Situada entre a punta de Couso (praia de Couso) e Cabo Home. Inclúe a Punta do Couso, os cantís da costa da Vela, o Cabo Home, as praias de Melide, Barra e Nerga, e o espazo marítimo fronte á costa da vela. É un espazo mariño/costeiro de grandes cantís e fermosos areais cun grande interese xeolóxico, paisaxístico, biolóxico e etnográfico. CONCELLOS: Cangas

1. ESPAZOS NATURAIS
LIC/ZEC Costa de Vela

2. Vista aérea: de esquerda a dereita: Cabo Home, Punta Robaleira, Praia de Melide, Punta Subrido e praias
de Barra e Nerga. Ao fondo a punta Couso e a enseada de Aldán.
Situada entre a punta de Couso (praia de Couso) e Cabo Home. Inclúe a Punta do
Couso, os cantís da costa da Vela, o Cabo Home, as praias de Melide, Barra e
Nerga, e o espazo marítimo fronte á costa da vela.
É un espazo mariño/costeiro de grandes cantís e fermosos areais cun grande
interese xeolóxico, paisaxístico, biolóxico e etnográfico.

3. Cantís da costa da Vela e Punta de Couso

4. Punta de Couso, cantís da costa de Vela e ría de Vigo ao fondo

5. SITUACIÓN: No extremo da península do
Morrazo, entre as rías de Vigo e
Pontevedra. Localidades de referencia:
O Hío e Cangas.
SUPERFICIE: 1.419 ha
CONCELLOS: Cangas
VALORES NATURAIS: xeoloxía,
paisaxes, flora, fauna, etnografía,
historia…

6. PROTECCIÓN
•Lugar de importancia comunitaria (LIC), 29 de decembro de 2004.
•Zona especial de conservación (ZEC), 31 de marzo de 2014.

7. CLIMA
Oceánico húmido, cos veráns cálidos.
Punta Subrido e illas Cíes

8. Punta de Couso
RELEVO/XEOLOXÍA
No espazo distínguense dúas zonas: unha costa de cantís expostos ao mar
aberto formados por rochas graníticas e metamorficas, e unha zona de areais,
con bos sistemas dunares, na cara norte da ría de Vigo.

9. Vista da Costa da Vela desde o mar fronte ao Cabo Udra. Pódense apreciar os cumes máis destacados: á
esquerda o Facho de Donón (184 m) e no centro o o monte de Melide (141 m)

11. Toda a zona é un museo xeolóxico ao aire libre no que podemos atopar variadas
formas de erosión nos cantís (furnas, pozas, pías, fendas, penedos…), sistemas
dunares e mostras de rochas variadas, en especial granitos, xistos e gneis.
Furnas en Cabo Home

12. Furnas en Cabo Home

13. Furna na punta de Couso

14. Filón de seixo nun granito da praia de BarraGneis na punta Robaleira

15. Cacholas nos cantís da punta Couso

17. PUNTA DE COUSO
Situada entre a ría ou enseada de Aldán e a costa da vela.

18. Punta de Couso

19. Punta de Couso

20. Punta de Couso

21. Punta de Couso

22. Punta de Couso

23. Costa da Vela
COSTA DE VELA ou SOAVELA
Costa de rochas graníticas con cantís de 150 m de altura no que se alternar
paredes verticais con furnas, penedos e coídos.

24. Costa da Vela, co Cabo Home e as illa Cíes ao fondo

25. Costa da Vela

26. Cantís de Punta Vixía

28. MONTE FACHO OU VIXÍA
O punto máis alto do espazo, con 184 m de altura. No seu cume hai un castro e
unha construción que puido servir de faro ou facho. Accedese por unha caldada
de pedras moi antiga.

29. Cantís da costa da Vela e monte Facho de Donón

30. Vista da península de Cabo Home, a ría de Vigo e as Illas Cíes
Desde o cume do Facho de Donón hai unhas vistas espectaculares das rías de
Vigo e Pontevedra e das illas Cíes e Ons.

31. Cume do Facho de Donón

32. Facho de Donón

33. CABO HOME
Está formado por tres puntas: cabo do Home, punta Robaleira e punta Sobrido.
Estre as dúas últimas atópase a praia de Melide.

34. o
No Cabo Home o aspecto dos cantís cambia bruscamente debido á presenza de
rochas metamórficas (gneis) que forman parte dun complexo que vai desde
Malpica ata o Sur de Galicia. A cor dos gneis escura contrasta co gris craro dos
granitos e a disposición dos estratos en distintas orientacións con fallas e
pregues da lugar a formas erosivas característicos.

