kASAYSAYAN halimbawa mga tanyag na manunulat

1. MAIKLING KATHA
PANAHON NG HAPON

2. ANO ANG MAIKLING KATHA?
Maikling Katha
- Isang sangay ng
salaysay(narration) na may
iisang kakintalan (single
impression).

3. Mga Katangian ng Maikling Katha
 Isang madulang bahagi ng buhay ang
isinasalaysay
 Isang pangunahing tauhan na may
mahalagang suliranin, at kakauntian nito.
 Isang mahalagang tagpo at kakauntian nito.
 Mabilis na pagtaas ng kawilihan hanggang sa
kasukdulan na madaling sinusundan ng
wakas.
 Iisang kakintalan.

4. Mga Uri ng Maikling Katha

5. MGA URI NG MAIKLING KATHA
1. Pangkatauhan
- kung ang pinakamahalagang
nangingibabaw sa katha ay ang
katauhan.

6. MGA URI NG MAIKLING KATHA
Mga Paraan sa Pagpapalitaw ng Katauhan
A. Ang paglalarawan ng may-akda sa katauhan sa tulong
ng pag-uugali, isipan, mithiin at damdamin nito,
gayon din sa kanyang panlabas na anyo
B. Sa tulong ng pag-uusap ng ibang tauhan sa kuwento
tungkol sa kanya
C. Sa pamamagitan na rin ng tauhan: sa kanyang paraan
ng pagkilos at pagsasalita, at higit sa lahat, sa
kanyang reaksyon (sa kanyang gagawin o magiging
damdamin) sa isang tiyak na pangyayari.

7. MGA URI NG MAIKLING KATHA
 Karikatura – isang kahinaan sa paglalarawan
ng katauhan. Kung hindi napakabuti ng isang
tao (na wala kahit kaunting kahinaan o
karupukan), ito’y napakasama (na wala kahit
kaunting kabutihan o pag-asa). Parang isang
“taong hindi humihinga”.
 Picaresque – May pangunahing tauhang di-
kanais-nais. Halimbawa: “Tinong Kikil” –
Mabini Rey Centeno

8. MGA URI NG MAIKLING KATHA
2. Makabanghay – kung ang
mahalaga’y ang pagkakabuo ng mga
pangyayari.
3. Pangkapaligiran – Kung ang
paligid o isang namumukod na
damdamin ang namamayani. Ito ang
ginagamit nating katumbas ng
salitang Ingles na “atmosphere”.

9. MGA URI NG MAIKLING KATHA
4. Pangkatutubong-kulay – kung ang
pamumuhay o kalakaran sa isang pook ang
binibigyang-diin. Ang kaayusang panlabas,
pag-uugali, mga paniniwala, mithiin,
kakanyahang pampook ay nagkakatulong-
tulong sa pagbubuo ng pangkatutubong-
kulay.
 Idiosyncrasies – Kakanyahang
pampook.
 Universality – Pamantayang panlahat.

10. MGA URI NG MAIKLING KATHA
5. Pangkaisipan – kung ang
paksa, diwa o isipan ng isang
katha ang pinakamahalaga.
Ang kaisipan o diwang ito ay
hindi dapat ipagkamali sa
karaniwang aral ng karaniwang
kwento.

11. Mga Sangkap ng Maikling Katha
 Tauhan (character)
 Tagpuan (setting)
 Banghay (plot)
Tunggalian o Conflict – Ang naglalabanang
pwersa sa akda. Ang pangunahing tauhan ay
kailangang magkaroon ng mahalagang suliranin na
pagsisikapan niyang lutasin sa kabila ng mga
sagabal. Ang mga sagabal na ito ang magiging
dahilan ng pagtutunggali sa kuwento (ito ay
maaaring sa pangyayari, sa ibang tauhan o sa sarili
na rin ng pangunahing tauhan).

12. Mga Uri ng Tunggalian
 Tao laban sa Kalikasan – pilit na pinaglalabanan ng
tao ang puwersa ng kalikasan tulad ng lindol, baha, bagyo,
ipuipo at iba pa.
 Tao laban sa Tao – ang kinakalaban ay ibang tao,
maaaring ang mga taong nasa kanyang paligid o ang
lipunan. Ito ay karaniwang idinadaan sa lakas ng katawan,
tagisan ng kapangyarihan, ng paniniwala, pananaw,
prinsipyo, at iba pa.
 Tao laban sa Sarili – ang kinakalaban ng
tauhan ay ang kanyang sariling paniniwala,
prinsipyo, simulain at palagay. May kaugnayan ito sa
pagtitimbang-timbang ng mga pangyayaring kinahaharap
ng pangunahing tauhan at kung ano ang kanyang
gagawing pagpapasya.

13. HALIMBAWA NG ISANG
MAIKLING KATHA
Ang Mag-Anak na Cruz:Katha na
Pumapaksa sa Pagpapahalagang
Pilipino
- Isinulat ni Liwayway A. Arceo

14. Deogracias A. Rosario
Naging Pangulo siya ng:
Samahang Ilaw at Panitik
Kalipunan ng mga Kuwentista
Kalipunan ng mga Dalubhasa ng
Akademya ng Wikang Tagalog.
Ama ng Maikling Kuwentong
Tagalog.

15. DEOGRACIAS A. ROSARIO
 Siya ang nagbigay ng tiyak na anyo sa maikling katha
bilang isang uri ng kathang pampanitikan. Nakita sa
kanyang mga akda ang palatandaan ng paghihimagsik
sa kinamulatang tradisyon ng maikling kuwento.
Ang ilan sa kanyang mga akda ay:
 Ako'y Mayroong Isang Ibon
 Ang Dalagang Matanda
 Manika ni Tadeo
 Aloha
 Bulaklak ng Bagong Panahon
 Ang pinaka-obra maestra ni Rosario ay ang Aloha na
kasama sa katipunang 50 Kuwentong Ginto ng 50
Batikang Kwentista.