1. ««Η προφητεία του κόκκινου κρασιούΗ προφητεία του κόκκινου κρασιού»:»:
μαθητές της Γ Γυμνασίου μελετούνμαθητές της Γ Γυμνασίου μελετούν
διαθεματικά ένα ιστορικό μυθιστόρημαδιαθεματικά ένα ιστορικό μυθιστόρημα
Δρ. Νίκη Δ. Σταυριανάκη
2. Σκοποί και στόχοι της διδασκαλίας
της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Το Πρόγραμμα Σπουδών (2000:161,164,166,168-169) επιδιώκει:
Να ενσωματώσει στη σπουδή του αντικειμένου τα δεδομένα
της Ιστορίας και της Θεωρίας της Λογοτεχνίας, τα
πορίσματα της Διδακτικής και προτάσεις από τη σχολική
εμπειρία και έρευνα.
Να καλλιεργήσει συγκεκριμένες ψυχοκινητικές δεξιότητες
(π.χ. αναζήτηση πηγών, αξιοποίηση της σύγχρονης
τεχνολογίας, πρόσκληση συγγραφέα).
Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τη Λογοτεχνία μέσα από
ολόκληρα έργα.
Να συνεργάζονται οι μαθητές για τη συστηματική
παρουσίαση των έργων στην τάξη, ώστε η παρουσίαση να
καλύπτει ποικίλες πτυχές των έργων και να προκαλεί
γόνιμο διάλογο (Θεοφιλίδης 2002, Χρυσαφίδης 1994).
3. Σκοποί και στόχοι της διδασκαλίας
της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Οι Οδηγίες για τη Διδασκαλία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
στο Γυμνάσιο (2003-2004: 176-177) ορίζουν ως:
1. Γενικό Σκοπό: εξοικείωση των μαθητών με την ευρεία έννοια
της λογοτεχνικότητας.
2. Ειδικό Σκοπό:
Διέγερση του μαθητικού ενδιαφέροντος με μεθοδική άσκηση,
δημιουργική ανάγνωση και διεύρυνση της προσωπικής
εμπειρίας.
Πολύπλευρο σχολιασμό διαφόρων πτυχών σύνθεσης του
λογοτεχνικού έργου και μεθοδική/σφαιρική ερμηνεία με
αξιοποίηση κειμενικών και εξωκειμενικών στοιχείων.
Αποκόμιση ποικίλων πληροφοριών για σημαντικά ιστορικά,
κοινωνικά, πολιτικά θέματα, σχολιασμό, τεκμηριωμένη έκφραση
θέσεων και ευαισθητοποίηση.
4. Διδακτικοί στόχοι του Σχεδίου Εργασίας:
Οι μαθητές:
Να ασκηθούν και να «εθιστούν» στη συστηματική
αλλά απολαυστική ανάγνωση ενός νεανικού,
ιστορικού μυθιστορήματος.
Να συνεργαστούν με συμμαθητές τους στο πλαίσιο
εκπόνησης συγκεκριμένων εργασιών σχετικών με το
βιβλίο και τα επιμέρους δομικά μέρη του (κεφάλαια).
5. Φάσεις εκπόνησης του Σχεδίου Εργασίας
I. Εισαγωγή:
Επιλογή του βιβλίου («Η προφητεία του κόκκινου κρασιού»,
Λ. Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου) με συγκεκριμένα κριτήρια
και με τη σύμφωνη γνώμη της Διευθύντριας (Νοέμβριος
2009, 1ο Γυμνάσιο Κορωπίου).
Γνωριμία των μαθητών με τη συγγραφέα: η ζωή και το έργο
της Λ. Πέτροβιτς-Ανδρουστοπούλου, η κριτική για όλο το
συγγραφικό έργο της και ιδιαίτερα για το συγκεκριμένο
βιβλίο (Δεκέμβριος 2009, τμήματα: Γ1 και Γ2 Γυμνασίου).
