1. antoni bartosz
w stronę
własnego
ucha
Przestrzeń muzyki to najpierw przestrzeń których obecności i sensu, w przygłuszeniu swoim
ciszy. Muzyka z ciszy się wywodzi, cisza do niej i otępieniu, ucho już nie odbiera. Wszak rzeczywi- autoportret. pismo o dobrej przestrzeni
prowadzi, w ciszy też najściślej współbrzmimy stość pełna jest dźwiękowych opowieści wpisanych ISSN 1730-3613
kwartalnik
z sobą, z dźwiękową materią świata, jak i ze światem w nasz świat i świat ten kształtujących. Terapia ta
wydawca:
przetworzonym w muzykę. Słuch mądrze zestrojony winna dalej prowadzić do samodzielnego, własnego
z ciszą odbiera dźwięk esencjonalnie, czysto. Jest odbioru wysokich form muzyki. Oczekiwanie na taką
kluczem do muzycznych sensów ukrytych. terapię jest żywe zarówno wśród małych, jak i du-
Nasz słuch jest dzisiaj przygłuszany dźwiękiem żych. Szkoda, że tak rzadko doceniają to instytucje
byle jakim, brzydkim, banalizującym rzeczywistość. muzyczne. adres:
małopolski instytut kultury
Dźwięk ten sączy się z zewsząd, panosząc się rów- Jak kształtować publiczną przestrzeń dźwięku? rynek główny 25
31-008 kraków
nież w przestrzeni publicznej. Zwykle próbujemy Zacznijmy stawiać wymagające w tym względzie tel. (12) 422 1884, 422 3265, 422 7606
e-mail: autoportret@mik.krakow.pl
odeń uciec, częściej musimy go znosić, w końcu pytania, bo te odnoszą konkretne skutki (w końcu www.autoportret.pl
zaczynamy się doń przyzwyczajać. W ten sposób, to one sprawiły, że na krakowskim Rynku zakazano
redakcja: joanna orlik (redaktor naczelna), marcin klag (koncepcja
niepostrzeżenie, zgadzamy się na stępienie nasze- używania samowolnie urządzeń nagłaśniających). graficzna i skład), joanna hajduk (sekretarz redakcji), aleksandra
wojda (korekta i redakcja tekstów),
go ucha oraz na dominację dźwiękowej brzydoty Zacznijmy też tworzyć inicjatywy stanowiące alter- tłumaczenia na język angielski: łukasz wiraszka
w przestrzeniach, w których przebywamy, pracuje- natywę dla hałaśliwej nijakości. I przyglądać się okładka: s. 1 fot. marcin klag; s. 4: użyto cytatu z: witold gombro-
wicz, „dziennik 1953-1956”, wydawnictwo literackie, 1986
my, mieszkamy. tym alternatywom, jakie proponują dzisiaj muzycy: druk: unidruk
Trzeba więc wrócić do ciszy, by móc słyszeć specjaliści od dobrego dźwięku. Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania nadesłanych tekstów.
więcej i czyściej. Współczesna terapia słuchu Dźwięk jest odgłosem, formą, kodem świata.
winna prowadzić najpierw do skupienia, po czym Dlaczegóż mielibyśmy rezygnować z własnego Wydano przy wsparciu finansowym
Województwa Małopolskiego.
otwierać na percepcję dźwięków codziennych, ucha?

2. jakub puchalski, muzyka w przestrzeni wnętrz. od kościoła do sali koncertowej s.4 jakub puchalski, music in interior spaces. from a church to a concert room
Muzyka zawsze wypełnia jakąś przestrzeń, nie może bez niej istnieć. Jednak w sali o złej akustyce nawet Mozart Music always fills some space; there is no music without a space. It is a fact, though, that even Mozart will sound
zabrzmi kiepsko. Z drugiej strony to właśnie kościoły, salony i sale koncertowe przyczyniły się do powstania nowych bad in a room with bad acoustics. On the other hand, however, it is churches, chambers, and concert rooms that in
rodzajów muzyki. A jak jest dziś? Na pierwszych stronach „Autoportretu” znajdą Państwo krótką historię wzajemnych the past contributed to the rise of new types of music. As to the present day, in the initial pages of “Autoportret” you
zależności muzyki i architektury. will find a brief history of the mutual relationships between music and architecture.
artur bielecki, dom dla muzyki. wrocławskie wczoraj i dziś s.8 artur bielecki, a home for music. Wroclaw today and in the past
„Muzyka wymaga ciągłego stwarzania materialnych ram” – pisze Artur Bielecki, dowodząc tej tezy na przykładzie “Music requires creating ever new material frames,” writes Artur Bielecki, proving it on the example of the history
historii sal koncertowych Wrocławia. Miasto, które niegdyś odwiedzali najznamienitsi muzycy z całej Europy, dziś nie of Wroclaw’s concert rooms. Once vistited by the most illustrious musicians from all over Europe, today the city does
ma porządnej sali koncertowej, a gdy gości filharmoników nowojorskich, problemem staje się zepsuty klimatyzator. not have a respectable concert room; an existing one proved inadequate when while hosting philharmonic musicians
„Dom dla muzyki” to tekst o szacunku dla muzycznej kultury wyrażonym poprzez architekturę. from New York, the air conditioner turned out to be broken. “A home for music” is an article on appropriate respect for
musical culture expressed through architecture.
