1. Pazarlama Araştırması
Ders Notları (Vize)

2. Pazarlama Araştırması
 Yöneticiler belirli zamanlarda kararlar almak
zorundadırlar ve bu kararlarla ilgili bilgiler ne kadar çoksa
risk o denli düşük olur. Bilginin doğruluğu çok önemlidir.
Artan rekabet ortamından dolayı artık şirketlerin yanlış
alınan bir karardan dönme lüksü yoktur.
 Pazarlama araştırması tüketiciyi, müşteriyi ve
kamuoyunu bilgi aracılığıyla pazarlamaya bağlayan
fonksiyondur.
 Araştırma, probleme çözüm bulmak ve fırsatları
değerlendirmek amacıyla: sistematik, düzenli, objektif,
bilimsel bilgi toplama ve analiz çabasıdır.

3. Bilgi
 Pazar fırsat ve problemlerini tanımlamak için kullanılır.
 Pazarlama performansının tanımlanmasını, gelişmesini
sağlar.
 Pazarlama performansını denetler.
 Pazarlama süreçlerinin anlaşılmasına yardımcı olur.
Pazarlama araştırmaları sistematik bir tanımlama, veri
toplama, analiz, bilgi yayma ve bilginin kullanımıdır.

4. Pazarlama Araştırması İhtiyacı
 Karar alma süreci, rekabet ve hızlı gelişimden dolayı
zaman kısıtlıdır.
 Pazarlama araştırması ilgili konuları tanımlamak için gerekli
bilgileri sağlar,
 Veri toplama sürecini yönetir,
 Sonuçları analiz eder,
 Bulgular ve uygulamarı ile koordinasyon sağlar,
 Yöneticilerin bu bilgileri kullanarak karar vermelerine
yardım eder.

5. Pazarlama
Araştırması
Müşteri Grupları
-Tüketiciler
-Çalışanlar
-Hissedarlar
-Tedarikçiler
Kontrol Edilemeyen Pazarlama
Değişkenleri
-Ekonomi
-Teknoloji
-Kanun&Düzenlemeler
-Sosyal&Kültürel Faktörler
-Politik Faktörler
Kontrol Edilebilir Pazarlama
Değişkenleri
-Fiyat
-Tutundurma
-Dağıtım
Bilgi Elde Etme Bilgi Sağlama Pazarlama Kararları
Alma
PazarlamaYöneticileri
-Pazar bölümlendirme
-Hedef pazar seçimi
-Pazarlama programları
-Performans/Kontrol
Pazarlama Araştırmasının Rolü

6. Pazarlama Araştırmasının Rolü
 Ürünleri kullanan ve satın alanlar her zaman aynı kişiler
olmayabilir. Örn: Genellikle bebek bezi alımına anne karar
verir, baba satın alır, bebek kullanır.
 Müşteri: Firmayla muhattap olan, alışverişi yapan kişidir.
 Tüketici: Bu maldan faydayı sağlayan, ürünü kullanan
kişidir.
 Kamuoyu: İçinde müşteri, tüketici ve potansiyel müşteri
adaylarının olduğu gruptur. Herkesi kapsar.

7. Pazarlama Araştırmasının 4 Temel Aşaması
vardır:
 Veri toplama
 Verileri analiz etme
 Analizleri yorumlama
 Bulgu ve yorumları ilgililerine iletme

8. Pazarlama Araştırmasının Dalları
Müşteri veya Pazar Araştırmaları
Pazarlama İletişimi ve Reklam
Araştırmaları
Pazarlama Çevresi Araştırmaları
Pazar Araştırmasının Dalları
Ürün Araştırmaları
Satış Araştırmaları Dağıtım Kanalları Araştırmaları

9. Pazarlama Araştırmasının Sınıflandırılması
Problem Belirleyici
Araştırmalar
Problem Çözücü
Araştırmalar
•Pazar potansiyeli araştırması
•Pazar payı araştırması
•Satış analizi araştırması
•İşletme trendi araştırması
•Bölümlendirme araştırması
•Ürün araştırması
•Fiyat araştırması
•Tutundurma araştırması
•Dağıtım araştırması
Bu tür araştırmalar mevcut
fakat henüz ortaya çıkmamış
problemleri tespit etme
amacıyla yapılmaktadır.
Bu tür araştırmalar belirli Pazar
problemlerini çözmek amacıyla
yapılır.

