SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  113
Geschilderde emoties in de Gouden Eeuw
Tentoonstelling in het Frans Hals Museum
tot en met 15 februari 2015
Karel van Mander
Groot-schilderboek - 1604
Grondt der edel vry schilder-konst
Karel van Mander – affecten (emoties)
De natuurkundigen laten ons onderscheidenlijk de namen horen van de
dingen die affecten heten: ten eerste, en vóór alle andere de liefde.
[Verder] begeerte, vreugde, smart en toorn, kommer en droefheid die
het hart bespringen; kleinmoedigheid, vrees, moeilijk te bedwingen; en
opgeblazenheid en afgunstige haat; deze en dergelijke heten affecten …
Het zijn spiegels van de geest, boden van het hart, die genegenheid en
afgunst, standvastigheid en ontroering, zachtmoedigheid en verblijden
openbaren
Gezichten als spiegels van de ziel?
Emoties kun je die lezen of niet?
Franciscus Junius (1591-1677)
De schilder-konst der oude (1641)
Daarom moet een kunstenaar die de kijker met zijn werk wil
roeren […] eerst zelf geroerd zijn. Een geest die oprecht
aangedaan en gepassioneerd is, is de enige fontein waaruit
zulke heftige stromen van emoties vloeien dat de kijker […]
willoos meegevoerd wordt naar waar de kracht van zo een
machtige kunst hem wens te brengen
Willem Goeree (1682)
Omtrent de Passien, die door het Aangesigt en door de
beweging van het Lichaam te gelijk moeten uytgedrukt
werden, moet men eerstelijk versorgen dat die in de Tronie
wel zijn waargenomen
Overtuigen: daar gaat het om
• Het doel van iedere schilder is te overtuigen
• Overtuigend en waarachtig emoties, gevoelens verbeelden
• Gezichtsuitdrukkingen worden ondersteund door gebaren, houding
Om de menselijke dwaasheid
kun je lachen of je kunt er om huilen:
Heraclitus en Democritus
Lijden & wanhoop
Rouw & verdriet
Wellust & begeerte
Berouw, spijt
Schrik & verbazing
Woede, wraak
Plezier, vrolijkheid
Artecetera.nl | Michiel Kersten
Museumrondleidingen | Erfgoed exursies

Contenu connexe

En vedette

En vedette (20)

Het klassieke ideaal in de kunst - mythologie - Medusa, Andromeda, Perseus
Het klassieke ideaal in de kunst - mythologie - Medusa, Andromeda, PerseusHet klassieke ideaal in de kunst - mythologie - Medusa, Andromeda, Perseus
Het klassieke ideaal in de kunst - mythologie - Medusa, Andromeda, Perseus
 
Reiskoorts IV: Op zoek naar de nieuwe kunst in parijs
Reiskoorts IV: Op zoek naar de nieuwe kunst in parijsReiskoorts IV: Op zoek naar de nieuwe kunst in parijs
Reiskoorts IV: Op zoek naar de nieuwe kunst in parijs
 
Interieurs in de kunst iv - Nederland 1600-1700
Interieurs in de kunst iv - Nederland 1600-1700 Interieurs in de kunst iv - Nederland 1600-1700
Interieurs in de kunst iv - Nederland 1600-1700
 
Haarlem als bakermat van de kunst | Bijeenkomst 1 | Middeleeuwen en renaissa...
Haarlem als bakermat van de kunst |  Bijeenkomst 1 | Middeleeuwen en renaissa...Haarlem als bakermat van de kunst |  Bijeenkomst 1 | Middeleeuwen en renaissa...
Haarlem als bakermat van de kunst | Bijeenkomst 1 | Middeleeuwen en renaissa...
 
Tuin in kunst, tuin als kunst. III - 17de eeuw Nederland
Tuin in kunst, tuin als kunst. III - 17de eeuw NederlandTuin in kunst, tuin als kunst. III - 17de eeuw Nederland
Tuin in kunst, tuin als kunst. III - 17de eeuw Nederland
 
Nederlandse kunst 1850 1925 I - Haagse School - deel 2
Nederlandse kunst 1850 1925 I -  Haagse School - deel 2Nederlandse kunst 1850 1925 I -  Haagse School - deel 2
Nederlandse kunst 1850 1925 I - Haagse School - deel 2
 
Doorbraak van de moderne kunst iii impressionisme
Doorbraak van de moderne kunst iii   impressionismeDoorbraak van de moderne kunst iii   impressionisme
Doorbraak van de moderne kunst iii impressionisme
 
Interieurs in de kunst: een geschiedenis van het wonen tot 1900. Renaissance ...
Interieurs in de kunst: een geschiedenis van het wonen tot 1900. Renaissance ...Interieurs in de kunst: een geschiedenis van het wonen tot 1900. Renaissance ...
Interieurs in de kunst: een geschiedenis van het wonen tot 1900. Renaissance ...
 
