1. www.greekconomics.gr
Το μανιφέστο της… δημιουργίας!
May 25th, 2012 Μυρτώ Χαμπάκη
Κοιτάζω γύρω μου και όλα αυτά τα «στερεότυπα» που έμαθα σπουδάζοντας ή δουλεύοντας να ανατρέπονται μέρα με
την μέρα. Ήταν τα «οικονομικά» άλλων εποχών, των εποχών της ανάπτυξης. Ήταν τα εταιρικά βιώματα εποχών όπου οι
αγελάδες ήταν γεματούλες (ή υπέρβαρες καλύτερα!). Ήταν τα βιώματα μιας εποχής που έβρεχε λεφτά και ήταν τόσο
εύκολο να απλώσεις το χέρι και να τα μαζέψεις αρκεί να σκεφτόσουν κάτι έξυπνο.
Αυτή η εποχή όμως έχει πια παρέλθει…ζούμε σε ένα περιβάλλον που αλλάζει καθημερινά. Σε ένα περιβάλλον που
«χτίζεται» σταδιακά μέρα με τη μέρα χωρίς να μπορούμε όπως να είμαστε βέβαιοι για το που «θα κάτσει η μπίλια» στο
τέλος. Ένα περιβάλλον που απαιτεί νέες δεξιότητες επιβίωσης και νέα «συλλογική» γνώση. Σε αυτό το αναδυόμενο
περιβάλλον λοιπόν, τα μέχρι τώρα γνωστά, αποδεχτά και ευρέως εφαρμοστέα δεν έχουν πεδίο πια εφαρμογής. Βιώνουμε
μια παγκόσμια αλλαγή η οποία λόγω της «ειδικής» περίπτωσης της χώρας μας, επηρεάζει το περιβάλλον μας βίαια και
μας ανατρέπει ακόμα και τα πιο σίγουρα , ακόμα και αυτά που θεωρούσαμε δεδομένα.
Πολλά ερωτήματα με «βασανίζουν» εδώ και μέρες. Ο προβληματισμός μου έγινε ακόμα πιο έντονος μετά από μια
πραγματικά «eye – opener» διαδικτυακή συζήτηση στελεχών που προσπαθούν μαζί με κάποιο τρόπο να ενώσουν τις
«πνευματικές» τους δυνάμεις για να ονειρευτούν το μέλλον δημιουργικά. Και μόνο που υπάρχουν άνθρωποι που
σκέφτονται με αυτό τον τρόπο … αισθάνομαι ότι υπάρχει ελπίδα!
Αλλά τελικά τι είναι αυτό που μας λείπει; Τι είναι αυτό που θα αποτελούσε το καύσιμο για να βάλουμε τις μηχανές του
μυαλού μας να δουλέψουν στο full ; Πως θα ξεκολλήσουμε από αυτή την κινούμενη άμμο που λέγεται «ύφεση»; Πως
μπορούμε να αλλάξουμε το στελεχιακό μας status από «δημιουργική κατάθλιψη» σε «δημιουργική μανία»;
Εδώ που φτάσαμε σε αυτή τη χώρα, ακόμα και το όνειρο αποτελεί είδος πολυτελείας. Η μέρα που θα σταματήσουμε να
ονειρευόμαστε όμως θα είναι και η μέρα που θα παραδεχτούμε ήττα … που θα πετάξουμε τα όπλα…είναι η μέρα που
εγκαταλείψουμε μια για πάντα τον αγώνα… είναι η μέρα που θα σταματήσουμε πραγματικά να έχουμε μέλλον. Δεν μου
αρέσει η «οριακή επιβίωση». Μου αρέσει η ελπίδα, η προοπτική , η αίσθηση του «όλα μπορούν να συμβούν». Δεν μου
αρέσει αυτή η χώρα όταν μου σκοτώνει τα όνειρα. Δεν μου αρέσει αυτή η χώρα όταν μου σκοτώνει την ελπίδα. Δεν μου
αρέσει αυτή η χώρα όταν μου σκοτώνει εν τέλει και την δημιουργικότητα. Δεν θα μείνω όμως στην άρνηση. Η άρνηση
ήταν ανέκαθεν αντί – δημιουργική. Είναι απλά η διάγνωση του προβλήματος που οδηγεί σε μια μόνιμη γκρίνια που εν
τέλει οδηγεί με σταθερά βήματα στη «δημιουργική κατάθλιψη».
