SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  36
Télécharger pour lire hors ligne
F -X C h a n ge                                                                                              F -X C h a n ge
          PD                                                                                                           PD




                             !




                                                                                                                                          !
                           W




                                                                                                                                        W
                         O




                                                                                                                                      O
                        N




                                                                                                                                     N
                     y




                                                                                                                                  y
                   bu




                                                                                                                                bu
                to




                                                                                                                             to
ww




                                                                                                             ww
                                    om




                                                                                                                                                 om
               k




                                                                                                                            k
       lic




                                                                                                                    lic
      C




                                                                                                                   C
                                   .c




                                                                                                                                                .c
 w




                                                                                                              w
     tr                            re                                                                             tr                            re
     .




                                                                                                                  .
          ac                                                                                                           ac
               k e r- s o ft w a                                                                                            k e r- s o ft w a




                                                              I H C PH M V N        NG

                                                          Khoa CÔNG NGH THÔNG TIN

                                                                BÀI TI U LU N

                                             Ch    :   TÌM HI U V TAI BI N        A CH T, XÓI MÒN VÀ

                                                               TR    TL      T Á




                                         Nhóm 1:                            Gi ng Viên: Phan Y n Nhi

                                                       Bùi Tá B o
                                                        inh V n Bon
                                                       Nguy n V n Hùng (Nhóm tr    ng)
                                                       Hu nh Th Y n Ly
                                                       Ph m Tu n V
                                                                                                   1|P age
F -X C h a n ge                                                                                                             F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                          PD




                             !




                                                                                                                                                         !
                           W




                                                                                                                                                       W
                         O




                                                                                                                                                     O
                        N




                                                                                                                                                    N
                     y




                                                                                                                                                 y
                   bu




                                                                                                                                               bu
                to




                                                                                                                                            to
ww




                                                                                                                            ww
                                    om




                                                                                                                                                                om
               k




                                                                                                                                           k
       lic




                                                                                                                                   lic
      C




                                                                                                                                  C
                                   .c




                                                                                                                                                               .c
 w




                                                                                                                             w
     tr                            re                                                                                            tr                            re
     .




                                                                                                                                 .
          ac                                                                                                                          ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                           k e r- s o ft w a




                                         I.L i nói   u:

                                            Trong môi tr ng s ng c a chúng ta hi n nay luôn có nh ng bi n i ,không
                                         nh ng v m t xã h i loài ng i mà còn bi n i v các c m t nhiên.Cùng
                                            i s phát tri n c a công ngh hi n i nh hi n nay vi c ã giúp chúng ta
                                         nh n th c rõ h n v nh h ng c a môi tr ng t nhiên i v i con ng i và
                                         sinh v t trên trái t.Tuy nhiên s nhìn nh n c a chúng ta ch a th c s úng
                                         tr ng tâm,môi tr ng chúng ta hi n ang bi n i theo chi u h ng x u bên
                                            nh nh ng m t tích c c.Nh ng n m tr l i ây xu t hi n nhi u tai h a nh
                                              ng m t cách tr c ti p lên xã h i loài ng i e d a n tính m ng c ng nh
                                         tài s n ,môi tr ng c ng ngày càng b ô nhi m b i các tai h a ó.Trong ó
                                         nh ng tai bi n a ch t là m t b ph n c a nh ng tai bi n t nhiên nh h ng
                                            n con ng i .Chính vì v y vi c nghiên c u và xác nh úng nguyên nhân
                                         hình thành c a nó ,h u qu mà nó l i và cách phòng ch ng , i phó hi n
                                           ang là m i quan tâm hàng u .Trong ph m vi hi u bi t chúng tôi,hay nói úng
                                            n là trong m t bài báo cáo chúng tôi h t s c c g ng có th t ng k t l i và
                                         nêu ra nh ng v n c b n nh t mà chúng ta c n ph i n m hi u thêm v tai
                                         bi n a ch t là gì ,nguyên nhân ,h u qu và cách phòng ch ng. ây c ng là l n
                                            u tiên làm bài báo cáo nên nhóm chúng tôi không tránh kh i m i thi u sót ,sai
                                           m có th x y ra nên tôi mong các b n thông c m.




                                                                                                                2|P age
F -X C h a n ge                                                                                                        F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                     PD




                             !




                                                                                                                                                    !
                           W




                                                                                                                                                  W
                         O




                                                                                                                                                O
                        N




                                                                                                                                               N
                     y




                                                                                                                                            y
                   bu




                                                                                                                                          bu
                to




                                                                                                                                       to
ww




                                                                                                                       ww
                                    om




                                                                                                                                                           om
               k




                                                                                                                                      k
       lic




                                                                                                                              lic
      C




                                                                                                                             C
                                   .c




                                                                                                                                                          .c
 w




                                                                                                                        w
     tr                            re                                                                                       tr                            re
     .




                                                                                                                            .
          ac                                                                                                                     ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                      k e r- s o ft w a



                                                 i dung:
                                             I.      nh ngh a tai bi n t nhiên,tai bi n a ch t?.Nguyên nhân hình
                                             thành và các a        m th ng x y ra tai bi n a ch t.
                                                1. Tai bi n t nhiên.
                                         Tai bi n môi tr ng là quá trình nguy hi m và gây h i cho con ng i
                                           ang v n hành ti m tang trong các h th ng môi tr ng nh ng ch a v t
                                         qua ng ng an toàn c a h th ng. Th c ra các h th ng t nhiên bao gi
                                            ng an toàn t thân.
                                         Trái t luôn t t o l p l i s cân b ng m i nh v n có c a nó.Do ó nói
                                            n tính gây h i và tính an toàn trong khái ni m tai bi n môi
                                         tr ng là nói n tác ng x u n tính m ng và tài s n c a con ng i.
                                          Nói n tai bi n ch là nói n s an toàn c a xã h i loài ng i.         âu ch a
                                         có con ng i,          y ch có quá trình t nhiên mà không có tai bi n môi
                                         tr ng.Khi các tai bi n v t quá ng ng an toàn ( i v i con ng i) thì nó
                                            tr thành thiên tai ho c s c môi tr ng.
                                                       Thiên tai : thi t h i gây ra là do quá trình t nhiên.
                                                           c môi tr ng : thi t h i gây ra do chính con ng i.c
                                                       nghiêm tr ng g i là th m
                                                       Thiên tai hay s môi tr ng gây thi t h i ho môi tr ng.
                                                       Vd:    ng t CôBê(Nh t B n), cháy r ng Indonexia (1997)
                                                       ...
                                         Tai bi n môi tr ng bao gi c ng là m t quá trình tác ng trên m t di n
                                         tích r ng l n và kho ng th i gian lâu dài h n s c môi tr ng.

                                         2. Tai bi n   a ch t.

                                         Theo S      a Ch t Hoa K (Smith, 1996), tai bi n a ch t là : “m t u
                                         ki n, m t quá trình a ch t gây nguy hi m, e do s c kho con ng i, tài
                                           n công dân, ch c n ng hay kinh t m t c ng ng”.
                                            n phân bi t rõ tai bi n a ch t không hoàn toàn ng ngh a v i tai
                                         bi n x y ra trong quá trình a ch t. Ch nh ng tai bi n nào do u ki n hay
                                         quá trình a ch t gây ra m i g i là tai bi n a ch t.
                                                                                                           3|P age
F -X C h a n ge                                                                                                            F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                         PD




                             !




                                                                                                                                                        !
                           W




                                                                                                                                                      W
                         O




                                                                                                                                                    O
                        N




                                                                                                                                                   N
                     y




                                                                                                                                                y
                   bu




                                                                                                                                              bu
                to




                                                                                                                                           to
ww




                                                                                                                           ww
                                    om




                                                                                                                                                               om
               k




                                                                                                                                          k
       lic




                                                                                                                                  lic
      C




                                                                                                                                 C
                                   .c




                                                                                                                                                              .c
 w




                                                                                                                            w
     tr                            re                                                                                           tr                            re
     .




