OOP, ОХП, Нийлмэл удамшил, бүрдмэл харьцаа

1. Р.Мижиддорж, КМТС

2. Amphibian

3. Driver Conductor
House Boat - license - Account number
- Year of approval
Houseboat TaxiDriver
- area

4.  Удамшил нь нэг класс дээр үндэслэн өөр класс
үүсгэх юм. Хэд хэдэн классаас өөр класс
удамшуулах талаар авч үзье. Хэд хэдэн эх
класстай байна гэдэг нь хэд хэдэн классын
шинж чанарыг агуулсан класс үүсгэх юм.
 Байгуулагч функц аргумент шаарддаг
удамшсан классын обьект зарлахад удамшсан
класс нь эх классын байгуулагч функцийг
аргументаар хангаж өгөх хэрэгтэй. Энэ нь
удамшлын үед яригдах гол дүрэм юм. Иймд
аргументаар хангаж өгөх асуудал заавал гарч
ирнэ. Энэ үед байгуулагч функцийн анхны утга
тогтоох жагсаалтыг хэрэглэх нь маш оновчтой
шийдэл болдог юм.

5. Нийлмэл удамшил нь аливаа удамшсан класс нь нэгээс олон
үндсэн класстай байхыг зөвшөөрдөг. Жишээ нь:
class Date { protected: public: void Display();
int day; Date(); Date Get();
int month; ~Date(); void Set();
int year;
};
class Time {protected: public: void Display();
int hour; Time(); Time Get();
int minute; ~Time(); void Set();
int second;
};
class DateTime :public Date, public Time{
int digital;
public:
void Display();
}; DateTime –класс нь Date, Time –ийн
гишүүдийг агуулна.
DateTime watch; // watch; объект

6. Одоо watch.Display(); гэж Display –г дуудаж болно. Хэрэв
Display –г дахин тодорхойлоогүй бол дээрх үйлдэл нь
эргэлзээтэй.
Үүнийг шийдэхдээ
watch.Date::Display();
эсвэл
watch.Time::Display();

7. Виртуал үндсэн класс
CPerson
Хүн
m_name : string
m_age : int
GetName() cost
GetAge() const
SetName(string)
Цалинтай
Инженер SetAge(int) хүн
Print() const
CSalaried
CEngineer
m_nSalary : int
m_nEngT ype : int
GetSalary()
GetEngT ype() SetSalary(int)
SetEngT ype(int) Print() const
Print() const CSalariedEng
m_nDept : int
GetDept()
SetDept(int)
Print() const

8. Виртуал үндсэн класс
CPerson
Хүн
m_name : string
m_age : int
CSalariedEng классын байгуулагч функц нь өөрийн эх
GetName() cost
GetAge() const
классуудыхаа байгуулагч SetName(string) анхны утгаар хангах
функцийг Цалинтай
Инженер SetAge(int)
ёстой. Өөрөөр хэлбэл CPerson –н хоёр хуулбарыг агуулах ба
Print() const
энэ 2 хуулбар нь хоорондоо зөрчилдөж магадгүй.
CSalaried
CEngineer
m_nSalary : int
m_nEngT ype : int
GetSalary()
GetEngT ype() SetSalary(int)
SetEngT ype(int) Print() const
Print() const CSalariedEng
m_nDept : int
GetDept()
SetDept(int)
Print() const

9. Виртуал үндсэн класс
CPerson CPerson
m_name : string m_name : string
CSalariedEng классын байгуулагч функц нь өөрийн эх
m_age : int m_age : int
классуудыхаа байгуулагчcost
GetName()
GetAge() const
функцийгGetName() cost утгаар хангах
анхны
GetAge() const
ёстой. Өөрөөр хэлбэл CPerson –н хоёр хуулбарыг агуулах ба
SetName(string)
SetAge(int)
SetName(string)
SetAge(int)
энэ 2 хуулбар нь хоорондоо зөрчилдөж магадгүй.
Print() const Print() const
CSalaried
CEngineer
m_nSalary : int
m_nEngT ype : int
GetSalary()
GetEngT ype() CSalariedEng
SetSalary(int)
SetEngT ype(int) m_nDept : int Print() const
Print() const
GetDept()
SetDept(int)
Print() const

10. CSalariedEng классын байгуулагч функц нь өөрийн эх
классуудыхаа байгуулагч функцийг анхны утгаар хангах
ёстой. Ө.х CPerson –н хоёр хуулбарыг агуулах ба энэ 2
хуулбар нь хоорондоо зөрчилдөж магадгүй.
Нийлмэл удамшлын үед анхдагч үндсэн классын
(CPerson) хуулбар нь ач класс (CSalariedEng)-д ганц
байх ёстой. Үүнийг virtual түлхүүр үгээр шийддэг.

