1. SPECIAL SCOOP
แผ่นดินสะเทือน
ความหวั่นไหวไม่ไกลตัว เบญจวรรณ ธรรมวุฒิ
ฝ่ายมาตรวิทยาเสียงและการสั่นสะเทือน
ภำยหลังจำกเหตุกำรณ์แผ่นดินไหวที่สุมำตรำ และสึนำมิที่เกิดขึ้นเมื่อปี 2547 ข่ำวสำร
เรื่องแผ่นดินไหวเกือบจะเป็นข่ำวรำยสัปดำห์ ไล่ตั้งแต่ต้นปีที่เฮติ ตำมมำด้วยชิลี เร็วๆ นี้ที่ญี่ปุ่น
ไต้หวัน และล่ำสุดตุรกี ค�ำถำมต่ำงๆ เกี่ยวกับเรื่องกำรสั่นสะเทือน แผ่นดินไหว และผลกระทบจำก
แรงสั่นสะเทือน เกิดขึ้นอย่ำงมำกมำย เมื่อคนไทยเริ่มมีควำมเชื่อว่ำแผ่นดินไหวอำจมีผลกระทบต่อ
ประเทศไทยได้จริง และเป็นเรื่องใกล้ชิดเรำมำกกว่ำที่คิด บทควำมนี้เขียนจำกบรรดำค�ำถำมหลักๆ
จำกบุคคลต่ำงๆ เพื่อน�ำเสนอเรื่องรำวของกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำโดยเฉพำะอย่ำงยิ่งในเรื่องของ
แผ่นดินไหว
อะไรเป็นส�เหตุของแผ่นดินไหว
ควำมสันสะเทือนของพืนดินเกิดได้ทงจำกกำรกระท�ำของธรรมชำติและจำกมนุษย์ ณ ทีนี้
่ ้ ั้ ่
ขอกล่ำวเฉพำะภัยจำกธรรมชำติ อันได้แก่ กำรเคลื่อนที่ของเปลือกโลกโดยฉับพลัน ตำมแนวขอบ
ของแผ่นเปลือกโลก หรือตำมแนวรอยเลือน กำรระเบิดของภูเขำไฟ กำรยุบตัวของโพรงใต้ดน แผ่นดิน
่ ิ
ถล่ม อุกำบำตขนำดใหญ่ตก เป็นต้น
ภัยจ�กแผ่นดินไหว
ภัยจำกแผ่นดินไหวเกิดขึ้นได้ทั้งทำงตรงและทำงอ้อม เช่น พื้นดินแยก ภูเขำไฟระเบิด
อำคำรสิงก่อสร้ำงพังทลำยเนืองจำกแรงสันสะเทือน ไฟไหม้ คลืนสึนำมิ แผ่นดินถล่มเส้นทำงคมนำคม
่ ่ ่ ่
เสียหำย ควำมสูญเสียในชีวิตและทรัพย์สิน ควำมตื่นตระหนกของประชำกร อันมีผลต่อกำรค้ำ
กำรลงทุน รวมถึงธุรกิจประกันภัยซึ่งน�ำไปสู่ควำมเสียหำยทำงเศรษฐกิจองค์รวมในประเทศ
แผ่นดินไหวขน�ดเท่�ใดจึงจะเกิดภัยพิบัติ
ขนำดและควำมรุนแรงทีเ่ กิด จะถูกพิจำรณำจำก พลังงำนทีเ่ กิดขึนจำกแผ่นดินไหว ซึงเป็น
้ ่
พลังงำนที่เกิดจำกกำรสะสมตัวจำกกำรเคลื่อนที่ของมวลหิน เมื่อสะสมอยู่มำกกว่ำควำมแกร่งของ
หินก็จะท�ำให้หินเกิดกำรฉีกขำด ปลดปล่อยพลังงำนออกมำในรูปของกำรสั่นสะเทือน ควำมร้อน
เสียง หรืออืนๆ อย่ำงทันทีทนใดทีเ่ รียกว่ำ แผ่นดินไหว – Earthquake หรือ Seismic – คลืนสันสะเทือน
่ ั ่ ่
ที่จริงแล้วกำรเคลื่อนที่ของมวลหินอำจจะค่อยๆ ปล่อยพลังงำนออกมำ โดยไม่เกิดเป็นแผ่นดินไหว
ซึ่งเรียกว่ำ Aseismic คือไม่มีคลื่นสั่นสะเทือนนั่นเอง
8
Vol.12 No.56 May-June 2010

2. ขน�ดคว�มรุนแรงของแผ่นดินไหว
กำรเรียกขนำดควำมรุนแรงของแผ่นดินไหวซึ่งตรงกับค�ำว่ำ SIZE ในภำษำอังกฤษนั้น สำมำรถบอกได้ 2 วิธี
วิธีแรก เป็นกำรบอก ความรุนแรง ของแผ่นดินไหวที่เรียกว่ำ Intensity เป็นกำรบอกควำมรุนแรงที่เกิดขึ้นของแผ่นดินไหว โดยมีตำรำง
บรรยำยเปรียบเทียบเรียงล�ำดับจำกควำมรับรู้ของคน หรือผลกระทบที่มีต่อสิ่งปลูกสร้ำงหรือพื้นดิน เรียงล�ำดับควำมเสียหำยจำกน้อยไปมำก รวมถึง
สภำพทำงธรณีวิทยำที่เปลี่ยนแปลง ซึ่งมำตรำบอกควำมรุนแรงที่นิยมใช้คือมำตรำเมอร์แคลลี่ (Modified Mercalli Intensity) ซึ่งแบ่งออกเป็น