                                                                                                                                .
          ac                                                                                                                         ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                          k e r- s o ft w a



                                              nh ngh a ,nguyên nhân hình thành , a     m tai bi n   a ch t:

                                                   nh ngh a:

                                                      "Tai bi n a ch t là các hi n t ng t nhiên tham gia tích c c vào
                                                       quá trình bi n i a hình b m t th ch quy n".
                                                   Là m t b ph n c a tai bi n t nhiên, tai bi n a ch t là nh ng tai
                                                   bi n x y ra trong l p v ngoài c a trái t gây nhi u t n th t cho s
                                                      ng và ho t     ng c a con ng i.
                                                   Tai bi n a ch t là m t d ng tai bi n môi tr ng phát sinh trong
                                                   th ch quy n. Các d ng tai bi n a ch t ch y u g m núi l a phun,
                                                       ng t, n t t, lún t, tr t l         t. Chúng liên quan t i các quá
                                                   trình a ch t x y ra bên trong lòng trái t.
                                                   Nguyên nhân hình thành tai bi n a ch t:

                                                     Nguyên nhân chính là do l p v trái t hoàn toàn không b ng
                                                   ph ng v thành ph n và chi u dày ,có nh ng khu v c v trái t
                                                      ng manh ho c các h th ng t dãy chia c t v trái t thành nh ng
                                                      ng kh i,m ng nh .Do v y ,l p v trái t trong th c t luôn
                                                   chuy n ng theo chi u ng c ng nh chiêu ngang.

                                         3.    a    m x y ra các tai bi n   a ch t :

                                            T i các khu v c v trái t có k t c u y u ,dòng nhi t xu t phát t mantia
                                            i d ng t á nóng ch y (dung nham) ho c khói ,h i n c :ch y theo
                                           c a hình kéo theo các tác ng h y di t i v i con ng i và môi tr ng
                                           ng .Nh ng      m xu t hi n s phun trào t á nóng ch y ho c b i ,h i n c
                                            c g i là núi l a .

                                             Các vùng nh v y phân b có quy lu t trên trái t t o thành núi l a .Các
                                         vùng nh v y phân b có quy lu t trên trái t t o thành ai núi l a .Hai ai núi
                                           a n i ti ng   c bi t trên trái t là ai núi l a a Trung H i và ai núi l a
                                         Thái Bình D ng.S phun trào dung nham ho c s d ch chuy n c a các kh i
                                           t á trong v trái t thông th ng x y ra m t cách t t ,nh ng ôi khi c ng
                                           y ra t ng t ,t o nên hi n t ng ng t có m c phá ho i m nh.Các ho t
                                                                                                               4|P age
F -X C h a n ge                                                                                                             F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                          PD




                             !




                                                                                                                                                         !
                           W




                                                                                                                                                       W
                         O




                                                                                                                                                     O
                        N




                                                                                                                                                    N
                     y




                                                                                                                                                 y
                   bu




                                                                                                                                               bu
                to




                                                                                                                                            to
ww




                                                                                                                            ww
                                    om




                                                                                                                                                                om
               k




                                                                                                                                           k
       lic




                                                                                                                                   lic
      C




                                                                                                                                  C
                                   .c




                                                                                                                                                               .c
 w




                                                                                                                             w
     tr                            re                                                                                            tr                            re
     .




                                                                                                                                 .
          ac                                                                                                                          ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                           k e r- s o ft w a



                                           ng ng c a con ng i nh khai thác khoáng s n trong lòng t ,xây d ng
                                         các h ch a n c l n ôi khi c ng gây ra ng t kích thích và các khe n t
                                         nhân t o.

                                         Ví d :      p th y    n sông Gianh 2, huy n B c Trà My(Qu ng Nam).

                                         Trên b m t trái t ,ho t ng c a n         c và gió gây ra s xói mòn .Xói mòn do
                                            c m a là d ng xói mòn ph bi n.

                                            Vi t Nam ,hàng n m l ng xói mòn do m a trên m t hecta t vùng núi và
                                         trung du có t i vài tr m t n .Xói mòn do gió th ng g p nh ng n i gió có t c
                                            th ng xuyên l n,trong các vùng l p ph th c v t kém phát tri n .

                                         Tr   tl    t á là m t d ng bi n i b m t trái t khác .T i ây ,m t kh i
                                             ng t á khác theo các b m t c bi t b tr ng l c kéo tr c xu ng các a
                                         hình th p.B m t tr t có th là các b m t khe n t ho c các l p t á có tính
                                         ch t c lý y u nh        t sét th m n c .Th ng xu t hi n trong các vùng
                                         núi(Trung du mi n núi B c b       Vi t Nam) vào th i k m a hàng n m .Các
                                         ho t ng m          ng khai thác khoáng s n (khai thác t á,than,s t…) ang
                                         làm xu t hi n tác nhân tr t l     t nhân t o .M t s hi n t ng t nhiên khác
                                         nh sóng bi n ,thay i dòng ch y c a các dòng sông c ng t o nên s tr t l
                                           t.

                                              II. Phân lo i tai bi n   a ch t:

                                              Có nhi u cách phân loa tai bi n    a ch t, ph thu c vào m c ích s d ng

                                                a h th ng phân lo i.

                                               a. Phân lo i theo ngu n g c:
                                                     - Tai bi n t nhiên.
                                                     - Tai bi n nhân t o.
                                                     - Tai bi n h n h p.

                                             Cách phân lo i này ch phù h p cho vi c       n gi n các thông tin tai bi n,d
                                         hi u, phù h p v i trình   a s dân chúng.

                                                                                                                 5|P age
F -X C h a n ge                                                                                                                    F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                                 PD




                             !




                                                                                                                                                                !
                           W




                                                                                                                                                              W
                         O




                                                                                                                                                            O
                        N




                                                                                                                                                           N
                     y




                                                                                                                                                        y
                   bu




                                                                                                                                                      bu
                to




                                                                                                                                                   to
ww




                                                                                                                                   ww
                                    om




                                                                                                                                                                       om
               k




                                                                                                                                                  k
       lic




                                                                                                                                          lic
      C




                                                                                                                                         C
                                   .c




                                                                                                                                                                      .c
 w




                                                                                                                                    w
     tr                            re                                                                                                   tr                            re
     .




                                                                                                                                        .
          ac                                                                                                                                 ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                                  k e r- s o ft w a



                                               b. Phân lo i theo c ch v n hành c a tai bi n.

                                               Có 2 lo i:

                                            - Lo i x y ra t ng t, nhanh, d d i và k t thúc nhanh chóng (Phun núi
                                                 a, ng t, l quét …) còn g i là tai bi n c p di n.
                                            - Lo i x y ra t t , ch m ch p, không quan sát       c, dai d ng, tr ng k
                                               (s dâng lên c a m c n c bi n, s suy thoái c a t do bóc mòn, r a
                                               trôi, s thi u h t i t trong môi tr ng…) còn g i là tai bi n tr ng di n.
                                               Cách phân lo i này phù h p v i vi c ng x tai bi n, gi m t i thi u thi t
                                                  i do tai bi n.
                                             c. Phân lo i theo ng l c c a quá trình tai bi n a ch t .

                                               Tai bi n       c chia theo     ng l c v n hành g m:

                                                    Tai bi n a ng l c (bao g m a ng l c n i sinh, ngo i sinh, và
                                                    nhân sinh).
                                                    Tai bi n sinh a hoá liên quan n s tích lu ngoài ng ng sinh thái
                                                      a các nguyên t hay h p ch t trong môi tr ng có nh h ng x u
                                                      n s c kho c ng ng. Tai bi n này bao gi c ng là tai bi n tr ng
                                                    di n.
                                                           tích lu các ch t gây h i trong môi tr ng c g i là quá trình
                                                       ô nhi m môi tr ng a ch t. ó có th là quá trình ô nhi m t
                                                       nhiên hay nhân t o.
                                                       Ta t p trung nghiên c u v tai bi n a ng l c h c.

                                         II. Tai bi n     a    ng l c và các hi n t      ng tai bi n:

                                            Tr c khi tìm hi u v các hiên t            ng tai bi n   a   ng l c ta c n bi t th
                                         nào g i là ng l c a ch t?

                                          1.      nh ngh a      ng l c      a ch t:

                                                  ng l c a ch t là ph ng th c t n t i, c i bi n và ti n hoá c a môi
                                               tr ng ia ch t. Chúng di n ra ngay c khi không có m t con ng i.

                                                                                                                         6|P age
F -X C h a n ge                                                                                                          F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                       PD




                             !




                                                                                                                                                      !
                           W




                                                                                                                                                    W
                         O




                                                                                                                                                  O
                        N




                                                                                                                                                 N
                     y




                                                                                                                                              y
                   bu




                                                                                                                                            bu
                to




                                                                                                                                         to
ww




                                                                                                                         ww
                                    om




                                                                                                                                                             om
               k




                                                                                                                                        k
       lic




                                                                                                                                lic
      C




                                                                                                                               C
                                   .c




                                                                                                                                                            .c
 w




                                                                                                                          w
     tr                            re                                                                                         tr                            re
     .




