Contenu connexe Similaire à ICT to Enhance Non-formal Education in Multicultural Society (20) ICT to Enhance Non-formal Education in Multicultural Society1. Information Technology and Communication to Enhance Non-formal
Education in Multicultural Society
Nikmarunee Hayeewangah
M.Ed (Computer Technology), Doctoral student
Technical Education Faculty of King Mongkut's University of Technology North Bangkok
Panita Wannapiroon
Ph.D. (Educational Technology and Communications), Lecturer
Technical Education Faculty of King Mongkut's University of Technology North Bangkok
Namon Jeerangsuwan
Ph.D.(Instrutional Design)Asssistant Professor*
Technical Education Faculty of King Mongkut's University of Technology North Bangkok
Abstract
Information technology and communication has been progressing immensely
and playing the key roles in economics, industry, society, public health, environment including
education. Information communication technology has been widely used in both formal and nonformal education. This article discusses the development of information technology and
communication in non-formal education through web technology 1.0, 2.0, and 3.0 under the
multicultural society. It indicates a gap bridging among the different cultures with perfect
harmony.
Key word : Informal Learning, Informal Education, Information Technology and Communication,
Multicultural
2. 20
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตามอัธยาศัยใน
่
่
สังคมพหุวัฒนธรรม
นิมารูนี หะยีวาเงาะ
ค.อ.ม.(เทคโนโลยีคอมพิวเตอร), นักศึกษาระดับปริญญาเอก
คณะครุศาสตรอตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ
ุ
ปณิตา วรรณพิรุณ
ค.ด.(เทคโนโลยีและสือสารการศึกษา), อาจารย
่
คณะครุศาสตรอตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ
ุ
ณมน จีรังสุวรรณ
Ph.D.(Instrutional Design), Asssistant Professor
คณะครุศาสตรอตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ
ุ
บทคัดยอ
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสาร ไดเจริญกาวหนาไปอยางรวดเร็ว และมีบทบาทสําคัญใน
่
ดานตางๆ ทังทางดานเศรษฐกิจ อุตสาหกรรม สังคม สาธารณสุข สิ่งแวดลอม รวมทั้งดานการศึกษา
้
ซึงพบวามีการนําเทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารมาใชกนอยางแพรหลายทังในดานการศึกษาใน
่
่
ั
้
ระบบ การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัย ในบทความนี้กลาวถึงการนําวิวัฒนาการ
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารมาใชในการศึกษาตามอัธยาศัยผานเครืองมือทางเทคโนโลยีเว็บ 1.0
่
่
เว็บ 2.0 และเว็บ 3.0 ภายใตสังคมทีมีความแตกตางดานวัฒนธรรมเพือเปนสะพานเชือมความแตก
่
่
่
ตางใหเกิดการเรียนรูเ ขาใจกันอยางกลมกลืน
คําสําคัญ: การเรียนรูตามอัธยาศัย, การศึกษาตามอัธยาศัย, เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสาร,
่
สังคมพหุวัฒนธรรม
3. 21
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
บทนํา
คอย ๆ ซึมซับความรูความเขาใจในความหลากหลาย
ที่เกิดขึ้นของสังคมผานการเรียนรูตามอัธยาศัย
ดังนั้ นจึงไมสามารถปฏิเสธไดวาในทศวรรษที่
21 ซึ่งเปนยุคสังคมแหงฐานความรูไดใหความ
สําคั ญในการขั บเคลื่ อนสั งคมโดยใช รู ปแบบ
และวิธการศึกษาเพือกอใหเกิดการเรียนรูตลอด
ี
่
ชีวิตซึ่งถือเปนรมใหญของการเรียนรูที่เกิดจาก
การศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และ
การศึกษาตามอัธยาศัย โดยรูปแบบการศึกษา
ทัง 3 ระบบนันมีรปแบบการเรียนรูและผลลัพธ
้
้ ู
จากการเรี ยนรู แตกตางกันและก็พบว า 80%
เป นทั กษะที่ เกิ ดจากการเรี ยนรู ตามอั ธยาศั ย
(Pozgaj & Vlahovic, 2010)
ป จจุ บั นรู ปแบบการเรี ยนการสอนได
เปลียนแปลงไปอยางรวดเร็วกอปรกับเทคโนโลยี
่