Εάν θεωρήσουμε ως δεδομένο ότι η διαδικασία της δημιουργίας χρειάζεται έμπνευση και εάν φυσικά παραδεχτούμε ότι
το περιβάλλον γύρω μας είναι αδύνατον να μας εμπνεύσει, τότε συνειδητοποιούμε ότι πραγματικά έχουμε σοβαρό
πρόβλημα σαν λαός. Σε τέτοιες στιγμές όμως φαίνεται η ψυχική δύναμη των ανθρώπων που πραγματικά θέλουν να
κάνουν τη διαφορά : ο άνθρωπος που ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες θα αλλάξει το περιβάλλον γύρω του προς το
καλύτερο, θα βελτιώσει το επάγγελμα του και θα αναπτύξει την επιστήμη του , αντιστέκεται και εν τέλει δημιουργεί.
Ένας άνθρωπος που μπορεί ανεξαρτήτως των συνθηκών να βρειεναλλακτικούς τρόπους έμπνευσης – εσωτερικούς –
θα προσπαθήσει, θα αγωνιστεί και θα επιτύχει (έστω και με ένα μικρό βήμα κάθε φορά) όλα αυτά που τόλμησε να
ονειρευτεί.
Δεν φτάνουν όμως μόνο τα όνειρα. Όνειρα κάνουν πολλοί. Όνειρα έχουν όλοι. Η ειδοποιόςδιαφορά αυτού που
ονειρεύεται απλά και αόριστα με αυτόν που οραματίζεται, είναι η δράση. Το όνειρο είναι μόνο η αρχή. Η καλή

2. πρόθεση, αν θέλετε. Η δράση θα φέρει την ολοκλήρωση στη δημιουργία. Και η δράση , εκείνη η διαδικασία της
μετατροπής του ονείρου σε έργο, δεν είναι εύκολη – ποτέ δεν ήταν. Υπό τις παρούσες συνθήκες όμως είναι ακόμα πιο
δύσκολη και επίπονη και απαιτεί τεράστια αποθέματα υπομονής και επιμονής. Η δημιουργία είναι «δήλωση» , μια
δήλωση δυνατή και ουσιώδης. Είναι μια απάντηση στη μιζέρια, την κατήφεια και την εγκατάλειψη…είναι μια δήλωση
«ζωής». Είναι νοοτροπία. Είναι πεποίθηση. Είναι τρόπος ζωής.
Οι καιροί στους οποίους ζούμε, είναι καιροί που απαιτούν δύναμη. Δεν ξέρω πόση «αθωότητα» έχει μείνει μέσα στον
καθένα μας με όλα όσα έχουμε δει και έχουμε βιώσει , δεν ξέρω εάν ο ιδεαλισμός (έτσι όπως τον ορίζει – αν τον ορίζει –
ο καθένας μας μέσα του) ή οι ευγενείς προθέσεις , από μόνες του μπορούν να μας «σώσουν». Θα μας σώσουν μόνο εάν
λειτουργήσουν συνδυαστικά με τη ψυχική μας δύναμη και δυνατότητα αντίσταση μας σε οτιδήποτε μας υποτιμά και μας
οδηγεί στη σήψη.
Όχι άλλο κάρβουνο! Φτάνει πια…η επανάσταση είναι εξέλιξη … η επανάσταση είναι δημιουργία. Παραθέτω τον
ορισμό της «επανάστασης» έτσι όπως τον βρήκα στο διαδίκτυο «a drastic and far-reaching change in ways of thinking
and behaving». Δηλαδή η επανάσταση είναι« δραστική και εκτεταμένη αλλαγή στον τρόπο σκέψης και
συμπεριφοράς».Επαναστατικό μανιφέστο λοιπόν , το δικό μου επαναστατικό μανιφέστο:
Είμαι υπέρ :
Του υγιούς ανταγωνισμού και της ευγενούς άμιλλας
Της προσωπικής πρωτοβουλίας
Της επιχειρηματικότητας
Των ευκαιριών – δεν ξέρω εάν μπορούν να είναι ίσες αλλά τουλάχιστον ας είναι υπαρκτές
Της μόρφωσης και της ουσιαστικής εκπαίδευσης
Της ελπίδας , του οράματος , της δημιουργίας ….
Θέλω το παιδί μου να ζήσει σε μια κοινωνία με νόμους, με δομή, με συνέχεια , με μέλλον.
Θέλω το παιδί μου να νιώθει ασφάλεια …
Θέλω το παιδί μου να μην φοβάται το αύριο…Θέλω να παίρνει αυτό που δικαιωματικά του αξίζει και όχι να του το
στερεί ο κάθε βυσματίας ή το κάθε κομματόσκυλο…
Θέλω το παιδί μου να μπορεί να σπουδάσει. Να μπει αξιοκρατικά σε ένα πανεπιστήμιο που θα δουλεύει σωστά και
θα επιτυγχάνει το στόχο του και όχι να αποτελεί κομματικό φυτώριο αλλά φυτώριο πολιτισμού και αξιών…
Θέλω το παιδί μου να δουλέψει στον τομέα που θα σπουδάσει…και να αμείβεται για αυτό που παρέχει.
