Expoziţie virtuală a cărţilor scriitorului polonez Andrzej Stasiuk, din colecţia bibliotecii de cultură şi literatură polonă "A. Mickiewicz", cu ocazia aniversării a 55 de ani de la naştere.

1. Andrzej Stasiuk
scriitorul-călător
(55 ani de la naştere)

2. Călătorind spre Babadag
Stasiuk Andrzej. Călătorind spre Babadag
/ Andrzej Stasiuk ; trad. : Cristina Godun Bucureşti :
RAO International Publishing Company, 2007. ─ 316 p.
─ (RAO Contemporan).
“Calatorind spre Babadag” nu este, aşa cum ar
părea la prima vedere, un simplu jurnal de călătorie,
nu este un ghid turistic prin locuri mai puţin umblate,
ci chintesenţa mai multor incursiuni iniţiatice în
adâncul unui continent accesibil tuturor, şi totusi
ignorat cu desăvarşire, căci scriitorul pare să fi
dezvoltat o atracţie de-a dreptul patologică spre
locuri uitate de lume “pe care le iubesc cu o
dragoste lipsită de speranţă”, mărturiseşte el.
Considerată în mod neinspirat un roman, Cartea lui
Stasiuk este mai degrabă un tratat despre un spaţiu
subiectiv, despre locuri încremenite într-un timp
bizar, deoarece eludează oricăror reguli obiective.
Este o călătorie mentală, spirituală, în adancul
mentalităţii locuitorilor acelei părti a Europei care a
fost întotdeauna considerată “de rang inferior”, “de
calitate mai proastă”, “înapoiată”, “primitivă”,
retrogradă”, ba chiar “barbară”. Călătorind spre
Babadag reprezintă descrierea intimă până la
vulnerabilitate, aş putea spune, a unor călătorii
întreprinse într-un spaţiu geografic aparte, o
descriere pe care încearcă s-o facă mai veritabilă,
căutându-i reflecţia şi confirmarea în spaţiul
literaturii.

3. Cum am devenit scriitor
Stasiuk, Andrzej. Cum am devenit scriitor :
Încercare de autobiografie intelectuală /
Andrzej Stasiuk ; trad. : Ion Petrică ; pref. :
Wiesław Kot ; postf. : Simona Popescu. ─
Bucureşti : Paralela 45, 2003. ─ 160 p.
Publicat în 1998, “volumul Cum am devenit scriitor”
(încercare de autobiografie intelectuală ) este, aşa cum
remarca în postfaţa Simona Popescu, „o confesiune în
ritmul unui roman de acţiune, un fel de Trainspotting
plasat în comunism, dar non-fiction, plin de umor şi
aproape poetic“. Ritmul alert este dat de frazele extrem
de scurte care aglomerează detalii aparent
nesemnificative. Perspectiva epică aparţine unui băiat
aflat în pragul primei tinereţi, care ia viaţa aşa cum
este, nici prea în comic dar nici prea în tragic, fumează
marijuana dar se lasă din plictiseală, dezertează din
armată tot aşa, pur şi simplu, fără sentimentul că face
vreun act de oponent politic. Aşa a luat şi decizia de a
scrie: la coborârea de pe o macara înaltă de unde,
împreună cu un prieten, vedea Gara Centrală a
Varşoviei
ca un pachet de ţigări, şi-a spus ca în cele din urmă o
să devină scriitor. Pur şi simplu. Şi a reuşit să fie un
mare scriitor.

4. Fado
Stasiuk, Andrzej. Fado / Andrzej Stasiuk ;
trad. : Cristina Godun. ─ Bucureşti : Editura
RAO, 2010. ─ 153 p.
Fado este o colecţie de eseuri şi proze scurte semnate
de Andrzej Stasiuk, considerată de mulţi critici o
continuare a cărţii Călătorind spre Babadag. Regăsim în
paginile acestui volum viziunea personală a autorului
despre locuri mai puţin umblate, într-un anumit sens
repudiate sau stigmatizate. Străbate Europa, aşa cum
ne-a obişnuit, pe drumuri neumblate, din Albania până
în Polonia, împletind geografia cu cu istoria, prezentul şi
viziunea personală asupra lumii. În mod simbolic, Fado
poate fi considerată o „întoarcere la Babadag”, o
revalorificare din altă perspectivă, mai matură, a
metaforelor drumului, peregrinului şi casei, căci aici
găsim tot mai multe reflecţii despre sine , despre
copilăria şi familia sa.

