1. Pamumuhay ng ating Lahi..
Noong…
Panahon ng Lumang Bato
Panahon ng Bagong Bato
at Panahon ng Metal
ProyektosaHekasi
(Blg.1)
Ipinasani:
Micky Fernando
Gr. 5-Efficient
Ipinasakay:
G. Jason C. Carlos
(Guro)

3. Ang Pinagmulan ng mga Pilipino
Panahon ng Lumang Bato
Ang sakop ng panahong Paleolithic, na ang ibig sabihin ay
Lumang Panahon ng Bato (Old Stone Age), ay nagmula
noong unang lumitaw ang tao hanggang magsimula silang
magsaka noong 8000 B.K. Ang panahong ito ang
pinakamahaba sa lahat ng pagkakahati-hati ng mga
panahon sa kasaysayan ng mundo bago naimbento ang
pagsusulat.Nagsimula at natapos ito nang kasabay ng
epokang Pleistocene.
Ang mga katangian ng Lumang Panahon ng Bato ay ang
sumusunod: ang paggamit ng mga tao ng mga kasangkapang
yari sa bato, buto, kahoy, o mga halamang nilala at
ginawang mga sisidlang-basket,
ang paggamit nila ng apoy, ang pangangaso nila at
pangunguha ng gulay bilang pagkain,

4. ang pagsusuot nila ng mga damit na gawa mula sa mga
balat ng hayop, ang paminsan-minsan nilang pagtulog sa
mga kuweba, samantalang nagtatayo rin sila ng
magagaspang na kubong maaaring tulugan o gawing
kanlungan mula sa hangin, at ang kawalan ng mga
nagsasaka, agrikultura, o mga hayop na inaalagaan.

5. Panahon ng Bagong Bato
Ang Panahon ng Bato o Stone Age [ Ingles ] ay isang malawak
na kapanahunang prehestoriko (bago sumapit ang nasusulat na
kasaysayan) kung kailan at saan gumagamit ang mga tao ng
mga bato para sa paggawa ng mga kagamitan o kasangkapan.
Karamihan sa mga dalubhasa sa paksang ito ang naghahati sa
Panahon ng Bato sa tatlong peryodo: Matandang Panahong
Bato (Paleolitiko), Panggitna o Gitnang Panahon ng Bato
(Mesolitiko), at Bagong Panahon ng Bato (Neolitiko). Nagmula
ang lithic o litiko mula sa salitang Griyego na
nangangahulugang "ng bato" at tumutukoy sa mga materyales
na ginagamit sa paggawa ng mga kasangkapan at pagbubuo ng
mga sandata. Kahit magpahanggang-ngayon mayroon pa ring
mga mamamayang namumuhay sa loob ng kanilang kultura
na may antas masasabing pagkakaroon pa rin ng "panahon ng
bato". Ilan sa mga halimbawa ang mga aborihines (aborigene)
ng Australya at ang mga Taong-Palumpong (Bushmen, mga "tao
ng palumpong") ng Timog Aprika.

6. Kuweba ng Tabon
May natuklasang butu-buto ng 3 tao sa kuweba sa Tabon [Tabon
cave], sa Palawan, na nabuhay 24,000 taon SN. Sabi ng
mga nag-agham sa ninuno [anthropologists] na sila ay taong
kasalukuyan [homo sapiens] at hindi mga unang tao. Maaari
daw na kauri sila ng mga unang katutubo o aborigines ng
Australia, ang Koorina dumayo mula Asia 60,000 taon
nakaraan, at ng Japan, ang Ainu na dumating duon 3 o 4 na
libong taon [may nagsasabing 10,000 taon] SN. Ang
katunayan ay may tao na sa Pilipinas 24,000 taon SN, kung
hindi man higit na maaga pa. Ang katotohanan ay walang
nakaaalam kung ano sila, maliban sa hindi sila Negrito.
Ayon kay Robert Fox, isa sa mga
nag-agham sa unang Pilipino, may
tao na sa Pilipinas kalahating
milyon taon SN.
Ang mga natuklasang gamit at
butu-buto sa Palawan, sabi niya, ay pahiwatig na ginamit ang
pulo bilang landas mula sa timog ng mga unang tao, kahit na
tantiyang 50,000 taon lamang ang tanda ng mga
natuklasan. Hindi raw nagbago ang anyo ng mga gamit na
bato mula pa nuong panahon ng bato[Paleolithic Age] na
nagsimula 500,000 taon SN kaya, saliw sa pagkakaroon
ng taong Java mahigit 1 milyon ang taon SN, maaaring
namuhay ang mga ito sa Pilipinas nuongunang panahon.