Kuno Brinks en de moderne Nederlandse kopergravure
Kuno Brinks en de moderne Nederlandse kopergravureKuno Brinks en de moderne Nederlandse kopergravure
Kuno Brinks en de moderne Nederlandse kopergravure
 
Cursus Het klassieke ideaal in de kunst - Ut pictua poesis. De beeldende kun...
Cursus Het klassieke ideaal in de kunst  - Ut pictua poesis. De beeldende kun...Cursus Het klassieke ideaal in de kunst  - Ut pictua poesis. De beeldende kun...
Cursus Het klassieke ideaal in de kunst - Ut pictua poesis. De beeldende kun...
 
Het klassieke ideaal in de kunst - bijeenkomst VI
Het klassieke ideaal in de kunst - bijeenkomst VIHet klassieke ideaal in de kunst - bijeenkomst VI
Het klassieke ideaal in de kunst - bijeenkomst VI
 
Rembrandt vertelt verhalen voor oud personeel ing op 17-11-2015
Rembrandt vertelt verhalen voor oud personeel ing op 17-11-2015Rembrandt vertelt verhalen voor oud personeel ing op 17-11-2015
Rembrandt vertelt verhalen voor oud personeel ing op 17-11-2015
 
Haarlem als bakermat van de kunst | landschap | bijeenkomst IV
Haarlem als bakermat van de kunst  | landschap | bijeenkomst IVHaarlem als bakermat van de kunst  | landschap | bijeenkomst IV
Haarlem als bakermat van de kunst | landschap | bijeenkomst IV
 
75 jaar Nederlandse kunst. 1850-1925. 3de bijeenkomst: Symbolisme
75 jaar Nederlandse kunst. 1850-1925. 3de bijeenkomst: Symbolisme75 jaar Nederlandse kunst. 1850-1925. 3de bijeenkomst: Symbolisme
75 jaar Nederlandse kunst. 1850-1925. 3de bijeenkomst: Symbolisme
 
Kubisme in parijs II - Montparnasse en Puteaux (section d'or)
Kubisme in parijs   II - Montparnasse en Puteaux (section d'or)Kubisme in parijs   II - Montparnasse en Puteaux (section d'or)
Kubisme in parijs II - Montparnasse en Puteaux (section d'or)
 
Frans Hals en de modernen - Presentatie door Michiel Kersten over de schilder...
Frans Hals en de modernen - Presentatie door Michiel Kersten over de schilder...Frans Hals en de modernen - Presentatie door Michiel Kersten over de schilder...
Frans Hals en de modernen - Presentatie door Michiel Kersten over de schilder...
 
75 jaar Nederlandse kunst 1850-1925. VI. modernisme Jan Sluijters en Leo Gest...
75 jaar Nederlandse kunst 1850-1925. VI. modernisme Jan Sluijters en Leo Gest...75 jaar Nederlandse kunst 1850-1925. VI. modernisme Jan Sluijters en Leo Gest...
75 jaar Nederlandse kunst 1850-1925. VI. modernisme Jan Sluijters en Leo Gest...
 
Reiskoorts Lezing III | Reizen met een beurs | De Prix de Rome
Reiskoorts Lezing III | Reizen met een beurs | De Prix de RomeReiskoorts Lezing III | Reizen met een beurs | De Prix de Rome
Reiskoorts Lezing III | Reizen met een beurs | De Prix de Rome
 
Lezing late Rembrandt - etsen en tekeningen
Lezing late Rembrandt  - etsen en tekeningenLezing late Rembrandt  - etsen en tekeningen
Lezing late Rembrandt - etsen en tekeningen
 
75 jaar Nederlandse kunst - II - Amsterdamse Impressionisten
75 jaar Nederlandse kunst  - II - Amsterdamse Impressionisten75 jaar Nederlandse kunst  - II - Amsterdamse Impressionisten
75 jaar Nederlandse kunst - II - Amsterdamse Impressionisten
 

Plus de Michiel C.C. Kersten

Plus de Michiel C.C. Kersten (20)

Paul Cézanne. Vader van de moderne kunst . Les 1 van 6 door Michiel Kersten -...
Paul Cézanne. Vader van de moderne kunst . Les 1 van 6 door Michiel Kersten -...Paul Cézanne. Vader van de moderne kunst . Les 1 van 6 door Michiel Kersten -...
Paul Cézanne. Vader van de moderne kunst . Les 1 van 6 door Michiel Kersten -...
 