                                                                                                                              .
          ac                                                                                                                       ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                        k e r- s o ft w a



                                             Các quá trình ng l c a ch t ch tr thành tai bi n khi có m t con
                                            ng i, khi t c        c a các quá trình v t quá kh n ng thích nghi c a c th
                                            con ng i và kh n ng ch ng ch u c a s n nghi p (nhà c a, c u c ng,
                                              p...).
                                         2. Các lo i tai bi n a ng l c :
                                              2.1.1 . ng t:
                                               a). Khái ni m :
                                                     ng t là hi n t ng rung ng t ng t c a v Trái t, m nh hay
                                              u tùy t ng tr n (xác nh b ng          Richter) do s d ch chuy n các m ng
                                            th ch quy n ho c các t gãy d i m t t và truy n qua các kho ng
                                            cách l n.Hay nói cách khác là:
                                            Theo ngôn ng khoa h c , ng t là s gi i thoát t ng t m t n ng
                                                ng l n tích t trong m t th tích nào ó bên trong trái t .
                                               b). Nguyên nhân gây ra ng t : G m có 3 nguyên nhân chính:
                                                             i sinh :
                                                         Là s phun trào núi l a (ta s tìm hi u v núi l a phàn
                                                         sau),s v n ng ki n t o các i hút chìm ,các ho t ng
                                                            t gãy .
                                                         Ngo i sinh :
                                                         Thiên th ch va ch m vao trái t (r t hi m g p x y ra g n tri u
                                                           m ),các v tr t l        t v i kh i l ng l n.
                                                         Nhân sinh:
                                                         Ho t ng thay i ng su t á g n b m t ho c áp su t ch t
                                                           ng ,các v th nhân trong lòng t .

                                             c). Phân lo i : Có hai cách phân lo i   ng   t:

                                                      Phân lo i theo nguyên nhân:
                                                         S t l l h ng trong v trái t.
                                                       + Núi l a phun trào.
                                                       + S v n ng bên trong trái t.
                                                      Trong ó ng t do núi l a phun trào và s t l l h ng chi m
                                                      10%.Còn l i ng át ki n t o(v n ng bên trong trái t).
                                                                                                             7|P age
F -X C h a n ge                                                                                                                                   F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                                                PD




                             !




                                                                                                                                                                               !
                           W




                                                                                                                                                                             W
                         O




                                                                                                                                                                           O
                        N




                                                                                                                                                                          N
                     y




                                                                                                                                                                       y
                   bu




                                                                                                                                                                     bu
                to




                                                                                                                                                                  to
ww




                                                                                                                                                  ww
                                    om




                                                                                                                                                                                      om
               k




                                                                                                                                                                 k
       lic




                                                                                                                                                         lic
      C




                                                                                                                                                        C
                                   .c




                                                                                                                                                                                     .c
 w




                                                                                                                                                   w
     tr                            re                                                                                                                  tr                            re
     .




                                                                                                                                                       .
          ac                                                                                                                                                ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                                                 k e r- s o ft w a



                                                                Phân lo i theo sâu ch n tiêu :
                                                                + ng t nông (85 km).
                                                                + ng t trung gian (trung bình ,kho ng 12km).
                                                                + ng t sâu (900 km).

                                                d). Phân b :

                                                 Ch y u :

                                                           i     ng    t   a trung H i –xuyên .

                                                 Vành ai              ng    t Thái Bình D        ng,

                                                       i        ng    t ng m d     i sông núi gi a các          id    ng.

                                                  Khu v c ông Phi.
                                         Vì sao khu v c ven b tây Thái Bình D ng t bán                          o Cam-sat-ca        n Nh t
                                            n ,Philippin,Indonesia hay x y ra ng t?

                                         Gi i thích:
                                         Khu v c này rùng kh p v i vùng ti p xúc gi a m ng Âu-Á và m ng Thái Bình
                                              ng .Mà vùng ti p xúc c a các m ng ki n t o là nh ng vùng b t n ,th ng
                                         có các ho t ng ki n t o x y ra ,kèm theo là hi n t ng ng t ,núi l a c ng
                                         do ó mà khu v c này       c g i là vành ai núi l a Thái Bình D ng.(Trích t
                                            t câu h i a lý).

                                          e). N ng l           ng d ng     t-    richter:

                                                 bi u th      l n c a các tr n              ng    t c a các tr n        ng      t ,ng    i ta
                                         dùng thang richter .

                                                Thang richter là m t thang logarit v i                 n v là        richter.
                                                Công th c tính richter:
                                                   ML=lg(A)-lg(A0)
                                                Trong ó :
                                                  A:      c o b ng a chân k .
                                                  A0: là m t biên    chu n.
                                                                                                                                        8|P age
F -X C h a n ge                                                                                                       F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                    PD




                             !




                                                                                                                                                   !
                           W




                                                                                                                                                 W
                         O




                                                                                                                                               O
                        N




                                                                                                                                              N
                     y




                                                                                                                                           y
                   bu




                                                                                                                                         bu
                to




                                                                                                                                      to
ww




                                                                                                                      ww
                                    om




                                                                                                                                                          om
               k




                                                                                                                                     k
       lic




                                                                                                                             lic
      C




                                                                                                                            C
                                   .c




                                                                                                                                                         .c
 w




                                                                                                                       w
     tr                            re                                                                                      tr                            re
     .




                                                                                                                           .
          ac                                                                                                                    ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                     k e r- s o ft w a



                                          2.1.2 Núi l a :




                                              a). Khái ni m :

                                               Là hi n t ng magma t trong lòng   t trào ra ngoài m t   td   i d ng
                                         dung nham ,ho c d i d ng bom,tro b i.

                                              b). Ngu n g c:

                                                Núi l a xu t x t m t bán o volcano.Núi l a phát sinh t các b n
                                         ch a ,n m      sâu 20-40 km trong th ch quy n .




                                                                                                            9|P age
F -X C h a n ge                                                                                                         F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                      PD




                             !




                                                                                                                                                     !
                           W




                                                                                                                                                   W
                         O




                                                                                                                                                 O
                        N




                                                                                                                                                N
                     y




                                                                                                                                             y
                   bu




                                                                                                                                           bu
                to




                                                                                                                                        to
ww




                                                                                                                        ww
                                    om




                                                                                                                                                            om
               k




                                                                                                                                       k
       lic




                                                                                                                               lic
      C




                                                                                                                              C
                                   .c




                                                                                                                                                           .c
 w




                                                                                                                         w
     tr                            re                                                                                        tr                            re
     .




                                                                                                                             .
          ac                                                                                                                      ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                       k e r- s o ft w a




                                               Núi l a Liamuuiga    Liên bang Saint Kittls và Nevis

                                         c). C u t o:

                                                         Mi ng núi l a : là n i v t li u phun ra ngoài .
                                                          ng núi l a : là    ng i chính c a magma t lò magma    n
                                                        mi ng núi l a .
                                                        Lò magma: là n i ch a magma ,có áp suât r t l n.




                                                                                                         10 | P a g e
F -X C h a n ge                                                                                               F -X C h a n ge
          PD                                                                                                            PD




                             !




                                                                                                                                           !
                           W




                                                                                                                                         W
                         O




                                                                                                                                       O
                        N




                                                                                                                                      N
                     y




                                                                                                                                   y
                   bu




                                                                                                                                 bu
                to




                                                                                                                              to
ww




                                                                                                              ww
                                    om




                                                                                                                                                  om
               k




                                                                                                                             k
       lic




                                                                                                                     lic
      C




                                                                                                                    C
                                   .c




                                                                                                                                                 .c
 w




                                                                                                               w
     tr                            re                                                                              tr                            re
     .




                                                                                                                   .
          ac                                                                                                            ac
               k e r- s o ft w a                                                                                             k e r- s o ft w a




                                                                    C u t o núi l a .




                                                                    M t c t d c c a núi l a.

                                         d). Nguyên nhân hình thành núi l a :
                                                                                               11 | P a g e
F -X C h a n ge                                                                                                          F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                       PD




                             !




                                                                                                                                                      !
                           W




                                                                                                                                                    W
                         O




                                                                                                                                                  O
                        N




                                                                                                                                                 N
                     y




                                                                                                                                              y
                   bu




                                                                                                                                            bu
                to




                                                                                                                                         to
ww




                                                                                                                         ww
                                    om




                                                                                                                                                             om
               k




                                                                                                                                        k
       lic




                                                                                                                                lic
      C




                                                                                                                               C
                                   .c




                                                                                                                                                            .c
 w




                                                                                                                          w
     tr                            re                                                                                         tr                            re
     .