11. class CPerson {. . .};
class CEngineer : virtual public CPerson{. . . };
одоогоор virtual түлхүүр үг ямар ч ач холбогдолгүй.
class CSalaried : virtual public CPerson{. . . };
Харин
class CSalariedEng : public CEngineer, public CSalaried
{. . . };
гэж нийлмэл удашил зарлах үед CPerson -н зөвхөн
нэг хуулбар үүсэх ѐстой.
Person.dev

12. class CPerson { protected:
int age;
public:
CPerson(int a){ age=a;}
};
class CEngineer :virtual public CPerson {
protected:
int m_nEngType;
public:
CEngineer(int d, int a): CPerson(a){
m_nEngType =d;}
};
class CSalaried :virtual public CPerson{
int m_nSalary;
public: CSalaried (int t, int a):CPerson(a)
{m_nSalary =t; } } ; Person.dev

13. class CSalariedEng :public CEngineer , public CSalaried {
int m_nDept;
public:
CSalariedEng (int s, int t, int d, int a):
m_nDept(s), CPerson(a), CEngineer(d), CSalaried(t){};
};
CSalariedEng байгуулагч функц нь зөвхөн өөрийгөө
байгуулаад зогсохгүй өөрийн эх классуудыг
цаашилбал CPerson- классын хэсгийг өөрөө
үүсгэдэг.
Person.dev

14. CSalariedEng –н объект үүсэх үед virtual түлхүүр үг
нь CEngineer ба CSalaried классуудад өөрсдийн
эх классийг үүсгэх шаардлагaгүй гэдгийг
хэлдэг.
Учир нь virtual түлхүүр үгийг ашигласнаар
CSalariedEng нь анхдагч үндсэн (CPerson)
классыг өөрөө үүсгэдэг.
CSalariedEng sengr(173,30000,10,43);
Харин CEngineer ба CSalaried –н объект
тодорхойлбол
CEngineer engr(10,43);
CSalaried sman(30000, 43); объект бүр үндсэн
классын байгуулагч функцыг дуудах болно.
Эдгээр объектын хувьд virtual түлхүүр үг нь ач
холбогдолгүй юм. Харин CSalariedEng-н
объект тодорхойлох үед түүний хэрэглээ гарч
байна.
Person.dev

15. sengr(173,30000,10,43);
43 43
43 10
10 30000
30000 173
173
sengr зөрчилгүй
Sengr-н нас хоёр хувь байгаа нь яваандаа
зөрчил үүсгэж магадгүй

16. Классуудын хамаарал
Хоёр класс хоорондоо харилцан
хамаарах хоёр ерөнхий зүйл байна:
1. Удамшил (“is-a” харилцаа, . . . a
kind of. . .)
(Every employee is a person.
Ажилчин бүр хүн.)
2. Бүрдмэл (“has-a” харилцаа)
(Every person has date of birth.
Хүн бүр төрсөн өдөртэй.)

17. Багш
Ажилчин
Хүн
Классуудын хамаарал, энгийн удамшил (Багш нар)

18. Цалинтай Цалинтай
хүн
инженер Инженер
Хүн
Классуудын хамаарал, нийлмэл удамшил (Цалинтай инженерүүд)

19. Бүрдмэл харьцаа

20.  Өөр класс төрлийн нэг буюу түүнээс олон
объект гишүүн өгөгдөлтэй байх
 Класс хоорондын харилцаа нь “has-a”
 Гишүүн объектийн байгуулагчийн
аргументийг классын байгуулагчийн
толгойн хэсэгт тодорхойлно
 Бүрдмэл классын байгуулагч аргументдаа объект
авах
 Бүрдмэл классын байгуулагч аргументдаа объектийн
утгыг авах
 Классын гишүүн объект нь зарлагдсан
дарааллаараа байгуулагдана
 Утга олголт (= оператор дахин
тодорхойлох хэрэгцээ гарна)

21. class List {
public:
List();
void addToFront(int);
int firstElement();
int length();
int includes(int);
void remove(int);
private: //бүхэл тоо хадгалах өгөгдлийн бүтэц
};

22. class Set {
public:
Set();
void add(int);
int size();
int includes(int);
private:
List data; // бүрдмэл харьцаа
};

23. int Set::size() { return data.length(); }
int Set::includes(int newValue) {
return data.includes(newValue); }
void Set::add(int newValue)
{ if( ! includes(newValue) )
data.addToFront(newValue); // үгүй бол
// олонлог элементийг нэг л удаа
// хадгалах тул үйлдэл хийхгүй
}
Set::Set() : data() { // Олонлогийн элемент
}

24. МАШИН ХӨДӨЛГҮҮР class_comp.cpp
Composition: Машин бүр хөдөлгүүртэй. (байхгүй байж болохгүй)
МАШИН ЗОРЧИГЧ class_agr.cpp
Aggregation: Машин зорчигчтой байж болно.
(зорчигчгүй байж болно)