10. Pazarlama Araştırması Süreci
 Problemlerin belirlenmesi
 Probleme uygun yaklaşım geliştirilmesi
 Araştırma tasarımının belirlenmesi
 Veri toplama veya alan çalışması
 Verilerin analizi
 Raporlama ve sunum

11. Pazarlama Bilgi Sistemi
 Gerekli pazarlama bilgilerinin sistematik olarak toplanması ve
doğru kişilere doğru zamanda iletilmesini sağlayan yapıdır.
 Pazarlama Bilgileri:
 İçsel Bilgiler: Satış raporları, satış analizleri, satışla ilgili maliyet
analizleri.
 Dışsal Bilgiler: Pazar büyüklüğü ve yapısı, trendler, fırsat ve tehditler.
 Durum Bilgileri: İç ve dış bilgilerin kullanılmasıyla elde edilir.
Örneğin satış rakamları ile rakiplerin satış rakamları aynı anda ele
alınarak kararlaştırılabilir.
 Karar Bilgileri: Verilerin istatistiki ve matematiksel olarak analiz
edilmesi sonucu elde edilir.
 Tahmin Bilgileri: Elde edilen verilerden trend oluşturularak sonraki
dönemlere yönelik tahminler yaratır.
“Pazarlama araştırması, pazarlama bilgi sisteminin bir alt
sistemidir.”

12. Veri Türleri
 Birincil (Temel) Araştırma: Bir müşteri ya da işletmenin
kullanımı için özel olarak ilk elden gerçekleştirilir.
 İkincil Araştırma: Daha önce başkalarının gerçekleştirdiği
araştırma sonuçlarından oluşur.
 Kantitatif (Nicel) Araştırmalar: Sayısal verilerin ve
hesaplamaların kullanıldığı araştırmalardan oluşur.
 Kalitatif (Nitel) Araştırmalar: Tüketicilerin duygu, düşünce
ve algılamalarına ilişkin araştırmalardan oluşur.
 ToplanabilecekVeriler:
 Algılamalar
 Tutumlar
 Değerler
 İnançlar
 İhtiyaç ve istekler
Kişisel, sosyal ve psikolojik faktörler tüketici
davranışlarını etkilemektedir. Örneğin: Her gün
yayımlanan reklamlar görüyoruz, bazılarını hatırlıyoruz,
belli bir biçimde algılıyoruz, ürünler ve faydaları hakkında
fikir sahibi oluyoruz, bazı tutumlar geliştiriyoruz ve tüm
bunların sonucunda satın alma ya da almama
davranışında bulunuyoruz.

13. Pazarlama Araştırması ve Pazarlama
Stratejisi
 Pazarlama stratejisi planlardan, planlar bilgilerden oluşur.
Bilgiler ise pazarlama araştırması ile elde edilir. Dolayısıyla
pazarlama araştırması pazarlama stratejisinin bir
parçasıdır.
 Pazarlama araştırmasını kim yapar?
 İşletme içindeki pazarlama araştırması departmanı,
 Başımsız araştırma şirketi,
 Her ikisi aynı anda.
 Neden araştırma şirketleri?
 Araştırma yapacak personelin, kullanılan teknik ve araştırma
modellerinin yetersiz kalması,
 Daha kaliteli, daha ucuz, daha hızlı bilgi elde edebilme.