                                                                                                                              .
          ac                                                                                                                       ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                        k e r- s o ft w a



                                            Nguyên nhân chính: S d ch chuy n c a các m ng là nguyên nhân gây ra núi
                                           a phun(gi ng nh     ng t).Hay là nh ng tai bi n liên quan n chuy n ng
                                         trong l p v trái t - chuy n ng c a l p choàng (manti) trong quá trình ti n
                                         hoá c a v trái t.

                                          Chia ra làm các nguyên nhân khác nh :

                                                  Do s tách giãn c a 2 m ng theo 2 ki u :
                                                  -L c av il c a.
                                                  - i h ng v i i d ng.
                                                  Do s h i t gi a hai m ng ki n t o:
                                                  - H i t gi a v l c a v i v l c a nh ng không phát sinh núi l a.
                                                  -H it v       i d ng v v l c a làm xu t hi n núi l a .
                                                  Do s hình thành c a nh ng dòng á hóng (hotspot):
                                                     ây là nguyên nhân gi i thích cho hi n t ng m t s núi l a không
                                                    m trên các vành ai.




                                                                                                          12 | P a g e
F -X C h a n ge                                                                                                            F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                         PD




                             !




                                                                                                                                                        !
                           W




                                                                                                                                                      W
                         O




                                                                                                                                                    O
                        N




                                                                                                                                                   N
                     y




                                                                                                                                                y
                   bu




                                                                                                                                              bu
                to




                                                                                                                                           to
ww




                                                                                                                           ww
                                    om




                                                                                                                                                               om
               k




                                                                                                                                          k
       lic




                                                                                                                                  lic
      C




                                                                                                                                 C
                                   .c




                                                                                                                                                              .c
 w




                                                                                                                            w
     tr                            re                                                                                           tr                            re
     .




                                                                                                                                .
          ac                                                                                                                         ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                          k e r- s o ft w a



                                                                   B n   các   m hostpot trên th gi i

                                         e). Phân lo i núi l a :

                                            - Phân lo i theo ho t ng c a núi l a :
                                                + Núi l a ang ho t ng : là nh ng núi l a v n còn phun trào ,th ng
                                              cu t hi n mép c a các m ng ki n t o trái t.
                                                + Núi l a ang ng : là nh ng núi l a yên t nh trong th i gian dài và
                                                 i t ng t phun trào .
                                                + Núi l a ã t t : là núi l a ng ng ho t ng t ngàn n m và có d u
                                              hi u là á magma phía d i .
                                            -      a theo d ng phun và ki u phun:
                                                a). D a theo d ng phun:
                                                    - D ng phun kh ng khi p : áp su t kh ng khi p ,dung nham phun
                                              lên cao nhi u km v i v n t c hàng tr m m t m i gi .
                                                    - D ng phun hawai : dung nham trào ra t m t v t n t l n và nh
                                              nhàng di chuy n r t xa so v i mi ng núi l a .Núi phun m t c t l a th ng
                                              lên không trung cao trên 100 m trong nhi u phut ,th m chí nhi u gi .
                                                    - D ng gây n t ng m nh nh ng ít nguy hi m : Có nhi u t phun
                                              ng n và m nh ,có ti ng vang l n và ít dung nham b n lên.
                                                    - D ng nhi u ti ng n ,phun tro và á : có nhi u ti ng n nh ng ch
                                              phun tro và á ,không phun dung nham .
                                              - D ng phun có h i n c: núi l a ho t ng g n i d ng ,vùng m
                                                  t,...có nh ng t n tung trong th i gian ng n.




                                                                                                            13 | P a g e
F -X C h a n ge                                                                                                       F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                    PD




                             !




                                                                                                                                                   !
                           W




                                                                                                                                                 W
                         O




                                                                                                                                               O
                        N




                                                                                                                                              N
                     y




                                                                                                                                           y
                   bu




                                                                                                                                         bu
                to




                                                                                                                                      to
ww




                                                                                                                      ww
                                    om




                                                                                                                                                          om
               k




                                                                                                                                     k
       lic




                                                                                                                             lic
      C




                                                                                                                            C
                                   .c




                                                                                                                                                         .c
 w




                                                                                                                       w
     tr                            re                                                                                      tr                            re
     .




                                                                                                                           .
          ac                                                                                                                    ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                     k e r- s o ft w a




                                                            Núi l a Hawai

                                         b). D a vào ki u phun:

                                              - Ki u Maar : phun xu t n m nh sinh ra nh ng phi u n lên t i hàng
                                         met ,vài km . ng thông c a núi có th kéo dài t i 500-800 km.

                                             - Ki u Krakatao: phun xu t kèm theo nh ng t n phun m n lên thành
                                         nh ng c t khói b i kh ng l và không có dung nham tràn ra.

                                             - Ki u pelee:dung nham r t quánh ,có tính axit ,th ng không ch y mà
                                           trào lên kh i ph n bên c a núi d i d ng kim t tháp.
                                             - Ki u stromboli:dung nham s n s t (có tính baz nh ),nhi t   r t
                                           cao,phun xu t hi n nhi u bom và ch t r n.




                                                                                                       14 | P a g e
F -X C h a n ge                                                                                                       F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                    PD




                             !




                                                                                                                                                   !
                           W




                                                                                                                                                 W
                         O




                                                                                                                                               O
                        N




                                                                                                                                              N
                     y




                                                                                                                                           y
                   bu




                                                                                                                                         bu
                to




                                                                                                                                      to
ww




                                                                                                                      ww
                                    om




                                                                                                                                                          om
               k




                                                                                                                                     k
       lic




                                                                                                                             lic
      C




                                                                                                                            C
                                   .c




                                                                                                                                                         .c
 w




                                                                                                                       w
     tr                            re                                                                                      tr                            re
     .




                                                                                                                           .
          ac                                                                                                                    ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                     k e r- s o ft w a




                                                                  Núi l a Phú S Nh t B n
                                         Bên c nh dó còn có r t nhi u ki u nh : ki u Hawai,vulcanô,phun xu t
                                         dung nham khi c ,khi l ng,ki u khe n t, iatrêma.
                                         f). Phân b núi l a trên th gi i:
                                             1. ai vòng cung Thái Bình D ng:
                                                Có kho ng 340 núi l a ang ho t ng ,chi m 2/3 s núi l a dang
                                         ho t d ng trên th gi i .
                                               Các núi l a ang ho t ng phân b       vòng vành ai(gân bi n
                                             n),các núi l a ã t t phân b    ngoài vành ai (cách xa bi n ).
                                             2. D i núi l a xuyên –Á( ai a Trung H i –Indonesia):
                                                 S l ng núi l a l c nh ng núi l a ã t t có kho ng       117 núi
                                            a s n m vùng o Indônêsia và các o trong a Trung H i.
                                             3. ai i tây D ng :
                                                Có nhi u núi l a phân b trên nhi u o và c bi t d i n c
                                         .Núi l a n m d c s ng i Tây D ng liên quan v i s tách dãn t o ript
                                             i d ng .lò núi l a không sâu ,d i l p v m ng ,thành ph n bazan
                                         ,it ki m,ít K20.
                                             4. ai ông phi :
                                                 Các núi l a phân b d c các t gãy l n phía ông Châu Phi,quy

                                                                                                       15 | P a g e
F -X C h a n ge                                                                                                           F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                        PD




                             !




                                                                                                                                                       !
                           W




                                                                                                                                                     W
                         O




                                                                                                                                                   O
                        N




                                                                                                                                                  N
                     y




                                                                                                                                               y
                   bu




                                                                                                                                             bu
                to




                                                                                                                                          to
ww




                                                                                                                          ww
                                    om




                                                                                                                                                              om
               k




                                                                                                                                         k
       lic




                                                                                                                                 lic
      C




                                                                                                                                C
                                   .c




                                                                                                                                                             .c
 w




                                                                                                                           w
     tr                            re                                                                                          tr                            re
     .




                                                                                                                               .
          ac                                                                                                                        ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                         k e r- s o ft w a



                                             mô ít h n ba ai trên .Ngoài ra núi l a còn phân b r i rác không theo
                                             vành ai .

