Proposto en 2011 como Lugar de importancia comunitaria (LIC) e Zona especial de conservación (ZEC). Está pendente de aprobación.
O espazo protexido abrangue a case totalidade do curso do río Arnoia desde Calvelo (Baños de Molgas) ata a desembocadura no Miño, un curtos tramos nos afluentes Tioira, Meván e Gato, as Brañas de Calvelo, os montes de Requeixo e Casnaloba, o val entre Allariz e Freixo, os cavorcos de Escudeiro e o val do río e afluentes na Arnoia.
2. Superficie: 3.552,3 ha
Tipo de protección: LIC
O espazo protexido abrangue a case totalidade do curso
do río Arnoia desde Calvelo (Baños de Molgas) ata a
desembocadura no Miño, un curtos tramos nos
afluentes Tioira, Meván e Gato, as Brañas de Calvelo, os
montes de Requeixo e Casnaloba, o val entre Allariz e
Freixo, os cavorcos de Escudeiro e o val do río e
afluentes na Arnoia.
3. RÍO ARNOIA
É o río que drena cunca
máis ampla da provincia
de Ourense. Nace na
serra de San Mamede, e
xúntase co Miño en
Quinteiros (Arnoia),
despois dun percorrido
de 87 km.
4. O río Arnoia acolle interesantes espazos naturais e importantes
manifestacións artísticas e etnográficas: pontes, muíños,
curtidurías... Foi intensamente aproveitado para mover todo tipo de
mecanismos tradicionais e máis tarde para xerar enerxía eléctrica
en minicentrais.
5. CONCELLOS: Baños de
Molgas, Xunqueira de
Ambía, Allariz, A Merca,
Celanova, Cartelle, Ramirás,
Gomesende, Cortegada e A
Arnoia.
19. O río Arnoia nas fontes termais, en augas altas.
En Baños de Molgas, á beira do Arnoia abrollan dous mananciais de augas termais a Burga e a Fonte
quente. Son augas untuosas ao tacto, bicarbonatadas-sódicas, con calcio e silicatos cunha temperatura
de entre 28ºC e 49,5ºC. Estas termas foron usadas polos romanos e por aquí pasaba a Vía Nova que
comunicaba Braga con Astorga.
34. Ecoespazo do Rexo en Requeixo de
Valverde (Allariz). Acolle unha intervención
pictórica e escultórica do artista Agustín
Ibarrola, sobre un espazo natural
acondicionado. É un lugar de ocio que
integra unha intervención artística, unha
minihidraúlica, unha explotación piloto de
ovino de leite e unha queixaría.
39. O Arnoia en Allariz, en Acea Rica.
Unha agradable zona de baño e lecer onde se conservan os restos de varios
muíños ou aceas, algún de gran tamaño.
46. Muíño do Burato, hoxe convertido en museo activo. Unha mostra da
recuperación de construcións e actividades tradicionais ligadas ao río Arnoia
que fixo o concello de Allariz.
48. Museo do Coiro, en Allariz. Este museo está integrado nunha rede de instalacións
relacionados co aproveitamento do río Arnoia recuperadas como elementos culturais.
56. Canón do Arnoia no lugar de Muíño dos Mouros en Rubillós, onde se atopa a central da
Merca. Seguindo a canle que alimenta a central pódese percorrer o canón ata a presa, e
baixar ao río en diferentes lugares para ver de preto as fervenzas que forman os
atrancos de moitos muíños (todos abandoados), os rápidos e pozas do propio río e as
pontellas.
60. Ponte romana do Freixo (entre Celanova e Cartelle). Declarada monumento histórico-
artístico. Por ela pasaba un dos ramais secundarios da Vía romana XVIII do Itinerario
Antonino.
69. Canón do Arnoia entre os concellos de Gomesende. Cortegada, Cartelle e A
Arnoia. O río escava un fondo canón con rochedos e grandes bosques de
cerquiños, érvedos e sobreiras.
70. Fervenza da Peneda. O río salva unha altura de 7-8 m nun penedo granítico
para caer nunha inmensa poza. Toda a zona atópase moi afectada pola
existencia de varias instalacións de centrais eléctricas no cauce e nas
marxes do río.
71. O Arnoia na Peneda.
Na Peneda o río Arnoia ten unpercorrido con grandes desniveis nos que son
frecuentes as fervenzas, rápidos e pozas.
72.
73. O Arnoia na área de lecer do Inquiau (A Arnoia)
74. O Arnoia na área de lecer do Inquiau (A Arnoia)
80. FLORA:
A vexetación da zona é a típica das ribeiras. Ao ser un río de percorrido longo
atopamos áreas con características moi variadas. Ao longo do curso atopamos
bosques de ribeira con salgueiros, amieiras, freixos, avelairas, loureiros,
sanguiños, estripos, carballos, cerquiños... e unha gran variedade de fentos,
brións e outras plantas de zonas húmidas (xuncos, espadainas, lirios amarelos,
espigas de auga, oucas, lentellas de auga, pe de boi, anémonas, narcisos...). Nas
zonas máis encaixadas mantéñense áreas de bosque autóctono.
88. FAUNA
No río podemos atopar peixes (troitas), reptis (cobra sapeira,
cobra de colar...), anfibios (ras, limpafontes, salamántiga
galega...), insectos (gaiteiros, libeliñas, zapateiros, mosquitos,
frigáneas, barqueiros...), arañas, caracois de auga... Nas beiras
viven aves de ribeira (merlo rieiro, picapeixes, lavandeira) e de
bosque (ferreiriños, papuxas...), lesmas, sapos, insectos...
Eiruga de esfinxe dos salgueiros (Smerintus ocellata).
89. Os patinadores ou zapateiros (Gerris lacustris) desprázanse sobre a fina película
superficial da auga grazas aos peliños das súas patas.
90. Os gaiteiros (Pyrrhosoma ninphula) poñen os ovos na auga onde se
desenvolven as crías ata que acadan a forma de adulto.
91. Rá (Pelophylax perezi) e lentellas de auga.
Nas zonas remansadas, tanto estas pequenas plantas que viven aboiando, como as ras,
atopan lugares tranquilos protexidos da corrente.
