1. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ ( ΠΕ02 )
32Ο ΓΕΛ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ
Τίτλος Σεναρίου
21/10/2013
Ρητορεία : όργανο απάτης ή φιλοσοφία ;
Μάθημα : Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής κατ/νσης Β΄ Λυκείου
( Εισαγωγή ρητορικών κειμένων & Λυσίας , Υπέρ Μαντιθέου
§ § 1-3 )
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές
Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής κατ/νσης Β΄ Λυκείου ( Λυσίας ,
Υπέρ Μαντιθέου § 1-3 )
Αρχαία Ελληνικά Γενικής Παιδείας Γ΄ Λυκείου ( Περικλέους
Επιτάφιος )
Ιστορία Α΄ Λυκείου
Νεοελληνική γλώσσα
Γνωστικοί στόχοι
 Να διακρίνουν οι μαθητές τις αρετές του λόγου του Λυσία ,
την απλότητα , τη σαφήνεια και την προσαρμογή του στο
χαρακτήρα των ομιλητών ( ηθοποιία ).
 Να γνωρίσουν έναν από τους βασικότερους θεσμούς της
αθηναϊκής δημοκρατίας , τη δοκιμασία και να αντιληφθούν
τη συμβολή της στη διασφάλιση της δημοκρατίας.
 Να κατανοήσουν τη μεγάλη σημασία που απέδιδε η
Αθηναϊκή πολιτεία στον έντιμο και ηθικό βίο του κάθε
πολίτη που προοριζόταν για κάποιο δημόσιο αξίωμα και
συνδυάζοντας το απόσπασμα με τον Επιτάφιο του Περικλή
να αξιολογήσουν τη σταθερή πολιτική θέση των Αθηναίων
ότι καλός καγαθός πολίτης δεν είναι απλώς ο ηθικός , αλλά ο
ενεργός , που συμμετέχει στα κοινά και θέτει το συμφέρον
της πόλης πάνω από το ατομικό του καλό.
 Να γνωρίσουν την κριτική του Πλάτωνα για τη ρητορική,
αλλά και την υπεράσπισή της από τον Ισοκράτη και να

2. συνειδητοποιήσουν τη σημασία που είχε η σοφιστική στη
γενικότερη πνευματική ανάπτυξη της πόλης της Αθήνας.
 Να εξάγουν επαγωγικά συμπεράσματα για γραμματικά και
συντακτικά φαινόμενα που έχουν διδαχθεί , αλλά
παρατηρήθηκαν κενά στην αφομοίωσή τους.
 Να κατανοήσουν τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας και
μέσα από την προσέγγιση της αρχαίας ελληνικής να
γνωρίσουν καλύτερα τη νέα ελληνική .
Τεχνογραμματικοί
 Να εξασκηθούν στη χρήση του επεξεργαστή κειμένου ,
του Διαδικτύου και ανοιχτών αρχαιογνωστικών
λογισμικών όπως είναι η Πύλη της ελληνικής γλώσσας
και , στο πλαίσιο του ψηφιακού γραμματισμού , να
μάθουν να αξιοποιούν πληροφορίες ηλεκτρονικών
εργαλείων , όπως τα σώματα κειμένου , τα ηλεκτρονικά
λεξικά και οι συμφραστικοί πίνακες .
 Να εξοικειωθούν με τη χρήση του περιβάλλοντος
Hotpotatoes , ώστε με την επισήμανση των λαθών τους να
οδηγηθούν στην αυτοκριτική και την αυτοβελτίωσή τους .
 Να αντιληφθούν ότι οι ΤΠΕ μπορούν να συνεισφέρουν
στην αλλαγή δεδομένων στην εκπαίδευση και μπορούν να
προσεγγίσουν την αρχαία ελληνική γραμματεία με τρόπο
εύχρηστο και ελκυστικό .
Παιδαγωγικοί
 Να εξοικειωθούν στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία ,
μοιράζοντας ρόλους και αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες
και ευθύνες για την κατασκευή της ίδιας τους της
γνώσης.
 Στα πλαίσια της ομάδας να αναπτύξουν τις δεξιότητές
τους για δημιουργική αναζήτηση και συλλογική
προσπάθεια για την επίτευξη κοινών στόχων , ώστε να
μεταβληθούν από παθητικούς ακροατές σε ενεργά
υποκείμενα της εκπαιδευτικής δραστηριότητας .