35. Faro de Cabo Home

36. Arco no cantil do Cabo Home

37. Cabo Home e punta Subrido

38. Cabo Home e o monte do Facho de Donón ao fondo

39. Cabo Home e o monte do Facho de Donón ao fondo

40. Rochas no cabo Home

41. Rochas no cabo Home

42. Cabo Home

43. PUNTA ROBALEIRA

44. PUNTA ROBALEIRA e Illas Cíes

45. Punta Robaleira

46. Punta Robaleira

47. Punta Robaleira

48. Punta Robaleira, praia de Melide e Punta Subrido

49. PRAIA DE MELIDE
Situada entre as puntas Robaleira e Subrido. Ten un bo sistema dunar e un
bosque de piñeiros bravos e de Monterrei.

50. Praia de Melide e punta Robaleira

51. Dunas na praia de Melide

52. Praia de Melide

53. Praia de Melide, Punta Robaleira e illas Cíes

54. PUNTA SUBRIDO

55. Praia de Melide, Punta Subrido e praias de Barra e Nerga

56. Faro da Punta
Subrido

57. PRAIAS DE BARRA E NERGA
Situadas na banda norte da Ría de Vigo, entre as puntas Subrido e Creixiño e
separadas polas puntas Promontorio e Mexilloeira.
Forman un extenso areal de 2 km de lonxitude Cun bo sistema dunar, en parte
fixado por un bosque de piñeiro manso.
Nesta zona desembocan varios regos que se perden nas dunas. O máis
importante é o rego de Donón.

58. Praia de Barra

59. Praia de Barra

60. Dunas na praia de Barra

61. Praia de Nerga

62. TIPOS DE HÁBITATS DO ANEXO I DA DIRECTIVA 92/43/CEE
-Esteiros
-Chairas lamacentas ou areentas que non están cubertos de auga na baixamar
-Grandes calas e baías pouco profundas
-Arrecifes
-Vexetación anual sobre argazos
-Vexetación perenne de coídos
-Cantís con vexetación das costas atlánticas e bálticas
-Dunas móbiles embrionarias
-Dunas móbiles de litoral con Ammophila arenaria (dunas brancas)
-Dunas costeiras fixas con vexetación herbácea (dunas grises)
-Dunas fixas descalcificadas atlánticas (Calluno-Ulicetea)
-Depresións intradunales húmidas
-Dunas con vexetación esclerófila do Cisto-Lavenduletalia
-Ríos dos pisos basal a montano con vexetación de Ranunculion fluitantis e de Callitricho-
Batrachion

63. -Queirogais húmidos atlánticos de zonas temperadas de Erica ciliaris e Erica tetralix
-Queirogais secos europeos
-Zonas subestépicas de gramíneas e anuais do Thero-Brachypodietea
-Prados con molinias sobre substratos calcáreos, turbosos ou arxilo-limosos (Molinion
caeruleae)
-Prados húmidos mediterráneos de herbas altas do Molinion-Holoschoenion
-Megaforbios eutrofos hidrófilos das orlas de chaira e dos pisos montano a alpino
-Prados pobres de sega de baixa altitude (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
-Encostas rochosas silíceas con vexetación casmofítica
-Rochedos silíceos con vexetación pioneira do Sedo-Scleranthion ou do Sedo albi-
Veronicion dillenii
-Furnas mariñas
-Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae,
Salicion albae)

64. Poza de marea
FLORA
Nos fondos mariños hai unha grande varidade de algas: golfeiros, carrumeiros,
corres… nas rochas do litoral abondan os bochos e a variación do nivel das
mareas da lugar a pozas nas que podemos atopar verdellos, algas calcárias…

65. Golgos (Saccorhiza polyschides)
Un dos valores ecolóxicos de maior interese
constitúeno os fondos mariños poboados por algas
que crean ricos ecosistemas para crustáceos,
moluscos e peixes de grande valor comercial.

66. Nos cantís hai liques, prixel do mar, herba de namorar, fento mariño, uvas de
lagarto, pan de paxaros, macela mariña, anxelica, pampillo...
Herba de namorar na Punta Robaleira

67. Herba de namorar (Armeria pubigera).
Un endemismo do NW da Península Ibérica.

68. Uvas de lagarto (Sedum…). Desenvólvense nas
pequenas áreas de solo que se forma entre as rochas.

69. Liques (Ramalina, Caloplaca....) nas rochas dos cantís

70. No monte domina o mato de toxo mesturado con breixos, carpazas, silvas, xestas,
trobisco, xilbarbeira, abrótegas, herba salgueira... Nas partes altas e nas dunas
fixas hai piñeiros bravos, mansos e piñeiros de Monterrei.
Piñeiros e estripos

71. Piñeiros nas dunas da praia de Melide

72. Xesta

73. Cardo (Cisium filipendulum), un
endemismo ibérico que florece a
comezos do verán en lugares algo
húmidos. Forma parte
habitualmente da flora das costas
rochosas.