De standbeelden van Coster en Frans Hals in Haarlem
De standbeelden van Coster en Frans Hals in HaarlemDe standbeelden van Coster en Frans Hals in Haarlem
De standbeelden van Coster en Frans Hals in Haarlem
 
Frans Hals, an introduction 2018
Frans Hals, an introduction 2018Frans Hals, an introduction 2018
Frans Hals, an introduction 2018
 
Humor in de gouden eeuw. Genreschilderkunst uit de Gouden Eeuw
Humor in de gouden eeuw. Genreschilderkunst uit de Gouden EeuwHumor in de gouden eeuw. Genreschilderkunst uit de Gouden Eeuw
Humor in de gouden eeuw. Genreschilderkunst uit de Gouden Eeuw
 
Regentenstukken in de Nederlandse kunst - 16de en 17de eeuw
Regentenstukken in de Nederlandse kunst - 16de en 17de eeuwRegentenstukken in de Nederlandse kunst - 16de en 17de eeuw
Regentenstukken in de Nederlandse kunst - 16de en 17de eeuw
 
Lodewijk Schelfhout en het Kubisme
Lodewijk Schelfhout en het KubismeLodewijk Schelfhout en het Kubisme
Lodewijk Schelfhout en het Kubisme
 
Feest in Parijs 1900! Montmartre en de kunsten
Feest in Parijs 1900! Montmartre en de kunstenFeest in Parijs 1900! Montmartre en de kunsten
Feest in Parijs 1900! Montmartre en de kunsten
 
Liefde als inspiratiebron iii De muze van de kunstenaar - Ernst Ludwig Kirc...
Liefde als inspiratiebron iii   De muze van de kunstenaar - Ernst Ludwig Kirc...Liefde als inspiratiebron iii   De muze van de kunstenaar - Ernst Ludwig Kirc...
Liefde als inspiratiebron iii De muze van de kunstenaar - Ernst Ludwig Kirc...
 
Naar buiten! Wandelen rond Haarlem in de Gouden Eeuw deel 2
Naar buiten! Wandelen rond Haarlem in de Gouden Eeuw   deel 2Naar buiten! Wandelen rond Haarlem in de Gouden Eeuw   deel 2
Naar buiten! Wandelen rond Haarlem in de Gouden Eeuw deel 2
 
Naar buiten! Wandelen rond Haarlem in de Gouden Eeuw deel 1
Naar buiten! Wandelen rond Haarlem in de Gouden Eeuw   deel 1Naar buiten! Wandelen rond Haarlem in de Gouden Eeuw   deel 1
Naar buiten! Wandelen rond Haarlem in de Gouden Eeuw deel 1
 
Naar buiten: Wandelen rond Haarlem en omstreken in de Gouden Eeuw
Naar buiten:  Wandelen rond Haarlem en omstreken in de Gouden EeuwNaar buiten:  Wandelen rond Haarlem en omstreken in de Gouden Eeuw
Naar buiten: Wandelen rond Haarlem en omstreken in de Gouden Eeuw
 
Frans Hals en de moderne kunst
Frans Hals en de moderne kunst Frans Hals en de moderne kunst
Frans Hals en de moderne kunst
 
De Goudse Glazen, Gouda - deel 1
De Goudse Glazen, Gouda - deel 1De Goudse Glazen, Gouda - deel 1
De Goudse Glazen, Gouda - deel 1
 
De Goudse Glazen, Gouda - deel II
De Goudse Glazen, Gouda - deel IIDe Goudse Glazen, Gouda - deel II
De Goudse Glazen, Gouda - deel II
 
Watteau, boucher, fragonard. Schilderkunst van het Ancien Régime. 1700-1800
Watteau, boucher, fragonard. Schilderkunst van het Ancien Régime. 1700-1800Watteau, boucher, fragonard. Schilderkunst van het Ancien Régime. 1700-1800
Watteau, boucher, fragonard. Schilderkunst van het Ancien Régime. 1700-1800
 
Feesten in parijs 1900. Kunstenaars en het uitgaansleven in Parijs (Montmartr...
Feesten in parijs 1900. Kunstenaars en het uitgaansleven in Parijs (Montmartr...Feesten in parijs 1900. Kunstenaars en het uitgaansleven in Parijs (Montmartr...
Feesten in parijs 1900. Kunstenaars en het uitgaansleven in Parijs (Montmartr...
 
Feesten in parijs rond 1900. Kunstenaars en het uitgaansleven (Montmartre), d...
Feesten in parijs rond 1900. Kunstenaars en het uitgaansleven (Montmartre), d...Feesten in parijs rond 1900. Kunstenaars en het uitgaansleven (Montmartre), d...
Feesten in parijs rond 1900. Kunstenaars en het uitgaansleven (Montmartre), d...
 