12 อันดับ ดังนี้
I. Instrumental Not felt by many people unless in favourable conditions.
II. Feel able Felt only by a few people at best, especially on the upper floors of buildings. Delicately suspended objects may swing.
Felt quite noticeably by people indoors, especially on the upper floors of buildings. Many do not recognize it as an
III. Slight
earthquake. Standing motor cars may rock slightly. Vibration similar to the passing of a truck. Duration estimated.
Felt indoors by many people, outdoors by few people during the day. At night, some awakened. Dishes, windows,
IV. Moderate doors disturbed; walls make cracking sound. Sensation like heavy truck striking building. Standing motor cars rock
noticeably. Dishes and windows rattle alarmingly.
Felt outside by most, may not be felt by some outside in non-favourable conditions. Dishes and windows may break
V. Rather Strong
and large bells will ring. Vibrations like large train passing close to house.
Felt by all; many frightened and run outdoors, walk unsteadily. Windows, dishes, glassware broken; books fall off
VI. Strong
shelves; some heavy furniture moved or overturned; a few instances of fallen plaster. Damage slight.
Difficult to stand; furniture broken; damage negligible in building of good design and construction; slight to moderate
VII. Very Strong in well-built ordinary structures; considerable damage in poorly built or badly designed structures; some chimneys
broken. Noticed by people driving motor cars.
Damage slight in specially designed structures; considerable in ordinary substantial buildings with partial collapse.
VIII. Destructive Damage great in poorly built structures. Fall of chimneys, factory stacks, columns, monuments, walls. Heavy furniture
moved.
General panic; damage considerable in specially designed structures, well designed frame structures thrown out of
IX. Ruinous
plumb. Damage great in substantial buildings, with partial collapse. Buildings shifted off foundations.
Some well built wooden structures destroyed; most masonry and frame structures destroyed with foundation. Rails
X. Disastrous
bent.
XI. Very Disastrous Few, if any masonry structures remain standing. Bridges destroyed. Rails bent greatly.
Total damage - Everything is destroyed. Total destruction. Lines of sight and level distorted. Objects thrown into the
XII. Catastrophic
air. The ground moves in waves or ripples. Large amounts of rock move position.