74. Margaridas (Leucanthemum merinoi)

75. Pulicaria odora

76. Cardo mariño (Eryngium maritimum)
Nos areais atopamos cebola das gaivotas, tomelo bravo, feo, correola da praia,
leiteiras, alhelís, arenarias, paxariños, musgos, liques, piñeiro manso...
A zona das dunas de Barra ten un gran interese micolóxico. Un estudoo revelou a
existencia de 140 especies de macromicetes, das calaes 26 son primeiras citas
para Galiza: Fuligo cinerea, Hohenbuenhelia geogenia, Sistrotrema confluens,
Sarcosphaera crassa, Paxina leucomela....

77. Carrasco ou tomelo bravo (Helichrisum picardii).
Vive nas dunas móbiles e fixadas dos areais da costa oeste da Península Ibérica. Chama a atención
polas numerosas inflorescencias e polo olor que desprende.

78. Cebola das gaivotas (Pancratium maritimum). É unha planta común en
dunas e areais na que sobresaen, polo seu tamaño, as flores brancas.

79. Feo da praia ou barrón (Ammophila arenaria)

80. ESPECIES DE INTERESE
Cladonia subgenus Cladina
Lithothamnion corallioides
Phymatholithon calcareum
Ruscus aculeatus
CATÁLOGO GALEGO
DE ESPECIES AMEAZADAS
Lithothamnion corallioides
Phymatholithon calcareum
Xilbarbeira (Ruscus aculeatus)

81. Mexillóns, arneiróns, ourizos, esponxas...
FAUNA
Nas rochas dos cantís abondan os arneiróns, os mexillóns, os percebes, as
chuponas… e nas pozas de marea chuponas, anémonas, ourizos, cangrexos,
caracolas, camaróns, pequenos peixes... Nas zonas infralitorais hai peixes de
rocha (maragota, bello, faneca, sargo...), polbos, crustáceos...
Na área terrestre destacan as aves mariñas e do mato.

82. Poza de marea

83. Mexillóns, arneiróns, lapas, chuponas...

84. Mexillóns (Mitilus edulis)

85. Lapas

86. Polbo (Octopus vulgaris)

87. Os percebes (Polycipes cornucopia)
son crustáceos coloniais que viven
apegados ás rochas da zona
mediolitoral e infralitoral das zonas
de mar batido.

88. Arroaz (Tursiops truncatus)
ESPECIES DE INTERESE
MAMÍFEROS
Delphinus delphis
Eptesicus serotinus
Genetta genetta
Globicephala melas
Lutra lutra
Mustela erminea
Myotis myotis
Phocoena phocoena
Rhinolophus euryale
Rhinolophus ferrumequinum
Rhinolophus hipposideros
Tursiops truncatus

89. Píllara riscada (Arenaria interpres)
AVES
Accipiter gentilis
Accipiter nisus
Actitis hypoleucos
Aegithalos caudatus
Alauda arvensis
Alca torda
Alcedo atthis
Anas platyrhynchos
Apus apus
Arenaria interpres
Buteo buteo
Calidris alba
Calidris alpina
Calidris canutus
Calidris maritima
Caprimulgus europaeus
Certhia brachydactyla
Cettia cetti
Charadrius alexandrinus
Cisticola juncidis
Clamator glandarius
Clangula hyemalis
Columba livia
Columba palumbus
Corvus corone

90. Gaivotón (Larus marinus) xuvenil
Delichon urbica
Dendrocopos major
Emberiza cia
Emberiza cirlus
Erithacus rubecula
Falco subbuteo
Falco tinnunculus
Gallinula chloropus
Garrulus glandarius
Gavia arctica
Gavia immer
Gavia stellata
Hippolais polyglotta
Hirundo rustica
Hydrobates pelagicus
Larus argentatus
Larus cachinnans
Larus canus
Larus fuscus
Larus marinus
Larus melanocephalus
Larus ridibundus
Lullula arborea
Melanitta nigra
Mergus serrator
Motacilla alba
Motacilla cinerea