14. Araştırma Şirketlerinin Araştırma
Kaynakları
 Posta yoluyla anket
 Yüz yüze anket
 Telefonla anket
 Tüketici panelleri
 Omnibus araştırmaları (Paket araştırma)
 Ürün testleri
 Odak grup tartışmalar
Omnibus: Anket paketi içerisinde farklı farklı markaların
soruları bulunur.Ancak çok uzun süreli anketlerdir.
Ortalama 45 dk sürebilir ki en büyük handikapı da budur.

15. Araştırma Firması Seçimi
 Araştırma firması seçilirken dikkate alınması gerekenler,
firmanın:
 Sahip olduğu kaynaklar,
 Tecrübesi,
 Çalışma alanları,
 Çalışanların yetkinlikleri,
 Referansları,
 Çalışma sistematiği,
 Araştırma teklifidir.

16.  AraştırmaTeklifinin Değerlendirilmesi:
 Mevcut sorun/ihtiyacın doğru tanımlanması,
 Araştırmayı gerçekleştirecek ekibin yetkinlikleri, organizasyon yapısı,
çalışma maliyetleri …v.s.
 Araştırma Etiği:
 Özel hayata müdahale
 Aldatıcı hareketler
 Katılımcılara müdahale
 Araştırma firmalarının müşterilerine karşı yükümlülükleri:
 Kullanılan yöntemler ve elde edilen sonuçların tam ve net bir şekilde
açıklanması,
 Müşterinin kimliği ve elde edilen bilgilerin gizliliği,
 Rakipler üzerinde yapılacak araştırmalarda müşteri-araştırmacı
ilişkisinin gizliliğinin korunması.
Araştırma Firması Seçimi

17. Pazarlama Araştırmasının Değişen Rolü
 Araştırma şirketlerindeki değişimler,
 Yeni yöntem ve yeni yaklaşımlar,
 İnternetin araştırmalarda kullanılması,
 Yaratıcı araştırma bakış açısı,
 Sadakat kartları ve veri tabanları.
Dünyadaki sosyolojik değişimler ve küreselleşme gibi
faktörler pazarlama araştırmasının önemini arttırmıştır.
Günümüzde imkanların çoğalmasıyla beraber yaratıcı
bakış açısı, yaratıcı araştırmalar önem kazanmıştır.
(Henkel, Crunch, Mercedes örnekleri….)

18. Araştırma Projesinin Planlanması
 İş dünyasında karşılaşılan problemler:
 Satışlar, karlılık, personele ilişkin sorunlar.
 Mevcut problemlere farklı yöneticilerin farklı bakış açıları
değerlendirilmesi,
 Problemin tam ve doğru tanımlanması:
 Sistematik bir yaklaşım belirlenmeli,
 Neyi/nelerin araştırılacağı tanımlanmalı.

19. Araştırma Projesinin Planlanması
 Örneğin:Yüksek kalitede kristal cam üreten firmanın
büyümek ve karlılığını arttırmak için tasarladığı ucuz ve
düşük kaliteli serinin üretim ve dağıtım planı için yapılacak
bir pazarlama araştırmasında dikkate alması gerekenler:
 Rakip markaların gücü,
 Rakip ürünler,
 Rakiplerin karlılık düzeyleri,
 Pazarın potansiyeli,
 Yeni ürün için marka adı (Mevcut marka adıyla mı devam
edilmeli yoksa yeni bir marka mı yaratılmalı?)
 Dağıtım kanalının durumu
(Rakipler=Ülke içi üreticiler+İTHALATÇILAR (Bu demek oluyor ki ülke içi
talep karşılanmıyor.)