3.  Να τονώσουν την αυτενέργεια και την αυτοπεποίθησή
τους για να γίνουν μελλοντικά ενεργοί και υπεύθυνοι
πολίτες στην κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας.
4 . Λογισμικά
Διαδίκτυο
Λογισμικό επεξεργασίας κειμένου
Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα
http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html
Το διαδικτυακό εργαλείο http://www.bubbl.us/
Το λογισμικό Comic Strip Creator
Το περιβάλλον hotpotatoes
5 . Διάρκεια
3 ώρες . Μία ώρα για εξοικείωση των μαθητών με την Πύλη
της Ελληνικής Γλώσσας και την έρευνα στο Διαδίκτυο , μια
ώρα για επεξεργασία των ασκήσεων που περιλαμβάνονται στα
φύλλα εργασία και μία για τη σύνθεση των ευρημάτων τους και
την παρουσίαση του έργου της κάθε ομάδας στο σύνολο της
τάξης.
6 . Οργάνωση τάξης
Σε 20μελή τάξη χωρίς ιδιαιτερότητες , οι μαθητές θα χωριστούν
σε 4 ομάδες των 5 ατόμων σύμφωνα με την ομαδοσυνεργατική
μέθοδο . Κριτήρια της διαμόρφωση των ομάδων η
ανομοιογενής επίδοση ( 2 μαθητές αδύνατοι , 2 μέτριοι και
ένας καλός ) , ώστε από την αλληλεπίδραση να δοθούν κίνητρα
για καλύτερη ατομική αλλά και συλλογική προσπάθεια . Ένα
μέλος ορίζεται ως καθοδηγητής - συντονιστής , ένα ως
γραμματέας της ομάδας , ένα ως χειριστής του Η/Υ και δύο ως
μέλη . Η κατανομή των αρμοδιοτήτων γίνεται έτσι ώστε σε
μελλοντική εργασία οι ρόλοι να εναλλάσσονται .
7 . Υλικοτεχνική υποδομή

4. 4 φορητοί υπολογιστές , ένας για κάθε ομάδα ή αν είναι εφικτό
το εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου . Επιπλέον , ένας
φορητός Η/Υ συνδεδεμένος με βιντεοπροβολέα για παρουσίαση
των δραστηριοτήτων των ομάδων.
8 . Περιγραφή σεναρίου
Με αφόρμηση την εισαγωγή των ρητορικών κειμένων της
Θεωρητικής κατ/νσης και το προοίμιο του λόγου
του Λυσία
« Υπέρ Μαντιθέου » οι μαθητές σε περιβάλλον συνεργατικής ,
διερευνητικής και ανακαλυπτικής μάθησης αναλαμβάνουν να
διεκπεραιώσουν εργασίες με επιλεγμένους εκπαιδευτικούς
στόχους . Η γνώση τεμαχίζεται σύμφωνα με το Skinner σε
τμήματα για την καλύτερη εμπέδωσή της και με τη σύνδεση
ερεθίσματος – ανταπόκρισης ενισχύεται η επιθυμητή
συμπεριφορά των διδασκομένων . Οι μαθητές ερευνώντας στο
διαδίκτυο οικοδομούν τη γνώση σταδιακά , αξιοποιώντας
πρότερες εμπειρίες τους ( εποικοδομητισμός του Piaget ) και με
τη φθίνουσα καθοδήγηση του καθηγητή , ενθαρρύνεται η
ικανότητά τους να ανακαλύπτουν , να επινοούν και να
συνθέτουν . Mε αλληλεπίδραση οδηγούνται στη γνώση στο
ευρύτερο πλαίσιο της ομάδας και όχι μόνοι ( ζώνη επικείμενης
ανάπτυξης του Vygotsky ) και μαθαίνουν να λειτουργούν
αποτελεσματικά στις συνθήκες της σύγχρονης πραγματικότητας
που απαιτούν τη γνώση και χρήση των ΤΠΕ στα πλαίσια του
ψηφιακού γραμματισμού . Ο εκπαιδευτικός , σύμφωνα με αυτά
που υποστηρίζει ο Brunner , τους επιβλέπει , τους καθοδηγεί
και τους εμψυχώνει στην οικοδόμηση της γνώσης και στην
κατάκτηση νέων δεξιοτήτων στα πλαίσια του ψηφιακού
γραμματισμού και του αλφαβητισμού της εικόνας.
9 . Φύλλα εργασίας
2 φύλλα εργασίας ( ένα ανά δύο ομάδες ) με συγκεκριμένες
κατευθύνσεις και σαφείς οδηγίες . Οι μαθητές θα εξασκηθούν
στην αξιοποίηση των πληροφοριών που παρέχει η Πύλη της