Σύνταξη και διανομή Φύλλου Εργασίας για ατομική
συμπλήρωσή του από κάθε μαθητή μετά την ανάγνωση
κάθε κεφαλαίου (άξονες μελέτης: τόπος, χρόνος,
πρόσωπα, βασικά γεγονότα, σύνδεση των κεφαλαίων).
Συγκρότηση τριών ομάδων ανάγνωσης και εκπόνησης
εργασιών (κριτήρια γνωστικής και ψυχοδυναμικής φύσεως)
και ορισμός τριών συντονιστών/αρχηγών.
6. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
Τίτλος κεφαλαίου:
Σελίδες:
Τόπος:
Χρόνος:
Πρόσωπα:
Περίληψη:
Σύνδεση με το προηγούμενο κεφάλαιο:
7. Φάσεις εκπόνησης του Σχεδίου Εργασίας
II. Σταδιακή ανάγνωση, εκπόνηση και
παρουσίαση μαθητικών εργασιών:
Κατ’ οίκον ανάγνωση δύο κεφαλαίων (80 σελίδων περίπου,
9 κεφάλαια) κάθε μήνα (Ιανουάριος-Μάιος 2010).
Για κάθε κεφάλαιο οι μαθητές συμπληρώνουν:
Α. ατομικά το Φύλλο Εργασίας ανεξαρτήτως της ομάδας στην οποία
ανήκουν (προφορικές ερωτήσεις ανά κεφάλαιο).
Β. ομαδικά σε χειρόγραφη και ηλεκτρονική μορφή ανάλογα με την
ομάδα στην οποία ανήκουν:
1) Την ηθογράφηση/σταδιακή σκιαγράφηση της προσωπικότητας
των μυθιστορηματικών προσώπων.
2) Παρατηρήσεις για την αφηγηματική τεχνική και τους
αφηγηματικούς τρόπους, τη γλώσσα (ύφος, εκφραστικά μέσα)
3) Ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία (αληθοφάνεια-μυθοπλασία).
Προφορική παρουσίαση εργασιών στην τάξη
(ανατροφοδότηση/ενδιάμεση αξιολόγηση, τέλος κάθε μήνα).
8. Κεφάλαιο 3ο
1. Πώς ερμηνεύεται ο τίτλος του κεφαλαίου; Ποια η λειτουργικότητά του για τη δομή του τρίτου κεφαλαίου
2. Ποια είναι η πρώτη εντύπωση που σχηματίζει η Όλγα για το Μελένικο;
3. Πώς διατηρούν επικοινωνία η Όλγα και ο Απελλής;
4. Ποια είναι η αφορμή για να επισκεφθούν οι εκδρομείς το γερο-μάντη;
Κεφάλαιο 4ο
1. Τι φανερώνει η ενδυμασία της Αικατερίνης και της Ελισάβετ στην εκκλησία;
2. Πόσο θα μείνει η οικογένεια Χρηστομάνου στο Μελένικο;
3. Ποιες δοκιμασίες-συμφορές γνώρισε το αρχοντικό των Χρηστομάνων στο Μελένικο;
4. Γιατί φημίζονταν οι ηπειρώτες μάστορες;
5. Τι ήταν το «τράχωμα»;
6. Τι απεχθάνονταν και ο Αναστάσιος Χρηστομάνος και ο Αλέξης Νόιγκερ;
7. Γιατί έφυγαν οι Χρηστομάνοι από το Μελένικο για τη Βιέννη και πότε;
8. Μέχρι στιγμής έχει χυθεί δύο φορές κόκκινο κρασί. Τι είχε προμηνυθεί;
9. Τι κοινό έχουν η Όλγα και η Ελισάβετ; Τι κοινό έχουν ο Απελλής και ο Βάλτερ;
11. Να αναφέρετε τις καταστροφικές συνέπειες των τριών σεισμών του 1828.