75 jaar Nederlandse kunst 1850-1925. V. Isaac Israels
75 jaar Nederlandse kunst 1850-1925.  V. Isaac Israels75 jaar Nederlandse kunst 1850-1925.  V. Isaac Israels
75 jaar Nederlandse kunst 1850-1925. V. Isaac Israels
 
75 jaar Nederlandse kunst. 1850-1925. IV Drie kunstenaressen
75 jaar Nederlandse kunst. 1850-1925. IV Drie kunstenaressen75 jaar Nederlandse kunst. 1850-1925. IV Drie kunstenaressen
75 jaar Nederlandse kunst. 1850-1925. IV Drie kunstenaressen
 
Nederlandse kunst 1850 1925 i Haagse School deel 1
Nederlandse kunst 1850 1925 i  Haagse School deel 1Nederlandse kunst 1850 1925 i  Haagse School deel 1
Nederlandse kunst 1850 1925 i Haagse School deel 1
 

Lezing: De verbeelding van emotie in de kunst

  • 1. Geschilderde emoties in de Gouden Eeuw
  • 2. Tentoonstelling in het Frans Hals Museum tot en met 15 februari 2015
  • 3.
  • 4. Karel van Mander Groot-schilderboek - 1604 Grondt der edel vry schilder-konst
  • 5.
  • 6. Karel van Mander – affecten (emoties) De natuurkundigen laten ons onderscheidenlijk de namen horen van de dingen die affecten heten: ten eerste, en vóór alle andere de liefde. [Verder] begeerte, vreugde, smart en toorn, kommer en droefheid die het hart bespringen; kleinmoedigheid, vrees, moeilijk te bedwingen; en opgeblazenheid en afgunstige haat; deze en dergelijke heten affecten … Het zijn spiegels van de geest, boden van het hart, die genegenheid en afgunst, standvastigheid en ontroering, zachtmoedigheid en verblijden openbaren
  • 7. Gezichten als spiegels van de ziel?
  • 8.
  • 9.
  • 10. Emoties kun je die lezen of niet?
  • 11.
  • 12. Franciscus Junius (1591-1677) De schilder-konst der oude (1641) Daarom moet een kunstenaar die de kijker met zijn werk wil roeren […] eerst zelf geroerd zijn. Een geest die oprecht aangedaan en gepassioneerd is, is de enige fontein waaruit zulke heftige stromen van emoties vloeien dat de kijker […] willoos meegevoerd wordt naar waar de kracht van zo een machtige kunst hem wens te brengen
  • 13.
  • 14. Willem Goeree (1682) Omtrent de Passien, die door het Aangesigt en door de beweging van het Lichaam te gelijk moeten uytgedrukt werden, moet men eerstelijk versorgen dat die in de Tronie wel zijn waargenomen
  • 15.
  • 16. Overtuigen: daar gaat het om • Het doel van iedere schilder is te overtuigen • Overtuigend en waarachtig emoties, gevoelens verbeelden • Gezichtsuitdrukkingen worden ondersteund door gebaren, houding
  • 17. Om de menselijke dwaasheid kun je lachen of je kunt er om huilen: Heraclitus en Democritus
  • 18.
  • 19.
  • 20.
  • 21.
  • 22.
  • 23.
  • 24.
  • 25.
  • 27.
  • 28.
  • 29.
  • 30.
  • 31.
  • 32.
  • 33.
  • 34.
  • 35.
  • 36.
  • 37.
  • 38.
  • 39.
  • 40.
  • 41.
  • 42.
  • 43.
  • 44.
  • 45.
  • 46.
  • 47.
  • 48.
  • 50.
  • 51.
  • 52.
  • 53.
  • 54.
  • 56.
  • 57.
  • 58.
  • 59.
  • 60.
  • 61.
  • 62.
  • 63.
  • 64.
  • 65.
  • 66.
  • 67.
  • 68.
  • 69.
  • 70.
  • 71.
  • 72.
  • 73.
  • 74.
  • 75.
  • 76.
  • 77.
  • 78.
  • 80.
  • 81.
  • 82.
  • 83.
  • 84.
  • 85.
  • 86.
  • 87.
  • 89.
  • 90.
  • 91.
  • 92.
  • 93.
  • 94.
  • 96.
  • 97.
  • 98.
  • 99.
  • 100.
  • 101.
  • 102.
  • 104.
  • 105.
  • 106.
  • 107.
  • 108.
  • 109.
  • 110.
  • 111.
  • 112.
  • 113. Artecetera.nl | Michiel Kersten Museumrondleidingen | Erfgoed exursies