30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
Viết lại SGK TH10
1. §3. Giíi thiÖu vÒ m¸y tÝnh
Ngày nay, chúng ta được tiếp xúc nhiều với máy tính nhưng có thể chưa hiểu
rõ về máy tính để có tác phong làm việc khoa học, chuẩn xác và hiệu quả. Chúng
ta sẽ tìm hiểu về máy tính thông qua một máy vi tính và sơ lược hoạt động của
nó như một hệ thống đồng bộ.
1. Kh¸i niÖm hÖ thèng tin häc
Để phục vụ nhu cầu khai thác thông tin của nhân loại thì người ta sử dụng đến hệ
thống tin học.
HÖ thèng tin häc dïng ®Ó nhËp, xuÊt, xö lÝ, truyÒn vμ
lu
tr÷ th«ng tin.
HÖ thèng tin häc gåm ba thμnh phÇn: PhÇn cøng (Hardware)
gåm m¸y tÝnh vμ mét sè thiÕt bÞ liªn quan.
PhÇn mÒm (Software) gåm c¸c ch
¬ng tr×nh. Ch
¬ng tr×nh lμ
mét d·y lÖnh, mçi lÖnh lμ mét chØ dÉn cho m¸y tÝnh biÕt
®iÒu cÇn lμm.
Sù qu¶n lÝ vμ ®iÒu khiÓn cña con ngêi.
HỆ THỐNG TIN HỌC
Phần cứng
Phần mềm
Sự quản lý và điều
khiển của con người
Cả ba thành phần đều quan trọng trong hệ thống tin học. Nhưng quan
trọng nhất là sự quản lý và điều khiển của con người. Nếu không có sự
quản lý và điều khiển của con người thì máy tính không thể thực hiện
mục đích mà con người mong muốn.
2. S¬ ®å cÊu tróc cña mét m¸y tÝnh
M¸y tÝnh lμ thiÕt bÞ dïng ®Ó tù ®éng ho¸ qu¸ tr×nh thu
thËp, lu
tr÷ vμ xö lÝ th«ng tin. Cã nhiÒu lo¹i m¸y tÝnh
kh¸c nhau như máy tính bàn (Desktop), máy tính xách tay(Laptop), máy tính bảng,
máy chủ doanh nghiệp, v.v… Nhng
tất cả chóng ®Òu cã chung mét s¬ ®å
cÊu tróc nhsau:
3. CPU
Bộ điều khiển
(CU- Control Unit)
Bộ số học/logic
(ALU-Arithmetic/
Logic
Unit)
Thành phần khác
CPU gåm hai bé phËn chÝnh: bé ®iÒu khiÓn (CU Control
Unit) vμ bé sè häc/l«gic (ALU Arithmetic/Logic Unit).
Bé ®iÒu khiÓn kh«ng trùc tiÕp thùc hiÖn ch
¬ng tr×nh mμ
híng
dÉn c¸c bé phËn kh¸c cña m¸y tÝnh lμm ®iÒu ®ã. CU có nhiệm
vụ thông dịch các lệnh của chương trình và điều khiển hoạt động xử lí, được điều tiết chính xác bởi
xung nhịp đồng hồ hệ thống. Mạch xung nhịp đồng hồ hệ thống dùng để đồng bộ các thao tác xử lí
trong và ngoài CPU theo các khoảng thời gian không đổi. Khoảng thời gian chờ giữa hai xung gọi
là chu kỳ xung nhịp. Tốc độ theo đó xung nhịp hệ thống tạo ra các xung tín hiệu chuẩn thời gian gọi là
tốc độ xung nhịp – tốc độ đồng hồ tính bằng triệu đơn vị mỗi giây (Mhz).
Bé sè häc/l«gic thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n sè häc vμ l«gic,
c¸c thao t¸c xö lÝ th«ng tin ®Òu lμ tÝch hîp cña c¸c phÐp
to¸n nμy, sau đó trả lại kết quả cho các thanh ghi hoặc bộ nhớ.
