Wat betekent cloudcomputing voor onderwijs 2010 v3 (publish)
1. Wat betekent Cloudcomputing voor Onderwijs? Michael van Wetering Chief Technology Officer - Stichting Kennisnet Email: m.vanwetering@kennisnet.nl BLOG: http://mikes.typepad.com/fortytwo Presas: http://www.slideshare.net/mww1965 XX
Het Cloudmodel ontlast en geeft meer Ruimte voor Onderwijs!Dit is de volgorde van denken:De(onderwijs)visie is bepalend, dat is het startpunt voor elke schoolEr zijn processen nodig om het onderwijs uit de visie in de praktijk te brengenDeze processen (primair en secundair) worden ondersteund met de benodigde functionaliteit (applicaties)Om die applicaties vanaf de gewenste plaats op het gewenste moment te kunnen laten gebruiken door de juiste personen (docent en/of leerling) is een zekere ICT infrastructuur nodigDie ICT infrastructuur volgt logisch uit de benodigde applicaties, vanaf de gewenste plekken door de gewenste personenOnderaan beginnen in de ICT infrastructuur is verleidelijk praktisch… maar besluiten nemen wordt dan heel moeilijk en/of willekeurig omdat de context en nut/noodzaak nog niet duidelijk zijn. Het kader van de visie en de processen ontbreekt dan nog.Omdat cloudcomputing ontzorgt in het operationele deel van IT komt er een gezonder evenwicht tussen vraag & aanbod. De gebruiker kan zich meer richten op de functionele vraag en kan ‘shoppen’ ipv kiezen uit een aanbod bedacht door IT...
Wat betekent Cloudcomputing voor Onderwijs?3 centrale vragenWat is cloudcomputing?Wat zijn de gevolgen in het secundaire proces in onderwijs? Efficiency winst, tijd vrijmaken voor het primaire procesAandachtspunten/zorgen, nieuwe problemenWat zijn de gevolgen voor het primaire proces in onderwijs?Vernieuwing van onderwijs: o.a. plaats- en tijdonafhankelijk, maar belangrijker is (online) samenwerkend lerenOnderwijs volgen met elk device met een internet verbinding matchend met de locatie/situatie
Wat is Cloudcomputing?
Wat is Cloudcomputing?BegripsverwarringEr is heel veel diversiteit in terminologie rond cloudcomputing, dat is lastig want een discussie is wel zo helder als je het over dezelfde dingen hebt ;-) De essentie van cloud is ontzorgen, de vraag is of dat in alle SaaS (software as a service) scenario’s ook (volledig) wordt waargemaakt.Cloudcomputing in plain English door Commoncraft geeft een heel aardig beeld van de terminologie rond cloudcomputing en verwoord dat in minder technische taal. Voor meer informatie zie www.commoncraft.com.Deze versie staat op youtube, zoek op cloud computing in plain english (URL http://www.youtube.com/watch?v=XdBd14rjcs0).Duur 4:52 minuten.
Wat is de invloed van Cloud ICT services op de effectiviteit waarmee ICT kan worden ingezet ten behoeve van Onderwijs?