9
Vol.12 No.56 May-June 2010

3. ส่วนวิธีที่ 2 เป็นกำรบอกขนาด – Magnitude ของแผ่นดินไหวจำกพลังงำนของแผ่นดินไหวที่ปลด
ปล่อยออกมำ มำตรำที่ใช้ในกำรวัดมีหลำยมำตรำแต่ที่รู้จักกันดี คือ มำตรำของริกเตอร์ (Richter Scale) ซึ่งตั้ง
เป็นเกียรติแก่นักวิทยำศำสตร์ชำวอเมริกัน ชำร์ล ฟรำนซิส ริกเตอร์ (Charles Francis Richter) ผู้คิดค้นวิธี
ค�ำนวณขนำดแผ่นดินไหวจำกขนำดของควำมสูงของคลื่นแผ่นดินไหว ที่ตรวจวัดได้ด้วยเครื่องมือตรวจ
แผ่นดินไหว เพื่อบ่งบอกขนำดของแผ่นดินไหว ณ ต�ำแหน่งทีเ่ กิดหรือทีเ่ รียกว่ำ “ศูนย์กลางแผ่นดินไหว” โดยทำง
วิชำกำรแผ่นดินไหว (Seismology) ใช้วิธีกำรบอกขนำดแผ่นดินไหวว่ำ “แผ่นดินไหวขนาด X” เท่ำนั้น แต่
ประชำชนทั่วไปมักใช้ว่ำ “แผ่นดินไหวขนาด X ริกเตอร์”
Richter Approximate
Approximate TNT for Joule
Seismic Energy equivalent Example
Magnitude Yield
0.0 1 kg (2.2 lb) 4.2 MJ
0.5 5.6 kg (12.4 lb) 23.5 MJ Large hand grenade
1.0 32 kg (70 lb) 132.3 MJ Construction site blast
1.5 178 kg (392 lb) 744.0 MJ WWII conventional bombs
2.0 1 metric ton 4.18 GJ Late WWII conventional bombs
2.5 5.6 metric tons 23.5 GJ WWII blockbuster bomb
3.0 31.6 metric tons 132.3 GJ Massive Ordnance Air Blast bomb
3.5 178 metric tons 747.6 GJ Chernobyl nuclear disaster, 1986
4.0 1 kiloton 4.18 TJ Small atomic bomb
4.5 5.6 kilotons 23.5 TJ
Nagasaki atomic bomb (actual seismic yield was
5.0 31.6 kilotons 134.4 TJ negligible since it detonated in the atmosphere)
Lincolnshire earthquake (UK), 2008
Little Skull Mtn. earthquake (NV, USA), 1992
5.5 178 kilotons 747.6 TJ Alum Rock earthquake (CA, USA), 2007
2008 Chino Hills earthquake (Los Angeles, USA)
6.0 1 megaton 4.18 PJ Double Spring Flat earthquake (NV, USA), 1994
Caracas (Venezuela), 1967 Rhodes (Greece), 2008
6.5 5.6 megatons 23.5 PJ
Eureka Earthquake (Humboldt County CA, USA), 2010
6.7 11.2 megatons 46.9 PJ Northridge earthquake (CA, USA), 1994
6.9 22.4 megatons 93.7 PJ San Francisco Bay Area earthquake (CA, USA), 1989
Java earthquake (Indonesia), 2009
7.0 31.6 megatons 132.3 PJ
2010 Haiti Earthquake
10
Vol.12 No.56 May-June 2010

4. Richter Approximate
Approximate TNT for Joule
Seismic Energy equivalent Example
Magnitude Yield
Energy released is equivalent to that of Tsar Bomba
(50 megatons, 210 PJ), the largest thermonuclear
7.1 44.7 megatons 186.9 PJ
weapon ever tested
1944 San Juan earthquake
Kashmir earthquake (Pakistan), 2005
7.5 178 megatons 744.0 PJ
Antofagasta earthquake (Chile), 2007
Tangshan earthquake (China), 1976