                                         Liên h    Vi t Nam:

                                             Vi t Nam ,hi n nay (s li u 2009) không có ng n núi l a nào ang ho t
                                         ng nh ng có nhi u t núi l a phun trào ã l i d u tích nh :

                                          - Dãy tr ng S n .
                                          -   p bazan r ng l n Nam B .
                                          - Núi l a ho t ng g n ay nh t là núi l a Hòn Tro (1923).
                                          - Ngoài ra ,núi l a còn phân b    nh Quán , à l t ,Xuân L c,      k
                                             k,d o Lý S n (Quang Ngãi chúng ta),…
                                          - Các a hình liên quan: h núi l a ( h T N ng Gia Lai),…




                                                                      H T N ng       Gia Lai
                                         2.1.3 Sóng th n:
                                                 1). Khái niêm:
                                                  Là m t chu i các con sóng c t o ra trên bi n ,do s nhi u lo n
                                               t ng d i áy bi n y n c v t lên theo ph ng th ng .
                                                 2). Nguyên nhân:
                                                                                                           16 | P a g e
F -X C h a n ge                                                                                                     F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                  PD




                             !




                                                                                                                                                 !
                           W




                                                                                                                                               W
                         O




                                                                                                                                             O
                        N




                                                                                                                                            N
                     y




                                                                                                                                         y
                   bu




                                                                                                                                       bu
                to




                                                                                                                                    to
ww




                                                                                                                    ww
                                    om




                                                                                                                                                        om
               k




                                                                                                                                   k
       lic




                                                                                                                           lic
      C




                                                                                                                          C
                                   .c




                                                                                                                                                       .c
 w




                                                                                                                     w
     tr                            re                                                                                    tr                            re
     .




                                                                                                                         .
          ac                                                                                                                  ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                   k e r- s o ft w a



                                         - Do ho t ng c a ng t v i c ng      h n 7.5            richter.
                                         - Do ho t ng c a núi l a.
                                         - Do tr t l  t á kh i l ng l n d i áy bi n.

                                         3).   c   m:

                                         Sóng th n ch a n ng l ng c c l n ,lan truy n v i t c cao và có
                                         th v t kho ng cách l n qua i d ng mà ch m t r t ít n ng l ng.

                                           vùng n c sâu ,do có bu c sóng dài nên m t c n sóng th n có th
                                            nh nh ng khó nh n ra chúng , vùng n c sâu kho ng 4000 m
                                         sóng th n có th  tt c     kho ng 700 Km/h,chi u cao con sóng
                                         kho ng 1 m.

                                         Khi g n n b d y bi n tr nên nông và con sóng không còn di
                                         chuy n nhanh d c n a ,vì th nó b t u “d ng ng lên “.Chi u cao
                                         có th   t t i kho ng 20-30m.

                                         Nhìn chúng : Sóng th n là h u qu c a nh ng tr n   ng      t có c   ng
                                           l n ,và núi l a phun trào




                                                                                                     17 | P a g e
F -X C h a n ge                                                                                                             F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                          PD




                             !




                                                                                                                                                         !
                           W




                                                                                                                                                       W
                         O




                                                                                                                                                     O
                        N




                                                                                                                                                    N
                     y




                                                                                                                                                 y
                   bu




                                                                                                                                               bu
                to




                                                                                                                                            to
ww




                                                                                                                            ww
                                    om




                                                                                                                                                                om
               k




                                                                                                                                           k
       lic




                                                                                                                                   lic
      C




                                                                                                                                  C
                                   .c




                                                                                                                                                               .c
 w




                                                                                                                             w
     tr                            re                                                                                            tr                            re
     .




                                                                                                                                 .
          ac                                                                                                                          ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                           k e r- s o ft w a




                                         2.1.4 Xói mòn t:
                                               1. Khái ni m :

                                                         Là quá trình làm m t l p t trên m t và phá h y các t ng t
                                                  bên d i do tác ng c a n c m a, b ng tuy t tan ho c do gió.          i
                                                     i s n xu t nông nghi p thì n c và gió là hai quá trình quan tr ng
                                                  nh t gây ra xói mòn và các tác nhân này có m c        nh h ng t ng
                                                  gi m khác nhau theo các ho t ng c a con ng i i v i t ai




                                                               t không còn cây che d x y ra xói mòn.
                                               2. PHÂN LO I:
                                                      m có hai lo i xói mòn; xói mòn v t lý và xói mòn hóa h c :
                                                      2.1.Xói mòn v t lý:
                                                       Là s tách r i và di chuy n nh ng phân t     t không tan nh
                                                  cát, sét, bùn và h p ch t h u c . S di chuy n      c x y ra có th
                                                  theo ph ng n m ngang trên b m t, ho c c ng có th theo ph ng
                                                  th ng ng d c theo b dày c a ph u di n t qua các khe h , k
                                                     t l h ng có s n trong t.

                                                    2.2.Xói mòn hóa h c:



                                                                                                             18 | P a g e
F -X C h a n ge                                                                                                   F -X C h a n ge
          PD                                                                                                                PD




                             !




                                                                                                                                               !
                           W




                                                                                                                                             W
                         O




                                                                                                                                           O
                        N




                                                                                                                                          N
                     y




                                                                                                                                       y
                   bu




                                                                                                                                     bu
                to




                                                                                                                                  to
ww




                                                                                                                  ww
                                    om




                                                                                                                                                      om
               k




                                                                                                                                 k
       lic




                                                                                                                         lic
      C




                                                                                                                        C
                                   .c




                                                                                                                                                     .c
 w




                                                                                                                   w
     tr                            re                                                                                  tr                            re
     .




                                                                                                                       .
          ac                                                                                                                ac
               k e r- s o ft w a                                                                                                 k e r- s o ft w a



                                                 Là s di chuy n c a v t li u hòa tan. Xói mòn hóa h c có th
                                               y ra do tác ng c a dòng ch y b m t ho c dòng ch y ng m t
                                              ng này n t ng khác.
                                         3. CÁC KI U XÓI MÒN            T:
                                                3.1. Ki u xói mòn do n c:
                                            - Ki u xói mòn do n c gây ra do tác ng c a n c ch y tràn trên
                                                m t (n c m a, b ng tuy t tan hay t i tràn).
                                            - Tác ng g m các tác ng va p phá v , làm tách r i các h t t
                                            và sau ó v n chuy n các h t t b phá h y theo các dòng ch y tràn
                                            trên m t t.
                                            - Dòng ch y c a n c có th t o ra các rãnh xói, khe xói ho c b
                                            bóc theo t ng l p, ng i ta chia ki u xói mòn do n c gây ra thành
                                            các d ng:
                                            - Xói mòn th ng là s xói l      t, á m theo nh ng dòng ch y t p
                                            trung, n sâu t o ra các rãnh xói và m ng xói.
                                            - Xói mòn ph ng là s r a trôi t m t cách t ng i ng u trên
                                                m t do n c ch y dàn u, t b cu n i theo t ng l p, phi n.
                                               u t nh h ng l ng t xói mòn
                                            Ph ng trình m t t ph d ng:
                                                     A = R.K.L.S.C.P
                                               Trong ó:
                                                A - L ng t m t bình quân trong n m (t n/ha/ n m);
                                                R - Y u t m a và dòng ch y;
                                                K - H s bào mòn c a t (t n/ha/ n v ch s xói mòn);
                                                L - Y u t chi u dài c a s n d c;
                                                S-Y ut         d c;
                                                C - Y u t che ph và qu n lý t;
                                                P - Y u t ho t ng u ti t ch ng xói mòn.
                                             3.1.1. Y u t m a và dòng ch y (R):
                                               Ðây là th c o s c m nh xói mòn c a m a và s c ch y tràn trên
                                               t. Y u t      c th hi n qua t ng l ng m a và c ng m a.


