De zorg is een richting ingeslagen waarin mensen zich niet meer voelen passen. En veel huisartsen worstelen met vragen als:  Het moet anders, maar hoe dan? Met onze toekomstverkenning huisartsenzorg wilden wij inzichtelijk krijgen hoe artsen kijken naar huisartsenzorg. Hoe zij de huidige situatie ervaren. Hoe huisartsen de huisartsenzorg in de toekomst graag zouden zien. En hoe huisartsen aankijken tegen ontwikkelingen en hoe deze impact gaan hebben. Om bruikbare inzichten op te doen. Om aanknopingspunten te vinden om samen mee aan de slag te gaan voor de huisartsenzorg van de dag na morgen. Wij denken dat dat gelukt is. En presenteren dat graag in de visuele samenvatting die nu voor je ligt.

1. TOEKOMSTVERKENNING HUISARTSENZORG
HET ROER MOET OM!
MAAR HOE DAN?

2. 2 Het roer moet om! Maar hoe dan?
Inhoudsopgave˃
3
Inleiding
4
Onderzoek
5
Resultaten
17
Conclusie
20
Advies
25
En verder ..

3. Het roer moet om! Maar hoe dan? 3
Inleiding˃
De zorg is een richting ingeslagen waarin mensen zich niet meer voelen passen. En veel huisartsen
worstelen met vragen als: Het moet anders, maar hoe dan?
Met onze toekomstverkenning huisartsenzorg wilden wij inzichtelijk krijgen hoe artsen kijken naar
huisartsenzorg. Hoe zij de huidige situatie ervaren. Hoe huisartsen de huisartsenzorg in de toekomst graag
zouden zien. En hoe huisartsen aankijken tegen ontwikkelingen en hoe deze impact gaan hebben.
Om bruikbare inzichten op te doen. Om aanknopingspunten te vinden om samen mee aan de slag te gaan
voor de huisartsenzorg van de dag na morgen. Wij denken dat dat gelukt is. En presenteren dat graag in de
samenvatting die nu voor je ligt.

4. 4 Het roer moet om! Maar hoe dan?
Onderzoek˃
Tussen 17 en 21 juni 2019 is er een online enquête uitgezet, waarin de onderstaande vragen zijn gesteld.
64 huisartsen hebben een bijdrage geleverd door de vragenlijst compleet in te vullen.
Vragen:
q Wat is of was voor jou de reden huisarts te willen worden?
q Hoe tevreden ben je met jouw huidige situatie als huisarts?
q Hoe komt dit?
q Het is 2030. Hoe ziet voor jou huisartsenzorg er in het ideale geval uit?
q Welke obstakels voor dit ideale scenario zie jij?
q Welke drie huidige ontwikkelingen zullen in de huisartsenzorg het belangrijkst zijn?
q Hoe schat jij de impact in van de volgende ontwikkelingen?
=> 26 huidige trends en/of ontwikkelingen (bronnen o.a. Gartner, Zorg Enablers)
q Het is 2030 en voor (huis)artsen heeft zich een rampscenario afgespeeld. Wat is er gebeurd?
q Wat had je kunnen doen om dit rampscenario te voorkomen?

5. Het roer moet om! Maar hoe dan? 5
Resultaten˃
Op de volgende pagina’s presenteren we de gegeven antwoorden op visuele wijze waar mogelijk en in
cijfers waar dat past of waar dat extra inzichten geeft.
Insteek van deze toekomstverkenning was niet het vinden van uitkomsten met een mathematische precisie
van enkele cijfers achter de komma. Niet de insteek om patronen uit te drukken in een enkel getal. Het
ging ons om het zichtbaar maken van die patronen.
We hebben gezocht naar een vorm die hier recht aan doet. En we hebben die gevonden in visuele vorm.
Door de gegeven antwoorden visueel weer te geven met behulp van zogenaamde wordcloud generatoren,
waarbij antwoorden die vaker zijn gegeven meer gewicht krijgen in de afbeelding.

6. Figuur 1 – " Wat is of was voor jou de reden huisarts te willen worden?”
6 Het roer moet om! Maar hoe dan?

7. 5%
16%
25%
46%
8%
Zeer ontevreden Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden
Figuur 2 – " Hoe tevreden ben je met je werk?”
Het roer moet om! Maar hoe dan? 7

8. Figuur 3 – "Hoe tevreden ben je met je werk? En hoe komt dit?*
8 Het roer moet om! Maar hoe dan?
* : het is opmerkelijk te constateren dat er
voornamelijk dissatisfiers en pijnpunten
genoemd worden. Ook door die huisartsen
die tevreden zijn in en met hun werk

9. Figuur 4 – "Het is 2030. Hoe ziet voor jou huisartsenzorg er in het ideale geval uit? “
Het roer moet om! Maar hoe dan? 9