daniel cichy, muzyka nowa, persona grata, czyli o bogactwie muzyki współczesnej s.12 daniel cichy, new music, persona grata or about the richness of contemporary music
Jakiej religii byśmy się nie przyjrzeli, stworzeniu świata zawsze towarzyszyła muzyka – czy było to słowo, czy Whatever religion one takes into consideration, music always accompanied the Act of Creation, be it in the
szum fal. Od tego czasu przechodziła ona rozmaite przeobrażenia, zawsze jednak towarzyszyła ludziom, współtworzyła form of a word or the murmur of waves. From then on, it has undergone multifarious transformations, but always
ich przestrzeń życiową. Nadszedł jednak wiek XX, a z nim muzyka, której wielu nie rozumie i nie lubi. Czy faktycznie accompanying people; it has co-created the spaces of their lives. The 20th century, though, brought with it a music
powinniśmy się na nią obrażać? Autor przekonuje, że to naprawdę kiepski pomysł. that many people do not understand nor like. However, should we really feel insulted by it? The author argues that
it is an outright bad idea.
tadeusz juliszewski, dźwięk, czyli fala z powietrza. trzy słowa o decybelach s.16 tadeusz juliszewski, sound or a wave in the air. a couple of words about decibels
Kiedy pod naszym domem robotnik rozwierca asfalt młotem pneumatycznym, mimo zamkniętego okna trudno When a labourer with a pneumatic drill is breaking up the tarmac road surface just in front of your house, it is very
wytrzymać hałas. Słysząc heavy metal, emeryt ucieknie z przerażeniem. Pomijając kwestię gustów, rodzi się pytanie: difficult to endure the noise. On hearing havy metal, the elderly will flee with dismay. Apart from the matter of taste,
dlaczego dla jednego hałasem jest już radio grające ostrą muzykę, a dla drugiego dopiero łomot pędzącej lokomo- there arises one question: why for some people noise can mean even a radio playing hard music, for others, though,
tywy? Tadeusz Juliszewski wyjaśnia tę względność, ucząc nas przy okazji, czym są fale dźwiękowe, decybele i inne it is only the rumble of a rushing railway engine? Tadeusz Juliszewski explains this phenomenon, additionally giving
zawiłości fizycznej natury dźwięku. us a lesson on the nature of acoustic waves, decibels, and other peculiarities of the physics of sound.
joanna słowińska, pieśń, w której mieści się świat. o wspólnocie śpiewu, tańca i tradycji s.18 joanna słowińska, a song that can embrace the world. about the union of singing, dance, and tradition
Coś o radości i sensie śpiewania. Nie chodzi jednak o nucenie najnowszych przebojów Britney Spears, ale A bit about the joy and sense of singing; this, however, does not mean humming the latest hits of Britney Spears,
o kilkusetletnie pieśni ludowe, które niosą w sobie pamięć odległych czasów, zwyczajów oraz uczuć poruszających but rather several-hundred-year-old folk songs, which bear the memory of olden times, customs, and feelings that
naszych przodków. Autorka opowiada o tym, jak odkryła siłę tkwiącą w śpiewie połączonym z tańcem oraz o związanym moved our forebears. The author describes how she came to discover the power residing in singing combined with
z nimi własnym sposobie na życie. dance, and tells about her own way of life connected with them.
agnieszka barańska, ponowoczesne układanki. recycling, remiks, reprodukcja s.20 agnieszka barańska, post-modern puzzles. recycling, remix, reproduction
Muzyczny recycling? Tak, to nie pomyłka, ale obraz naszych czasów. Ponieważ, jak powiedział Ben Akiba, wszystko Musical recycling? No, it is not a mistake. It is an image of our times. This is because, as Ben Akiba once said, we
już było, przepis na sukces jest prosty: weź 900 cudzych dźwięków, wrzuć do komputera, zmiksuj, dodaj kilka pomysłów have seen it all; the formula for success is easy: take 900 bits of sound from other people, enter them into a computer,
od siebie i już! Przykład skrajny, ale z jego pomocą autorka pokazuje, jak dziś pracują modni muzycy. mix them, add some ideas of your own, and that’s all. This may be a somewhat radical example, but the author uses
it well to show how popular musicians work today.