                                                                                                   19 | P a g e
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao
Bao cao

Contenu connexe

Plus de Nguyen Van Hung

Plus de Nguyen Van Hung (18)

Su dung linux shell
Su dung linux shellSu dung linux shell
Su dung linux shell
 
Cai dat va_cau_hinh_iptables
Cai dat va_cau_hinh_iptablesCai dat va_cau_hinh_iptables
Cai dat va_cau_hinh_iptables
 
Git slides
Git slidesGit slides
Git slides
 
390a gitintro 12au
390a gitintro 12au390a gitintro 12au
390a gitintro 12au
 
Introduction to git
Introduction to gitIntroduction to git
Introduction to git
 
So sánh asp.net và mvc
So sánh asp.net và mvcSo sánh asp.net và mvc
So sánh asp.net và mvc
 
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhat
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhatCong thuc sinh hoc 12 day du nhat
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhat
 
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhat
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhatCong thuc sinh hoc 12 day du nhat
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhat
 
Asp net mvc3 music store egroups vn
Asp net mvc3 music store   egroups vnAsp net mvc3 music store   egroups vn
Asp net mvc3 music store egroups vn
 
Asp.net mvc 3 (c#) (9 tutorials) egroups vn
Asp.net mvc 3 (c#) (9 tutorials)   egroups vnAsp.net mvc 3 (c#) (9 tutorials)   egroups vn
Asp.net mvc 3 (c#) (9 tutorials) egroups vn
 
Northwind products
Northwind productsNorthwind products
Northwind products
 
Cau truc dl_va_giai_thuat_bai1[1] - copy
Cau truc dl_va_giai_thuat_bai1[1] - copyCau truc dl_va_giai_thuat_bai1[1] - copy
Cau truc dl_va_giai_thuat_bai1[1] - copy
 
Thạch quyển và các dạng địa hình
Thạch quyển và các dạng địa hìnhThạch quyển và các dạng địa hình
Thạch quyển và các dạng địa hình
 
Bài tập về chuẩn hóa chuỗ1
Bài tập về chuẩn hóa chuỗ1Bài tập về chuẩn hóa chuỗ1
Bài tập về chuẩn hóa chuỗ1
 
Khoahoctunhien.net mang1chieu
Khoahoctunhien.net mang1chieuKhoahoctunhien.net mang1chieu
Khoahoctunhien.net mang1chieu
 
Doi xung mang mot chieu
Doi xung mang mot chieuDoi xung mang mot chieu
Doi xung mang mot chieu
 
Gtrinh oop[1]
Gtrinh oop[1]Gtrinh oop[1]
Gtrinh oop[1]
 
De cuong tu tuong hcm khoa iv
De cuong tu tuong hcm  khoa ivDe cuong tu tuong hcm  khoa iv
De cuong tu tuong hcm khoa iv
 