10. Figuur 5 – ”Welke obstakels voor het ideale scenario zie jij?
10 Het roer moet om! Maar hoe dan?

11. 0%
5%
10%
15%
20%
25%
Digitalisering
&
ICTBekostiging
ANW
E-Health
Consum
entism
e
KleinerepraktijkenSubstitutie
TijdvoorpatiëntVergrijzing
Andersorganiseren
Figuur 6 – " Welke drie huidige ontwikkelingen zullen in de huisartsenzorg het belangrijkst zijn?
Percentagehuisartsendatontwikkelingnoemde
Het roer moet om! Maar hoe dan? 11

12. Figuur 7 – ”Hoe schat jij de impact in van de volgende ontwikkelingen?”
12 Het roer moet om! Maar hoe dan?

13. Figuur 7b – Voor veel huisartsen zijn ontwikkelingen en/of de mogelijke impact hiervan nog niet duidelijk
Negatief
(20,3%)
Positief
(38,4%)
Onduidelijk
(41,3%)
Het roer moet om! Maar hoe dan? 13

14. Figuur 8 – "Het is 2030 en voor (huis)artsen heeft zich een rampscenario afgespeeld. Wat is er gebeurd?
14 Het roer moet om! Maar hoe dan?

15. Figuur 9 – " Wat had je kunnen en moeten doen om dit rampscenario te voorkomen?”
Het roer moet om! Maar hoe dan? 15

16. Figuur 10 – Samenvatting - Huisartsen zien drie scenario’s voor de toekomst
Big Fish Eats Small
Focus op kosten; race to the bottom;
verzekeraars besteden zorg regionaal en
landelijk aan of doen het zelf; landelijk
zijn er nog maar een handvol praktijken
onder regie van de 2e lijn; de huisarts in
de wijk verdwijnt
Zorg in de buurt
Focus op zorg; kleine praktijken;
scheiding zorg en randzaken; mens- en
contextgedreven; zorg is hulp;
persoonlijk; arts werkt wijkgebonden en
in wisselwerking met patiënt en andere
zorgverleners.
Doctor Alexa
Focus op technologie; zorg verhuist naar
the cloud;(ro)bots en AI nemen rollen
van de arts over; online algoritmes en
smart speakers adviseren patiënten;
Amazon en BOL nemen distributie over
SPANNING
SPANNING
SPANNING
16 Het roer moet om! Maar hoe dan?

17. Conclusie˃
Het roer moet om! Maar hoe dan? 17

18. Huisartsen vinden dat ze het mooiste vak ter wereld hebben. Ze hebben er ooit voor gekozen omdat ze
mensen en patiënten willen helpen. Ze voelen dat dat nu steeds minder kan. Ze voelen zich vastgezet in en
door het systeem. Vastgezet in en door niet passende – systeemgedreven - vormen van werken en
organiseren. Dit leidt tot regeldruk, onnodige administratie, werkdruk, stress en uitval.
Huisartsen vinden dat het roer om moet! En zien niet een toekomst met mega zorg-fabrieken of waar
technologie zorg invult als lonkend perspectief. Maar zien juist als lonkend perspectief een toekomst met
kleine huisartsenpraktijken, samenwerken. Netwerkstructuur, ondersteuning. Helpende ICT, die passend
wordt ingezet. Wat tijd en ruimte laat voor het helpen van patiënten. Persoonlijk contact en menselijke zorg.
Maar huisartsen weten nog niet hoe. Weten niet waar te beginnen. Huisartsen ‘verzuipen’ in de dagelijkse
gang van zaken. De steeds sneller veranderende regels. Verandering van wensen en toename in eisen van
patiënten en verzekeraars. Hierdoor hebben ze geen overzicht meer hoe zaken passend te organiseren. En
verliezen ze zicht op wat er in de buitenwereld speelt. Wat er op hen af en over hen heen komt. Sommige
huisartsen geven aan zelfs geïntimideerd te zijn door de ontwikkelingen. Het draagt er mede aan bij dat
huisartsen nog niet goed herkennen wanneer en hoe technologie kan helpen. En wanneer juist niet.
18 Het roer moet om! Maar hoe dan?