wywiad z zygmuntem koniecznym, żeby nagle zaistniała cisza. o przestrzeni, obrazie i emocjach s.22 interview with zygmunt konieczny, let there be silence. on space, picture, and emotions
Jakimi dźwiękami można dopełnić obraz filmowy? Co dźwięk może powiedzieć o głębinach Morza Czerwonego What kinds of sound can complement a motion picture? What sound can tell about the depths of the Red Sea or
czy o krakowskich Błoniach? Wybitny kompozytor opowiada o sztuce kreowania przestrzeni za pomocą muzyki oraz about Krakow’s Blonie meadow? The prominent composer tells about the art of creating space with music and describes
o tym, jakie pułapki czekają na realizatora filmowego, który zachłyśnie się możliwościami nowoczesnego sprzętu. the potential pitfalls for a film producer bedazzled by the rich possibilities of modern equipment.
marcin strzelecki, muzyczne kanały wenecji. podróż z RADAR-em s.24 marcin strzelecki, venetian music channels. a trip with RADAR
Kto podczas zeszłorocznego Weneckiego Biennale Sztuki Współczesnej zajrzał do małej, ciemnej projektorni If anyone during the last year’s Venice Biennial of Contemporary Art stepped into a small, dark projection room
znajdującej się obok głównej sali wystawy, ten mógł zetknąć się z niezwykłym muzycznym światem. Do uszu słuchacza next to the main exhibition hall, they could encounter an extraordinary musical world. The listener could hear diverse
dobiegała bowiem różnorodna muzyka, zmieszana z dźwiękami dzwonów, silników i brzękiem szklanek oraz… jego music mingled with bell rings, roar of engines, and clatter of glasses, as well as...his own voice. Marcin Strzelecki tells
własnym głosem. O sensie tej niezwykłej instalacji i o swojej podróży do Wenecji opowiada Marcin Strzelecki. us about the point behind this remarkable system and about his visit to Venice.
jerzy klag, przyjemność słuchania. o tym, jak odkrywałem muzykę s.28 jerzy klag, the pleasure of listening. about my discovery of music
Słuchania muzyki trzeba się nauczyć. Dotyczy to szczególnie tej trudniejszej, która wymaga czegoś więcej niż One must learn how to listen to music. This is especially true about the more demanding music, which requires
tylko biernego odbioru. Jerzy Klag opowiada o swojej przygodzie z muzyką: o nielubianych wyjściach do filharmonii, something more than just passive reception. Jerzy Klag recounts his adventure with music, telling about the reluctant
o kłopotliwym zakupie płyty gramofonowej, która zmieniła jego podejście do jazzu i wreszcie o tym, że warto zainwe- visits to the philharmonic hall and about the troublesome buying of a phonograph record which changed his attitude
stować trochę czasu w słuchanie i rozumienie muzyki. to jazz; he argues that it is worthwhile to devote a little time to understanding and listening to music.
agnieszka pędziwiatr, czy obraz można usłyszeć? warsztaty muzyczne z panem ucho s.30 agnieszka pędziwiatr, can one hear an image? musical workshops with mr. ear
Język muzyki jest nieprzekładalny na jakikolwiek inny, jednak próba opowiedzenia treści w niej zawartych może The language of music cannot be translated into any other one, but an attempt to recount its content can be very
być bardzo pouczająca. Podczas warsztatów zorganizowanych przez Małopolski Instytut Kultury uczestnicy osobiście instructive. During the workshops organised by the Malopolska Culture Institute, the participants could themselves
się przekonali, w jak różny sposób można odebrać te same dźwięki. Każdy napisał inną historię, choć wszyscy słyszeli see how the same sound can be received in various ways. Although everyone had heard the same thing, each of
to samo. Dlaczego? them wrote a different story. Why?
krystyna pawłowska, moje miejsce. między dworem a wsią s.32 krystyna pawłowska, my place. between the country house and the village
Na koniec coś o dworze w Dołędze. Czy w miejscu, gdzie krążą jeszcze opowieści o tym, jak chłopi „panów piłą The closing pages relate the story of the country house in Dołęga. Can a cultural centre which daily brings togther
rżnęli”, może funkcjonować centrum kulturalne, w którym na co dzień wieś spotyka się z miastem, tradycja z nowo- the village and the city, tradition and modernity, function in a place where tales about peasants truncating their lords
czesnością? Owszem. A wszystko zaczęło się od niezwykłego pomysłu pewnej młodej dziedziczki. O tym, jak budynek with a saw are still in the air? Certainly! Everything began from a singular idea of one young heiress to the house.
pozwala utrwalić piękną tradycję, opowiada Krystyna Pawłowska. Krystyna Pawłowska writes about how a building can preserve exquisite tradition.
marcin strzelecki, w hołdzie bachowi. fuga a due całość marcin strzelecki, tribute to bach. fuga a due
Utwór powstał na specjalne zamówienie „autoportretu” i jest prezentem dla Czytelników od autora i redakcji. the piece was composed on an especial comission of „autoportret” and is a present for the readers.