12. Να εντοπίσετε τι κοινό περιέχεται στις σελίδες 70 και 91. Τι εξυπηρετεί κατά τη γνώμη σας αυτή η
«ομοιότητα»;
13. Πώς αλλιώς ονομαζόταν το σπίτι του Μπάμπουρα και γιατί;
15. Πώς τελικά είχε χαθεί η εικόνα της Αγ. Τριάδας;
16. Τι ήταν τα «τζάτζαλα»;
17. Να αναφέρετε τρεις εμφύλιες διαμάχες των Ελλήνων την περίοδο που η Ελλάδα πάλευε να κερδίσει την
ανεξαρτησία.
18. Ποιος ο ρόλος του Πολυζωίδη στη δίκη του Κολοκοτρώνη; Γιατί τελικά δεν εκτελέστηκε ο Κολοκοτρώνης;
Ποια η τύχη του Πολυζωίδη και του Τερτσέτη μετά τη δίκη του Κολοκοτρώνη;
19. Πώς η Ελισάβετ και ο Θεοδόσιος γνωρίζονται; Γιατί ο τελευταίος συστήθηκε ως Πέτρου και όχι Πέτροβιτς;
20.. Τι ήταν η «μπάνιτσα»;
21. Ποιοι ήταν οι τρεις λόγοι επίσκεψης του γιατρού Θεοδόσιου Πέτροβιτς;
22. Ποια τα εμπόδια για τον ενδεχόμενο γάμο Θεοδοσίου-Ελισάβετ;
9. Φάσεις εκπόνησης του Σχεδίου Εργασίας
ΙΙΙ. Σύνθεση των επιμέρους:
Σύνθεση των ομαδικών εργασιών για όλα τα κεφάλαια σε
ενιαίο κείμενο με ηλεκτρονική μορφή, ώστε να προκύψει μια
κοινή εργασία για κάθε τμήμα μαθητών.
Προφορική παρουσίαση συνολικά της εργασίας κάθε ομάδας
από το συντονιστή- αρχηγό της στην τάξη σε μια διδακτική
ώρα.
Έκφραση εμπεριστατωμένων αξιολογικών κρίσεων από τους
μαθητές για το βιβλίο «Η προφητεία του κόκκινου κρασιού».
Ανάθεση εργασιών ανακεφαλαίωσης (δύο κατ’ επιλογή, μια
ατομική και μια ομαδική):
Κατασκευάστε οπισθόφυλλο με ελκυστική «περίληψη» του βιβλίου για έναν
υποψήφιο έφηβο αγοραστή (έως 150 λέξεις). ή
Κατασκευάστε ένα νέο εξώφυλλο για το βιβλίο (ηλεκτρονικά ή μη).
Γράψτε μια σύντομη παρουσίαση των βιογραφικών στοιχείων της Λ. Πέτροβιτς-
Ανδρουτσοπούλου, για να συμπεριληφθεί στο βιβλίο. ή
Σημειώστε πιθανά ερωτήματα σχετικά με το βιβλίο, τα οποία θα απευθύνατε στη
συγγραφέα, εάν τη συναντούσατε.
11. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ:
1. Γιατί επιλέξατε στη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής σας να συγγράψετε αυτό το βιβλίο;
2. Τι σας οδήγησε στην επιλογή αυτού του τίτλου;
3. Αν ταυτίζατε εν μέρει τον εαυτό σας με κάποιο πρόσωπο της υπόθεσης του βιβλίου σας, ποιο θα ήταν
αυτό;
4. Γιατί επιλέξατε το «Άξιον Εστί» του Ελύτη και όχι κάποιο άλλο ποίημα;
5. Γιατί δεν επισκέφθηκε όλη η οικογένεια Νόιγκερ το Μελένικο;
6. Γιατί επιλέξατε να υπάρχει και ο Παύλος στο μυθιστόρημα;
7. Πέραν του ότι κατάγεστε από το Μελένικο, τι άλλο σας παρακίνησε να γράψετε το βιβλίο;
8. Υπάρχει Σύλλογος των εκ του Μελενίκου καταγομένων στην Αθήνα;
9. Θα θέλατε στο πλαίσιο μιας Ενωμένης Ευρώπης το ελληνικό στοιχείο να αναβιώσει στο Μελένικο;
10. Αν ξαναγράφατε το βιβλίο σήμερα, ποια καινούρια στοιχεία θα προσθέτατε;
11. Εάν το βιβλίο σας μεταφραστεί στη βουλγαρική γλώσσα, πιστεύετε ότι θα τύχει ευμενούς υποδοχής;
12. Για ποιο λόγο επιλέξατε η Όλγα και η Ελισάβετ να έχουν στο βιβλίο σας διαφορετική σχέση από την
πραγματική;
13. Γιατί στο τέλος αρρωσταίνει ο Αλέξι Στάνοφ;
14. Γιατί χρησιμοποιήσατε και πραγματικά στοιχεία και όχι μόνο στοιχεία μυθοπλασίας;
15. Πόσο χρόνο αφιερώσατε στην ιστορική έρευνα, για να συγκεντρώσετε αρκετό υλικό για τη συγγραφή του
βιβλίου;
16. Επισκεφθήκατε πρόσφατα το Μελένικο; Πώς αισθανθήκατε;
17. Πόσο δύσκολο είναι να συνδέετε κεφάλαια ενός βιβλίου μεταξύ τους αλλά και ολόκληρα βιβλία;
18. Πώς αποφασίσατε να γίνετε συγγραφέας εφηβικών και παιδικών βιβλίων και όχι βιβλίων για ενήλικες;
19. Ποιες δυσκολίες συναντήσατε κατά τη μακρά συγγραφική πορεία σας όλα αυτά τα χρόνια; Ποιες στιγμές
θυμάστε ως ιδιαίτερα ευχάριστες;
20. Εάν είχατε τη δυνατότητα, τι θα λέγατε σε ένα έφηβο μαθητή ο οποίος δεν αγαπά τη λογοτεχνία;
21. Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο με συγγραφικές φιλοδοξίες;
12. Φάσεις εκπόνησης του Σχεδίου Εργασίας
IV. Αξιολόγηση:
Διόρθωση της εργασίας των μαθητών σε ηλεκτρονική μορφή
από την εκπαιδευτικό.
Διανομή στους μαθητές και συμπλήρωση ερωτηματολογίου
στην τάξη με ερωτήσεις ανοιχτού και κλειστού τύπου
(τελική/αθροιστική αξιολόγηση).
Επεξεργασία των συμπληρωμένων ερωτηματολογίων από την
εκπ/κό.
Γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων από την επεξεργασία των
ερωτηματολογίων στους μαθητές. Συζήτηση-τελικά
συμπεράσματα.
Εκτύπωση και αποθήκευση σε cd-rom, τοποθέτηση όλης της
εργασίας σε ειδική προθήκη του σχολείου και ανάρτηση στην
ιστοσελίδα του 1ου Γυμνασίου Κορωπίου.
13. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
1. Η ανάγνωση του βιβλίου «Η προφητεία του κόκκινου κρασιού» μου προσέφερε περισσότερο (βάλε √
μόνο σε μια απάντηση) :
Ευχαρίστηση/απόλαυση
Ιστορικές γνώσεις
Δυνατότητα ανίχνευσης στοιχείων αφηγηματικής τεχνικής (πχ. δομή, αναδρομές στο παρελθόν,
σύνδεση κεφαλαίων)
Ευκαιρία για συνεργασία με τους συμμαθητές μου
2. Η ατομική εργασία σε κάθε κεφάλαιο (δηλ. η συμπλήρωση του φύλλου εργασίας):
Με δυσκόλεψε/με μπέρδεψε
Έγινε από μένα μόνο επειδή έπρεπε και τη θεωρώ άσκοπη-περιττή
Με βοήθησε στη συστηματική ανάγνωση του βιβλίου
(βάλε √ μόνο σε μια απάντηση)
3. Η ομαδική εργασία σε κάθε κεφάλαιο (δηλ. η ηθογράφηση των προσώπων, η επισήμανση στοιχείων
αφηγηματικής τεχνικής, τα ιστορικά-λαογραφικά στοιχεία) έγινε:
Με δίκαιη κατανομή εργασιών και ισότιμη συμμετοχή όλων
Με παρότρυνση του αρχηγού της ομάδας και ισότιμη συμμετοχή όλων
Με παρότρυνση του αρχηγού της ομάδας και συμμετοχή λίγων μελών της ομάδας
Με παρότρυνση του αρχηγού της ομάδας αλλά τελικά μόνο από τον αρχηγό
(βάλε √ μόνο σε μια απάντηση)
4. Πιστεύω ότι στο πλαίσιο αυτής της εργασίας έμαθα να συνεργάζομαι σωστά με τους συμμαθητές
μου:
ΝΑΙ ΟΧΙ
5. Πιστεύω ότι η Φιλόλογος έπρεπε να παρεμβαίνει περισσότερο στην εκτέλεση των ομαδικών
εργασιών και να συντονίζει η ίδια όλες τις ομαδικές δραστηριότητες:
ΝΑΙ ΟΧΙ
14. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
1. 6. Εάν δεν υπήρχε το κίνητρο της επιπλέον βαθμολογίας στο τρίμηνο, θα συμμετείχα με το ίδιο ενδιαφέρον και την ίδια
προθυμία στην ανάγνωση του βιβλίου, στις ατομικές και ομαδικές εργασίες:
ΝΑΙ ΟΧΙ
2. 7. Θα προτιμούσα φέτος να είχαμε ασχοληθεί στην τάξη με περισσότερα λογοτεχνικά κείμενα από αυτά που περιέχονται
στο βιβλίο των Κειμένων Νεοελ. Λογοτεχνίας παρά με την ανάγνωση του βιβλίου «Η προφητεία του κόκκινου κρασιού»:
ΝΑΙ ΟΧΙ
3. 8. Στην ανάθεση μελέτης του βιβλίου μου άρεσε περισσότερο
…………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………….
4. 9. Στην ανάθεση μελέτης του βιβλίου μου άρεσε λιγότερο
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
….
5. 10. Για την καλύτερη και πιο ευχάριστη μελέτη του βιβλίου στο πλαίσιο του μαθήματος Κείμενα Νεοελληνικής
Λογοτεχνίας θα πρότεινα
……………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………
…
15. Η «ταυτότητα» του Σχεδίου Εργασίας
Διάρκεια: Δεκέμβριος 2009-Μάιος 2010, 10-12 διδακτικές ώρες.
Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα:
Νεοελληνική Λογοτεχνία & Νεοελληνική Γλώσσα
Βυζαντινή και Νεότερη Ιστορία
(Λαογραφία)
Καλλιτεχνικά
Πληροφορική
Χαρακτηριστικά διδακτικού σχεδιασμού:
Ο εκπαιδευτικός ως διευκολυντής/βοηθός (Νέα Κριτική).
Η μελέτη των κεφαλαίων ανά δύο («λογοτεχνικό» παρόν,
«ιστορικό» παρελθόν) οδηγεί σε σταδιακή σύνθεση του όλου
(Ερμηνευτική).
Το σκοτεινό ύφος της Λ. Πέτροβιτς και τα σημεία
απροσδιοριστίας ως «λαβές» για διέγερση του μαθητικού
ενδιαφέροντος (Θεωρία της Πρόσληψης).
Ομαδοσυνεργατική μάθηση με συστηματική μελέτη
