7. Linguas minoritarias / minorizadas de Europa
En Europa fálanse moitas máis linguas das que son consideradas
oficiais. En total, calcúlase que no vello continente, fálanse máis de 80
linguas, pero no mundo máis de 4.000!
A protección da que gozan as linguas de Europa é moi distinta e a
situación de cada unha das linguas minoritarias, diversa. Isto supón que
linguas consideradas minoritarias, coma o catalán, teñan máis falantes que
algunhas linguas oficiais, coma o danés, ou que haxa comunidades cunha
literatura e unha educación obrigatoria na lingua propia e outras das que só
se conservan uns poucos falantes.
8.
9. En España a realidade lingüística é rica e plural. Ademais do castelán, a
lingua oficial en todo o territorio, hai tres linguas máis cun status de
cooficialidade nas comunidades autónomas nas que se falan. Son os casos
do éuscaro, do catalán e do galego. A isto debemos engadir outras linguas
que contan cunha protección legal menor, como son o asturiano, o
aragonés e o aranés. Ademais, nas Illas Baleares falan catalán e en
Valencia tamén, só que alí coñecen a súa lingua como “valenciano”. O
portugués, lingua próxima ao galego, fálase en todo Portugal, pero tamén
nalgúns núcleos fronteirizos de Estremadura e Castela. En Portugal tamén
se fala o mirandés e o barranqueño.
Fonte: Loia.org
12. Localización territorial do galego
O galego é unha das linguas cooficiais de España, con status
oficial en todo o territorio que comprende a Comunidade Autónoma
de Galicia. Non obstante, a realidade das linguas normalmente
transcende as fronteiras administrativas, polo que o galego se fala en
áreas que quedan fóra do territorio da Comunidade autónoma de
Galicia. Nas áreas máis occidentais das provincias de León e
Zamora e en parte de Asturias hai núcleos de falantes habituais de
galego, así como no Val do Ellas, en Estremadura.
13.
14. Bloques dialectais do galego
O galego ten unha norma oficial, que comprende unha gramática e un
léxico unificado, como calquera outra lingua oficial. Pero como
ocorre en moitas outras comunidades lingüísticas, dentro da fala, o
que se chama galego coloquial, hai unhas diferenzas dialectais. As
pequenas variacións dan lugar a que se divida o galego falado en
tres grandes bloques: occidental, central e oriental. Por exemplo, os
falantes do bloque occidental din “pantalóns”, os do central
“pantalós” e os do oriental “pantalois”. As fronteiras que dividen
este bloques son as isoglosas.
15.
16. Galego: lingua habitual?
Dentro de Galicia, hai xente que fala galego, hai xente que fala castelán
e hai quen fala as dúas linguas. As zonas onde se fala menos galego son as
comarcas das cidades atlánticas de Vigo, A Coruña e Ferrol, onde o
castelán é a lingua predominante. No resto das comarcas o galego é a
lingua maioritaria. Seguindo a gradación de cores que temos no mapa, nos
seguintes dous tramos sitúanse o resto de comarcas urbanas, a saber,
Pontevedra, Santiago, Lugo e Ourense. As comarcas costeiras de
Pontevedra quedan tamén incluídas no corte intermedio. Nas comarcas da
Coruña oriental, as do sur de Lugo e todas as ourensás, o uso do galego é
elevado. No resto, o uso do galego é case xeral.
17.
18. O galego e o espazo luso-brasileiro
Dado o estreito parentesco entre o
galego e o portugués, que permite unha
doada intercomprensión entre os seus
falantes, o idioma de Galicia resulta
tamén unha ferramenta útil para a
comunicación no interior da vasta área
lingüístico-cultural luso-brasileira, ao
que o galego pula por incorporarse de
cheo. A modalidade idiomática
brasileira, a máis importante por
extensión e número de falantes, resulta
incluso máis próxima ao galego do que
o portugués lisboeta.