20. Araştırma Projesinin Planlanması
 İsviçre Saat Endüstrisi
 İsviçreliler quartz makineyi icat etmişler ancak mevcut pazarda olumsuz
etkisinin olabileceğini, quartz makineyi herkes yapabilecekken mekanik saat
parçalarının sadece kendileri tarafından üretilebileceğini düşünerek
tamamen sezgisel bir karar almışlar ve yıl içinde saat satışlarının %25
civarında düşmesine sebep olmuşlardır. Japonya ve Hong Kong’taki saat
üreticileri quartz makineyi bu sırada kullanmaya başlamışlardır. İsviçreliler
Pazar koşullarını, müşterilerinin ne istediklerini ve neye ihtiyaç duyduklarını
anlayamadıkları için zor duruma düşmüşlerdir.
 Swatch firması quartz makineli saatler üretip, mağazalar zinciri kurarak
pazara sunmuş, fiyatların düşmesini sağlayarak İsviçre saat endüstrisini
kurtarmıştır.

21. Problem Çözme Aşamaları
 Seçeneklerin belirlenmesi
 Seçeneklerden birinin tercih edilmesi
 Seçim doğrultusundaki hareket yollarının belirlenmesi
 Araştırma yapmak ya da yapmamak?
 Belirsizlikler?
 Zaman?
 Maliyet?
 Getiri?
Bazen karar verme süreci araştırma sonucunu bekleyemeyebilir!
 Karar almadaki belirsizlikler
 Yeni bir ürünün başarılı olup olmayacağı
 Reklam kampanyasının amacına ulaşıp ulaşamayacağı … gibi.

22. Muhtemel Getiri
 Verilecek kararlara ilişkin potansiyel en büyük getirilerin
tahmin edilmesidir.
 Örn: Yeni Ürün Çıkarma Kararı
Muhtemel Getiri Muhtemel Getiri
Araştırma yapmanın maliyeti=0 Araştırma yapmanın maliyeti=10000
YatırımYapma
80.000 TL
YatırımYap
-40.000 TL
YatırımYapma
80.000 TL
YatırımYapma
0.000 TL
Bu durumda ilgili firma araştırma maliyetine katlanarak 40.000 TL lik bir zarardan kurtulabilir.

23. Araştırma Planlaması
Araştırma gerekliliklerinin
tanımlanması
Ön çalışma gerekli mi? Literatür taraması
Daha önceki araştırmaları
incele
Araştırma araçlarını
tanımla
Uzmanlık gerekli mi?
Uzman ara
Nihai raporu hazırla
Saha çalışması
gerekli mi?
Pilot çalışma
gerekli mi?
Saha çalışmasında
farklı teknikler dene
Örneklemi
belirle
Saha çalışması
yap
Verileri topla ve
işle
Daha fazla bilgiye
ihtiyaç var mı?
Sadece ikincil
verileri incele
E
H
E
E E
H
E
H
H
H

24. Araştırma Planlaması
 İhtiyaç duyulan verilerin elde edilmesi
(ikincil veri toplanması):
 Eski araştırmalar,
 Sektörel yayınlar,
 Konunun bilimsel literatürü,
 Masa başı araştırmaları (internet, veri tabanı…)
 Saha çalışmaları… gibi.

25. Sınırlamalar
 Araştırma ile ilgili sınırlamalar araştırma önerisinde yer
almalıdır.Araştırma önerisinde:
 Çalışmanın nerelerde uygulandığı,
 Kimlerin araştırmaya dahil edildiği,
 Çalışmanın nerelerde kullanılabileceği,
 Araştırmanın kaynakları…
Açıkça belirtilmeli, araştırmanın sınırları çizilmelidir.

26. Zaman Planı
 Araştırmanın adımlarının ve her bir adım için gerekli
zaman dilimlerinin belirtildiği bir zaman planı
oluşturulmalıdır.
 Bu zaman planı araştırmanın tarafları tarafından
onaylanmalıdır.
 Mümkün olduğunca belirtilen plana uygun hareket
edilmelidir.