Cloudcomputing: gestandaardiseerd(zoals vaak ligt de kracht in de beperkingen...)Henry Ford: elke kleur, zolang het maar zwart is(zwarte verf droogt 1,5 dag sneller)De 80/20 regel, 80% functionaliteit tegen 20% kostenStandaardisatieOmwille van lage kosten (gratis?)Variatie (beperkt) mogelijk door zelf-configuratieZeer beperkte invloed op roadmap van producten/servicesMaar onmiddelijk leverbaar en inzetbaar, geeft innovatiekracht
Hoeveel soorten cloudcomputing zijn er eigenlijk?Een bruikbare indeling is de volgende: (score op de 80/20 schaal)IaaS (30/70)Infrastructure as a Service, b.v. opslagruimte, netwerkcapaciteit, rekenkracht, etc. Zelf koop je geen apparatuur meer, je huurt naar behoefte bij b.v. amazon (S3, EC2).PaaS (70/30)Platform as a Service, bijvoorbeeld een database, webserver, applicatieserver, etc.Zelf beheer je een OS of database software meer, je huurt b.v. een Google Apps of Windows Azure sessie.SaaS (90/10)Software as a Service, volledig verzorgde applicaties direct inzetbaar voor eind- gebruikers. Zelf beheer je de applicatie niet, je gebruikt google docs of live@edu.Van IaaS via PaaS naar SaaS wordt het steeds ‘cloudier’ (meer uitbesteed)Wees/blijf u bewust van de 80/20 discussie!Dat wil zeggen:Meer maatwerk en flexibiliteit nodig? Zelf meer te investeren in kennis en technologie!Je kunt overweg met een ‘goed genoeg’ oplossing? Minder investeren!Belangrijke realisatie: kennisinvestering en maatwerk/flexibiliteit gaan hand in handDe juiste 80/20 keuzes zorgen ervoor dat geinvesteerd wordt in de juiste eigen kennis en technologie, terwijl uitbesteed wordt wat niet tot de kern van de taak e/o verantwoordelijkheid van de organisatie behoort
Cloudcomputing: elastisch, dus rek EN krimp mogelijkStart is direct mogelijk, geen kapitaal investeringen, geen afschrijvingen, geen desinvesteringenGeen opstarttijd, snel nieuwe services uitproberen, abonneren en direct beginnenBetaal naar gebruik, evt. per uur/dag/week/maand (pay as you go)Elastisch, d.w.z. schaalbaar naar boven EN naar beneden(dat laatste is niet vanzelfsprekend)
Cloudcomputing: service dus (zelf) geen beheerZorgenvrij voor afnemer, geen (eigen) beheerSLA is een gegeven, (meestal) niet onderhandelbaar (80/20 regel)Vertrouwen in aanbieder, goede afspraken, noodscenario’s?Betalen naar daadwerkelijk gebruik, vast recht, meer/minder gebruikAlledaagse voorbeelden:Electriciteit: geen eigen aggregaat meer (meestal), SLA accepterenWater: geen eigen putten (meestal), kwaliteit accepteren (of niet)
Cloudcomputing heeft consequenties voor ICT medewerkersICT-ers voelen zich bedreigd in takenpakket, bevoegdheden en invloed, het voelt voor hen als ‘snijden in eigen vlees’Twee mogelijke paden:Nieuwe, uitdagende en meer bij onderwijs betrokken taken en toegevoegde waarde vanuit je expertise. Kortom: ruimte voor Innovatie in het Onderwijs!Meeverhuizen met de ‘harde’ ICT en bij een aanbieder gaan werkenSignalen van stil verzet / drogargumenten:Oh maar het beheren van onze mailserver kost me niet zoveel tijd hoor...Ja maar als ik poort x voor applicatie y moet openzetten kan ik niet meer instaan voor onze veiligheid! (FUD tactiek: Fear Uncertainty & Doubt)De laatste der ICT wizzards moeten eraan geloven: de gebruiker bepaalt, niet de ICT-er!En dit opent voor de ICT-er met goede wil alleen maar interessantere mogelijkheden, dicht op het onderwijsproces waar de meeste toegevoegde waarde mogelijk is!
Het cloudcomputing model kent ook aandachtspunten / risico’s. Het is belangrijk om die te onderkennen en ze nadrukkelijk mee te nemen in besluitvorming en implementatieplannen.
Volledig afhankelijk van de Cloud?Cloudcomputing heeft 1 heel duidelijk nadeel, of laten we het een randvoorwaarde noemen: je hebt altijd(!) toegang nodig tot de Cloud, zonder dat heb je niets! (geen applicaties, geen leermateriaal, geen gegevens)MaatregelenLokale caching, een werkkopie die wordt bijgewerkt zodra de verbinding er isOutlook werkt zo op laptopsGoogle Docs biedt die mogelijkheidNoodscenario’s tevoren uitwerken, afspraken over SLA’sProbleem speelt alleen tijdens schooluren, daarbuiten is de schoollocatie niet (meer) relevant!