5. Nouă
Stasiuk, Andrzej. Nouă / Andrzej Stasiuk ;
trad. : Cristina Godun. ─ Bucureşti : Editura
RAO, 2010. ─ 281 p.
Romanul "Nouă" ne oferă o retrospectivă asupra
Varşoviei anilor 1990, când economia de piaţă liberă şi
noul val de libertate care a urmat căderii regimului
comunist impune o nouă şi neaşteptată perspectivă
asupra vieţii: traiul zilnic devine o zbatere continuă
pentru supravieţuire în condiţiile unei realităţi sumbre.
Destinul personajelor se întrepătrunde strâns cu
destinul oraşului, ambele la fel de cenuşii şi lipsite de
speranţă. Este un roman despre încercările de a
supravieţui în condiţiile unei societăţi guvernate de legi
intransigente: ceea ce pentru unii este o infracţiune
pentru alţii reprezintă un mod de a trăi, iar ierarhia
valorilor tradiţionale se răstoarnă. Zbaterea
personajelor, specifică unei societăţi angrenate în
procesul de tranziţie spre o economie de piaţă liberă,
realitatea trăită pe rând de fiecare dintre personaje,
inclusiv de cel neanimat-colectiv, ne este îndeaproape
cunoscută.

6. Ciemny las
Stasiuk, Andrzej. Ciemny las / Andrzej
Stasiuk. ─ Wołowiec : Wydawnictvo
Czarne, 2007. ─ 110 c. . ─ în limba polonă
Upiorny ciemny las — przestrzeń pierwotna i
niebezpieczna, ale wciąż żywa, realna i dotkliwa – jak
Wschód. Z drugiej strony — zwirtualizowany dom z
upiornym symulatorem – siedlisko mechanicznego
Zachodu. Oto ponure dekoracje „Ciemnego lasu” —
tragifarsy science fiction, nieco lemowskiej opowieści o
„współpracy” Wschodu z Zachodem, o obustronnej,
toksycznej zależności, o mitach starego i nowego
świata, o serii malowniczych stereotypów. Stasiuk
wykorzystał w dramacie jedną z teorii rozwoju
cywilizacji, według której ludzie w toku ewolucji podzielą
się na długowiecznych, zdrowych, bogatych i
sprawujących władzę panów — i tanią siłę roboczą.

7. Czekając na Turka
Warten auf den Türken
Stasiuk, Andrzej. Czekając na Turka
=Warten auf den Türken / Andrzej Stasiuk.
─ Wołowiec : Wydawnictvo Czarne, 2009.
─ 154 c. . ─ Ed. bilingvă în limbile pol.,
germ.
"Turek jak to Turek. Znów stoi u bram i dybie na
nasze, polskie. Jest jednak pewien postęp, bo tym
razem Turek jest kobietą.“ –A. Stasiuk
"Tragikomedia Czekając na Turka pokazuje ludzi, którzy
czują się wykluczeni, bo nie chcą postępu. Jest w niej
coś z Becketta i Mrożka.“ - Bartosz Marzec,
Rzeczpospolita
Sztuka została napisana w ramach projektu "After the
Fall - Europe After 1989", realizowanego przez Goethe
Institut, Staatschauspiel Dresden i Theaterbüro Mülheim
i współfinansowanego przez niemieckie Federalne
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Wydanie dwujęzyczne. Wersja sceniczna i niemieckie
tłumaczenie na zlecenie Goethe-Institut.

8. Dojczland
Stasiuk, Andrzej. Dojczland / Andrzej
Stasiuk. ─ Wołowiec : Wydawnictvo
Czarne, 2007. ─ 112 c. . ─ în limba pol.
"Jest to opowieść o niełatwym losie literackiego
gastarbajtera. Pełna jest celnych obserwacji,
błyskotliwych refleksji oraz niewyszukanego humoru."
- Autor
"Osnowa fabularna tej książeczki – śmiesznej, a
zarazem melancholijnej - jest prosta: od kilkunastu lat
Andrzej Stasiuk jako pisarz odbywa tury objazdowe po
krajach niemieckojęzycznych. Czyta, odpowiada na
pytania, wraca do hotelu, rano wsiada w pociąg, idzie
na
spotkanie, czyta, odpowiada na pytania, wraca do
hotelu ..." - Przemysław Czapliński