Θέλω το παιδί μου να έχει αξίες , αξίες μιας υγιούς κοινωνίας και όχι της αξίες της κοινωνίας του Burberry’s…
Θέλω το παιδί μου να ζήσει σε ένα υγιές περιβάλλον και να βλέπει δέντρα και λουλούδια και ζωύφια …και να μην
αναπνέει κίτρινο αέρα..
Θέλω το παιδί μου να μάθει ότι σημαντικό είναι το ΤΙ ΕΙΣΑΙ …και όχι το ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙΣ …ή το τι θα ήθελες να
δείχνεις…
Θέλω το παιδί μου να σέβεται την γνώση και να προσπαθεί να την κατακτήσει…
Θέλω το παιδί μου να γίνει σωστός άνθρωπος με όραμα και με αγάπη για τον συνάνθρωπο.
Γι αυτό αντιστέκομαι σε ΟΛΟΥΣ τους παραλογισμούς που ακούω… έτσι βρίσκω κάθε μέρα την έμπνευση και το
κουράγιο για να συνεχίσω.
Αν σεβαστούμε τη χώρα μας … αν σεβαστούμε τα παιδιά μας … αν σεβαστούμε τον εαυτό μας … αν σεβαστούμε το
μέλλον … μόνο έτσι θα υπάρξει συνέχεια , όχι με κορώνες και υλιστικούς παρτακισμούς! Ο καθένας μας μπορεί να
κάνει την διαφορά… ξεκινώντας από τον εαυτό του… αλλάζοντας τον τρόπο που σκέφτεται και τον τρόπο που ενεργεί
ως μέλος της κοινωνίας ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να «θυσιάσει» κάτι. Δεν το κάνει για τους άλλους… για
τα παιδιά του το κάνει. Για το δικό του μέλλον , για το συλλογικό μας μέλλον…
Το πρόβλημα μας δεν είναι το «μνημόνιο» ή το «αντιμνημόνιο». Το πρόβλημα είναι ότι ο καθείς διυλίζει τα πάντα μέσα
από τις δικές του «μικροκοσμικές» αντιλήψεις και τα δικά του «μικροσυμφέροντα. Αν αφήσουμε το προσωπικό
συμφέρον στην άκρη ίσως κατανοήσουμε ότι σε μια κοινωνία που ο καθένας παίρνει πραγματικά αυτό που του αξίζει ,
υπάρχει δικαιοσύνη.Αλλά για να αξίζει ο καθένας μας κάτι πρέπει πρώτα ο ίδιος να δημιουργήσει ΑΞΙΑ. Πρέπει ο
ίδιος να προσφέρει …

3. Η αξία του καθενός μας δεν είναι αυτονόητη και δυστυχώς δεν είναι ίση ή ίδια. Δεν ισοπεδώνεται η αξία και ούτε
αποτελεί κεκτημένο. Ο καθένας μας την χτίζει την αξία του …ο καθένας την διεκδικεί.. και ο καθένας την βρίσκει
μπροστά του….
Θα ήθελα να ζω σε μια κοινωνία που να μην με σκοτώνει καθημερινά από χίλιες δυο μεριές και με χίλιους δυο τρόπους,
θα ήθελα να ζω σε μια κοινωνία όπου τα ανθρωπάκια θα ήταν στο περιθώριο και όχι στο προσκήνιο, σε μια κοινωνία
που δεν σκοτώνει την πρωτοβουλία, που δεν εκθειάζει το γελοίο, που δεν αγνοεί την ποιότητα, που δεν απορρίπτει
αξίες… σε μια κοινωνία που να δεν προσπαθεί σε κάθε βήμα να με αναγκάζει να εγκαταλείψω τον αγώνα. Δεν πρόκειται
να τον εγκαταλείψω…
Σέβομαι του ανθρώπους που στο «πείσμα των καιρών» είναι αξιοπρεπείς, στέκουν στο ύψος τους και κερδίζουν απ
την δυσκολία αυτό που λέμε αυτοσεβασμό και τσαγανό. Και τέτοιος θέλω να είμαι…
Αφού δεν μπορώ εγώ να ζήσω σε αυτό τον κόσμο που οραματίζομαι, τουλάχιστον θα παλέψω να φτιάξω αυτό τον
κόσμο για το παιδί μου. Και θα κάνω τα πάντα για να μπορέσει να ζήσει σε ένα τέτοιο κόσμο…αυτό για μένα είναι
επανάσταση. Και αυτό μου δίνει έμπνευση για δημιουργία…