Zorgen over privacy en veiligheid in de CloudTerecht aandachtspunt, maar niet nieuw of geintroduceerd door cloudcomputing, wel verhoogd bewustzijn van het issue.Situatie is en was als volgt voor bijvoorbeeld email:Uw email ging/gaat altijd al door een onbekend aantal u onbekende email servers op InternetUw beheerders (eigen of ingehuurd) hebben volledige toegang tot uw informatieUw gebruikers konden/kunnen gegevens ‘lekken’ of ‘misplaatsen’Maatregelen:Fair use (goed huisvader) afspraken met medewerkers en leerlingen/oudersAfspraken met cloudaanbieders over eigendom gegevens, gebruik gegevensVeiligheid zo goed of zo slecht als het was voor de CloudOverweeg encryptie waar nodigScheid onderwijssystemen en processystemenGezond verstand gebruiken, 99% van incidenten betreft fouten/onzorgvuldigheden van mensen
Hoe integreren cloudservices onderling en met mijn resterende applicaties?Dit issue is opnieuw niet wezenlijk anders dan in traditionele IT omgevingen:Applicaties die open standaarden ondersteunen kunnen gekoppeld wordenApplicaties die API’s (inplugpunten/stekkers) bieden kunnen gekoppeld wordenDus let ook bij de selectie van uw cloudapplicaties (alsook reguliere applicaties) op:Open Standaarden in gegevensformaten en interfacesGoed gedocumenteerde API’s gebaseerd op standaardprotocollenConcreet voorbeeld: federatieve authenticatie (single sign on)
Gratis kan toch nooit goed zijn?Kunnen gratis diensten wel kwaliteit bieden? Wat is de truc? Betaal ik niet stiekum alsnog?Voorbeeld: GoogleWe vertrouwen Google toch ook? We zoeken elke dag onze informatie via Google in vol vertrouwen. Betalen we daarvoor? JA!We helpen google’s pagerank algoritme verbeteren met elke zoekopdracht, onze keuze voor een link n.a.v. onze zoekopdracht wordt gebruikt t.b.v. de volgende zoekopdracht op diezelfde termen. Daardoor worden Google zoekresultaten steeds beter bij meer gebruik, beter dan de concurrentie. Daardoor gebruiken we graag Google. Daardoor is Google aantrekkelijk voor adverteerders en verdient Google (meer) geld.Bij Google Docs & Mail wordt de inhoud gescand op sleutelwoorden en worden relevante advertenties getoond.Voorbeeld: MicrosoftBiedt gratis Live@Edu en gaat wellicht premium opties bieden, of hoopt dat u uit vertrouwdheid met de applicaties de betaalde desktop versies aanvullend koopt. Beginnende bedrijven mogen om dezelfde redenen enkele jaren gratis gebruik maken van allerlei bedrijfsondersteunende applicaties.Bits vs. Atoms, in de Digitale Wereld is het echt (bijna) Gratis!Atoms worden nooit helemaal gratis, maar bits worden zo snel goedkoper dat ze snel verwaarloosbaar goedkoop worden. Gordon Moore, mede oprichter van Intel, signaleerde in 1965 dat vanaf 1958 de capaciteit op chips elk jaar verdubbelde, hij voorspelde dat dit nog zeker 10 jaar zou doorgaan. Dit effect loopt ook nu nog door! Verwacht dus in de digitale wereld steeds meer diensten waar je niet met euro’s voor betaalt of waar iemand anders voor betaalt, simpelweg omdat het zo goedkoop is dat het niet (meer) uitmaakt.De interessante vraag is: wie betaalt en in welke valuta en vind ik dat acceptabel?
Leap of faith!Na alle genuanceerde afwegingen van risico’s en aandachtspunten komt het uiteindelijk neer op vertrouwen. In hoeverre vertrouw je de aanbieder, accepteer je eventuele risico’s?Waarom vertrouwen we zonder meer, elke dag, op de zoekresultaten van Google’s zoekmachine en blijven we bij Live@Edu of Google Docs terughoudend? Er is een ander gevoel van risico dat niets te maken heeft met de daadwerkelijk situatie, we moeten ons hiervan wel bewust blijven.Ofwel risico’s in beeld, goede afspraken maken, maar dan ook een keer de stap zetten!
De invloed van Cloud ICT services op het soort Onderwijs dat kan worden gegevenOf:Welk innovatief effect heeft Cloudcomputing op het onderwijs zelf?Het Cloudcomputing model biedt:Meer ruimte (tijd/geld) voor (innovatie van) het kernproces: onderwijs!Snelheid in Innovatie: geen startinvestering, geen uitrol, geen desinvesteringen
Samenwerkend, projectgebaseerd LerenEerste toepassingen betreffen vaak email, agenda, de praktische zakenDe échte toegevoegde waarde van online applicaties zit in samenwerking!Lichtvoetig, plaats- en tijdsonafhankelijk communicerenDelen van documenten en ander werkVersiebeheer, planning, etc.