7.8 501 megatons 2.10 EJ
Hawke’s Bay earthquake (New Zealand), 1931)
San Francisco earthquake (CA, USA), 1906
Queen Charlotte earthquake (BC, Canada), 1949
México City earthquake (Mexico), 1985
8.0 1 gigaton 4.18 EJ Gujarat earthquake (India), 2001
Chincha Alta earthquake (Peru), 2007
Sichuan earthquake (China), 2008
1894 San Juan earthquake
Toba eruption[citation needed] 75,000 years ago;
8.5 5.6 gigatons 23.5 EJ the largest known volcanic event
Sumatra earthquake (Indonesia), 2007
8.8 15.8 gigatons 66.3 EJ Chile earthquake, 2010
9.0 31.6 gigatons 132.3 EJ Lisbon Earthquake (Lisbon, Portugal), All Saints Day, 1755
9.2 63.1 gigatons 264.0 EJ Anchorage earthquake (AK, USA), 1964
9.3 89.1 gigatons 372.9 EJ Indian Ocean earthquake, 2004
9.5 178 gigatons 744.0 EJ Valdivia earthquake (Chile), 1960
10.0 1 teraton 4.18 ZJ Never recorded by humans
Yucatán Peninsula impact (causing Chicxulub crater)
13.0 108 megatons 372.9 ZJ 65 Ma ago (108 megatons = 100 teratons; almost
5x1030 ergs = 500 ZJ)
11
Vol.12 No.56 May-June 2010

5. ส�ำหรับระดับควำมรุนแรงของแผ่นดินไหวขึนอยูกบสองตัวแปรหลัก ตัวแปรแรก คือ ขนำดแผ่นดินไหว
้ ่ั
เพรำะแผ่นดินไหวยิ่งมีขนำดใหญ่ก็แสดงว่ำมีพลังงำนมำกตำมไปด้วย ส่วนตัวแปรที่สอง คือ ระยะห่ำงจำก
จุดรับรู้แผ่นดินไหวกับจุดก�ำเนิดแผ่นดินไหว (Epicenter Distance) ขนำดคลื่นที่เล็กกว่ำ และเวลำที่ช้ำกว่ำ
ควำมรุนแรงทีได้รบ ณ จุดทีอยูไกลออกไปจำกจุดก�ำเนิดแผ่นดินไหวโดยปกติจะน้อยลง (Magnitude เป็นกำร
่ ั ่ ่
ค�ำนวณใน Log Scale)
คลื่นแผ่นดินไหว สำมำรถวัดได้ในรูปแบบต่ำงๆ เช่น วัดอัตรำเร่งสูงสุดของพื้นดิน (Peak Ground
Acceleration, PGA) ซึ่งเป็นค่ำที่มีควำมส�ำคัญในกำรออกแบบเชิงวิศวกรรมของอำคำร สิ่งปลูกสร้ำงใน
บริเวณที่มีควำมเสี่ยงภัยแผ่นดินไหว จำกกฎข้อที่ 2 ของนิวตัน แรงเป็นสัดส่วนโดยตรงกับมวลและอัตรำเร่ง
จึงเข้ำใจได้งำยๆ ว่ำ อัตรำเร่งสูงจำกแผ่นดินไหวขนำดใหญ่กว่ำจะให้แรงทีมำกกว่ำ แต่ในบำงครังแผ่นดินไหว
่ ่ ้
ที่ขนำดใหญ่กว่ำ ก็ไม่จ�ำเป็นที่ค่ำอัตรำเร่งสูงสุดจะมำกกว่ำก็ได้ อัตรำเร่งสูงสุดนี้ มีหน่วยเป็น ฟุต/วินำที2
หรือ เซนติเมตร/วินำที2 หรือเป็นสัดส่วนค่ำอัตรำเร่งของแรงโน้มถ่วงของโลก (%ของค่ำg) อำจใช้หน่วย Gal
เพือเป็นเกียรติแก่ กำลิเลโอ (Galileo) ผูคนพบแรงดึงดูดของโลก แต่มขอควรทรำบทีว่ำ ผลลัพธ์ทปรำกฏของ
่ ้ ้ ี้ ่ ี่
ชั้นดินและชั้นหินจำกแผ่นดินไหวเดียวกัน ระยะเท่ำกันจะให้ผลที่แตกต่ำงกันได้ เช่น ค่ำอัตรำเร่งในหินจะสูง
กว่ำในดิน แต่ควำมเร็วในกำรเคลื่อนที่ในหินจะน้อยกว่ำดิน
อีกตัวแปรหนึง คือ องค์ประกอบด้ำนควำมถี่ (Frequency Content) เพรำะคลืนแผ่นดินไหวประกอบ