สารสนเทศและการสื่ อสารที่ เชื่ อมโยงให เกิ ด
เครือขายในการเรียนรูของมนุษย จากสังคม
หนึงสูอกสังคมหนึงและจากวัฒนธรรมหนึงสูอก
่ ี
่
่ ี
วัฒนธรรมหนึงที่ไดทําการโยงใยเชือมตอไดทั่ว
่
่
ทุกมุมโลก จากการเรียนรูในรูปแบบที่ผูเรียน
คอยรับเนื้อหาอยูในหองเรียนเพียงอยางเดียว
คงไมเพียงพอตอกาวแหงการเปลี่ยนแปลงครัง
้
ยิงใหญทเี่ กิดขึนในทศวรรรษนี้ จึงทําใหมการนํา
่
้
ี
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารมาใชเพื่อ
สงเสริมการเรียนรูตามอัธยาศัยคอยทําหนาทีใน
่
การสรางสรรคเนือหาความรูและสงผานความรู
้
จากทั่วทุกมุมโลก
ภาคใต ข องประเทศไทยเป น สั ง คมที่
ประกอบดวยประชากรหลากหลายชาติพนธุ ได
ั
แก คนไทยเชื้ อสายจีน คนไทยเชื้ อสายมลายู
และคนไทยพื้นเมือง ซึ่งมีเชื้อชาติ วัฒนธรรม
ประเพณี วิถการดําเนินชีวต ลักษณะการแตงกาย
ี
ิ
ภาษา แตกตางกันอยางชัดเจนจึงเกิดปญหาใน
วิ ธี ก ารสร า งความเข า ใจอั น ดี ร ะหว า งความ
หลากหลายที่เกิดขึ้นในสังคมเดียวที่กอใหเกิด
ความหวาดระแวง ขาดความเชื่อมั่นและไวใจ
ภายในสังคม ดังนันหากมีการนําเครืองมือทีจะ
้
่
่
เปนสะพานเชือมโยงและชวยบรรเทาเพือใหเกิด
่
่
ความเข า ใจในความแตกต า งที่ เกิ ด ขึ้ นผ า น
กระบวนการเรียนรูตามอัธยาศัยดวยเทคโนโลยี
สารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียน
่
่
รูตามอัธยาศัยในสังคมพหุวัฒนธรรม โดยมุง
เน นไปที่ การใช เครื่ องมื อทางเทคโนโลยี สาร
สนเทศและการสือสารเพือเปนสะพานเชือมรอย
่
่
่
ตอและสรางความเขาใจในวัฒนธรรมทีหลากหลาย
่
ภายใตสังคมเดียวกันอยางแนบเนียนดวยการ
การเรียนรู ตามอัธยาศัย
ดวยเทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสาร
่
ทีกาวไปอยางรวดเร็ว กอปรกับรูปแบบการเรียนรู
่
ทีเ่ ปลียนจากการเรียนในหองเรียนปกติสรปแบบ
่
ู ู
การเรียนผานเครือขายออนไลน ซึงเปนรูปแบบ
่
การเรียนทีไรขดจํากัดและชวยเปดโลกทัศนใหม
่ ี
ใหกบผูเรียน ผูเรียนในสังคมพหุวฒนธรรมเริม
ั
ั
่
มีความคุนเคยมากขึนจากการทีไดใชเทคโนโลยี
้
่
สารสนเทศและการสื่อสารในการเรียนการสอน
แบบปกติหรือการเรียนในระบบโรงเรียน โดย
บทความฉบับนี้ กลาวถึงการนําเทคโนโลยีสาร
สนเทศและการสื่อสารมาชวยสงเสริมและสราง
ความเข า ใจในความหลากหลายของสั ง คม
พหุวฒนธรรมผานการเรียนรูทไมไดจํากัดเพียง
ั
ี่
ในหองเรียนแตเปนการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ
และการสือสารเพือสงเสริมและสรางความเขาใจ
่
่
ในความหลากหลายของสั งคมพหุ วั ฒนธรรม
ผานการเรียนรูตามอัธยาศัยที่ไมมีกฏเกณฑ ไม
มีรูปแบบ ไมมีโครงสราง แตเปนการเรียนรูซึ่ง
ถือเปนรากลึกฝงอยูใ นระบบการศึกษา ทังการศึกษา
้
4. 22
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
ในระบบ การศึกษานอกระบบ และการศึกษา
ตามอัธยาศัย Rohs (2007) ไดแบงลักษณะ
ความแตกตางของการเรียนในระบบ(Formal
learning)และการเรียนตามอัธยาศัย(Informal
learning)
ลักษณะการเรียนในระบบ
มีจุดมุงหวัง ในการเรียน
องคกรจัดสิ่งสนับสนุน
มีผูสอนคอยควบคุม
ลักษณะการเรียนตามอัธยาศัย
ดานเจตนารมณในการเรียน
ดานสิ่งสนับสนุนการเรียนรู
มีเนือหาหลักสูตรชัดเจน
้
ดานการควบคุม
ไมอสระในการเรียน
ิ
ผลลัพธส วนใหญเปนความรูเ ชิง
ทฤษฎี
ดานเนื้อหา
ดานจิตสํานึก
ดานผลลัพธการเรียนรู
การเรียนรูเ กิดจากการแกไขปญหา
ไมมีองคกรที่คอยจัดสิ่ง สนับสนุน
ให
กําหนดและควบคุมการเรียนดวย
ตนเอง
เนื้อหาไดมาจากการสรางองคความรู
ดวยตนเอง
มีความอิสระ
ผลลัพธเกิดจากประสบการณ
ภาพที่ 1 แสดงลักษณะของการเรียนในระบบและการเรียนนอกระบบ (Roh, 2007)
การศึ ก ษาตามอั ธ ยาศั ย (Informal
Education) เปนการศึกษาที่ใหผูเรียนไดเรียนรู
ด วยตนเองตามความสนใจ ศั กยภาพ ความ
พร อมและโอกาสโดยศึ กษาจากบุ คคล
ประสบการณ สังคม สภาพแวดลอม สื่อหรือ
แหล งความรู อื่ น ๆ สถานศึ กษาอาจจั ดการ
ศึกษาในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งหรือทั้งสามรูป
แบบก็ ได ให มี การเที ยบโอนผลการเรี ยนที่ ผู
เรียนสะสมไวในระหวางรูปแบบเดี ยวกันหรือ
ตางรูปแบบได (สํานั กงานคณะกรรมการการ