Bao cao

  • 1. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a I H C PH M V N NG Khoa CÔNG NGH THÔNG TIN BÀI TI U LU N Ch : TÌM HI U V TAI BI N A CH T, XÓI MÒN VÀ TR TL T Á Nhóm 1: Gi ng Viên: Phan Y n Nhi Bùi Tá B o inh V n Bon Nguy n V n Hùng (Nhóm tr ng) Hu nh Th Y n Ly Ph m Tu n V 1|P age
  • 2. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a I.L i nói u: Trong môi tr ng s ng c a chúng ta hi n nay luôn có nh ng bi n i ,không nh ng v m t xã h i loài ng i mà còn bi n i v các c m t nhiên.Cùng i s phát tri n c a công ngh hi n i nh hi n nay vi c ã giúp chúng ta nh n th c rõ h n v nh h ng c a môi tr ng t nhiên i v i con ng i và sinh v t trên trái t.Tuy nhiên s nhìn nh n c a chúng ta ch a th c s úng tr ng tâm,môi tr ng chúng ta hi n ang bi n i theo chi u h ng x u bên nh nh ng m t tích c c.Nh ng n m tr l i ây xu t hi n nhi u tai h a nh ng m t cách tr c ti p lên xã h i loài ng i e d a n tính m ng c ng nh tài s n ,môi tr ng c ng ngày càng b ô nhi m b i các tai h a ó.Trong ó nh ng tai bi n a ch t là m t b ph n c a nh ng tai bi n t nhiên nh h ng n con ng i .Chính vì v y vi c nghiên c u và xác nh úng nguyên nhân hình thành c a nó ,h u qu mà nó l i và cách phòng ch ng , i phó hi n ang là m i quan tâm hàng u .Trong ph m vi hi u bi t chúng tôi,hay nói úng n là trong m t bài báo cáo chúng tôi h t s c c g ng có th t ng k t l i và nêu ra nh ng v n c b n nh t mà chúng ta c n ph i n m hi u thêm v tai bi n a ch t là gì ,nguyên nhân ,h u qu và cách phòng ch ng. ây c ng là l n u tiên làm bài báo cáo nên nhóm chúng tôi không tránh kh i m i thi u sót ,sai m có th x y ra nên tôi mong các b n thông c m. 2|P age
  • 3. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a i dung: I. nh ngh a tai bi n t nhiên,tai bi n a ch t?.Nguyên nhân hình thành và các a m th ng x y ra tai bi n a ch t. 1. Tai bi n t nhiên. Tai bi n môi tr ng là quá trình nguy hi m và gây h i cho con ng i ang v n hành ti m tang trong các h th ng môi tr ng nh ng ch a v t qua ng ng an toàn c a h th ng. Th c ra các h th ng t nhiên bao gi ng an toàn t thân. Trái t luôn t t o l p l i s cân b ng m i nh v n có c a nó.Do ó nói n tính gây h i và tính an toàn trong khái ni m tai bi n môi tr ng là nói n tác ng x u n tính m ng và tài s n c a con ng i. Nói n tai bi n ch là nói n s an toàn c a xã h i loài ng i. âu ch a có con ng i, y ch có quá trình t nhiên mà không có tai bi n môi tr ng.Khi các tai bi n v t quá ng ng an toàn ( i v i con ng i) thì nó tr thành thiên tai ho c s c môi tr ng. Thiên tai : thi t h i gây ra là do quá trình t nhiên. c môi tr ng : thi t h i gây ra do chính con ng i.c nghiêm tr ng g i là th m Thiên tai hay s môi tr ng gây thi t h i ho môi tr ng. Vd: ng t CôBê(Nh t B n), cháy r ng Indonexia (1997) ... Tai bi n môi tr ng bao gi c ng là m t quá trình tác ng trên m t di n tích r ng l n và kho ng th i gian lâu dài h n s c môi tr ng. 2. Tai bi n a ch t. Theo S a Ch t Hoa K (Smith, 1996), tai bi n a ch t là : “m t u ki n, m t quá trình a ch t gây nguy hi m, e do s c kho con ng i, tài n công dân, ch c n ng hay kinh t m t c ng ng”. n phân bi t rõ tai bi n a ch t không hoàn toàn ng ngh a v i tai bi n x y ra trong quá trình a ch t. Ch nh ng tai bi n nào do u ki n hay quá trình a ch t gây ra m i g i là tai bi n a ch t. 3|P age
  • 4. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a nh ngh a ,nguyên nhân hình thành , a m tai bi n a ch t: nh ngh a: "Tai bi n a ch t là các hi n t ng t nhiên tham gia tích c c vào quá trình bi n i a hình b m t th ch quy n". Là m t b ph n c a tai bi n t nhiên, tai bi n a ch t là nh ng tai bi n x y ra trong l p v ngoài c a trái t gây nhi u t n th t cho s ng và ho t ng c a con ng i. Tai bi n a ch t là m t d ng tai bi n môi tr ng phát sinh trong th ch quy n. Các d ng tai bi n a ch t ch y u g m núi l a phun, ng t, n t t, lún t, tr t l t. Chúng liên quan t i các quá trình a ch t x y ra bên trong lòng trái t. Nguyên nhân hình thành tai bi n a ch t: Nguyên nhân chính là do l p v trái t hoàn toàn không b ng ph ng v thành ph n và chi u dày ,có nh ng khu v c v trái t ng manh ho c các h th ng t dãy chia c t v trái t thành nh ng ng kh i,m ng nh .Do v y ,l p v trái t trong th c t luôn chuy n ng theo chi u ng c ng nh chiêu ngang. 3. a m x y ra các tai bi n a ch t : T i các khu v c v trái t có k t c u y u ,dòng nhi t xu t phát t mantia i d ng t á nóng ch y (dung nham) ho c khói ,h i n c :ch y theo c a hình kéo theo các tác ng h y di t i v i con ng i và môi tr ng ng .Nh ng m xu t hi n s phun trào t á nóng ch y ho c b i ,h i n c c g i là núi l a . Các vùng nh v y phân b có quy lu t trên trái t t o thành núi l a .Các vùng nh v y phân b có quy lu t trên trái t t o thành ai núi l a .Hai ai núi a n i ti ng c bi t trên trái t là ai núi l a a Trung H i và ai núi l a Thái Bình D ng.S phun trào dung nham ho c s d ch chuy n c a các kh i t á trong v trái t thông th ng x y ra m t cách t t ,nh ng ôi khi c ng y ra t ng t ,t o nên hi n t ng ng t có m c phá ho i m nh.Các ho t 4|P age
  • 5. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a ng ng c a con ng i nh khai thác khoáng s n trong lòng t ,xây d ng các h ch a n c l n ôi khi c ng gây ra ng t kích thích và các khe n t nhân t o. Ví d : p th y n sông Gianh 2, huy n B c Trà My(Qu ng Nam). Trên b m t trái t ,ho t ng c a n c và gió gây ra s xói mòn .Xói mòn do c m a là d ng xói mòn ph bi n. Vi t Nam ,hàng n m l ng xói mòn do m a trên m t hecta t vùng núi và trung du có t i vài tr m t n .Xói mòn do gió th ng g p nh ng n i gió có t c th ng xuyên l n,trong các vùng l p ph th c v t kém phát tri n . Tr tl t á là m t d ng bi n i b m t trái t khác .T i ây ,m t kh i ng t á khác theo các b m t c bi t b tr ng l c kéo tr c xu ng các a hình th p.B m t tr t có th là các b m t khe n t ho c các l p t á có tính ch t c lý y u nh t sét th m n c .Th ng xu t hi n trong các vùng núi(Trung du mi n núi B c b Vi t Nam) vào th i k m a hàng n m .Các ho t ng m ng khai thác khoáng s n (khai thác t á,than,s t…) ang làm xu t hi n tác nhân tr t l t nhân t o .M t s hi n t ng t nhiên khác nh sóng bi n ,thay i dòng ch y c a các dòng sông c ng t o nên s tr t l t. II. Phân lo i tai bi n a ch t: Có nhi u cách phân loa tai bi n a ch t, ph thu c vào m c ích s d ng a h th ng phân lo i. a. Phân lo i theo ngu n g c: - Tai bi n t nhiên. - Tai bi n nhân t o. - Tai bi n h n h p. Cách phân lo i này ch phù h p cho vi c n gi n các thông tin tai bi n,d hi u, phù h p v i trình a s dân chúng. 5|P age
  • 6. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a b. Phân lo i theo c ch v n hành c a tai bi n. Có 2 lo i: - Lo i x y ra t ng t, nhanh, d d i và k t thúc nhanh chóng (Phun núi a, ng t, l quét …) còn g i là tai bi n c p di n. - Lo i x y ra t t , ch m ch p, không quan sát c, dai d ng, tr ng k (s dâng lên c a m c n c bi n, s suy thoái c a t do bóc mòn, r a trôi, s thi u h t i t trong môi tr ng…) còn g i là tai bi n tr ng di n. Cách phân lo i này phù h p v i vi c ng x tai bi n, gi m t i thi u thi t i do tai bi n. c. Phân lo i theo ng l c c a quá trình tai bi n a ch t . Tai bi n c chia theo ng l c v n hành g m: Tai bi n a ng l c (bao g m a ng l c n i sinh, ngo i sinh, và nhân sinh). Tai bi n sinh a hoá liên quan n s tích lu ngoài ng ng sinh thái a các nguyên t hay h p ch t trong môi tr ng có nh h ng x u n s c kho c ng ng. Tai bi n này bao gi c ng là tai bi n tr ng di n. tích lu các ch t gây h i trong môi tr ng c g i là quá trình ô nhi m môi tr ng a ch t. ó có th là quá trình ô nhi m t nhiên hay nhân t o. Ta t p trung nghiên c u v tai bi n a ng l c h c. II. Tai bi n a ng l c và các hi n t ng tai bi n: Tr c khi tìm hi u v các hiên t ng tai bi n a ng l c ta c n bi t th nào g i là ng l c a ch t? 1. nh ngh a ng l c a ch t: ng l c a ch t là ph ng th c t n t i, c i bi n và ti n hoá c a môi tr ng ia ch t. Chúng di n ra ngay c khi không có m t con ng i. 6|P age
  • 7. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a Các quá trình ng l c a ch t ch tr thành tai bi n khi có m t con ng i, khi t c c a các quá trình v t quá kh n ng thích nghi c a c th con ng i và kh n ng ch ng ch u c a s n nghi p (nhà c a, c u c ng, p...). 2. Các lo i tai bi n a ng l c : 2.1.1 . ng t: a). Khái ni m : ng t là hi n t ng rung ng t ng t c a v Trái t, m nh hay u tùy t ng tr n (xác nh b ng Richter) do s d ch chuy n các m ng th ch quy n ho c các t gãy d i m t t và truy n qua các kho ng cách l n.Hay nói cách khác là: Theo ngôn ng khoa h c , ng t là s gi i thoát t ng t m t n ng ng l n tích t trong m t th tích nào ó bên trong trái t . b). Nguyên nhân gây ra ng t : G m có 3 nguyên nhân chính: i sinh : Là s phun trào núi l a (ta s tìm hi u v núi l a phàn sau),s v n ng ki n t o các i hút chìm ,các ho t ng t gãy . Ngo i sinh : Thiên th ch va ch m vao trái t (r t hi m g p x y ra g n tri u m ),các v tr t l t v i kh i l ng l n. Nhân sinh: Ho t ng thay i ng su t á g n b m t ho c áp su t ch t ng ,các v th nhân trong lòng t . c). Phân lo i : Có hai cách phân lo i ng t: Phân lo i theo nguyên nhân: S t l l h ng trong v trái t. + Núi l a phun trào. + S v n ng bên trong trái t. Trong ó ng t do núi l a phun trào và s t l l h ng chi m 10%.Còn l i ng át ki n t o(v n ng bên trong trái t). 7|P age