27. Zaman Planı
 Örn: X araştırması proje onayından itibaren 6 hafta içinde
tamamlanacaktır.
0 1 2 3 4 5 6 7
Teklif Onayı
Proje Hazırlık Aşaması
ProjeTasarımı ve Onaya Sunumu
VeriToplama
Analiz Süreci
Raporlama
Sunum
Hafta

28. Araştırma Projesinde Yer Alması Gerekenler
 Araştırmanın Amaçları
 Neden araştırma yapıldığı,
 Araştırmanın amacı,
 Bütçesi,
 Araştırmaya konu olan problem/sorun,
 Konuyla ilgili öneriler,
 Araştırmada kullanılan “araştırma soruları”

29. Araştırma Projesinde Yer Alması Gerekenler
 AraştırmanınYöntemi (Metodolojisi)
 Veri toplama yöntemi
 Veri analiz yöntemi
 Araştırma/Saha şirketinin seçimi
 Saha çalışması yapılacak noktaların belirlenmesi
 Odak grup tartışmasına yönelik hazırlıklar
 Katılımcıların bulunmasını organize etmek
 Oturumların yürütülmesi
 Oturumların değerlendirilmesi

30. Araştırma Projesinde Yer Alması Gerekenler
 Verilerin analizi ve yorumlanması
 Uygun analizlerin seçilmesi
 Analizlerin yapılması
 Sonuçların yorumlanması
 Bulguların açıklanması

31. Araştırma Projesinde Yer Alması Gerekenler
 Raporlama (Genel Çerçeve)
 Giriş
 Literatür taraması sonucu
 Araştırma tasarımı ve yürütülmesine ilişkin bilgiler
 Örneklemin türü, büyüklüğü ve seçim süreci hakkında bilgiler
 Araştırmanın sınırlamaları hakkında bilgiler
 Veri toplama yöntemi
 Araştırmanın gerçekleşme oranı

32. Araştırma Projesinde Yer Alması Gerekenler
 Raporlama-Analiz veYorumlar
 Verilerin sunulması
 Veriler üzerinde yapılan işlemler
 Analiz ve sonuçlarının gösterimi
 Tablo ve grafiklerin gösterimi
 Yorumlar
 Yorumların özetlenmesi ve sonuçları
 Anlamlı bulguların belirtilmesi
 Sonuç ve öneriler
 Kullanılan kaynakların gösterimi
 Raporun kontrol ve basımı

33. Araştırma Projesinde Yer Alması Gerekenler
 Sunum
 Raporun içeriğini sunum formatına getirmek
 Slaytların hazırlanması, görsel materyallerin dahil edilmesi
 Sunum hazırlığı ve provası
 Sunumun ilgililere yapılması

34. Araştırma Önerisinin Kapsamı (Özet)
 Araştırmaya konu olan sorun ya da problemin net bir
şekilde ifade edilmesi,
 Soruna ilişkin faktörler/sınırlamalar,
 Ana kütle ve örnek kütlenin belirtilmesi,
 Araştırılacak ana başlıkların sıralanması,
 Metodolojisinin belirlenmesi (Veri toplama, örneklendirme
yöntemi..)
 Toplam maliyet ve zaman planının belirtilmesi
 Araştırmacıların geçmiş tecrübelerinin sunulması
 Araştırmayı yapacak kurumun referanslarının sunulması

35. Pazarlama Araştırması Sürecinde İkincil
Veriler
 Veri-Bilgi Ayrımı
 Veri, herhangi bir konudaki düzensiz şekilde elde edilmiş
haberler, gerçekler, sayılar ve istatistikleri kapsar.
 Bilgi, bir sorunu çözmeye ya da bir planı geliştirmeye yönelik
olarak elde edilen ve işlenen verilerdir.
 Daha önce araştırılmış ve yeniden araştırılması gereksiz
olan durumlarda ikincil verilere başvurulabilir.
 Veriler güncellenmelidir çünkü bu veriler araştırmaların
yapıldığı dönem itibariyle önem kazanır.