ศึกษาแหงชาติ, 2545)
การศึกษาตามอัธยาศัย หมายถึง การ
ศึกษาที่เกิดขึ้นตามวิถีชีวิตที่เปนการเรียนรูจาก
ประสบการณ การทํางาน บุคคล ชุมชน หรือ
แหลงความรู ตางๆ เพื่อเพิ่มพูนความรู ทักษะ
ความบันเทิง และการพัฒนาคุณภาพชีวต โดย
ิ
มี ลักษณะที่สําคัญคือ ไมมีหลักสูตร ไมมีเวลา
เรี ยนที่ แน นอน ไม จํ ากั ดอายุ ไม มี การลง
ทะเบี ยนและไม มี การสอน ไม มี การรั บ
ประกาศนียบัตร ไมมสถานทีเ่ รียนแนนอน เรียน
ี
ทีไหนก็ได ลักษณะการเรียนสวนใหญเปนการเรียน
่
เพื่ อความรู และนันทนาการ สามารถเรียนได
5. 23
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
ตลอดเวลาและเกิดขึ้นในทุกชวงวัยตลอดชีวิต
(Smith and others, 2009) โดยความรูที่ไดรับ
จะคอย ๆ ซึมซับและคอย ๆ จดจํา โดยทีบคคล
่ ุ
ไมรูตัววาความรูเกิดขึ้นเมื่อใด จํานวนเนื้อหาที่
ไดจากการเรียนรูขนอยูกบความสนใจของแตละ
ึ้ ั
บุคคล (Pozgaj & Vlahovic, 2010) ทั้งนี้นัก
วิ ชาการได ล าวถึ งผลลั พธ ของการเรี ยนรู ตาม
อัธยาศัยนั้ นเกิดจากการดําเนินชีวิตประจําวัน
การทํางาน การพั กผ อนหรื อทํากิจกรรมกั บ
ครอบครั ว เป น การเรี ย นรู ที่ เกิ ด จากความ
บั ง เอิ ญ และไม มี คุ ณวุ ฒิ รั บ รอง (Tissot,
2004) ดังนั้นการศึกษาตามอัธยาศัยจึงหมาย
ถึงการศึกษาทีเ่ กิดขึนตามวิถชวตทีเ่ ปนการเรียน
้
ีีิ
รูจากประสบการณ บุคคล ครอบครัว ชุมชน
หรือแหลงความรู ตางๆ เพื่ อเพิ่ มพูนความรู
ทักษะและสามารถพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยมี
ลักษณะที่สําคัญคือ ไมมีหลักสูตร ไมมีเวลา
เรี ยนที่ แน นอน ไม จํ ากั ดอายุ ไม มี การลง
ทะเบี ยน ไม มี คุ ณวุ ฒิ ทางการศึ กษา มี จุ ดมุ ง
หมายในการเรียนเพื่อความรูและนันทนาการที่
สามารถเรียนไดตลอดเวลาและเกิดขึนในทุกชวง
้
วัยตลอดชีวต
ิ
ตาราง 1 ความแตกตางระหวางการเรียนรูในระบบและการเรียนรูตามอัธยาศัย
การเรียนรูในระบบ
การเรียนรูตามอัธยาศัย
สถาบันการศึกษา สถาบันการฝกอบรม
การเรียนรูเกิดขึ้นจากกิจกรรมในชีวิตประจําวัน
เปนผูจัดการศึกษา
การทํางาน และกิจกรรมพักผอนกับครอบครัว
โครงสร างหลั กสู ตรและวั ตถุ ประสงค เป น ไมมีโครงสรางและวัตถุประสงคในการเรี ยนรู
เงื่อนไขในการเรียนรู กําหนดระยะเวลา
ไมกําหนดระยะเวลา
ไมมีการรับรองคุณวุฒิ
มีคุณวุฒิรับรอง
การเรียนรูเกิดจากความตั้งใจ
การเรียนรูโดยสวนใหญไมไดคาดการณไวลวงหนา
ที่มา : European Commission, 2001 : 5
การศึ กษาในสั งคมพหุ วั ฒนธรรมเป น
การศึ กษาที่ สภาพแวดล อมประกอบไปด ว ย
ผูเ รียนทีมาจากกลุมวัฒนธรรมทีตางกัน เมือการ
่
่
่
สรางความรูความเขาใจในความหลากหลายทาง
ดานวัฒนธรรมของผูเรียน การใหความรูความ
เขาใจภายใตการศึกษาในระบบคงไมเพียงพอที่
จะผสานความตางใหกลายเปนความกลมกลืน
กลมเกลียว ไมวาจะเปนดานเวลา ดานโครงสราง
ดานขอกําหนดตาง ๆ ซึงเปนการบังคับใหผเู รียน
่
เกิ ดการยอมรั บเพื่ อรั บรู แ ละเข าใจ ยิ่ งเป น
การกระตุนๆ ใหผูเรียนเกิดการตอตาน ดังนั้น
จึงตองมีแนวทางในการสงเสริมการเรียนรูความ
แตกตางและเกิดการยอมรับในความตางซึ่งกัน
และกัน และเขาใจวัฒนธรรมของตนเองอยางดี
งามดวยการคอย ๆ ซึมซับความรูความเขาใจใน
ความหลากหลายที่เกิดขึนในสังคมอยางไมรตัว
้
ู
โดยใชเทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสาร
่
พหุวัฒนธรรมเกิดขึ้นไดในทุก ๆ สังคม
ทุ กโรงเรี ยนส งผลให ผู เรี ยนต องพบกั บความ
หลากหลายของมนุษยในชีวิตจริงของตนเสมอ
6. 24
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
(ป ท มา นาคะสนทธิ์ , 2540 อ า งอิ ง จาก
Cortes,1996) ดังนั้นเพื่อใหผูเรียนสามารถ
เรียนรูในการปรับตัว การอยูรวมกัน โรงเรียน
ทุกแหงจําเปนตองมีการศึกษาเกี่ ยวกับความ
หลากหลายทางวัฒนธรรมอยางหลีกเลียงไมได
่
โดยผูเ ขียนขอเสนอแนวคิดในการนําเทคโนโลยี
สารสนและการสือสารเพือสรางความรูความเขา
่
่
ใจในประเด็นดังตอไปนี้
1. ลักษณะเฉพาะของคนและลักษณะ
เฉพาะของกลุ ม ผู เ รี ยนจําเป น ต อ งเข าใจ
ลักษณะสําคัญของกลุม เชน เชื้อชาติ เผาพันธุ
เพศ วัฒนธรรม ภาษา สัญชาติ