19. Figuur 11 – Zorg komt er zelf niet uit: ” If you only have a hammer you tend to see every problem as a nail”
Het roer moet om! Maar hoe dan? 19

20. Advies˃
20 Het roer moet om! Maar hoe dan?

21. Figuur 12 – Ander paradigma en andere manieren van organiseren nodig
“The world we have created is a product
of our thinking; it cannot be changed
without changing our thinking. If we
want to change the world we have to
change our thinking … no problem can
be solved from the same consciousness
that created it.
We must learn to see the world anew.”
Albert Einstein
Het roer moet om! Maar hoe dan? 21

22. Figuur 13 – Vormen van werken en organiseren
Context gedreven
De vraag bepaalt de werkwijze; de context van
de ander is leidend
Mensen en persoonlijk contact staan centraal.
De heersende omstandigheden en historie zijn
bekend. Tacit knowledge is leidend, expliciete
kennis helpend. Nieuwe ICT faciliteert het
persoonlijk contact en vergroot jouw
mogelijkheden en ook die van de ander.
Sturing op basis van verwachting en evaluatie.
Samen stel je doelen. Periodiek wordt
verantwoording afgelegd. Zo nodig stuur je bij.
Resultaat is leidend, effectiviteit bepalend.
Passend als mensen, de omgeving en
omstandigheden bepalend zijn of veranderen.
Onverslaanbaar als deze snel veranderen.
Systeem gedreven
Het systeem, regel of protocol bepaalt de
werkwijze aan de hand van targets.
Industriële vorm van organiseren: product
gedefinieerd of context-gericht. Doelen
stellen, plannen maken, implementeren,
uitrollen, opschalen.
Sturing op basis van planning en controle.
Expliciete kennis is leidend. Handelingen
worden vastgelegd in systemen. Zo kan
steeds beter van bovenaf worden gestuurd.
Kostenreductie is leidend, efficiency be-
palend
Passend als mensen, de omgeving en
omstandigheden herhaling mogelijk
maken. Hier passen systemen en regels die
tot herhaling uitnodigen.
22 Het roer moet om! Maar hoe dan?

23. Figuur 14 – Transformatie en passend organiseren: getransformeerde inrichting in hoofdlijnen
Op Landelijke schaal:
product-gedefinieerde vorm van organiseren
specificaties worden intern vastgesteld en goedgekeurd door de hoogste macht
ICT heeft data processing grondslag
Op regionale schaal:
context-gerichte vorm van organiseren.
activiteiten vragen deskundigheid. Deze deskundigheid staat zo centraal dat
de context waarin ze plaats vinden hooguit kan worden meegenomen
ICT heeft data processing grondslag
waar mogelijk en helpend wordt ICT op basis communicatie ingezet
Op lokale schaal:
context-gedreven vorm van organiseren
hier staan mensen centraal, zijn de heersende omstandigheden en
historie bekend. (H)erkenning dat gezondheid evolutionair ontwikkelt en
zich niet laat maken. Dat de aanpak die nodig is door de mens, diens
mogelijkheden en context gedreven wordt. Je voegt daaraan toe.
ICT heeft communicatie grondslag
OKR
OKR
Het roer moet om! Maar hoe dan? 23

24. Figuur 15 – Effecten
24 Het roer moet om! Maar hoe dan?
Lokaal passend contextgedreven:
q Huisartsen kunnen (weer) dokteren; werken vanuit de persoonlijke relatie, uitgaan van de patiënt, diens context en doen wat past:
• Meer tijd voor patiënten die dat nodig hebben. Leidt tot afname doorverwijzingen, bespaart zorgkosten.
• Sociaal contract; burgers en patiënten (h)erkennen eigen verantwoordelijkheid. Leidt tot afname consumentisme – o.a.
afname druk ANW, en onzinnige zorg – en verbetering gezondheid en invulling preventie.
q De huisartsenpraktijk wordt lokaal passend en effectief ingericht
• Verhoging effectiviteit - van zorg en praktijk - zo bereik je veel meer met minder doen
• Systeemgedreven functies worden overbodig, zijn lokaal niet nodig.
• Flexibeler vormen van werken; patiënten worden geholpen in de vorm en in de tijd die bij hen past
• Bureaucratische handelingen - administratie en controles - nemen af.
• Assistent krijgt andere – zelfstandige – rol: transformeert van datatypist naar zelfstandig zorgverlener. Leidt tot werkdrukdaling
• Substantiële besparing; door daling coördinatiekosten en niet meer doen wat niet past - bv wat patiënt zelf kan (en wil)
• Mensen krijgen energie en er ontstaat dynamiek in plaats van demotivatie
Regionaal passend systeemgedreven:
q Bundeling van activiteiten met een repeterend karakter en die specialistische expertise vragen:
• Voorkomt versnippering
• Verhoging van kwaliteit en efficiency
• Versnelling innovatie
• Helpt bij contractering verzekeraar(s)

25. Het roer moet om! Maar hoe dan? 25
En verder …˃

26. 26 Het roer moet om! Maar hoe dan?
q Herken jij de lijn ?
q Is je interesse gewekt?
q Wil jij weten hoe jij hier iets mee kan?
q En wat dat dan concreet voor jou betekent?
JA, IK HEB INTERESSE! NEEM CONTACT OP

27. En bedenk ….
If it is important to you
we will find a way
if it’s not
you’ll find an excuse
Het roer moet om! Maar hoe dan? 27
IK HEB GEEN EXCUUS! NEEM CONTACT OP