Materiał przygotowany w ramach XX Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego (2018).

1. Wystawa powstała w ramach
XX Małopolskich Dni
Dziedzictwa Kulturowego
Wolność krzepi
Opracowanie tekstów i koncepcja wystawy na
podstawie publikacji Parafia Zbylitowska Góra,
oprac. P. Szlezynger, J. Kaczmarski, Tuchów 2010:
Paulina Kasprzycka
Opracowanie graficzne: Maciej Grochot
Korekta: Adam Wencel
dnidziedzictwa.plOrganizator: Patronat: Gospodarze: Partnerzy wystawy:
Parafia
pw. Podwyższenia
Krzyża Świętego
w Zbylitowskiej Górze
Stowarzyszenie
Integracyjne
Zbylitowska Góra Dwór
Dworska rozsypanka
Pamiątki rodzinne Żabów. Wśród nich ekslibris rodziny
Żabów, pamiątkowe kieliszki na wino reńskie dla generała
Romana Żaby, bilecik kondolencyjny Franciszka Żaby, talerz
z wiedeńskiej zastawy. Przedmioty należą do córki ostatniego
właściciela Anny Żaby-Branny.
fot. Paulina Kasprzycka, MIK 2018 ©

2. Fotografie portretów Celiny ze Stadnickich Moszczeńskiej oraz jej męża Franciszka Moszczeńskiego,
dla których w I połowie XIX wieku zbudowano obecny dwór. W 1863 roku, po śmierci Franciszka, majątek
w ­Zbylitowskiej Górze odziedziczyła córka Maria, która wyszła za mąż za Stanisława Żabę herbu Kościesza.
Według przekazów rodzinnych Żabów projektantem dworu był Piotr Aigner. Oryginały obrazów znajdują się
obecnie w Muzeum Okręgowym w Tarnowie.

3. Członkowie rodziny Żabów na tyłach
dworu. Wśród nich w ciemnej marynarce
i jasnych spodniach generał Roman
Żaba, początek lat 40. XX wieku.
WŁASNOŚĆ M. WOLSKA. KOPIA ZE ZBIORÓW
B. BUŁDYS ©
Franciszek Żaba na tle oranżerii
mieszczącej oficynę oraz
fasada dworu, 1930.
Ze zbiorów prywatnych ©
Rodzina Żabów na tarasie dworu
w Zbylitowskiej Górze, w kapeluszu
Franciszek, obok żona Irena, a szereg
zamyka pies Hipcio, lata 30. XX wieku.
Ze zbiorów prywatnych ©
1 2
3 4
1
2
3
4

4. Fotografia portretowa Franciszka Kennetha Żaby, który w 1911 roku
otrzymał Zbylitowską Górę od swego ojca Stanisława, okres międzywojenny.
Ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego ©
Elizabeth z domu Hutter, żona Franciszka Kennetha Żaby, z małą Teresą
(córką bratanka Franciszka, ostatniego właściciela dworu) i psem Hipciem, 1936.
Ze zbiorów prywatnych ©
Franciszek Żaba z psem Tropem w latach 30. XX wieku.
Ze zbiorów prywatnych ©
Irena z domu Malczyk, żona Franciszka Żaby, 1943.
Ze zbiorów prywatnych ©
Franciszek i Irena Żabowie w latach 30. XX wieku.
Ze zbiorów Anny Żaby-Branny ©
1
2
3
4
5
1
4
2 3
5

5. W 1957 roku artystycznego wyrazu wnętrzu kościoła pw. Podwyższenia
Krzyża Świętego w Zbylitowskiej Górze nadał prof. Jerzy Nowosielski.
Była to jego pierwsza samodzielna realizacja w przestrzeni świątyni
rzymskokatolickiej. Polichromia obejmowała całe wnętrze kościoła,
niestety w latach 90. w wyniku nieudolnej restauracji malowideł została
częściowo przemalowana, tracąc swój pierwotny kunszt.
Widok na chór i organy kościoła parafialnego w Zbylitowskiej Górze. fot. Klaudyna Schubert, MIK 2018 ©
Sceny Drogi Krzyżowej projektu Jerzego Nowosielskiego na ścianach nawy kościoła w Zbylitowskiej Górze:
Stacja III. Pierwszy upadek pod krzyżem, Stacja IV. Spotkanie z Matką,
Stacja X. Obnażenie z szat, Stacja XI. Ukrzyżowanie.
Fot. Marian Curzydło na zlecenie Województwa Małopolskiego
1
2
4 5
3
1
2 3 4 5