2. วัฒนธรรมมีทั้งที่เปนรูปธรรมและ
นามธรรม ผู เรี ยนต องสามารถสั มผั สได ถึ ง
วัฒนธรรมที่เปนรูปธรรม เชน ภาษา อาหาร
ดนตรี ศิลปะ การแตงกาย การละเลนตาง ๆ
และสามารถรั บรู เ กี่ ยวกั บวั ฒ นธรรมที่ เ ป น
นามธรรม เชน โลกทัศน คานิยม บรรทัดฐาน
ความคาดหวัง ความเชื่อ ศาสนา
3. ความเหมื อ น ผู เรี ย นต อ งศึ ก ษา
วัฒนธรรมที่มีรวมกัน เชน ภาษาไทย เปนภาษา
ประจําชาติ หรือ ภาษามลายูเปนภาษาทองถิ่น
เพือตระหนักในสิงทีมรวมกันเปนการสรางความ
่
่ ่ ี
เชื่ อมโยงความตางดวยการสรางความเหมือน
เพือใหเกิดการเชือมตอระหวางบุคคลและเชือม
่
่
่
ตอระหวางกลุม
4. ความแตกตาง ควรมีการสรางความ
เขาใจในความแตกตางดวยการศึกษาถึงเหตุผล
ของความแตกต างเพื่ อช วยลดข อขั ดแย งและ
ความเปนอคติ
แนวทางและกลยุทธการจัดการศึกษาที่
ลดความขั ดแย งของความต างวั ฒนธรรม
(Aydin & Hossain, 2010) ดังนี้
ตาราง 2 แสดงแนวทางการลดความขัดแยงของความตางวัฒนธรรม
แนวทาง
กลยุทธ
- ไมเลือกปฏิบัติจากสีผิว
- ตองมีความเขาใจในความตางวัฒนธรรม
- ทําความเขาใจและสรางปฏิสัมพันธ
- ปรับตัวใหเขากับวัฒนธรรมที่แตกตาง
ในวัฒนธรรมตาง ๆ
- เขาใจความเปนมาหรือแนวปฏิบัติของ
แตละวัฒนธรรม
- พัฒนาประชาธิปไตยและสรางทัศนคติ - สรางความสัมพันธกบตางวัฒนธรรมทังเปน
ั
้
ที่ดีตอวัฒนธรรม
ทางการและไมเปนทางการ
ที่มา :Web 2.0 in Teaching-Learning Multiculturalism. Hossain และ Aydin (2010: 358)
7. 25
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
นอกจากแนวทางและกลยุ ทธ ก ารจั ด
การศึกษาที่ไดนําเสนอเพื่อลดความขัดแยงของ
ความตางวัฒนธรรม ในการจัดการศึกษาแบบ
พหุวัฒนธรรมตองคํานึงถึงหลักการดังตอไปนี้
(ป ทมา นาคะสนธิ์ , 2540: 44 อ างอิ งจาก
Gollnick และ Chinn, 1994)
1. ยึดผูเรียนเปนศูนยกลาง
2. สงเสริมสิทธิมนุษยชนและเคารพตอ
ความแตกตางทางวัฒนธรรม
3. เชือวาผูเรียนทุกคนสามารถเรียนรูได
่
4. สร างความรู เ กี่ ย วกั บประวั ติ แ ละ
ประสบการณของผูเรียนในฐานะที่เปนสมาชิก
ของวัฒนธรรมยอย
5. วิเคราะหอยางมีวิจารณญาณเพื่อให
เขาใจเกี่ยวกับ เชื้อชาติ เพศ ชนชั้นและความ
แตกตาง
6. วิพากษวิจารณสังคมในแงของการ
ตัดสินของสังคมและความเสมอภาค
7. มี ส ว นร ว มในการแสดงออกทาง
สังคมเพื่อยืนยันความเปนประชาธิปไตย
จากแนวทาง กลยุทธ หลักการจัดการ
ศึ กษาในสั งคมพหุ วั ฒนธรรมในประเด็ นการ
สรางความรู เกี่ ยวกับประวัติและประสบการณ
ของผูเรียนในฐานะทีเปนสมาชิกของวัฒนธรรม
่
ยอยทีกลาวมาขางตนนัน ในกรณีของ 3 จังหวัด
่
้
ชายแดนภาคใต นั้ น มี วั ฒนธรรมอิ สลามและ
ภาษามลายูเปนวัฒนธรรมหลัก ผูเรียนที่อยูใน
ฐานะสมาชิกของวัฒนธรรมยอยจึงตองเรียนรู
และทํ า ความเข าใจเกี่ ยวกั บประวั ติ และ
ประสบการณ ของวั ฒนธรรมหลั กเพื่ อให การ
ดําเนินชีวตและการเรียนรูภายในสังคมนันไรรอย
ิ
้
ตะเข็บ ในณะเดียวกันผูเ รียนในฐานะสมาชิกของ
วั ฒนธรรหลั กต องยอมรั บและเข าใจในความ
แตกตางของที่เกิดขึ้นของสมาชิกในวัฒนธรรม
ยอยโดยอาศัยรูปแบบการเรียนรูตามอัธยาศัย
ซึงเปนเครืองมือหนึงทีจะสงผานความรูความเขาใจ
่
่
่ ่
เพือใหผเู รียนคอย ๆ ซึมซับจนมีการปรับเปลียน
่
่
ทั ศนคติ พฤติ กรรม และเกิ ดการยอมรั บใน
ความแตกตางโดยใชเทคโนโลยีสารสนเทศและ
การสื่อสาร
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารและวิธี
การสงเสริมการเรียนรูตามอัธยาศัย
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารถือ
่
เปนเครืองมือหนึงทีจะสงผานความรูความเขาใจ
่
่ ่
และเปรี ย บเสมื อนแรงขั บที่ จะทํ าให สะพาน
เชื่ อมโยงความเป น พหุ วั ฒ นธรรมโดยผ า น
กิ จกรรมต าง ๆ ในโลกออนไลน ผู เขี ยนขอ
นําเสนอกิจกรรมตาง ๆ ดังนี้
1. Blog เปนเว็บไซตรูปแบบหนึ่งที่ผูใช
สามารถโพสตขอความ เหตุการณหรือเรื่องราว
สวนบุคคลเพื่อนําเสนอผานเครือขายอินเทอร
เน็ ตด วยการสร างหั วเรื่ องที่ ต องการนําเสนอ
พรอมกับนําเสนอเนื้อหา เชน เรื่องราวเกี่ยวกับ
อาหาร ท องเที่ ยว งานอดิ เรก การเมื อง
เทคโนโลยี วิถีการดําเนินชีวิต และบุคคลทั่วไป
สามารถอานเนือหาและสามารถแสดงความคิดเห็น
้