่ ่
ไปด้วยคลืนสันสะเทือนทีควำมถี่ (Frequency) หรือ คำบ (Period) ต่ำงๆ กัน ผสมกันขึนเป็นคลืนแผ่นดินไหว
่ ่ ่ ้ ่
ดังนั้น คลื่นแผ่นดินไหวหนึ่งๆ จึงมีควำมสูงของคลื่นสูงสุด ณ ค่ำควำมถี่หรือคำบที่แตกต่ำงกัน นอกจำกนั้น
ยังอำจมีควำมสูงของคลื่น (Amplitude) สูงอยู่ในหลำยช่วงควำมถี่หรือหลำยคำบก็ได้ ซึ่งก็จะให้ผลลัพธ์ของ
กำรสั่นสะเทือนที่แตกต่ำงกันออกไป สิ่งเหล่ำนี้จะมีผลกระทบต่ออำคำรสิ่งก่อสร้ำงแตกต่ำงกันไป เพรำะ
อำคำรแต่ละแบบ แต่ละรูปร่ำงแต่ละวัสดุ จะมีคำบธรรมชำติ (Natural Period) หรือควำมถีธรรมชำติ (Natural
่
Frequency) ของตัวเองที่แตกต่ำงกัน ในควำมเป็นจริงคลื่นแผ่นดินไหวประกอบไปด้วย คลื่นสั่นสะเทือนที่
ควำมถี่สูงและควำมถี่ต�่ำ (คำบสั้นและคำบยำว) คุณสมบัติของคลื่นควำมถี่สูงจะสลำยตัวเร็วไปได้ไม่ไกล
ส่วนคลื่นควำมถี่ต�่ำจะสลำยตัวช้ำมำกและไปได้เป็นระยะทำงไกลๆ
ดังนั้นโอกำสที่อำคำรหรือโครงสร้ำงใดๆ จะเสียหำยหรือไม่ รุนแรงมำกหรือไม่ จึงขึ้นอยู่กับควำม
สอดคล้องของควำมถี่ธรรมชำติของอำคำรและควำมถี่ของแผ่นดินไหว
12
Vol.12 No.56 May-June 2010

6. ตัวแปรสุดท้ำยที่จะกล่ำวถึง คือ ช่วงระยะเวลำของกำรสั่น (Duration) ถ้ำเรำถือว่ำ กำรสั่นน้อยๆ
ที่ระดับใดระดับหนึ่งจะไม่ส่งผลกระทบต่ออำคำร ค่ำระดับนั้นก็จะบอกถึงช่วงเวลำที่กำรสั่นจะให้ผลกระทบ
ต่ออำคำรได้ แผ่นดินไหวที่ต่ำงกันจะมีช่วงระยะเวลำของกำรสั่นสั้นยำวไม่เท่ำกัน ช่วงระยะเวลำที่พลังงำน
จำกแผ่นดินไหวกระทบต่ออำคำรนำนมำก ก็มีโอกำสสร้ำงควำมเสียหำยต่ออำคำรได้มำกกว่ำ
ในควำมเป็นจริงแล้ว กำรสั่นสะเทือน ไม่ใช่มีเพียงเรื่องของแผ่นดินไหวเท่ำนั้น หำกแต่ กำรสั่น
สะเทือนเป็นเรืองใกล้ตว และอยูรำยรอบ มีผลกระทบต่อชีวตประจ�ำวันในด้ำนคุณภำพชีวตและควำมปลอดภัย
่ ั ่ ิ ิ
ซึงจำกกำรส�ำรวจมำตรฐำนเกียวกับกำรวัด กำรทดสอบ กำรสอบเทียบ และมำตรฐำนอืนๆ ทีเ่ กียวข้อง ทีมอยู่
่ ่ ่ ่ ่ ี
ในหลำกหลำยหัวข้อ ก็พอจ�ำแนกแยกประเภท ได้ดังนี้
1. เครื่องจักรกลอุตสำหกรรม เช่น
a. กำรวัดเพื่อกำรตรวจสอบกำรส่งผ่ำนจำกเครื่องจักร
b. กำรวัดระดับกำรสั่นสะเทือนในอำคำรโรงงำน
c. กำรวัดกำรสั่นสะเทือนเพื่อกำรบ�ำรุงรักษำ และวินิจฉัยสภำพเครื่องจักร (Predictive or
Preventive Maintenance)
2. ผลิตภัณฑ์อุตสำหกรรม เช่น
a. กำรทดสอบกำรสั่นสะเทือนเพื่อค�ำนวณอำยุกำรล้ำตัว (Fatigue Life) ของชิ้นงำน และ
ผลิตภัณฑ์อุตสำหกรรม
b. กำรทดสอบกำรสั่นสะเทือนเพื่อตรวจสอบประสิทธิภำพกำรท�ำงำน (Functional Test)
c. กำรวัดและกำรตรวจสอบสภำพพื้นผิวชิ้นงำน (Surface Finish Measurement)
3. งำนด้ำนสภำวะแวดล้อม เช่น
a. กำรตรวจวัดกำรสั่นสะเทือนเพื่อตรวจสอบมลภำวะทำงเสียง
b. กำรตรวจวัดกำรสันสะเทือนเพือประเมินสุขภำพของคนงำนทีเ่ กียวข้องกับเครืองจักรนันๆ
่ ่ ่ ่ ้
13
Vol.12 No.56 May-June 2010

7. กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับง�นม�ตรวิทย�ก�รสั่นสะเทือน
ภำรกิจโดยตรงของสถำบันมำตรวิทยำแห่งชำติ ด้ำนเสียงและกำรสั่นสะเทือน คือ กำรรักษำ
มำตรฐำนอ้ำงอิงระดับสูงสุดของประเทศและถ่ำยทอดค่ำของมำตรฐำนอ้ำงอิงนันไปยังมำตรฐำนอ้ำงอิงระดับ
้
ถัดไปจนถึงเครื่องมือวัดที่ใช้งำนในกิจกรรมต่ำงๆ ประกอบกำรวิเครำะห์ตำมวัตถุประสงค์ของผู้ปฏิบัติงำน
เช่น กำรบ�ำรุงรักษำเครื่องจักร หรือเพื่อกำรควบคุมคุณภำพกำรผลิตให้เป็นไปตำมข้อก�ำหนดจ�ำเพำะ หรือ
กำรประเมินผลด้ำนควำมปลอดภัยของโครงสร้ำงอำคำร ผู้ใช้เครื่องมือต้องตระหนักถึงควำมจ�ำเป็นในกำร
สอบเทียบเครืองมือวัดทีจะใช้วด ตำมช่วงเวลำทีเหมำะสม เพือผลกำรวัดทีถกต้อง และสำมำรถย้อนกลับไป
่ ่ ั ่ ่ ู่
ยังมำตรฐำนอ้ำงอิงระดับสูงสุดของประเทศได้
ห้องปฏิบัติกำรกำรสั่นสะเทือนได้จัดหำชุดเครื่องมือมำตรฐำนเพื่อขยำยควำมสำมำรถในกำรให้
บริกำรงำนสอบเทียบหัววัดกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำ ชุดเครื่องมือดังกล่ำวได้แก่ Primary Calibration
System Very Low Frequency ที่มีขอบข่ำย 0.4 – 160 Hz ในแนวแกนตั้ง และแกนนอน ส�ำหรับหัววัดกำร
สันสะเทือนควำมถีตำน�ำหนักไม่เกิน 900 กรัม โดยระบบกำรวัดนีใช้ได้ทงวิธกำรตำมมำตรฐำน ISO16063-11
่ ่ �่ ้ ้ ั้ ี
14
Vol.12 No.56 May-June 2010

8. Methods for the calibration of vibration and shock transducers -- Part 11: Primary vibration calibration
by laser interferometry และ ISO16063-21 Methods for the calibration of vibration and shock
transducers -- Part 21: Vibration calibration by comparison to a reference transducer
หัววัดกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำและระบบสอบเทียบกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำ
อย่ำงไรก็ตำมกำรใช้งำนด้ำนกำรสันสะเทือนควำมถีตำในไทย อำจยังเป็นเพียงช่วงเริมต้นของควำม
่ ่ �่ ่
เกี่ยวข้องในกำรสอบเทียบ กำรสอบกลับไปยังมำตรฐำนอ้ำงอิง และมำตรฐำนกำรสั่นสะเทือนควำมถี่ต�่ำ
เท่ำนั้น โดยเป็นกำรบังคับในกำรส่งสินค้ำ หรือกฏหมำยในบำงขอบข่ำยงำน ดังนั้นกำรเข้ำใจถึงหลักกำร
ท�ำงำน วิธกำรใช้งำนทีถกต้อง และกำรบ�ำรุงรักษำอย่ำงเหมำะสม รวมถึงปัจจัยทีจะท�ำให้เกิดควำมคลำดเคลือน
ี ู่ ่ ่
ในกำรวัด จะน�ำไปสูกำรใช้งำนได้อย่ำงถูกต้อง ผลกำรวัดทีได้ แม่นย�ำ มีประสิทธิภำพ และบรรลุถงเป้ำหมำย
่ ่ ึ
ตำมที่ได้วำงไว้
เอกส�รอ้�งอิง
1. http://en.wikipedia.org/wiki/Richter_magnitude_scale. Retrieved 2010-03-11.
2. http://www.johnmartin.com/earthquakes/eqsafs/safs_693.htm. Retrieved 2010-03-10.
3. http://teenet.tei.or.th/tumMenuMain.html Retrieved 2010-03-03.
4. http://www.tmd.go.th/info/info.php?FileID=77 Retrieved 2010-03-03.
15
Vol.12 No.56 May-June 2010