5. Ελληνικής γλώσσας και θα πλοηγηθούν στο διαδίκτυο με τη
διακριτική εποπτεία του διδάσκοντος . Στη συνέχεια θα
κληθούν να επεξεργαστούν τα αποτελέσματα των ερευνών
τους , να προχωρήσουν στη σύνθεσή τους και να προβάλλουν
το έργο που έχουν επιτελέσει . Στο τέλος κάθε φύλου εργασίας
μία άσκηση του λογισμικού Hotpotatoes θα βοηθήσει στην
εμπέδωση της Γραμματικής και του Συντακτικού του προοιμίου
του λόγου ( §§1-3 ).
1ο φύλλο εργασίας
1 ) Μεταβείτε στην Πύλη της Ελληνικής
http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html
Αρχαία Ελληνική
Εργαλεία
κειμένων
Συμφραστικός πίνακας
γλώσσας
Σώματα
Πληκτρολογήστε το ρήμα ακούω που το συναντάμε στην § 2
του προοιμίου του λόγου. Στη συνέχεια δώστε τους τρόπους
σύνταξής του.
2 ) Με τη βοήθεια του διαδικτυακού εργαλείου
http://www.bubbl.us/ να κατασκευάσετε έναν αραχνοειδή
εννοιολογικό χάρτη με τον οποίο θα δίνετε τις προϋποθέσεις
που υπήρχαν στην Αθήνα και συνέβαλαν στην ανάπτυξη της
συστηματικής ρητορείας.
3 ) Μεταβείτε στην Πύλη της Ελληνικής γλώσσας
http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html
Αρχαία Ελληνική
Εργαλεία
Σώματα
κειμένων
Ανθολόγιο
Αττικής
Πεζογραφίας
Λυσίας
Υπέρ Αδυνάτου.
Μελετήστε το προοίμιο του λόγου και εντοπίστε ομοιότητες ( ή
ενδεχομένως και διαφορές ) με το προοίμιο του λόγου του
Λυσία « Υπέρ Μαντιθέου ».

6. 4 ) Να περιηγηθείτε εικονικά στην αγορά των Αθηνών
( Ποικίλη Στοά , Θόλος , Βουλευτήριο , Δικαστήρια ) και να
αξιοποιήσετε τις πληροφορίες που παρέχουν και οι παρακάτω
ιστοσελίδες :
www.ancientgreece.co.uk
http://www.fhw.gr/chronos/05/gr/politics/index.html
Στη συνέχεια να συνδυάσετε τα ευρήματα σας με τον Επιτάφιο
του Περικλή :
(http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGLC129/613/3982,17812 ) και να περιγράψετε τη συμβολή
οργάνων και θεσμών της Αθηναϊκής πολιτείας στη διαφύλαξη
της δημοκρατίας . Να τονίσετε επίσης τη σταθερή προσήλωση
των Αθηναίων στην αντίληψη ότι ο σωστός πολίτης πρέπει να
συμμετέχει στα κοινά και να τοποθετεί το συλλογικό
συμφέρον πάνω από το ατομικό .
2ο φύλλο εργασίας
1 ) Μεταβείτε στην Πύλη της Ελληνικής γλώσσας
http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html
Αρχαία Ελληνική
Εργαλεία
Σώματα κειμένων
Συμφραστικός πίνακας
Πληκτρολογήστε το ρήμα φαίνομαι που το συναντάμε στην §
3 του προοιμίου του λόγου. Στη συνέχεια δώστε τους τρόπους
σύνταξής του.
2 ) Με τη βοήθεια του διαδικτυακού εργαλείου
http://www.bubbl.us/ να κατασκευάσετε έναν ιεραρχικά
δομημένο εννοιολογικό χάρτη με τον οποίο θα δίνετε τα μέρη
ενός ρητορικού λόγου.

7. 3 ) 1 ) Μεταβείτε στην Πύλη της Ελληνικής γλώσσας
http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html
Αρχαία Ελληνική
Εργαλεία
Σώματα κειμένων
Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας
Λυσίας
Υπέρ των Αριστοφάνους χρημάτων προς το
δημόσιον.
Μελετήστε το προοίμιο του λόγου και εντοπίστε ομοιότητες ( ή
ενδεχομένως και διαφορές ) με το προοίμιο του λόγου του
Λυσία « Υπέρ Μαντιθέου ».
4 ) Επισκεφθείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες :
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DS
GL-B124/636/4090,18654/
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%B7%CF%84%CE
%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE
%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82
Αφού αντλήσετε τις σχετικές πληροφορίες , με τη βοήθεια του
λογισμικού Comic strip creator να φτιάξετε ένα φανταστικό
διάλογο ανάμεσα στον Πλάτωνα και τον Ισοκράτη για τη
χρησιμότητα ή όχι της ρητορικής.
Για την καλύτερη εμπέδωση της διδαγμένης ύλης ακολουθούν
ασκήσεις του περιβάλλοντος hotpotatoes.