ในบล็อกได เนือหาของ บล็อกจะทําจัดเรียงลําดับ
้
เนื้อหาขอมูลลาสุดอยูสวนบนสุดของบล็อก
การนําบล็อกมาสงเสริมการเรียนรูตาม
อั ธยาศั ยในสั งคมพหุ วั ฒนธรรม เป นการนํา
ประสบการณทพบเห็นในชีวิตประจําวัน วิถการ
ี่
ี
ดําเนินชีวิตหรือวาไลฟไสตล เชน อาหาร แหลง
ทองเที่ยว งานอดิเรก ฯลฯ ที่มีความแตกตาง
มาเลาสูกันฟง จะทําใหผูเรียนสามารถเรียนรู
ความแตกตางในการดําเนินชีวิตไดเปนอยางดี
2. Wiki เปนสารานุกรมออนไลนที่ผู
ใชสามารถเปนการทํางานรวมกันเพื่อเผยแพร
8. 26
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
ความรู ใหบุคคลที่มีความสนใจ บุคคลทั่วไป
สามารถอานความรูที่ถูกเผยแพรและสามารถ
ปรับปรุง เพิ่มเติมหรือแกไขความรูได ไมวาจะ
เปนเนื้อหา การเขียน และการใชภาษา หรือ
การจัดรูปแบบ แมกระทังขัดเกลาภาษาเพิมเติม
่
่
ผูเ รียนสามารถใชวกิ (Wiki) เปนเครืองมือ
ิ
่
ในการศึ กษาความรู เ กี่ ยวกั บประวั ตศาสตร
ความเปนมา และสามารถเผยแพรความรูดาน
ประวัติศาสตร ความเปนมาที่ผูเรียนทราบจาก
การอาศัยอยูในสังคม
3. Youtube เว็บไซตทใหบริการแบงปน
ี่
วีดีโอ โดยผูที่เปนสมาชิกสามารถนําวีดีโอแบง
ปนใหผูสนใจสามารถเขาชมโดยการเลือกจาก
รายการ (Catalog) หรือคนจากการพิมพคํา
สําคัญ (Key word) ผู สนใจทั่ วไปสามารถ
แสดงความคิดเห็น และรับชมวีดีโอตามตาม
ความสนใจ (VDO On Demand)
ผูเ รียนสามารถใช Youtube เปนเครืองมือ
่
ในการเรียนรูความหลากหลายดานวัฒนธรรม
การใชภาษา ทังนีเนืองจากผูเรียนสวนใหญทอยู
้ ้ ่
ี่
ในพื้ นที่ สังคมพหุวัฒนธรรมจังหวัดชายแดน
ภาคใตนบถือศาสนาอิสลามนิยมใชภาษามลายู
ั
ทองถินซึงเปนภาษาทีสบทอดกันภายครอบครัว
่ ่
่ื
ทําใหนกเรียนดอยทักษะในการใชภาษาไทยทํา
ั
ใหเปนอุปสรรคในการสอนของครู เพราะนักเรียน
ไมเขาใจภาษาไทย ทังทักษะในการฟง พูด อาน
้
เขียน (สํานักงานศึกษาธิการเขต เขต 2, 2536)
ดังนั้นหากนํารูปแบบของมัลติมีเดีย ซึ่งหมาย
ถึงการผสมผสานสื่อตั้งแต 2 ชนิดขึ้นไป โดย
องค ป ระกอบของมั ล ติ มี เ ดี ย นํา เสนอผ า น
เครื อข ายจะช วยให ผู เรี ยนเรี ยนรู และฝ กฝน
ทั ก ษะ การฟ ง การอ า น ผ า นสื่ อที่ ผู เ รี ย น
สามารถเลือก คนหา และควบคุม การนําเสนอ
ของสื่อได
4. Facebook คือเครือขายสังคมออน
ไลน ที่มีการกลาวถึงมากที่สุดในปจจุบัน ผูใช
เฟสบุค มีที่มาแตกตางกัน รูปแบบการดําเนิน
ชีวิตแตกตางกัน ชุมชนที่อยูอาศัยแตกตางกัน
วัฒนธรรม อายุ ความสนใจ ความตังใจ แตกตางกัน
้
(Pozga และ Valhovic,2010) แต Facebook
ก็ สามารถเชื่ อมโยงสมาชิ กที่ อยู ห างไกล หรื อ
สมาชิกทีมความสนใจในเรืองเดียวกันไดจนกลาย
่ี
่
เปนสังคมที่มีการแลกเปลี่ยน สนทนา แบงปน
เรื่องราวตาง ๆ ไดผานเครือขาย เชน รูปภาพ
วีดีโอ ความคิดเห็น นอกจาก Facebook จะใช
งานโดยการตั้งกระทู (Post) ยังสามารถใชใน
การสนทนา ณ เวลาปจจุบัน หรือที่เรียกวา IM
(Instant Message)
Facebook ถื อว าเป นอี กเครื่ องมื อที่ มี
ความสามารถในการเชื่อมสังคมพหุวัฒนธรรม
เปนการสรางชุมชนเสมือนจริงเพื่อละลายความ
เปนสังคม วัฒนธรรม เชือชาติแบบดังเดิมทีมอยู
้
้
่ ี
ในความเปนจริง ดวยการทําความรูจก การโพสต
ั
การสนทนา การแลกเปลี่ ยนความคิ ด เห็ น
การอภิ ปราย ผานเครือขายอินเทอรเน็ตใหเกิด
ความคุนเคย กลมกลืนและเกิดความเขาใจอันดี
ระหวางสังคม วัฒนธรรม เชือชาติ ของผูทอยูใน
้
ี่
วัฒนธรรมหลักและวัฒนธรรมรอง และภายใน
วัฒนธรรมรองก็มีวิธีการปรับตัวเพื่อรับรูพรอม
กับเผยแพรใหแกสมาชิกในสังคมเครือขายออน
ไลนที่มีรูปแบบวัฒนธรรมเชนเดียวกันใหเขาใจ
ตนเองมากขึ้น
5. Second Life เปนชุมชนเสมือนจริงที่
มี ความสามารถทําให ผู ใ ช มี ปฏิ สั มพั น ธ กั บ
สภาวการณที่เกิดขึ้น กิจกรรมสวนบุคคลและ
กิจกรรมกลุมรวมกับผูใชอน ๆ กับสภาพแวดลอม
ื่
ที่นําเสนออยูอยางสมจริง ผูใชใน Second Life
ทุกคนจะมีชวตในโลกออนไลนโดยนําเสนอตนเอง
ีิ
9. 27
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
ออกมาในรูปของตัวละครทีเรียกวา อวตาร (Avatar)
่
สั งคมที่ มี วิ ถี การดําเนิ นชี วิ ตที่ มี ความ
แตกตางกัน หากมีชมชนหนึงทีสามารถใหทดลอง
