1. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
1.0 PENGENALAN
1.1 DEFINISI PENDIDIKAN KHAS
Pendidikan Khas bererti program yang dirancang khusus untuk memenuhi pelbagai
keperluan murid-murid khas.Pengajaran dan pembelajaran program ini menggunakan teknik
yang bersesuaian dengan murid-murid khas.Ini termasuklah dengan menggunakan sumber dan
peralatan khas untuk membantu pembelajaran murid-murid khas.
Munurut Hallahan dan Kauffman(2006):Pendidikan Khas didefinisikan sebagai satu
bentuk pendidikan yang disediakan untuk memenuhi keperluan kanak-kanak berkeperluan
khas.Gargiulo (2003) pula menyatakan Pendidikan Khas merupakan program pengajaran khusus
yang di reka bentuk bagi memenuhi keperluan pelajar luar biasa.ia mungkn memerlukan
penggunaan bahan-bahan peralatan dan kaedah pengajaran khusus.Friend(2005) menyatakan
pendidikan Khas adalah pengajaran yang di reka bentuk khusus bagi memenuhi keperluan
kanak-kanak kurang upaya.Pengajaran ini mungkin dikelolakan dalam bilik darjah, di rumah, di
hospital atau di institusi lain.Mansor(2005)Program Pendidikan Khas di Malaysia merupakan
satu usaha yang berterusan menggalakkan perkembangan optima seseorang sebagai seorang yang
berkemahiran, berhaluan,berupaya, beriman,berdikari,mampu merancang dan menguruskan
kehidupan serta menyedari potensi diri sebagai seorang individu dan ahli masyarakat yang
seimbang dan produktif selaras dengan Falsafah Pendidikan Negara.
J 43404/J 43886 1

2. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
1.2 DEFINISI KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Kanak-kanak Khas ialah gelaran yang diberi kepada kanak-kanak yang memerlukan keperluan
khas yang juga disebut sebagai kanak-kanak istimewa, kanak-kanak kurang upaya ataupun
kanak-kanak cacat.Istilah kanak-kanak cacat tidak lagi digunakan pada masa kini atas faktor
sensitiviti.Kanak-kanak khas didefinisikan sebagai kanak-kanak yang berbeza daripada kanak-
kanak biasa dalam aspek ciri-ciri mental,keupayaan sensori,keupayaan komunikasi, tingkahlaku
sosial, ataupun ciri-ciri fizikal.Perbezaan-perbezaan ini ini adalah mencapai tahap yang mana
kanak-kanak memerlukan modifikasi dalam aktiviti-aktiviti sekolah ataupun perkhidmatan
pendidikan khas bagi membolehkannya berkembang pada kapasiti maksimum.Menurut
Kirk(1989), kanak-kanak hanya dianggap sebagai kanak-kanak khas apabila terdapat keperluan
bagi mengubahsuai program pendidikan.Oleh yang demikian, bantuan yang disediakan oleh
sekolah untuk kanak-kanak yang berbeza norma ini digelar pendidikan khas.Pendidikan khas
adalah pengajaran yang direkabentuk bagi memenuhi keperluan pendidikan murid berkeperluan
khas.Pendidikan ini dirancang secara teliti bagi membantu murid keperluan khas bagi mencapai
tahap pendidikan tinggi dan kejayaan hidup yang memuaskan.
Menyambut kelahiran anak yang sihat dan sempurna anggotanya dinanti-nantikan oleh
semua ibu bapa.Banyak ibu bapa seolah-olah hilang akal ketika menyambut kelahiran baharu
yang dilabel sebagai Orang Kurang Upaya.Menurut Simon Olshansky(1976) dalam bukunya
Child Devlopment, ibu bapa akan mengalami kesedihan yang sangat mendalam sehingga tidak
dapat menerima kenyataan bahawa bayi itu tidak memenuhi kriteria yang diharapkan iaitu anak
yang normal seperti orang lain.Walau bagaimanapun, reaksi ibu bapa akan semakin berubah
kepada reaksi yang bersifat positif terhadap anak istimewa mereka.
J 43404/J 43886 2

3. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Menurut Eden (1976), ada ibu bapa yang dapat menyesuaikan diri dengan baik terhadap
kehadiran anak istimewa mereka setelah satu jangka masa tertentu.Ibu bapa dapat menerima
kehadiran anak kurang upaya, akan dapat menyesuaikan diri dengan realiti hidup bahawa anak
mereka mempunyai ketidakupayaan. Ibu bapa tersebut akan berusaha menjalani pemulihan
sebagai kesinambungan dan sentiasa menaruh harapan terhadap perkembangan anak-anak
mereka (Ashman & Elkin 1998).
Orang Kurang Upaya (OKU) ialah oarng yang mengalami keterbatasan mobilitinya
merujuk kepada jenis kecacatannya sama ada fizikal (anggota), mental (ringan, sederhana atau
berat), penglihatan dan pedengaran.Tujuan istilah OKU ini diketengahkan adalah bagi
mengelakkan sebutan orang cacat yang bermaksud melabelkan orang itu cacat daripada semua
aspek (Hashim Omar 1991).
Pihak Kementerian Pendidikan Malaysia telah mengambil langkah untuk membela nasib
golongan ini dengan menyediakan perkhidmatan pendidikan untuk muris-murid pemulihan khas
dan berkeperluan khas yang mempunyai masalah penglihatan, pendengaran dan bermasalah
pembelajaran.Kategori kanak-kanak bermasalah pembelajaran di bawah tanggung jawab
Kementerian Pendidikan Malaysia adalah seperti sindrom Down, Autisme ringan, Attention
Deficit Hyperaktif Disorder, terencat akal minimum termasuklah masalah mental Carebral Palsy,
bermasalah pembelajaran spesifik seperti Disleksia. Pendidikan yang diberi menekankan kepada
perkembangan jasmani, emosi, rohani dan intelek selaras dengan Falsafah Pendidikan Negara.
Namun begitu, pendidikan yang diberikan mestilah setaraf dengan kemampuan yang mereka
miliki (Mohd Dan, 2007).
J 43404/J 43886 3

4. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Anak istimewa Sindrom Down merupakan salah satu daripada kumpulan sasaran
program pembangunan sosial . Kerajaan amat komited dalam membantu mereka supaya dapat
menjalani kehidupan normal sama seperti orang lain.Mereka juga ingin mendapat peluang yang
sama dari segi ekonomi dan sosial serta dapat bersama menikmati arus pembangunan
negara.Namun untuk mencapai hasrat ini, mereka terpaksa menghadapi pelbagai rintangan
.(Datuk Dr, Fong Chan Onn, 2001)
Tanggapan orang ramai bahawa kanak-kanak Sindrom Down adalah beban kepada
masyarakat kerana kelemahan mereka dalam berfikir(kognitif) serta mengawal pergerakan atau
memproses maklumat perlu dikikis.Masyarakat beranggapan, anak-anak istimewa sindrom
Down tidak mampu menyumbang kepada pembangunan negara malah akan memberikan beban
kepada negara untuk menyedikan segala keperluan kepada mereka. Corak pemikiran sebegini
melanggar aspirasi melahirkan masyarakat penyayang yang prihatin dalam membantu Orang
Kurang Upaya(OKU). Masyarakat hendaklah mamahami kanak-kanak istimewa mempunyai
impian dan cita-cita untuk bergiat aktif dalam kehidupan social, ekonomi dan politik selepas
mereka meninggalkan bangku sekolah( Mohd.Sharani 2004).
Ibu bapa perlu merancang kerjaya mereka pada masa depan. Pemilihan kerjaya adalah
perkara penting bagi seseorang individu. Pemilihan kerjaya yang tepat dapat menentukan corak
kehidupan serta taraf hidup seseorang. Orang Kurang Upaya(OKU) seperti sindrom Down juga
memerlukan pekerjaan dan faedah daripada pekerjaan sama seperti orang lain bagi memenuhi
keperluan dalam kehidupan mereka.Namun begitu, disebabkan tahap pendidikan yang diterima
oleh anak istimewa sindrom Down ini berada pada tahap yang rendah menyebabakan mereka
sukar untuk mendapatkan pekerjaan yang baik.Hal ini turut disokong oleh Ramlee &
J 43404/J 43886 4

5. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Norani,2007 yang berpendapat Pendidikan bagi Orang Kurang Upaya masih lagi rendah dan
tidak lagi relevan dengan pasaran kerja semasa.Bidang kemahiran mestilah diterapkan dalam
pembelajaran anak-anak intimewa ibi bagi memastikan anak- anak istimewa ini mandapat
peluang dalam pekerjaan. Hal ini disokong oleh (McConkey,1998; Walls et al.,1997; Clark et.al,
1994; Edgar,1992), yang berpendapat Kurikulum Vokasional pelajar masalah pembelajaran juga
harus member focus dalam pemilihan bidang kemahiran hidup di samping penekanan aspek
latihan di tempat kerja (on the job training)sebagai cara member lebih peluang kepada anak
istimewa untuk bersaing mendapatkan pekerjaan yang menjamin masa depan mereka kelak.
2.0 DEFINISI SINDROM DOWN
Sindrom Down atau trisomy 21 merupakan kecacatan genetik disebabkan oleh kehadiran
sebahagian atau kesemua kromosom 21.Ianya dinamakan sempena John Langdon Down, doctor
British yang pertama kali menggambarkannya pada tahun 1886.Keadaan ini bercirikan
gabungan perbezaan besar dan kecil pada struktur badan.Sering kali sindrom down dikaitkan
dengan kelemahan keupayaan berfikir dan tumbesaran kanak-kanak dan juga perwatakan
muka.Sindrom Down biasanya dikenal pasti semasa kelahiran.
Bagi ibu-ibu yang berumur 35 tahun ke atas semasa mengandung mempunyai risiko yang
lebih tinggi untuk melahirkan anak sindrom Down.Sembilan puluh lima peratus Sindrom Down
disebabkan oleh kelebihan kromosom 21.Keadaan ini disebabkan oleh „non-
dysjunction”kromosom yang terlibat iaitu kromosom 21 di mana semasa proses pembahagian sel
secara mitosis pemisahan kromosom 21 tidak berlaku dengan sempurna. Dikalangan 5% lagi
kanak-kanak sindrom Down disebabkan oleh mekanisme yang dinamakan “Translocation”.
J 43404/J 43886 5

6. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Keadaan ini biasanya berlaku oleh pemindahan bahan genetic dari kromosom 14 kepada
kromosom 21. Bilangan kromosomnya normal iaitu 23 pasang atau jumlah kesemuanya 46
kromosom.Mekanisme ini biasanya berlaku pada ibu-ibu yang lebih muda.Sebahagian kecil
Sindrom Down disebabkan oleh mekanisme yang dinamakan „mosaic”.
2.1 CIRI-CIRI KANAK-KANAK SINDROM DOWN
Kanak-kanak Sindrom Down ini mempunyai fizikal yang unik iaitu:
1)Sifat pada muka kepala dan leher
Mereka mempunyai iras muka yang hampir sama seperti
muka orang mongol.Pangkal hidungnya kemek.jarak di antara 2 mata jauh dan berlebihan kulit
di sudut dalam.Saiz mulut dalah kecil dan saiz lidah yang besar menyebabkan lidah terjelir.
Pertumbuhan gugi lambat dan tidak teratur.Paras telinga adalah lebih rendah. Kepala biasanya
lebih kecil dan agak leper dari bahagian depan ke belakang. Lehernya agak pendek.
J 43404/J 43886 6

7. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
2)Sifat pada tangan dan lengan
Sifat-sifat yang jelas pada tangan adalah mereka mempunyai
jari-ajari pendek dan jari kelingking mrmbengkok ke dalam.Tapak tangan mereka biasanya
hanya terdapat satu garisan urat dinamakan “simian crease”.
3)Sifat pada kaki
Kaki agak pendek dan jarak di antara ibu jari kaki dan kaki
kedua agak jauh terpisah dan tapak kaki
J 43404/J 43886 7

8. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
4)Sifat pada otot
Kanak-kanak Sindrom Down mempunyai otot yang lemah
menyebabkan mereka menjadi lembik dan menghadapi masalah lewat dalam perkembangan
motor kasar.
2.2 Masalah yang berkaitan dengan Sindrom Down
Kanak-kanak Sindrom Down mungkin mengalami masalah kelainan organ –organ
dalaman terutama sekali jantung dan usus seperti masalah jantung, masalah usus, masalah
perubatan yang lain dan masalah perkembangan pembelajaran.
1) Masalah jantung yang paling kerap berlaku ialah jantung berlubang seperti Ventricular
Septal Defect (VSD) iaitu jantung berlubang di antara bilik jantung kiri dan kanan atau
Atrial Septal Defect (ASD) iaitu jantung berlubang di antara atria kiri dan kanan.Masalah
lain adalah termasuk salur ateriosis yang berkekalan (Patent Ductus Ateriosis yang
berkekalan.bagi kanak-kanak Sindrom Down boleh mengalami masalah jantung
berlubang jenis kebiruan (cyanotic spell) dan susah bernafas.
2) Masalah usus biasanya dikesan semasa awal kelahiran seperti salur esophagus yang tidak
terbuka(atresia) ataupun tiada saluran sama sekali di bahagian tertentu esophagus.
J 43404/J 43886 8

9. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Biasanya ia dapat dikesan semasa berumur 1-2 hari di mana bayi mengalami masalah
menelan air liurnya atau dikesan oleh doktor atau jururawat kerana mereka tidak dapat
memasukakan tiub untuk menyedut air perut semasa baru lahir.Salur usus kecil
duodenum yang tidak terbuka penyempitan yang dinamakan “Hirshprung Disease”.
Keadaan ini disebabkan system saraf yang tidak normal di bahagian rectum. Biasanya
bayi akan mengalami masalah pada hari kedua dan seterusnya selepas kelahiran di mana
perut membuncit dan susah untuk buang air besar.Salur usu rectum atau bahagian usus
yang paling akhir (dubur) yang tidak terbuka langsung atau penyempitan yang dinamakan
“Hirhprung Disease”. Keadaan ini disebabkan system saraf yang tidak normal di
bahagian rectum.
3) Masalah perubatan yang lain di mana kanak-kanak Sindrom Down mungkin mengalami
masalah Hipotiroidism iaitu kurang horman tairoid.Masalah ini berlaku di kalangan 10 %
kanak-kanak Sindrom Down.Kanak-kanak Sindrom Down mempunyai ketidakstabilan di
tulang-tulang kecil di bahagian leher boleh menyebabkan berlakunya penyakit lumpuh
(atlantoaxial instability) di mana ianya berlaku dikalangan 10% kanak-kanak Sindrom
Down.Sebahagian kecil mereka mempunyai risiko mengalami kanser sel darah putih iaitu
leukemia.
4) Masalah perkembangan pembelajaran kanak-kanak Sindrom Down ini secara
keseluruhannya mengalami kelewatan perkembangan dan kerencatan akal.Pada peringkat
awal pembesaran mereka mengalami masalah lamabat dalam semua aspek perkembangan
iaitu lambat untuk berjalan, perkembangan motor halus dan bercakap.Perkembangan
social mereka agak menggalakkan menjadikan mereka digemari oleh ahli
keluarga.Mereka juga mempunyai sifat periang.Perkembangan motor kasar mereka
J 43404/J 43886 9

10. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
lambat disebabkan otot-otot yang lembik tetapi mereka akhirnya Berjaya melakukan
hamper semua pergerakkan kasar.
3.0 KAJIAN KES
Kajian kami bermula pada 1 Oktober 2012 hinggalah 31 Oktober 2012.Kajian yang kami
lakukan ialah di sekolah SK Taman Seri Gombak.Sekolah tersebut mempunyai kelas murid-
murid normal dan juga kelas murid berkeperluan khas ataupun masalah pembelajaraan.Sekolah
tersebut mempunyai seramai 13 orang guru pendidikan khas dan 7 orang pembantu pengurusan
murid(PPM) serta 81 orang murid yang mempunyai pelbagai jenis ketidakupayaan sebagai
contoh, Sindrom Down,Autisme,Disleksia dan Masalah Pembelajaran.Selebihnya pelajar yang
diinklusifkan separa iaitu seramai seorang.
3.1 TUJUAN KAJIAN
Kajian yang dilakukan adalah bertujuan untuk mengenal pasti apakah jenis-jenis
ketidakupayaan kanak-kanak tersebut.Sebelum menjalankan kajian kami telah menyediakan
senarai semak atau instrumen diagnostik mengenai ketidakupayaan –ketidakupayaan tertentu
bagi mengetahui apakah ketidakupayaan murid tersebut.Sebagai contoh,masalah pembelajaran
Sindrom Down.Apakah ciri-ciri yang boleh dikatakan seseorang itu mempunyai masalah
pembelajaran Sindrom Down.Setelah mengenalpasti ciri-ciri yang dimiliki, seseorang itu akan
dikenalpasti apakah jenis ketidakupayaan yang dialami.
Selain itu, kajian dijalankan adalah untuk menilai sejauh mana tahap pencapaian
seseorang kanak-kanak itu.Penilaian pencapaian ini dapat dilihat melalui aktiviti-aktiviti latihan
J 43404/J 43886 10

11. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
yang telah diberikan oleh guru-guru.Penilaian pencapaian yang dijalankan membolehkan guru-
guru menilai kebolehan seseorang murid dan mengetahui kelemahan serta kekuatan murid.Ini
penting bagi guru-guru untuk membolehkan guru-guru menyediakan Rancangan Pendidikan
Individu(RPI) yang sesuai.
Di samping itu, kajian ini juga bertujuan untuk menilai tingkah laku, mental dan emosi
kanak-kanak yang berkeperluan khas.Sebagai yang kita ketahui mereka mempunyai sifat dan
sikap yang berbeza dengan murid-murid normal yang lain.Maklumat yang diperolehi dapat
membantu sseorang guru itu untuk menyelidik dan menyelesaikan masalah tingkahlaku, emosi
dan mental kanak-kanak berkeperluan khas.Hal ini kerana, masalah-masalah ini memerlukan
cara penyelesaian yang bersesuaian dengan keadaan sebenar murid-murid khas.
3.2 KAEDAH KAJIAN(LAMPIRAN 1)
Dalam kajian yang telah kami jalankan, terdapat beberapa kaedah yang telah kami
gunakan.Kaedah-kaedah ini dapat membantu kami dalam menjalankan kajian serta
melengkapkan laporan ini.Di sini kami telah menggunakan 3 kaedah iaitu:
Pertama, kaedah temubual.Kami telah menemubual beberapa orang guru pendidikan khas
dan Pembantu Pengurusan Murid(PPM) bagi mengetahui dengan lebih lanjut mengenai masalah-
masalah yang dihadapi oleh murid yang dikaji.Selain itu, kami juga sempat menemubual bapa
murid berkenaan yang mana bapanya merupakan Pengerusi Persatuan Ibu bapa PPKI.Namun
begitu, apa yang kami dapati guru-guru lebih mengetahui masalah murid tersebut.Tambahan
pula, guru mempunyai lebih banyak pengalaman dalam bidang pendidikan khas ini.Berdasarkan
temubual yang telah dijalankan, kami dapati banyak maklumat yang diperoleh dan mudah untuk
difahami.
J 43404/J 43886 11

12. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Kedua, kami telah menggunakan kaedah soal selidik.Soal selidik telah diedarkan kepada
guru-guru pendidikan khas disekolah tersebut bagi mengisi maklumat-maklumat yang berkaitan
dengan murid yang dikaji.Ini memudahkan lagi tugasan kami untuk menganalisis serta mengenal
pasti apakah jenis ketidakupayaan yang dialami oleh murid tersebut.
Ketiga, kami telah melakukan kaedah pemerhatian.Pemerhatian telah dilakukan dengan
melihat segala perbuatan atau tingkahlaku murid yang dikaji.Pemerhatian yang dilakukan adalah
untuk mengenal pasti sama ada murid tersebut bergaul dengan orang lain ataupun tidak.Melalui
kaedah ini juga kita dapat melihat kelima-lima aspek perkembangan murid yang dikaji.Aspek
yang dimaksudkan ialah kognitif, kemahiran komunikasi,kemahiran motor,sosial ,emosi dan
pengurusan dirinya.
3.3 PENILAIAN PENGESANAN
Langkah pertama yang kami jalankan ialah mengenal pasti apakah jenis ketidakupayaan
adik Luqman.Jadi untuk mengenal pasti kami telah menggunakan penilaian
pengesanan.Sebagaimana yang diketahui, penilaian pengesanan merupakan penilaian yang tidak
formal yang dilakukan dengan cara pemerhatian.Melalui pemerhatian tersebut, kita dapat
menyenaraikan tingkah laku serta tanda-tanda ketidakupayaannya.Sewaktu kali pertama melihat
adik Luqman, kami berpendapat adik Luqman bermasalah Sindrom Down.Jadi, untuk
meneguhkan lagi pendapat, kami telah menggunakan senarai semak yang berkaitan dengan ciri-
ciri masalah sindrom Down.
Terdapat lima kategori yang dicirikan sebagai Sindrom Down iaitu bahagian kepala.
muka dan leher, bahagian tangan dan lengan, bahagian kaki, bahagian otot dan bahagian
J 43404/J 43886 12

13. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
badan.Setelah menjalankan pengesanan terhadap adik Luqman didapati bahagian kepalanya lebih
kecil dan agak leper pada bahagian belakang.Bagi ciri seterusnya jarak antara 2 mata jauh dan
matanya juga sepet.Selain itu, paras telinga adik Luqman adalah rendah dan adik Luqman
mempunyai telinga yang agak kecil.Pipinya juga agak tembam dan mempunyai pangkal hidung
yang sedikit kemek.Saiz mulut adik Luqman adalah kecil dan kelihatan lidahnya lebih besar dan
kadang-kadang terjelir keluar.Pertumbuhan giginya juga tidak teratur dan agak lambat
berbanding pelajar lain.Pada bahagian lehernya juga adik Luqman mempunyai leher yang agak
pendek dan besar.
Ciri-ciri yang seterusnya ialah adik Luqman mempunyai jari-jemari yang pendek dan
kelihatn kontot.Jari kelingking adik Luqman membengkok ke dalam.Jadi sudah jelas
membuktikan adik Luqman mempunyai masalah Sindrom Down.Adik Luqman juga mempunyai
ketinggian tubuh yang badan yang rendah serta perutnya kelihatan membonjol keluar.Namun
begitu, adik Luqman tidak mempunyai masalah kesihatan yang teruk dan sebarang masalah
perubatan seperti masalah usus dan lain-lain penyakit yang berkaitan dengan Sindrom
Down.Walaupun adik Luqman mempunyai masalah jantung berlubang tetapi keadaannya telah
semakin baik(seperti lampiran).Kehadiran adik Luqman ke sekolah amat baik dan ini
menunjukkan bahawa adik Luqman jarang mendapat penyakit.
Jadi kesimpulannya,penilaian pengesanan yang telah dijalankan ke atas adik Luqman
mendapati bahawa dia mempunyai ciri-ciri seorang yang bermasalah Sindrom Down. Ini
dikukuhkan lagi dengan melihat laporan perubatan yang telah dijalankan oleh Pegawai Perubatan
dan Kesihatan Hospital Selayang.(seperti LAMPIRAN 2)
J 43404/J 43886 13

14. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
3.4 PENILAIAN PERKEMBANGAN
Penilaian perkembangan merupakan perubahan secara kuantitatif yang berlaku secara
berterusan sejak lahir hinggalah ke akhir hayat seseorang dan ianya dipengaruhi oleh faktor baka
dan persekitaran.Penilaian perkembangan dijalankan bagi menilai 5 tahap perkembangan
seseorang kanak-kanak atau murid-murid dari segi kognitif, social,emosi,,motor,yang terdiri
daripada motor halus dan kasar, bahasa dan komunikasi.Sekiranya seseorang kanak-kanak atau
individu itu tidak berupaya berkembang secara normal, guru-guru boleh serta harus menjalankan
proses intervensi awal untuk membantu kanak-kanak tersebut berkembang mengikut tahap
umurnya walaupun tidak sepenuhnya.
J 43404/J 43886 14

15. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
4.0 PROFIL DAN LATAR BELAKANG SUBJEK
1. Nama : KU MUHAMMAD LUQMAN AL HAQEEM B. KU AZLAN
2. Jantina : LELAKI
3. Bangsa : MELAYU
4. Agama : ISLAM
5. Tarikh Lahir : 22 OKTOBER 2002
6. No.Surat Beranak : BC 49112
7. Bil.Adik Beradik : 3 ORANG
8. Anak Ke : KETIGA
9. Nama Bapa : KU AZLAN BIN HJ KU BAHADIN
10. Pekerjaan Bapa : PENGURUS
11. Nama Ibu : ROSMINAH AZMAN BT KAMARULZAMAN
12. Pekerjaan Ibu : SENIOR OFFICER
13. Alamat Rumah : NO. 4 JLN SG 1/11, TAMAN SERI GOMBAK,
68100, BATU CAVES, SELANGOR.
J 43404/J 43886 15

16. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
5.0 CIRI –CIRI KANAK –KANAK BERKEPERLUAN KHAS YANG DIPILIH
5.1 PERKEMBANGAN FIZIKAL
Perkembangan fizikal respondan tersebut seperti kanak-kanak lain yang normal.Tidak
ada tanda-tanda yang menunjukkan perkembangannya yang lambat atau terencat dari segi berat
badan juga bertambah mengikut kadar yang diharapkan seperti kanak-kanak normal.Hingga kini
tumbesaran fizikalnya adalah lebih ketara dengan menunjukkan ketinggian dan perkembangan
badan yang besar.Kekuatan tenaga fizikal yang ditunjukkan adalah lebih daripada pelajar-pelajar
normal.Faktor-faktor makanan yang diberikan kepada murid tersebut menyumbang kepada
pertumbuhan fizikal yang baik.Keistimewaan pelajar ini adalah mempunyai wajah keanak-
anakan.Dalam kontek ini teori yang dinyatakan oleh Piaget adalah berasaskan kepada
kematangan biologi iaitu perubahan-perubahan biologi adalah telah diprogramkan oleh gen
dalam setiap individu.Ianya berlaku secara normal kecuali disebabkan olek kebuluran atau
deprivasi.
5.2 PERKEMBANGAN INTELEK
Memandangkan murid ini sudah berada di sekolah selama 4 tahun oleh itu, sebarang
sebutan objek atau sebarang perkataan yang mudah adalah agak jelas dan meyakinkan para
pendengar.Murid ini boleh memahami setiap arahan yang mudah apabila diberikan oleh guru dan
ini memudahkan guru untuk mengajarnya.Kekerapan perbualannya dengan rakan-rakan sebaya
dapat menyumbang perbendaharaan kata yang baik.Bahasa yang digunakan oleh ibu bapa murid
juga dapat membantu atau memberi kesan yang positif kepada murid.Dalam hal ini, pemikiran
J 43404/J 43886 16

17. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
kanak-kanak untuk memahami dunia bahasa sangat bergantung kepada aktiviti-aktiviti sensori
dan motor seperti melihat, mendengar, menggerak, menyentuh dan merasa.Perkembangan dari
masa ke semasa dapat dilihat dengan jelas apabila guru melakukan penilaian kepada murid ini.
5.3 PERKEMBANGAN EMOSI
Murid ini menunjukkan perkembangan emosi yang baik dan stabil. Ini jelas dapat dilihat
apabila reaksi wajah yang sentiasa ceria dalam jangka waktu sepanjang berada di sekolah.Hanya
sekali sekala akan menunjukkan kemurungan jika tiada respon daripada guru mengenai sesuatu
yang dirasakan menjadi perhatiannya dan apa yang dilakukan adalah benar baginya.Dalam hal
demikian,Piaget mengklasifikasikan pelajar ini sebagai egosentrisme. Sentiasa dalam keadaan
seronok dan selesa dengan semua aktiviti yang dijalankan bersama rakan-rakan
sekelasnya.Kadang kala akan bercakap-cakap sendiri dengan jelas jika rakan-rakan lain
memperolehi sesuatu benda sedangkan dia tidak memperolehinya.Dalam situasi demikian,tahap
formal umur 12 tahun ke atas berlaku pada murid ini. Emosi yang stabil bagi murid ini, mungkin
juga disebabkan oleh keadaan persekitaran di sekolah yang mana murid ini sudah mengenali
rakan-rakan, guru dan begitu selesa dengan keadaannya.
5.4 PERKEMBANGAN SOSIAL
Perkembangan sosial murid ini begitu baik dan sempurna mengikut perkembangan
kognitifnya. Murid ini sangat mudah mesra terutama dengan rakan-rakan sekelasnya.Gemar
berpegang tangan dengan rakannya.Sangat mudah didekati walaupun pertama kali berjumpa
dengannya.Kemesraan dapat dilihat dengan jelas terutama dengan guru-guru yang
mengajarnya.Murid ini amat mudah menerima arahan yang diberikan dan dapat melakukan apa
sahaja arahan yang mudah dengan pantas.Jelaslah di sini murid ini mempunyai perkembangan
J 43404/J 43886 17

18. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
sosial yang amat baik sekali.Jika dibandingkan dengan kanak-kanak biasa sememangnya murid
ini jauh ketinggalan tetapi jika dibandingkan dengan rakan-rakan sekelasnya yang lain
menunjukkan perkembangan yang amat ketara sekali.
5.4 PERKEMBANGAN MOTOR KASAR(LAMPIRAN 3)
Menurut senarai semak yang dijalankan adik Luqman dapat melakukan banyak
perkara.Dapat dilihat di sini adik Luqman mampu melakukan banyak aktiviti yang melibatkan
pergerakkan motor kasar.(seperti lampiran).Di sekolah adik Luqman selalu membersihkan
kelasnya , menyapu dan mengutip sampah.Bukan itu sahaja walaupun adik Luqman mempunyai
masalah sindrom Down tetapi dia mempunyai perkembangan motor kasar seperti kebanyakkan
rakan-rakan yang lain.Sewaktu di dalam kelas adik Luqman sering juga membantu guru untuk
membersihkan papan putih serta menyusun buku-buku atas rak.Melalui pemerhatian kami,
dengan mudah adik Luqman dengan mudah dapat membersihkan papan putih.Otot tangannya
agak kuat kerana dik Luqman dapat menyusun buku-buku di atas rak dengan kemas.Jadi
kesimpulannya perkembangan motor kasar adik Luqman amat baik dan kami merasakan bahawa
adik Luqman dapat melakukan aktiviti lebih baik daripada itu berdasar senarai semak yang
dibuat.
5.5 PERKEMBANGAN MOTOR HALUS
Berdasarkan senarai semak yang dirujuk ,adik Luqman mampu menggunakan gunting,
melukis, ,memegang pensel dengan baik serta boleh melakukan pergerakkan motor halus seperti
menguli tanah liat,, menampal gambar, memutar pili air,memasukkan bentuk ke dalam
acuan,membaling bola dan sebagainya.(seperti lampiran)Menurut gurunya adik Luqman akan
J 43404/J 43886 18

19. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
dilatih ke arah kemahiran memandangkan adik Luqman merupakan murid Sindrom Down
5.6 ADAPTASI DENGAN PERSEKITARAN.
Didapati murid ini mendapat kasih-sayang yang sepenunya daripada keluarga .Dua orang
adik-beradiknya yang lain turut memberi perhatian di samping ayah dan ibunya.Aktiviti-aktiviti
lazim iaitu membantu ibu bapa di rumah dapat di lihat dengan jelas apabila turut membantu
guru-guru di sekolah.Sangat manja dengan keluarga kerana belaian yang diberikan oleh semua
ahli keluarga menjadikan murid ini stabil dari segi emosinya.Kasih sayang cukup untuk murid ini
hidup dengan gembira.Murid ini aktif apabila guru memberi pujian dan sokongan kepada setiap
perkara yang dilakukan.Sikapnya dengan rakan sebaya juga positif.Tahu peraturan yang perlu
dipatuhi.Memberi respon kepada teguran guru jika menunjukkan tingkah laku yang kurang
baik.Sekali sekala menunjukkan isyarat guru perlu dekat dengannya jika membuat aktiviti di
dalam kelas.Dalam kes murid ini ,penggunaan simbol oleh guru dalam aktiviti pembelajaran
adalah satu perkara yang mustahak di mana ianya agak mudah untuk difahami.Inilah yang
berlaku kepada murid ini.Menurut gurunya jika murid-murid Sindrom Down ini belajar dengan
menggunakan alatan maka reaksi mereka amat ketara sekali di mana mereka kelihatan begitu
ceria dan seronok untuk belajar.
J 43404/J 43886 19

20. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
6.0 PERKHIDMATAN PENDIDIKAN DAN PERKHIDMATAN KHAS YANG
DITERIMA.
6.1 Perkhidmatan Pendidikan (Kelas Khas)
1)Terapi Berkuda
Tempat :Rawang(Jelalang Warisan)
Masa : Setahun 2 kali mengikut kesesuaian.
Tujuan : Terapi untuk tulang belakang,Postur badan,Kawalan mental dan keseimbangan tubuh
Tubuh badan(Dengan bimbingan guru)
2)Lawatan Sosial
Contoh :
1)Tempat:Petrosains(KLCC)
Tujuan : Komunikasi dan social(pendedahan pada persekitaran)
2)Kilang Roti High 5
Tujuan : Memahami aktiviti yang dijalankan(Pengurusan diri)
3)Terapi Air(alat Noodle)
Tempat : Temple Park
Tujuan : Kekuatan pergelangan tangan /Fokus saikomotor mata dan tangan.
Masa : 2 kali setahun (Di bawah bimbingan Carolina Binti Wan Hassan)
4)Terapi Bowling
Tujuan :Lenturan badan , focus mental dan koordinasi.(Pertama kali diperkenalkan)
6.2 Rancangan Pendidikan Khas.
Tidak menerima sebarang Rancangan Pendidikan Khas di luar.
J 43404/J 43886 20

21. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
6.3 .Rancangan Pendidikan Individu(RPI)(Lampiran 4)
Kanak-kanak Khas seharusnya mempunyai program individunya sendiri.Dalam program
tersebut perlu dimasukkan perancangan dan matlamat yang hendak dicapai oleh kanak-kanak
tersebut(Kauffman dan Hallahan, 2005). Oleh itu sejarah dan perkembangan Rancangan
Pendidikan Individu(RPI) bermula di Amerika Syarikat apabila PL 94-142 digubal menjadi satu
akta yang dikuatkuasa dari segi perundanganSeterusnya RPI menjadi panduan dibeberapa buah
negara termasuk negara kita Malaysia.dalam melaksanakan RPI murid-murid Khas perlu
mempunyai sekurang-kurangnya lapan komponen seperti:
1)Tahap pencapaian murid yang terkini.
2)Matlamat tahunan atau pencapaian yang diharapkan pada akhir tahun.
3)Objektif jangka pendek dinyatakan dalam bentuk pembelajaran mengikut langkah-langkah
berurutan hingga membawa kepada penguasaan matlamat tahunan
4)Jenis pendidikan Khas yang perlu disediakan oleh murid.
5)Jenis perkhidmatan berkaitan(jika perlu) yang akan disediakan untuk murid.
6)Jangka masa murid akan terlibat di dalam program aliran biasa.
7)Ketetapan tarikh memulakan perkhidmatan dan jangka masa perkhidmatan.
J 43404/J 43886 21

22. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Rancangan Pendidikan Individu bagi subjek contoh komponen Bahasa Malaysia dan
tingkah laku (boleh di lihat seperti dalam lampiran).
Kesimpulannya Rancangan Pendidikan Individu(RPI) adalah rancangan program
penilaian berterusan untuk seseorang murid dan sebagai teras perancangan pendidikan dalam
program pendidikan khas.
7.0 PENCAPAIAN SUBJEK DALAM BIDANG AKADEMIK, TINGKAH LAKU
PENYESUAIAN, KEMAHIRAN-KEMAHIRAN KHUSUS DAN
SEBAGAINYA.(LAMPIRAN 5)
Responden disifatkan sebagai murid yang berada pada tahap sederhana IQnya.Walaupun
murid ini kategori Sindrom Down, akan tetapi responden ini boleh mengikuti pengajaran dan
pembelajaran yang dijalankan oleh guru.Kekangan yang dihadapi oleh guru adalah sifat
tumpuannya dalam mendalami mahupun menjalankan kerja-kerja psikomotor.Responden tetap
menjalani pengajaran dan pembelajaran mengikut Rancangan Pengajaran Individu(RPI)yang
disediakan oleh guru.Melalui pemerhatian yang dibuat mengikut mata pelajaran,responden ini
boleh mengikuti pembelajaran akan tetapi pada matapelajaran-matapelajaran tertentu sahaja.Hal
ini disebabkan masalah tumpuan yang dihadapinya.Bagi matapelajaran Bahasa Melayu,
responden didapati baik dalam penulisan.Responden dapat membuat penilaian dengan
menggunakan bahan maujud dan kad imbasan. Biasanya setiap objektif yang dibuat ke atas
responden mencapai tahapnya dan guru akan beralih ke objektif yang baru.
J 43404/J 43886 22

23. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Seterusnya pemerhatian dibuat terhadap matapelajaran Matematik.Kelas tersebut
mengandungi 6 orang murid .Apa yang dapat diperhatikan guru membuat pendekatan yang baik
dalam melaksanakan pengajaran dan pembelajaran bagi membolehkan minat murid untuk
belajar.Penggunaan bahan maujud dapat memainkan peranan kepada pengajaran dan
pembelajaran dalam kelas terutamanya murid yang amat memerlukan perhatian yang lebih
daripada seorang guru.Berdasarkan pemerhatian dan temuramah dengan guru Matematik
didapati responden boleh mengikuti p&p guru dengan baik. Responden sudah dapat mengira dan
menulis nombor dari 1 hingga 20 dengan baik dan dapat mengenal nombor-nombor
tersebut.Keadaan ini menunjukkan bahawa responden sudah dapat menerima P&P guru.Gurunya
juga menggunakan pendekatan dua hala yang mampu menarik minat murid.Tambahan pula, guru
sentiasa memastikan murid-muridnya berada dalam keadaan berminat untuk mengikuti
pembejaran.Cara guru Matematik mendekati murid juga merupakan faktor yang amat penting
bagi mencapai RPI yang dirancang oleh seseorang guru itu.
Bagi matapelajaran Pendidikan Seni pula, melalui temubual secara tidak formal dengan
responden didapati bahawa responden berminat dalam matapelajaran Pendidikan Seni.Minat
responden mendorongya untuk terus mengikuti pengajaran yang dilaksanakan oleh guru.Hasil
daripada aktiviti yang dijalankan dalam kelas pendidikan seni didapati, lukisan, tampalan dan
sebagainya dilakukan oleh responden sangat baik dan kemas(seperti Lampiran)Masalah yang
dihadapi oleh responden iaitu Sindrom Down sering dikaitkan dengan masalah pada kemahiran
motor halus dan motor kasar.Walau bagaimanapun, responden dapat menguasai kemahiran
motor halus dan motor kasar dengan kadar yang agak lambat.Namun masalah yang dihadapi oleh
responden ini tidak menghalang untuk responden menguasai objektif pembelajaran dengan
bantuan dan tunjuk ajar daripada guru.
J 43404/J 43886 23

24. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Kesimpulan berdasarkan pemerhatian,soalselidik dan temubual yang dijalankan didapati
bahawa proses pengajaran yang dijalankan iaitu berdasarkan pelaksanaan dan keberkesanan
Rancangan Pengajaran Individu yang dirancang oleh guru untuk responden telah mencapai
objektif pengajaran dengan bantuan dan tunjuk ajar oleh guru.Melalui laporan ini juga, maka
dapat membantu guru-guru untuk menentukan kaedah pengajaran yang sesuai untuk digunakan
dalam proses pengajaran seterusnya kepada responden.
8.0 PENUTUP
Sepanjang membuat tugasan ini, kami telah belajar banyak perkara tentang Pendidikan
Khas.Sebelum ini, kami tidak tahu apa yang berlaku di dalam kelas Pendidikan Khas. Namun
,selepas kami membuat tugasan ini, kami berasa amat bersyukur kerana dapat mengetahui
pelbagai perkara terutama mengenai kajian kes kami iaitu murid Sindrom Down. Melalui kajian
ini kami dapat mengetahui ciri-ciri , tingkahlaku murid Sindrom Down dan pelbagai perkara
yang berkaitan dengannya. Berdasarkan kepada kajian yang dibuat, murid yang dikaji iaitu adik
Luqman, didapati murid ini memerlukan perhatian untuk dipulihkan. Perhatian dalan konteks ini
bukan sahaja di kelas malahan juga di rumah. Perhatian yang diberikan sekurang-kurangnya
akan membantu murid ini dalam menguasai kemahiran-kemahiran asas dan dapat menguruskan
dirinya sendiri. Menurut gurunya di awal persekolahan adik Luqman langsung tidak tahu untuk
membuat apa sahaja perkara- perkara terutamanya pengurusan diri. Walaubagaimanapun, ibu
bapa adik Luqman amat mengambil berat tentang anak mereka . Ayahnya juga merupakan
seorang Pengerusi PIBG bagi Kelas Pendidikan Khas sekolahnya. Setelah empat tahun
bersekolah didapati banyak perubahan telah berlaku kepada adik Luqman ini terutamanya
tentang pengurusan diri.
J 43404/J 43886 24

25. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Para ibu bapa yang mempunyai kanak-kanak istimewa ini ternyata perlu mempunyai
semangat yang kuat dan tidah mudah berputus asa. Ini kerana untuk menjaga kanak-kanak
istimewa ini memerlukan kesabaran dan semangat yang kuat. Perkara ini sangat memberi
kesedaran kepada kami bahawa insan seperti adik Luqman ini haruslah diberi kasih sayang yang
secukupnya seperti kanak-kanak normal yang lain.Bukan sahaja guru tapi usaha daripada semua
pihak penting untuk kebaikan mereka.Oleh itu, marilah sama-sama kita membantu insan
istimewa seperti adik Luqman ini.
J 43404/J 43886 25

26. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
Rujukan
Jamila K.A Mohamed (2006). Pendidikan Khas Untuk Kanak-Kanak Istimewa . Selangor : PTS
Kauffman J.M Dan Hallahan D.P (2005) Special Education . New Jersey : Pearson Education ,
Inc
Norshidah Salleh, Aliza Alias dan Zalizan Mohd Jelas (2009) Sejarah Pendidikan Khas Di
Malaysia : Pendidikan Khas Kanak-Kanak Berkeperluan Khas : Konsep dan Amalan.
Bangi. Fakulti UKM
Yusuf Abdullah, Safani bani dan Mohd Mokhtar Taha (2006) Pengenalan Kepada Pendidikan
Khas. Kuala Lumpur: OUM
http://www.lmsipda.net/ppg_lms/file.php/1/MODUL_PPG_SEMESTER_1/PKU3101_Pengenal
an_Kepada_Pendidikan_Khas.pdf
http://www.scribd.com/doc/19010561/Rancangan-Pendidikan-Individu-Rpi
http://pmspk.moe.gov.my/index.php?option=com_k2&view=item&id=35:sindrom-
down&Itemid=152&lang=bm
J 43404/J 43886 26

27. EED 3105 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
BIBLIOGRAFI
J 43404/J 43886 27