9. Dukla
Stasiuk, Andrzej. Dukla / Andrzej Stasiuk. ─
Wołowiec : Wydawnictvo Czarne, 1999. ─
125 c. . ─ în limba pol.
Nowy zbiór prozy artystycznej Stasiuka jest stworzony z
natury, wyobraźni i cywilizacyjnego śmietnika.
Dukla - małe miasto w południowej Polsce - to metafora
życia przeanalizowanego. Nie chodzi tu zresztą o sam
wynik tego rachunku, co raczej o oniryczną zabawę,
rodzaj intelektualnego i artystycznego projektu. W
książce, w której elementy autobiograficzne łączą się z
mentalnym eksperymentem, znajdziemy też portret
psychiki pokolenia urodzonego w latach
sześćdziesiątych.

10. Noc
Stasiuk, Andrzej. Noc. Słowiańsko-
germańska tragifarsa medyczna / Andrzej
Stasiuk. ─ Wołowiec : Wydawnictvo
Czarne, 2005. ─ 92 c. . ─ în limba pol.
Sztuka „Noc. Słowiańsko-germańska tragifarsa
medyczna” Andrzeja Stasiuka, która powstała na
zamówienie teatru w Düsseldorfie, w zabawny, ironiczny
sposób odnosi się do wzajemnych polsko-niemieckich
stereotypów. Tragifarsa Stasiuka to utrzymana w
plebejskim tonie opowieść o stereotypach, narodowych
polsko-niemieckich kompleksach, głęboko
zakorzenionych urazach i niechęciach.
„Noc nie jest jednak tylko i wyłącznie opowieścią o
polsko-niemieckich traumach. Stasiuk otwiera szerszą
perspektywę. Pisze o zderzeniu Wschodu z Zachodem,
o
zawiedzionych nadziejach ludzi Wschodu i wyższości
ludzi Zachodu, „o tym, że żądza Wschodu nie znajdzie
ukojenia w obfitości Zachodu. O tym, że strach Zachodu
nie znajdzie ukojenia w łagodności Wschodu”. I o
ozpaczy, która dotyka wszystkich, choć jej źródła
bywają rozmaite. Mimo tak „ciężkiego” temat, autor nie
popada jednak w gazetową publicystykę. Noc pulsuje
obrazami. I budzi lęk – jak to noc.”- Robert Ostaszewski.
Książka nominowana do nagrody Nike 2006.

11. Opowieści galicyjskie
Stasiuk, Andrzej. Opowieści galicyjskie /
Andrzej Stasiuk. ─ Wołowiec :
Wydawnictvo Czarne, 2008. ─ 126 c. . ─ în
limba pol.
Nowe wydanie jednej z najbardziej znanych książek
Andrzeja Stasiuka. Opowieści galicyjskie (1995) – zbiór
opowiadań Andrzeja Stasiuka, w których dominuje
proza
poetycka połączona z reporterskim ujęciem szczegółów
topograficznych. W skład zbioru wchodzi 15
opowiadań: Józek, Władek, Kowal Kruk, Janek, Miejsce,
Kościejny, Lewandowski, Knajpa, Babka, Rudy Sierżant,
Noc, Maryśka, Spowiedź, Noc druga, Koniec, które
cyklicznie ukazywały się w Tygodniku Powszechnym, a
po raz pierwszy zostały wydane książkowo w 1995 roku
przez Wydawnictwo Znak. Stasiuk w swej minipowieści
opisuje społeczność Beskidu Niskiego w okresie
przemian po upadku systemu komunistycznego i
likwidacji miejscowego PGR-u. Narrator, którym jest
człowiek z zewnątrz, dostrzega metamorfozy
zachodzące w poszczególnych ludziach w momencie
kiedy kosmos PGR-u zamienia się w chaos kapitalizmu.
Tylko część społeczności potrafi odnaleźć się w nowej
rzeczywistości, reszta skazana jest na wegetację w
miejscu zapomnianym przez świat. Beskid Niski
przedstawiony przez Stasiuka jest miejscem
mitycznym,
w którym czas zakreśla koło, a przeszłość,