ุ
่ ่
เรียนรูวิถีการดําเนินชีวต เพื่อทําความรูจัก และ
ิ
ปรับตัวกับสภาวการณ สภาพแวดลอม ปญหา
ที่ พบเจอโดยการเรี ย นรู วิ ธี การแก ป ญ หาใน
ชุมชนเสมือนจริงอยาง Second Life จะทําใหผเู รียน
เกิดการเรียนรูยอมรับในสภาวการณทเกิดขึนใน
ี่ ้
สังคมจริง ๆ
6. Digg และ Delicious เปนเว็บไซต
สําหรับจัดแบงหมวดหมูเนื้อหาบนเว็บโดยการ
ติ ดป าย (Tag) หรื อกําหนดคําสําคั ญ (Key
word) ดวยตนเอง มีลักษณะคลายคลึงกับการ
จั ดเก็ บที่ อยู ของเว็ บไซต ซึ่ งเรี ยกว ายู อาร แอล
(URL) และการจัดเก็บแหลงทรัพยากรทีอยูบน
่
เครือขายในเครื่องคอมพิวเตอรของตนเองซึ่ง
เรียกวาบุคมารค (Bookmak) ผูใชสามารถจัด
เก็บบุคมารคแบบออนไลนบนระบบเครือขาย
ซึ่งดิก (Digg) และ ดิลีเคียส (Delicious) ใช
เทคนิคโฟลคโซโนมี (Folksonomy) เพือใหผใช
่
ู
สามารถทีจะคนหาสารสนเทศทีตนเองสนใจและ
่
่
ไดจัดแบงเปนหมวดหมู ไดตามความตองการ
และสามารถเชื่ อมโยงรายชื่ อบุ คมารคของตน
เองเขากับบุคมารคของผูใชรายอื่น ซึ่งทําใหรวา
ู
เว็บไซตที่ตนสนใจมีจํานวนผูสนใจรวมกันมาก
นอยเพียงใด ทําใหสามารถทีจะรวมแบงปนเว็บ
่
ไซตหรือแหลงทรัพยากรเพื่อการสืบคนรวมกัน
การรวบรวมแหลงขอมูลสําคัญเพือใหสะดวกตอ
่
การเรียกใชงาน เชน แหลงขอมูลทรัพยากรเกียวกับ
่
ประวัตศาสตร อารยธรรม จากหลาย ๆ ประเทศ
ิ
ทําใหผเรียนสามารถสรางและกําหนดแหลงคน
ู
ควาโดยการกําหนดคําสําคัญ (Key word) ดวย
ตนเองตามความเขาใจและยั งสามารถคนพบ
และทราบจํานวนผู ใช ที่ มี ความสนใจเกี่ ยวกั บ
ประวัตศาสตร อารยธรรม เพือเปนแหลงศึกษา
ิ
่
แลกเปลี่ยนเรียนรูในโอกาสตอไป
7. Podcast มาจาก คําวา Personal On
Demand Broadcating หมายถึงการเผยแพร
ชุดสัญญาณดิจตอลตามความตองการ พ็อตแคสท
ิ
เปนชุ ดของเสี ยงและวีดี โอในรู ปแบบดิ จิตอล
ผู ใช สามารถเผยแพร ไฟล ดิ จิ ตอลของตนเอง
และสามารถดาวนโหลดผานอุปกรณตาง ๆ เชน
โทรศัพทมือถือ ไอพอต โนตบุค เน็ตบุค และ
อุปกรณพกพาอืน ๆ (Mokter Hossain, Hasan
่
Aydin, 2010:356) ผู ใช จะต องการทําการ
สมัคร (Subscribe) ใชบริการกับพ็อตแคสท
นั้ นๆ และสามารถใช โปรแกรมดาวน โหลด
ขอมูลดิจิตอลที่ตองการมายังคอมพิวเตอรและ
เลือกรายการที่ ตองการฟงไดทันทีโดยไมตอง
ผานบริการจากหนาเว็บไซต
พ็อตแคสทเปนอีกหนึงเครืองมือในการ
่ ่
สงเสริมการเรียนรูตามอัธยาศัยดวยกระบวนการ
ถายโอนสื่อในรูปแบบดิจิตอล ผูเรียนสามารถ
บั น ทึ ก ข อ มู ล วี ดี โ อในรู ป แบบดิ จิ ต อลด ว ย
อุ ป กรณ แ บบพกพา ในขณะที่ กํ า ลั ง ดํ า เนิ น
กิจกรรม เชน กิจกรรมทางประเพณี กิจกรรม
ทางศาสนา กิจกรรมการละเลนในเทศกาล โดย
สามารถนําเสนอในรูปแบบสารคดีหลังจากนั้น
ทําการโอนข อมู ลไปยั งบล็ อก และผู ใชที่ เป น
สมาชิ ก (Subscribe) ก็ สามารถเลื อกรั บชม
สารคดีที่สนใจไดตามความตองการ
จากเครื่องมือตาง ๆ ที่กลาวมาขางตน
เปนการนําเสนอแนวคิด รูปแบบการประยุกต
ใช เทคโนโลยี สารสนเทศและการสื่ อสารที่ น า
สนใจและเหมาะสมโดยอาศั ย ประสิ ท ธิ ภ าพ
ความสามารถของเทคโนโลยีทมอยูผสานกับวิถี
ี่ ี
การเรียนรูตามอัธยาศัยอันกอใหเกิดการเรียนรู
และสร างความเข าใจอั นดี ระหว างผู เรี ยนที่ มี
10. 28
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
ความหลากหลาย ความแตกต า งทางด า น
วัฒนธรรม เชื้อชาติ ศาสนา ภาษาและวิถีการ
ดําเนินชีวิต เพื่อใหผูเรียนที่อยูในวัฒนธรรม
หลั กสามารถยอมรั บความแตกต างของ
วัฒนธรรมทีเ่ กิดขึนในทองถิน และขณะเดียวกัน
้
่
ผูเรียนที่อยูในวัฒนธรรมรองก็สามารถเขาใจ
ตนเองและมีสามารถปรับตัวใหเขากับสภาพ
แวดล อมและของวั ฒนธรรมหลั กได อย างดี
ทั้งนี้วิธีการหรือกระบวนการในการเรียนรูตาม
อัธยาศัยนั้น เปนการเรียนรูที่ปราศจากผูสอน
ดังนั้นในการเรียนรูตามอัธยาศัยผูเรียนจึงตอง
มีการควบคุมตนเองและอาศัยสภาพแวดลอมที่
เอื้อตอการเรียนรู การเรียนรูตามอัธยาศัยเกิด
ไดจาก 2 มิติ คือ มิตผเู รียน และมิตสภาพแวดลอม
ิ
ิ
(วิศนี ศิลตระกูล และ อมรา ปฐภิญโญบูรณ : มปพ)
มิติผูเรียน ผูเรียนควบคุมวิธีการเรียน
ดวยตนเอง มีวิธีการเรียนที่หลากหลายที่นําไป