91. Papuxa montesa (Sylvia undata)
Motacilla flava
Parus ater
Parus caeruleus
Parus cristatus
Parus major
Phalacrocorax aristotelis
Phoenicurus ochruros
Phylloscopus ibericus
Pica pica
Picus viridis
Prunella modularis
Pyrrhula pyrrhula
Rallus aquaticus
Regulus ignicapilla
Rissa tridactyla
Saxicola torquata
Streptopelia decaocto
Streptopelia turtur
Strix aluco
Sula bassana
Sylvia atricapilla
Sylvia melanocephala
Sylvia undata
Turdus merula
Turdus philomelos
Tyto alba
Uria aalge

92. Lagarto arnal
(Timon lepidus)
RÉPTILES
Anguis fragilis
Chalcides bedriagai
Chalcides striatus
Coronella austriaca
Coronella girondica
Dermochelys coriacea
Lacerta schreiberi
Lepidochelys kempii
Natrix maura
Natrix natrix
Podarcis hispanica
Psammodromus algirus
Rhinechis scalaris
Timon lepidus
Lagarta dos penedos (Podarcis hispanica)

93. Sapo corriqueiro (Bufo calamita)
ANFIBIOS
Alytes obstetricans
Bufo calamita
Chioglossa lusitanica
Discoglossus galganoi
Hyla molleri
Lissotriton boscai
Rana iberica
Pellopyllax perezi
Triturus helveticus
Triturus marmoratus

94. PEIXES
Alosa alosa
Alosa fallax
Pinto (Labrus bergyilta)
Zamborca
(Alosa alosa)

95. Lorcho (gobius paganellus)

96. Sargos (Diplodus sargus)

97. Bolboreta (Euphydryas aurinia)
INVERTEBRADOS
Charonia lampas subsp. lampas
Cerambyx cerdo
Coenagrion mercuriale
Euphydryas aurinia
Lucanus cervus
Nucella lapillus
Patella ulyssiponensis

98. Zerynthia rumina, unha bolboreta rara en Galiza que se atopa na Costa da Vela

99. A eiruga da avelaíña Brithys crini
está intimamente ligada á cebola
das gaivotas, da que se alimenta
case exclusivamente.

100. Escaravello edemerido sobre unha macela brava.
As flores do monte atraen a numerosos insectos.

101. Caparazón do ourizo Echinus esculentus
CATÁLOGO GALEGO DE
ESPECIES AMEAZADAS
MAMÍFEROS
Myotis myotis
Phocoena phocoena
Rhinolophus euryale
Rhinolophus ferrumequinum
Rhinolophus hipposideros
Tursiops truncatus
AVES
Charadrius alexandrinus
Hydrobates pelagicus
Phalacrocorax aristotelis
Rissa tridactyla
RÉPTILES
Chalcides bedriagai
Dermochelys coriacea
ANFIBIOS
Chioglossa lusitanica
Hyla molleri
Rana iberica
PEIXES
Alosa alosa
INVERTEBRADOS
Echinus esculentus
Eunicella verrucosa
Cerambyx cerdo

102. ACTIVIDADES
-Pesca e marisqueo
-Agrodandaría e forestal
-Lecer

103. HISTORIA-PATRIMONIO CULTURAL
A zona estivo habitada desde a prehistoria.
No Monte Facho de Donón houbo asentamentos da Idade do Bronce, un castro e
un santuario romano construído sobre outro máis antigo dedicado ao deus lar
Berobeo. Atopáronse 180 aras romanas, moitas coa inscripción “Deus lari
Berobreo aram posuit pro salute”. que se conservan no Museo Arqueolóxico de
Vigo. No cume hai unha garita construída no século XVII sobre os restos dun
antigo faro romano ou posiblemente máis antigo no que se facía lume para emitir
sinais.
Monte Facho de Donón

104. Castro de berobeo no monte Facho de Donón

105. Facho de Donón

106. Calzada de acceso ao
Monte Facho de Donón

107. PROBLEMAS
-Presión urbanística
-Campismo incontrolado
-Lixo
-Especies invasoras...
Conyza
Tres planta invasoras presentes neste espazo
Bidens aurea
Arctotheca calendula

108. -Punta Couso e faro
-Monte Facho de Donón: facho, castro, calzada antiga, vistas panorámicas...
-Cabo home: furnas, faro
-Punta Robaleira e faro
-Punta Subrido
-Praias do Couso, Melide, Barra e Nerga
PUNTOS DE INTERESE
Donón, Cabo Home, Ría de Vigo e Illas Cíes, desde o cume do Facho

109. Montaxe e fotos: Adela Leiro, Mon Daporta
actualizado en outubro de 2017