36. Pazarlama Araştırması Sürecinde İkincil
Veriler
İçselVeriler DışsalVeriler
•İşletme içi üretilmiş verilerdir.
•Satış verileri
•Reklam harcamaları
•Satış ekibinin raporları
•Dağıtım harcamaları
•Fiyat bilgileri
•İşletme dışı kaynaklardan elde edilen verilerdir.
•İnternet
•Veri tabanları
•Kitaplar ve periyodik yayınlar
•İndeksler
•Kataloglar
•Gazete-dergiler.

37. İstatistiki Veriler
Nüfus İstatistikleri Ekonomik İstatistikler
•Yaş
•Cinsiyet
•Medeni Durum
•Meslek
•Gelir
•Eğitim
Bu bilgiler hedef kitlemizi
Tanımamızı sağlar.
•Üretim
•İhracat
•İthalat
•Enflasyon
•İstihdam
Özellikle sektörel konulardaki üretim, ithalat, ihracat, verimlilik, istihdam konularındaki
İstatistiklere sanayi ve ticaret odaları gibi sektörel kurum ve kuruluşların yayınları ve
İnternet sitelerinden ulaşılabilir.

38. Kalitatif Pazarlama Araştırmaları
 Neden Kalitatif Araştırma?
 Kantitatif araştırmalara göre daha düşük maliyetlidir.
 Duygular, tutumlar ve motivasyon ölçümünde daha etkin
sonuçlar alınabilmektedir.
 Kantitatif araştırmalara destek olarak etkinliklerini
arttırabilmektedir.
 Tüketicinin bilinçaltına inilir ve tüketici davranışlarının gerçek
sebebi daha doğru sonuçlarla tespit edilir.
 Kantitatif veriler için yapılan araştırmalarda ikincil veri olarak
kalitatif araştırmalar kullanılır.

39. Kalitatif Araştırmaların Özellikleri
 Küçük farklılıkları kantitatif araştırmalar kadar detaylı
ortaya koymaz.
 Aynı zamanda kantitatif araştırmalarla ortaya çıkması
mümkün olmayan küçük sorunları ortaya koyar.
 Hedef kitleyi tam olarak temsil edecek örneklemeler
yapılamaz.
 Odak grup tartışmalarında baskın bir karakter bazı
konuların atlanmasına ya da diğer katılımcıların
düşüncelerinin etkilenmesine neden olabilir.
 Odak grup görüşmelerinin başarısı moderatörün
uzmanlığı ve becerisine bağlıdır.

40. Kalitatif Teknikler
 Odak Grup Görüşmeleri: Moderatör kontrolünde 6-
12 kişilik bir tartışma grubunun bir konu ya da kavramı
derinlemesine tartıştığı araştırma yöntemidir.
 Katılımcıların bir marka, konseptü fikir hakkında ne
düşündükleri ve bunun hayatlarında nasıl bir etkiye sahip
olduğu, tartışılan konu ya da kavramla ne ölçüde duygusal bağ
kurdukları öğrenilmeye çalışılır.
 Odak GrupTürleri
 Keşifsel Odak Grup
 Klinik Odak Grup
 Deneysel Odak Grup

41. Kalitatif Teknikler
 Odak grup görüşmeleri:
 Sorunu tam olarak belirlenir,
 Anket çalışmasında sorulabilecek soruları tespit edilir,
 Test etmek amacıyla hipotez üretilebilir,
 Katılımcıların bilinçaltı düzeyinde gerçek motivasyonlarının ve
duygularının anlaşılması sağlanır,
 Gerçek bir tüketiciyi tanıma olanağı sağlar,
 Ürünün kullanıldığı duygusal yapıyı anlama fırsatı verir.