12. Przez rzekę
Stasiuk, Andrzej. Przez rzekę / Andrzej
Stasiuk. ─ Wołowiec : Wydawnictvo
Czarne, 2001. ─ 145 c. . ─ în limba pol.
Zbiór opowiadań – lektura niełatwa .Nie czyta się tak
prosto jak Dojczland czy Fado. Przyznam szczerze, ze
podczytywałam te opowiadania miesiąc .Są one nie
tylko zbiorem opisów tego swiata ,ale i duszy
autora.Mnóstwo w nich emocji , przeżyć i uczuć
.Traktują o świecie widzianym oczyma Stasiuka ,który
widzi nie tylko martwą materię – u niego np miasto ma
duszę .Ludzie są zwykle zadumani i wrazliwi.Stasiuk
jest nie tylko znawcą podróży – on je uwielbia ,a
podróżując samochodem (często dużym i
zdezelowanym) interesuje się zwykłymi miejscami
,pereferyjnymi dzielnicami ,prostymi ludźmi ,knajpami o
niewysokim standardzie.Nie stroni od trunków ,których
picie czasem staje się wprost rytuałem.Klimat ksiażki jak
zwykle u tego autora jest ponury i mroczny ,pełny
niedomówień .Zawarte w książce przeżycia chwilami są
tak bardzo szczere i osobiste ,ze przypominają
spowiedź . Nominacja do Literackiej Nagrody NIKE
1997.

13. Taksim
Stasiuk, Andrzej. Taksim / Andrzej Stasiuk.
─ Wołowiec : Wydawnictvo Czarne, 2009.
─ 323 c. . ─ în limba pol.
Długo oczekiwana powieść, nad którą Stasiuk pracował
dziesięć lat. Bohaterowie starzeją się, ale nie poddają.
W ucieczce i w pościgu przemierzają kraje, przemycają
ludzi, ratują swoje porwane przez wcielonego diabła
kobiety i mówią, bez końca opowiadają straszne,
smutne i śmieszne historie. Czy im się uda? Czy
ocaleją?
Stasiuk maluje świat pogranicza. Prowincjonalny,
wschodnioeuropejski świat zapomnianych granic,
krętych, górskich dróg, przemytniczych szlaków i
obwoźnego handlu. W ten krajobraz wsadza kilku
facetów i jedną kobietę. Zamiast Indian są Cyganie.
Zamiast pogranicza Teksasu i Meksyku jest pogranicze
Polski, Słowacji, Rumunii, Ukrainy i Węgier. Zamiast
koni
są zdezelowane furgonetki.

14. Tekturowy samolot
Stasiuk, Andrzej. Tekturowy samolot /
Andrzej Stasiuk. ─ Wołowiec :
Wydawnictvo Czarne, 2000. ─ 202 c. . ─ în
limba polonă
Tom zawiera szkice o bardzo różnym charakterze.
Znalazły się tu recenzje, szkice o trochę zapomnianych
czy kontrowersyjnych pisarzach, jak Bobkowski, Haupt
czy Burrough, Céline i Genet, ale również teksty
poświęcone różnym problemom społecznym, jak
pornografia czy narkomania. Pisarz dociekliwie bada
kwestie źródeł przemocy i banalizacji zła, a
równocześnie zaspokaja potrzebę opisania świata.
"To książka dla tych, którzy znużeni są - nieraz
śmiertelnie - literaturą salonową. Prowadzącą dialog z
modami i tytułami sezonu, przeglądającą się w
zachwyconych oczach czytelniczek magazynów
ilustrowanych, przede wszystkim jednak bez reszty,
minoderyjnie ogarniętą samozachwytem. Innymi słowy,
jest to zapewne pisarstwo dla 'nieuczonych i
gwałtownych'; ci jednak właśnie, jak uczy Herbert, są
najwierniejszymi wyznawcami. Sądzę, że nie zabraknie
ich eseiście z Czarnego". (Wojciech Stanisławski)
Tekturowy samolot był nominowany do nagrody
Nike'2000.

15. Zima
Stasiuk, Andrzej. Zima / Andrzej Stasiuk. ─
Wołowiec : Wydawnictvo Czarne, 2001. ─
47 c.. ─ în limba polonă
Krótkie opowiadania utrzymane w tonacji
I klimacie opowiadań z tomu "Opowieści galicyjskie":
o ludziach i zwierzętach zamieszkujących piękną i
przeklętą krainę Galicji. Zabawne, ale i melancholijne
zarazem. "Zima"- to jedna z tych książek, których
okładka cieszy samą sobą. Ta książka, mimo że jest
współczesna w przedziwny sposób, który sprawi, że
będzie pasować do różnych miejsc i lat, bo obrazy
umieszczone w środku namalowane są w granicach
bajkowej poetyki. Wszędzie śnieg- do tego jeden
wyraźny obiekt: ptak, pies, samochód…