  • 8. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a Phân lo i theo sâu ch n tiêu : + ng t nông (85 km). + ng t trung gian (trung bình ,kho ng 12km). + ng t sâu (900 km). d). Phân b : Ch y u : i ng t a trung H i –xuyên . Vành ai ng t Thái Bình D ng, i ng t ng m d i sông núi gi a các id ng. Khu v c ông Phi. Vì sao khu v c ven b tây Thái Bình D ng t bán o Cam-sat-ca n Nh t n ,Philippin,Indonesia hay x y ra ng t? Gi i thích: Khu v c này rùng kh p v i vùng ti p xúc gi a m ng Âu-Á và m ng Thái Bình ng .Mà vùng ti p xúc c a các m ng ki n t o là nh ng vùng b t n ,th ng có các ho t ng ki n t o x y ra ,kèm theo là hi n t ng ng t ,núi l a c ng do ó mà khu v c này c g i là vành ai núi l a Thái Bình D ng.(Trích t t câu h i a lý). e). N ng l ng d ng t- richter: bi u th l n c a các tr n ng t c a các tr n ng t ,ng i ta dùng thang richter . Thang richter là m t thang logarit v i n v là richter. Công th c tính richter: ML=lg(A)-lg(A0) Trong ó : A: c o b ng a chân k . A0: là m t biên chu n. 8|P age
  • 9. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a 2.1.2 Núi l a : a). Khái ni m : Là hi n t ng magma t trong lòng t trào ra ngoài m t td i d ng dung nham ,ho c d i d ng bom,tro b i. b). Ngu n g c: Núi l a xu t x t m t bán o volcano.Núi l a phát sinh t các b n ch a ,n m sâu 20-40 km trong th ch quy n . 9|P age
  • 10. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a Núi l a Liamuuiga Liên bang Saint Kittls và Nevis c). C u t o: Mi ng núi l a : là n i v t li u phun ra ngoài . ng núi l a : là ng i chính c a magma t lò magma n mi ng núi l a . Lò magma: là n i ch a magma ,có áp suât r t l n. 10 | P a g e
  • 11. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a C u t o núi l a . M t c t d c c a núi l a. d). Nguyên nhân hình thành núi l a : 11 | P a g e
  • 12. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a Nguyên nhân chính: S d ch chuy n c a các m ng là nguyên nhân gây ra núi a phun(gi ng nh ng t).Hay là nh ng tai bi n liên quan n chuy n ng trong l p v trái t - chuy n ng c a l p choàng (manti) trong quá trình ti n hoá c a v trái t. Chia ra làm các nguyên nhân khác nh : Do s tách giãn c a 2 m ng theo 2 ki u : -L c av il c a. - i h ng v i i d ng. Do s h i t gi a hai m ng ki n t o: - H i t gi a v l c a v i v l c a nh ng không phát sinh núi l a. -H it v i d ng v v l c a làm xu t hi n núi l a . Do s hình thành c a nh ng dòng á hóng (hotspot): ây là nguyên nhân gi i thích cho hi n t ng m t s núi l a không m trên các vành ai. 12 | P a g e
  • 13. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a B n các m hostpot trên th gi i e). Phân lo i núi l a : - Phân lo i theo ho t ng c a núi l a : + Núi l a ang ho t ng : là nh ng núi l a v n còn phun trào ,th ng cu t hi n mép c a các m ng ki n t o trái t. + Núi l a ang ng : là nh ng núi l a yên t nh trong th i gian dài và i t ng t phun trào . + Núi l a ã t t : là núi l a ng ng ho t ng t ngàn n m và có d u hi u là á magma phía d i . - a theo d ng phun và ki u phun: a). D a theo d ng phun: - D ng phun kh ng khi p : áp su t kh ng khi p ,dung nham phun lên cao nhi u km v i v n t c hàng tr m m t m i gi . - D ng phun hawai : dung nham trào ra t m t v t n t l n và nh nhàng di chuy n r t xa so v i mi ng núi l a .Núi phun m t c t l a th ng lên không trung cao trên 100 m trong nhi u phut ,th m chí nhi u gi . - D ng gây n t ng m nh nh ng ít nguy hi m : Có nhi u t phun ng n và m nh ,có ti ng vang l n và ít dung nham b n lên. - D ng nhi u ti ng n ,phun tro và á : có nhi u ti ng n nh ng ch phun tro và á ,không phun dung nham . - D ng phun có h i n c: núi l a ho t ng g n i d ng ,vùng m t,...có nh ng t n tung trong th i gian ng n. 13 | P a g e
  • 14. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a Núi l a Hawai b). D a vào ki u phun: - Ki u Maar : phun xu t n m nh sinh ra nh ng phi u n lên t i hàng met ,vài km . ng thông c a núi có th kéo dài t i 500-800 km. - Ki u Krakatao: phun xu t kèm theo nh ng t n phun m n lên thành nh ng c t khói b i kh ng l và không có dung nham tràn ra. - Ki u pelee:dung nham r t quánh ,có tính axit ,th ng không ch y mà trào lên kh i ph n bên c a núi d i d ng kim t tháp. - Ki u stromboli:dung nham s n s t (có tính baz nh ),nhi t r t cao,phun xu t hi n nhi u bom và ch t r n. 14 | P a g e
  • 15. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a Núi l a Phú S Nh t B n Bên c nh dó còn có r t nhi u ki u nh : ki u Hawai,vulcanô,phun xu t dung nham khi c ,khi l ng,ki u khe n t, iatrêma. f). Phân b núi l a trên th gi i: 1. ai vòng cung Thái Bình D ng: Có kho ng 340 núi l a ang ho t ng ,chi m 2/3 s núi l a dang ho t d ng trên th gi i . Các núi l a ang ho t ng phân b vòng vành ai(gân bi n n),các núi l a ã t t phân b ngoài vành ai (cách xa bi n ). 2. D i núi l a xuyên –Á( ai a Trung H i –Indonesia): S l ng núi l a l c nh ng núi l a ã t t có kho ng 117 núi a s n m vùng o Indônêsia và các o trong a Trung H i. 3. ai i tây D ng : Có nhi u núi l a phân b trên nhi u o và c bi t d i n c .Núi l a n m d c s ng i Tây D ng liên quan v i s tách dãn t o ript i d ng .lò núi l a không sâu ,d i l p v m ng ,thành ph n bazan ,it ki m,ít K20. 4. ai ông phi : Các núi l a phân b d c các t gãy l n phía ông Châu Phi,quy 15 | P a g e
  • 16. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a mô ít h n ba ai trên .Ngoài ra núi l a còn phân b r i rác không theo vành ai . Liên h Vi t Nam: Vi t Nam ,hi n nay (s li u 2009) không có ng n núi l a nào ang ho t ng nh ng có nhi u t núi l a phun trào ã l i d u tích nh : - Dãy tr ng S n . - p bazan r ng l n Nam B . - Núi l a ho t ng g n ay nh t là núi l a Hòn Tro (1923). - Ngoài ra ,núi l a còn phân b nh Quán , à l t ,Xuân L c, k k,d o Lý S n (Quang Ngãi chúng ta),… - Các a hình liên quan: h núi l a ( h T N ng Gia Lai),… H T N ng Gia Lai 2.1.3 Sóng th n: 1). Khái niêm: Là m t chu i các con sóng c t o ra trên bi n ,do s nhi u lo n t ng d i áy bi n y n c v t lên theo ph ng th ng . 2). Nguyên nhân: 16 | P a g e
  • 17. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a - Do ho t ng c a ng t v i c ng h n 7.5 richter. - Do ho t ng c a núi l a. - Do tr t l t á kh i l ng l n d i áy bi n. 3). c m: Sóng th n ch a n ng l ng c c l n ,lan truy n v i t c cao và có th v t kho ng cách l n qua i d ng mà ch m t r t ít n ng l ng. vùng n c sâu ,do có bu c sóng dài nên m t c n sóng th n có th nh nh ng khó nh n ra chúng , vùng n c sâu kho ng 4000 m sóng th n có th tt c kho ng 700 Km/h,chi u cao con sóng kho ng 1 m. Khi g n n b d y bi n tr nên nông và con sóng không còn di chuy n nhanh d c n a ,vì th nó b t u “d ng ng lên “.Chi u cao có th t t i kho ng 20-30m. Nhìn chúng : Sóng th n là h u qu c a nh ng tr n ng t có c ng l n ,và núi l a phun trào 17 | P a g e
  • 18. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a 2.1.4 Xói mòn t: 1. Khái ni m : Là quá trình làm m t l p t trên m t và phá h y các t ng t bên d i do tác ng c a n c m a, b ng tuy t tan ho c do gió. i i s n xu t nông nghi p thì n c và gió là hai quá trình quan tr ng nh t gây ra xói mòn và các tác nhân này có m c nh h ng t ng gi m khác nhau theo các ho t ng c a con ng i i v i t ai t không còn cây che d x y ra xói mòn. 2. PHÂN LO I: m có hai lo i xói mòn; xói mòn v t lý và xói mòn hóa h c : 2.1.Xói mòn v t lý: Là s tách r i và di chuy n nh ng phân t t không tan nh cát, sét, bùn và h p ch t h u c . S di chuy n c x y ra có th theo ph ng n m ngang trên b m t, ho c c ng có th theo ph ng th ng ng d c theo b dày c a ph u di n t qua các khe h , k t l h ng có s n trong t. 2.2.Xói mòn hóa h c: 18 | P a g e
  • 19. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to ww ww om om k k lic lic C C .c .c w w tr re tr re . . ac ac k e r- s o ft w a k e r- s o ft w a Là s di chuy n c a v t li u hòa tan. Xói mòn hóa h c có th y ra do tác ng c a dòng ch y b m t ho c dòng ch y ng m t ng này n t ng khác. 3. CÁC KI U XÓI MÒN T: 3.1. Ki u xói mòn do n c: - Ki u xói mòn do n c gây ra do tác ng c a n c ch y tràn trên m t (n c m a, b ng tuy t tan hay t i tràn). - Tác ng g m các tác ng va p phá v , làm tách r i các h t t và sau ó v n chuy n các h t t b phá h y theo các dòng ch y tràn trên m t t. - Dòng ch y c a n c có th t o ra các rãnh xói, khe xói ho c b bóc theo t ng l p, ng i ta chia ki u xói mòn do n c gây ra thành các d ng: - Xói mòn th ng là s xói l t, á m theo nh ng dòng ch y t p trung, n sâu t o ra các rãnh xói và m ng xói. - Xói mòn ph ng là s r a trôi t m t cách t ng i ng u trên m t do n c ch y dàn u, t b cu n i theo t ng l p, phi n. u t nh h ng l ng t xói mòn Ph ng trình m t t ph d ng: A = R.K.L.S.C.P Trong ó: A - L ng t m t bình quân trong n m (t n/ha/ n m); R - Y u t m a và dòng ch y; K - H s bào mòn c a t (t n/ha/ n v ch s xói mòn); L - Y u t chi u dài c a s n d c; S-Y ut d c; C - Y u t che ph và qu n lý t; P - Y u t ho t ng u ti t ch ng xói mòn. 3.1.1. Y u t m a và dòng ch y (R): Ðây là th c o s c m nh xói mòn c a m a và s c ch y tràn trên t. Y u t c th hi n qua t ng l ng m a và c ng m a. 19 | P a g e