6. Pierwsza wzmianka o parafii w Zbylitowskiej Górze pochodzi z 1326 roku. Obecny
kościół stoi na fundamentach świątyni wzniesionej w drugiej połowie XV wieku,
ufundowanej przez Mikołaja Zbylitowskiego. Brak jest jakichkolwiek materiałów
ikonograficznych obrazujących dawny wygląd kościoła. Podczas I wojny światowej,
w 1915 roku, w wyniku prowadzonych na tym terenie działań wojennych budowla
została poważnie zniszczona. Autorem planów odbudowy był – według prof. Piotra
Szlezyngera – architekt Ludwik Wojtyczko.
1 3
2 4
Fotografia grupowa społeczności parafialnej na tle odbudowanego kościoła w okresie międzywojennym.
Ze zbiorów parafii kościoła w Zbylitowskiej Górze ©
Procesja wokół kościoła w Zbylitowskiej Górze podczas uroczystości
Bożego Ciała, 1931. Ze zbiorów prywatnych ©
Prace przy odbudowie kościoła
w Zbylitowskiej Górze, lata 1918-22.
Ze zbiorów parafii kościoła
w Zbylitowskiej Górze ©
Obraz Chrystusa w studni mistycznej, pochodzący z XV wieku. Obecnie
w kościele znajduje się kopia, oryginał od około 1915 roku przechowywany
jest w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie.
Fotografia ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Tarnowie ©
Pogrzeb Franciszka Kennetha Żaby
w 1942 roku. Ze zbiorów prywatnych ©
1
2
3 4

7. Członkinie Katolickiego Stowarzyszenia Kobiet
z ks. proboszczem Józefem Gwiżdżem przed kościołem
w Zbylitowskiej Górze, 1936. Ze zbiorów prywatnych ©

8. Zwierzęta należące do rodziny Żabów: paw
o imieniu Pawluś na tle oficyny, dworskie psy
i koty na tarasie dworu oraz pies Jack na łące,
lata 30. XX wieku. Ze zbiorów prywatnych ©

9. Sceny z polowań w Zbylitowskiej Górze, lata 30.
XX wieku. Franciszek Żaba był wielkim miłośnikiem tej
popularnej wówczas rozrywki. Po II wojnie światowej
i nacjonalizacji majątku w 1945 roku przeprowadził się
wraz z rodziną do Krakowa. W latach 60. wykładał
łowiectwo na Akademii Rolniczej.
Ze zbiorów prywatnych ©

10. Na dawne założenie dworskie w Zbylitowskiej Górze składały się
parterowy dwór, oranżeria będąca też oficyną, wolno stojąca
kuchnia, stajnia i wozownia. Wnętrze dworu – zaadaptowana na
potrzeby Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego – nosi
ślady pierwotnego układu. W czasach swej świetności dwór
składał się z 12 pomieszczeń: dwóch jadalni, kredensu, garde-
roby, czterech sypialni, dwóch gabinetów, pokoju bilardowego
oraz pokoju gościnnego. Ozdobą całości były wiedeński serwis
na 60 osób oraz biblioteka licząca 5 tys. książek.
Wnętrza dworu w Zbylitowskiej Górze w okresie
międzywojennym. Ze zbiorów prywatnych ©

11. Życie codzienne w Zbylitowskiej Górze w okresie międzywojennym.
Ze zbiorów prywatnych ©

12. Życie codzienne w Zbylitowskiej Górze
w okresie międzywojennym.
Ze zbiorów prywatnych ©