุกรม เอกสารหรือแหล่งข้อมูลที่
เกี่ยวข้อง
• goo.gl/UGbZU3
• อุดมลักษณ์ สุขอัตตะ ประภัสสร รักถาวร เมทิกา ลีบุญญานนท์ และพจมาน พิศเพียงจันทน์. 2553. สารออกฤทธิ์
ทางชีวภาพ การต้านอนุมูลอิสระ และการต้านเชื้อแบคทีเรียก่อสิวของสารสกัดจากเปลือกผลไม้. เรื่องเต็มการประชุมทาง
วิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 48 3-5 ก.พ. 2553 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ หน้า 364-373
• http://www.ocanihao.com/interest10.html
• หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ ฉบับวันเสาร์ที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2550
• https://horoscope.sanook.com/1933/
• goo.gl/MwYnBb

20. กิตติกรรมประกาศ
รายงานลักษณะทางพฤกษศาตร์ของพืชตัวอย่างในสวนพฤกษศาสตร์
โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษานี้สาเร็จลุล่วงได้ด้วยความกรุณาจากอาจารย์วิชัย ลิขิต
พรรักษ์ อาจารย์ผู้สอนที่ได้ให้ข้อมูล คาปรึกษา ข้อเสนอแนะตลอดจนแก้ไข
ข้อบกพร่องต่างๆมาโดยตลอด ผู้ศึกษาจึงขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูง
สุดท้ายนี้ขอขอบใจสมาชิกในกลุ่มทุกคนที่ให้ความร่วมมือ ร่วมแรง ร่วม
ใจ ช่วยกันผ่านปัญหาต่างๆ ให้ข้อเสนอแนะ ให้คาแนะนา จนทาให้ผลงาน
สาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี
คณะผู้จัดทา

21. ภาคผนวก
• การเลือกพืชตัวอย่างในการทา Herbarium

22. • การเลือกเก็บตัวอย่างส่วนประกอบของ
พืช
• การเก็บรักษาตัวอย่างพืช

23. • การส่งตรวจครั้งที่ 1
• การส่งตรวจครั้งที่ 2

24. • การจัดทาเล่มรายงานลักษณะทาง
พฤกษศาสตร์ของพืชตัวอย่าง
• การนาพืชตัวอย่างแห้งมาจัดทาชิ้นงาน
Herbarium ของตนเอง

25. • การจัดทางานนาเสนอลักษณะทาง
พฤกษศาสตร์ของพืชตัวอย่าง