3. Historiaurrea
PALEOLITOA
OAOA
NEOLITOA METAL AROA
DENBORA LERROA
Duela
1.000.000
urte sortu
zen Historia
Duela 7.000 urte
sortu zen
sedentarioak bihurtu
ziren arte
Gizakia agertu zen
Duela 6.000
urte sortu zen
Metalaren
aurkikuntza hasi zen
4. PALEOLITOA
Paleolitoa Historiaurreko lehen etapa da, eta luzeena. Iberiar penintsulan duela
1.000.000 hasi zen, lehen gizakiak Afrikatik etorri ziren. Nomadak ziren,tribuetan bizi
ziren,20 urteko bizitza zuten eta gogorra. Gizon-emakumeak aire zabalean,
haitzuloetan eta adarrez eta animalien larruz eraikitako etxolatan bizi ziren. Harriz
eta hezurrez egindako lanabesak erabiltzen zituzten: lantzak, tranpak,
arpoiak,orratzak ori lortzeko harrien kontra jotzen zuten.Lehendabiziko artistak
animaliak eta eskuak margotzen zituzten hormatan, animalien lumak erabiltzen zuten
pintzelak egiteko.Mineralekin eta animalien gantzekin margotzen zuten. Emakumeen
eskulturei venusa esaten zaie.
ARPOIAK
5. Duela milioi bat urte
iberiar penintsulan hasi
zen.
3 etapatan
banatzen da.
Behe
paleolitoa.
Erdi
paleolitoa.
goi
paleolitoa.
Paleolitoa
6. NEOLITOA
Neolitoa harri berriaren garaia izan zen: harri leunduaren garaia… izozte aldiak
amaitu eta eguraldia epeltzen hasi zen, paisaia ere aldatu egin zen, orduan,
bizilekua ibaiertzetan kokatzen hasi ziren. Animalia batzuen heztea lortu zuten,
abeltzaintzaren lehen urratsak emanez. Beraientzako sinesmenak oso
garrantzitsuak ziren.
7. Duela 7.000 urte hasi zen
iberiar penintsulan.
Herrixken
sorrera
Lehenbiziko
artisauak
Abeltzaintza
eta
nekazaritza
Neolito
pintura
Gizakiak konturatu
ziren fruituak erortzen
baldin baziren landareak
sortzen zirela.
Abereak eta laboreak
zaintzeko
sedentarioak
bihurtu ziren, ibaien
ondoan bizi ziren
Neolitoan
lanabesak egiten
hasi ziren:Igitaia,
aitzurra...
Era bateko pinturak egiten
zituzten.Beste mota bateko
eszenak: ehiza…
irudiak oso modu
eskematikoan marrazten
zituzten eta kolore batez.
NEOLITOA
8. METAL AROA METALAREN AURKIKUNTZAREKIN HASI ZEN
MONUMENTU MEGALITIKOAK
Garai hartan bizi izan ziren pertsonek monumentuak egin zituzten.Megalito
esaten zaie eraikinei ,monumentu megalitiko.Monumentu horiek egiteko,
harritzarrak denen artean mugitzen zituzten,emborren eta soken laguntzaz.
ASMAKIZUN GARRANTZITSUENAK
Metal Aroan garrantzi andiko hiru asmakizun izan ziren:Gurpila,Bela,Goldea.
·GURPILA:Salgai astunenak leku batetik bestera gurdian eramateko.
·BELA:Itsasontziak haizearen indarraz mugitu ahal izateko.Itsasontzi
handiagoak egin zituzten,pertsona eta salgai gehiago eraman ahal
izateko.
·GOLDEA: Animaliek arrastan eramanda,lur-azalera handiagoak eta azkarrago
goldatzeko.
9. METAL AROA
Duela 6.000 urte hasi zen.
Bizitokiak Antolakuntza
Lanabesak egiteko
teknika berriak
Lanbideak
Metal asko
zeuden inguruetan
herrixkak hazi eta
hiri txikiak bihurtu
ziren.
Hiriak harresiz
inguraturik zeuden,
babestu ahal
izateko.Elkar
babesteko, buruzagi
baten inguruan
antolatzen ziren.
Hirietan beste lanbide
batzuen beharra sortu
zen. Adibidez: gerlariak
zeuden hiriak
defendatzeko, metalak,
ehunak eta zeramika
lantzen zuten
artisauak,..
Metalak suarekin urtu
eta harrizko
moldeetan botatzen
zuten. Burdina
solidatzen zenean ,
harria apurtueta
metalezko piezak
geratzen ziren.
Bizimodua