42. Kalitatif Teknikler
 Odak grup görüşmelerinde:
 Katılımcılar
 6-12 kişi olmalıdır.
 Tartışılacak konu hakkında fikir beyan edebilecek durumda olmalıdırlar.
 Grubu bir araya toplamak için bir ücret veya hediye verilebilir.
 Grup, hedef kitleyi temsil etme niteliğinde olmalıdır.
 Kirli Denek
 Odak grup görüşmelerinde daha önce görüşmeye katılmamış kişilerin
seçilmesi çok önemli bir konudur.
 Daha önce görüşmeye katılmış kişiler araştırma sektöründe kirli
denek olarak adlandırılmaktadır.

43. Kalitatif Teknikler
 Odak grup görüşmelerinde:
 Moderatör
 Grupla beraber rahat çalışabilecek nitelikte biri olmalıdır.
 Tarafsız olmalıdır.
 Grubu kontrol edebilme becerisine sahip olmalıdır.
 Katılımcıların isimlerini hatırlayabilmeli ve isimleri ile ederek iletişim
kalitesini arttırabilmelidir.
 Gruptan çıkacak fikirleri dikkatle takip ederek gerektiğinde fikirler
üzerinden tartışmayı daha derinlere götürebilecek pratik zekaya sahip
olmalıdır.

44. Kalitatif Teknikler
 Odak grup görüşmelerinde:
 Hazırlıklar
 Görüşme için katılımcıların seçilmesi
 Katılımcılar moderatör tarafından seçilir. (Ya da firma sahibi)
 Tartışma akışının belirlenmesi
 Gruptaki katılımcıların profili dikkate alınmalıdır.
 Açık uçlu ve yönlendirici olmayan sorulardan oluşmalıdır.
 Moderatörün konu veya sektör hakkında bilgi sahibi olması
 Odak grup görüşmelerinde oda dizaynı
 Tek yönlü ayna
 Görüntülü ve sesli kayıt imkanı
 Projeksiyon ve yazı tahtası

45. Kalitatif Teknikler
 Odak grup görüşmelerinde:
 Katılımcıların Bilgilendirilmesi
 Tek yönlü ayna
 Sesli ve görüntülü olarak kayıt altına alındıkları
 Araştırmanın amacı
 Araştırmayı yaptıran firma
 Sonuçların hangi amaçlarla ve ne şekilde kullanılacağı
Hakkında katılımcılar kısaca bilgilendirilmelidir.
 Odak Grup Araştırma Raporu
 Araştırmanın amacı tanımlanmalı
 Araştırmanın istediği temel sorular
 Grup üyelerinin karakteristiği
 Grup üyelerinin neden ve nasıl seçildiği
 Araştırma bulguları
 Araştırmaya dair öneriler
Kısımları bulunmalıdır.

46. Kalitatif Teknikler
 Derinlemesine Mülakatlar:
 Görüşmeler birebir gerçekleştirilir.
 Her katılımcıya özel olarak zaman ayrılır.
 Katılımcı onayı ile ses kaydı yapılabilir.
 Görüşmenin yönü katılımcının cevapları doğrultusunda
şekillenir.

47. Kalitatif Teknikler
 Projektif Teknikler:
 Kökeni klinik psikolojidir.
 Bilinçaltına inmek hedeflenir.
 Kişilerin savunma mekanizmalarını aşarak derin duygu ve
düşüncelerine inmek hedeflenir.
 Sözcük Çağrışımı: Katılımcılara bir dizi kelimeler verilir ve neleri
çağrıştırdığı sorulur. Marka isimlerini, reklam kampanyası temalarını veya
sloganları belirlemek için kullanılır.
 CümleTamamlamaTesti: Yanıtlayıcılara araştırma konusunda
tamamlanmamış cümleler verilir ve tamamlanması istenir.
 Tematik Algılama (Resim)Testi: Katılımcılara önceden hazırlanmış
görseller gösterilir ve ne gördüğü sorulur.
 Çizim (Karikatür)Testi: Uzmanlar tarafından hazırlanan karikatürler
çizilir ve karikatürlerdeki baloncukların doldurulması istenir.