Ngoμi hai bé phËn chÝnh nªu trªn, CPU cßn cã thªm mét sè
thμnh phÇn kh¸c nhthanh
ghi (Register) vμ vïng nhí kÕt
(Cache).
Thanh ghi lμ vïng nhí ®Æc biÖt ®îc
CPU sö dông ®Ó lu
tr÷
t¹m thêi c¸c lÖnh vμ d÷ liÖu ®ang ®îc
xö lÝ. Thanh ghi có dung
lượng nhỏ nhưng tốc độ truy cập rất cao. Mỗi thanh ghi có một chức năng cụ thể. Thanh ghi quan
trọng nhất là bộ đếm chương trình (PC - Program Counter) chỉ đến lệnh sẽ thi hành tiếp theo.
Cache ®ãng vai trß trung gian gi÷a bé nhí vμ c¸c thanh
ghi. Tèc ®é truy cËp ®Õn cache lμ kh¸ nhanh.
4. Bé nhí trong
Bé nhí trong cßn cã tªn gäi kh¸c lμ bé nhí chÝnh (Main
Memory).
Bé nhí trong lμ n¬i ch
¬ng tr×nh ®îc
®a
vμo ®Ó thùc
hiÖn vμ lμ n¬i lu
tr÷ d÷ liÖu ®ang ®îc
xö lÝ.
Bé nhí trong cña m¸y tÝnh gåm hai phÇn: ROM (Read Only
Memory Bé nhí chØ ®äc) vμ RAM (Random Access Memory Bé nhí
truy cËp ngÉu nhiªn).
4. Hình 3.ROM
ROM (h.3) là bộ nhớ mà người dùng không thể ghi lên đó, nhưng hệ thống có thể ghi đè lên
ROM khi ta cập nhật. ROM chøa mét sè ch
¬ng tr×nh hÖ thèng ®îc
h·ng
s¶n xuÊt n¹p s½n. D÷ liÖu trong ROM kh«ng xo¸ ®îc
vμ chØ dïng ®Ó
®äc. C¸c ch
¬ng tr×nh trong ROM thùc hiÖn viÖc kiÓm tra c¸c thiÕt
bÞ vμ t¹o sù giao tiÕp ban ®Çu cña m¸y víi c¸c ch
¬ng tr×nh mμ
ngêi
dïng ®a
vμo ®Ó khëi ®éng. Khi t¾t m¸y, d÷ liÖu trong ROM
kh«ng bÞ mÊt ®i.
Hình 4. RAM
RAM (h. 4) lμ phÇn bé nhí cã thÓ ®äc, ghi d÷ liÖu trong
lóc lμm viÖc. Khi t¾t m¸y, d÷ liÖu trong RAM sÏ bÞ mÊt ®i.
Bé nhí trong gåm c¸c « nhí ®îc
®¸nh sè thø tù b¾t ®Çu tõ 0.
Sè thø tù cña mét « nhí ®îc
gäi lμ ®Þa chØ cña « nhí ®ã. C¸c
®Þa chØ thêng
®îc
viÕt trong hÖ hexa. Khi thùc hiÖn ch
¬ng
tr×nh, m¸y tÝnh truy cËp d÷ liÖu ghi trong « nhí th«ng qua ®Þa
chØ cña nã.
RAM được gọi là bộ nhớ truy xuất ngẫu nhiên vì nó có đặc tính: thời gian thực hiện thao tác
đọc hoặc ghi đối với mỗi ô nhớ là như nhau, cho dù đang ở bất kỳ vị trí nào trong bộ nhớ. Mỗi ô nhớ
của RAM đều có một địa chỉ. Thông thường, mỗi ô nhớ là một byte (8 bit); tuy nhiên hệ thống lại có
thể đọc ra hay ghi vào nhiều byte (2, 4, 8 byte). HiÖn nay, mçi m¸y tÝnh thêng
®îc
trang bÞ bé nhí RAM cã dung lîng
tõ 128 MB trë lªn. Mét
sè m¸y tÝnh chuyªn dông cã thÓ cã bé nhí trong cì hμng Gi-ga-bai.