สู การเรียนรูดวยตนเองกระบวนการเรียนรูและ
ผลของการเรียนรู เกี่ยวของกับ ประสบการณ
และสรางเสริมประสบการณโดยตรง ผูเ รียนสราง
ความหมายตามความเขาใจ และเปนกระบวน
การตอเนื่องตลอดชีวิต
มิติสภาพแวดล อม ส งเสริ มใหผู เรียน
ควบคุมวิธการ เรียนรูดวยตนเองจากบุคคล จาก
ี
ครอบครั ว จากชุ มชน จากสั งคม จาก
ประสบการณ จากการทํางาน และจากการดํารง
ชีวตประจําวัน จากสภาพแวดลอมทังทีมอยูตาม
ิ
้ ่ ี
ธรรมชาติและมีการดําเนินการใหมขน ไมวาโดย
ี ึ้
มนุษย หรือสิ่งมีชีวิตอื่นๆ จากปจจัยเกื้อหนุน
ตางๆ จากสถานการณ และสื่อตางๆ
จากเหตุผลดังกลาวจึงกลาวไดวาความ
เหมาะสมที่จะนําเทคโนโลยีสารสนเทศและการ
สื่อสารเพื่อสงเสริมการเรียนรูตามอัธยาศัยควร
จะใชเครื่องมือดังกลาวมาจัดสภาพแวดลอมให
เกิดการเรียนรูดวยการทีผเู รียนเปนผูควบคุมตน
่
เองโดยการเลือกใชเทคโนโลยีสารสนเทศ รูป
แบบการใช รู ปแบบกิ จกรรมตามตารางที่ ได
ดําเนินการสังเคราะห ดังนี้
ตาราง 3 เครื่องมือที่เหมาะสมในการจัดกิจกรรมสําหรับการเรียนรูตามอัธยาศัย
รูปแบบการใชงาน
เทคโนโลยีสารสนเทศ
รูปแบบกิจกรรม
และการสื่อสาร
Blog
- อาน (Read)
นําประสบการณมาเลาสูกนฟง
ั
ประสบการณ ที่ มี ค วามแตก
- เขียน (Write)
- แบงปน (Share)
ตาง จะทําใหผูเรียนที่มีความ
แตกตางสามารถเรียนรู ความ
แตกตางในการดําเนินชีวิตใน
แตละวันไดเปนอยางดี
Wiki
สรางความรู เรียนรูและเขาใจ
- อาน (Read)
ในประวัติศาสตร ที่มา ความ
- เขียน (Write)
เชื่อ ของแตะละวัฒนธรรมทํา
ให ผู เรี ย นทราบเหตุ ผ ลของ
ความแตกตางที่เกิดขึ้น
11. 29
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
ตาราง 3(ตอ)
เทคโนโลยีสารสนเทศ
และการสื่อสาร
Youtube
Facebook
Second Life
Digg และ Deliciuos
Podcast
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
รูปแบบการใชงาน
รูปแบบกิจกรรม
- ดู (See)
- ฟง (Listen)
- แบงปน (Share)
- อาน (Read)
- เขียน (Write)
- ดู (See)
- ฟง (Listen)
- แบงปน (Share)
- อภิปราย (Disscussion)
คนหา เลือก ชมและควบคุม
การนําเสนอของสื่อ เชน การ
ใชภาษา
สร า งชุ ม ชนเสมื อนจริ ง เพื่ อ
ล ะ ล า ย ค ว า ม เ ป น สั ง ค ม
วั ฒนธรรม เชื้ อชาติ แบบดั้ ง
เดิ ม ผ านเครื อข ายอิ นเทอร
เน็ ตเป นเครื อข ายทางสั งคม
วั ฒ นธรรมและเชื้ อชาติ ใ ห
กลมกลืนและเกิดความเขาใจ
อันดีระหวางเชื้อชาติ ศาสนา
วัฒนธรรม และสังคม
ทําความรูจัก และปรับตัวกับ
สภาวการณ สภาพแวดลอม
ปญหาทีพบเจอโดยการเรียนรู
่
วิ ธี การแก ป ญหาในชุ มชน
เสมือนจริง
- อาน (Read)
- เขียน (Write)
- ดู (See)
- ฟง (Listen)
- ทํา (Act)
- แบงปน (Share)
- อภิปราย (Disscussion)
- แบงปน (Share)
- รวบรวม (Collect)
- จัดหมวดหมู (Category)
- เชื่อมโยง (Link)
- บันทึก (Save)
- ดู (See)
- ฟง (Listen)
- แบงปน (Share)
- แลกเปลี่ยน (Change)
คั ด เลื อ กและรวบรวมแหล ง
ข อมู ลทรั พยากรเกี่ ยวกั บ
ประวั ติ ศาสตร อารยธรรม
จากหลาย ๆ ประเทศ มาจัด
หมวดหมู
ศึ กษาข อมู ลกิ จกรรมทาง
ศาสนา กิจกรรการละเลนใน
เทศกาลและประเพณี ต าง ๆ
และจัดการถายโอนสือเพือพก
่ ่
พาไดอางส
12. 30
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
บทสรุป เทคโนโลยีสารสนเทศและการ
สื่ อสารสามารถประยุ กต ใชได หลากหลายรู ป
แบบหลากหลายวิธีการ โดยควรกําหนดวัตถุ
ประสงคในการเรียนรูและรูปแบบกิจกรรมเพือ
่
ให เกิ ดผลสั มฤทธิ์ ของการเรี ยนรู อย างสู งสุ ด
บทความฉบั บ นี้ ได กล าวถึ ง การประยุ กต ใ ช
ประสิ ทธิ ภาพของเทคโนโลยี สารสนเทศและ
การสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตามอัธยาศัย
่
่
โดยมีรูปแบบการใชงานผานเครือขายอินเทอร
เน็ ต ด ว ยกระบวนการและกิ จ กรรมที่ หลาก
หลายเพื่อใหผูเรียนไดรับรูวายังมีอีกหลาย ๆ
กลุมชน ภาษา ศาสนาและวัฒนธรรมและตอง
พัฒนาใหผเู รียนเขาใจผูอนและตนเอง เขาใจวา
ื่
วิ ถี ชี วิ ตของตนนั้ นไม ใช วิ ถี ชี วิ ตเดี ยวที่ อยู ใน
สังคมยังมีวิถีชีวิตอื่นอีกมากมาย ซึ่งเครื่องมือ
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารสามารถ
เปนสะพานเชื่อมโยงความแตกตางเพื่อใหเกิด
ความเขาใจดังที่กลาวมาขางตนและเปนสนาม
เพื่อใหเกิดการจําลองสถานการณ การทําความ
รูจกและเรียนรูความแตกตางในการแกไขปญหา
ั
ภาพที่ ตนเองเกิ ดอคติ ต อความแตกต างที่ พบ
เห็นเกี่ยวกับวัฒนธรรมของผูอื่นซึ่งรูปแบบการ
ใชงานเทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือ
่
่
สงเสริมการเรียนรูตามอัธยาศัยมีรปแบบการใช
ู
งาน เชน อาน (Read) เขียน (Write) ดู (See)
ฟง (Listern) ทํา (Act) บันทึก (Save) แบงปน
(Share) อภิ ปราย (Disscussion) รวบรวม
(Collect) จัดหมวดหมู (Category) จัดการ
เชื่อมโยง (Link) โดยใชเทคโนโลยีของเว็บ 2.0
เชน บล็อก วิกิ ยูทบ เฟสบุค เซเคิลไลฟ ดิก ดิลิเคี
ู
ยส และพ็อตแคสท เปนตน
เอกสารอางอิง
ปทมา นาคะสนธิ์. (2540), การพัฒนาหลักสูตรภาษาและวัฒนธรรมไทยระดับอนุบาลสําหรับ
เด็กไทย ในโรงเรียนนานาชาติ. วิทยานิพนธครุศาสตรมหาบัณฑิต (การศึกษาปฐมวัย).
กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ถายเอกสาร
วิศนี ศิลตระกูล และ อมรา ปฐภิญโญบูรณ.(2544),การศึกษาตามอัธยาศัย: จากแนวคิดการเรียน
รูตลอดชีวิตสูแนวปฏิบัติ. ศูนยสงเสริมการศึกษาตามอัธยาศัย กรมการศึกษานอกโรงเรียน
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ สํานักนายกรัฐมนตรี. (2545), พระราชบัญญัตการศึกษา
ิ
แหงชาติ พ.ศ. 2542 และทีแกไขเพิมเติม(ฉบับที่ 2)พ.ศ. 2545. [ออนไลน]. เขาถึงไดจาก:
่
่
http://school.obec.go.th/curriculbr3/download/improved%20education%
20act%202545.doc. (วันที่คนขอมูล: 26 กันยายน 2554)
สํานักงานศึกษาธิการเขต เขตการศึกษา 2. (2536) ,รายงานผลโครงการเพื่อพัฒนาโรงเรียน
เอกชนสอนศาสนาอิสลาม ประจําปงบประมาณ 2535. ยะลา: สํานักงานศึกษาธิการเขต
เขตการศึกษา 2.
13. 31
วารสารศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี
ปที่ 23 ฉบับที่ 3 ก.ย. - ธ.ค. 2555
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารเพือสงเสริมการเรียนรูตาม
่
่
อัธยาศัยในสังคมพหุวฒนธรรม
ั
Aydin, H., Hossain, M. (2010), Web 2.0 in Teaching-Learning Multiculturalism. [Online].
Avoilable: http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=
5480096 (Access date: September 9,2011).
European Commission (2000). Implementation of "Education & Training 2010" Work
Programme. Validation of non-formal and informal lerning contribution of the commission
Expert Group. [Online]. Avoilable: http://ec.europa.eu/education/policies/2010/doc/
non-formal-and-informal-learning_en.pdf (Access date: September 15, 2011).
Smith, M.S., Doyle, M.E, & Jeffs, T.(2009), Introducing informal education.
[Online]. Avoilable: www.infed.org(Access date: July 22, 2011).
Pozgaj, Z. & Vlahovic, N.(2010), The Impact of Web 2.0 service on Informal
Education. MIPRO, 2010 Proceedings of the 33rd International Convention.[Online].
Avoilable: August 8,2011 from http://ieeexplore.ieee.org/(Access date: September
15, 2011).
Roh, M. (2007), Teachnig-learning process between informality and formalization. [Online].
Avoilable:www.infed.org/informal_education/informality_and_
formalization.htm(Access date: January 4, 2010. ).
Roh, M.(2008). "Informal e-learning" - What does it mean. MICROLEARNING2008
conference. [Online]. Avoilable: http://www.iconeteu.net/downloads/
Matthias%20Rohs%20-%20Infomal%20e-learning%20-%20What%20does%
20it%20mean.9.pdf (Access date: July 28, 2011 )
Tissot, P. (2004), Terminology of vocational training policy : A multilingual glossary for
an enlarged Europe. Center for the Development of Vocational Training. Publication of the
European Communities. [Online]. Avoilable:
http://www.voced.edu.au/content/ngv29736(Access date: September 2,2011 ).