7. Homo Sapien
AngHomonisasyonat Sapiyentisasyon.
Ang homonisasyon ay nagsasaad
ng biyolohikal na ebolusyonng isangindibidwa
l, samantalang ang sapiyentisasyon ay n
akatuon sa paghubog ng kasanayan sapam
umuhay ng tao. Ayon sa teoryang ebolusyo
n, ang isang indibidwal ay unang nagingb
akulaw oRamapithecus, mala-bakulaw
oAustralopithecus,Homo habilis,Homo erect, at
Homo sapiensbago pa man naging ganap
na tao oHomo sapien sapiens.
Sa mahabangpanahong pag-unlad ng kaanyuan ng tao,
unti unting nabuo ang natatanging kultura.
Nagingmahalagang salik ang biyolohikal na ebolusyon ng tao sa
pagbuo ng kanilang kultura sapagkatnatutuhan ng sinaunang
tao ang pagkakaroon ng isang pamilya at mga kasanayan
na maaarinilang kailanganin upang mabuhay. Isang halimbawa
ang ebidensyang nakalap sa mga yungib
ok u w e b a s a P i l i p i n a s n a n i l i k h a n g m g a Ho
mo sapiens.Isang mahalagang bagay angpagkakatuklas ng
Yungib Manunggul sapagkat kakikitaan ito ng mga pruwebang
nagkaroon ngang maagang kultura ang sinaunang tao tulad ng
palayok manunggul at mga kasangkapang gawasa jade, agate at
kabibe.

8. Ang Tapayan sa Manunggul ay isang banga
na ginamit sa paglilibing ng mga
sinaunang tao sa Palawan noong 890-
710 BK. Ang banga ay ukol sa
sekondaryang paglilibing kaya mga
buto lamang ng yumao ang laman
nito. Itinuturing itong Pambansang
Kayamanan ng Pilipinas at makikita rin sa likod ng 1000 libo
na salapi.Nahukay sa yungib ng Manunggul, Lipuun Point,
Palawan ang nasabing banga, at nitong Pebrero 2008 ay
sinusubok muling halukayin ng mga dayong mananaliksik na
Pranses sa mga baybayin ng Lipuun.
Tapayan saManunggul

9. Sa simula, ang kalakalan ng ating
mga ninuno ay sa mga taga-
ibangbarangay lamang. Nakararating
ang mga taga-Luzon sa iba't
ibang lugarng bansa para ipagpalit
ang kanilang mga produkto. Ang
mga barangayna nasa baybay-dagat
ang naging lugar ng kalakalan.Sa katagalan, ang mga dayuhang Tsino
at Arabo ay nakipagkalakalan narin. Unang nakipagkalakalan
ang mga Arabo sa mga ninuno natin saJolo.Pinapalitan nila ng tela,
metal,atibapangbagayangbigas,bungang-kahoy at pampalasa na produkto
ng ating mga ninuno.Masasabi natin na nakikipagpalitan ng
kalakal (barter trade) ang atingmga ninuno. Ito ay ginaganap sa
mga barangay sa baybayin.
Sinaunang Kalakalan

10. Bago dumating ang mga Kastila,
gumagamit ang sinaunang Pilipino
ng gintong palamuti para sa mga sa
namatay. Ang mukha ng namatay
ay tinatakpan ng pirasong ginto.
Tinatakpan ang mga mata, ang
ilong at ang bibig ng pirasong ginto. Dalawang pirasong ginto
ang hinihiwa ng manggagawa. Ang unang piraso ay pinapatong
niya sa isang malambot na bagay tulad ng putik o waks.
Idinidiin niya ang dulo ng matulis na kasangkapan sa ginto
upang ito ay magkaroon ng disenyo. Sa bawat mata ay iba-ibang
disenyo ang inilalagay. Hinuhulma rin niya ang pangalawang
pirasong panakip sa ilong.
Sa arkeolohiya, ang Panahon ng Bakal ay
ang yugto ng kaunlaran ng sinumang tao
na namamayani angbakal sa pangunahing
sangkap sa mga kagamitan at sandata.
Kadalasang sumasabay ang mga
ganitongpaghiram sa mga ibang pagbabago
sa lipunan, kabilang ang mga
magkakaibang pagsasanay sapagsasaka,
mga paniniwalang pang-relihiyon at mga malasining mga istilo.
Ito ang panahon matapos angPanahon ng Neolitiko o Panahon
ng Bagong Bato. Ito'y tumagal hanggang 1,000 taon pagkasilang
niKristo (A.D.). Ang mga ninuno ay natuto nang gumamit ng
mga kasangkapan at kagamitang yari sa tanso,bakal at ginto
Panahon ng Metal
Sinaunang Bangka

11. Ang sinaunang bangka ay isang
uri ng sasakyang pandagat na
yari sa makapal na tabla at
talasukan ang anyo ng gilid.
Ang makakapal na tabla ay
yari sa matitigas na kahoy
katulad ng „doongon‟
(Heriteriera littoralis).
Ang bangka ay maaring mag-upo ng 25 katao at kaya nitong
maglakbay sa malalayong lugar. Ang pamamaraan ng paggawa
ng bangka ay kilala mula sa
Scandinavia hanggang sa Timog
Pasipiko noong ikatlong siglo. Sa
kasalukuyan, ang pamamaraang
ito ay ginagamit pa rin sa isla
ng Sibutu sa timog na bahagi ng
Pilipinas.

12. Ang kaunaunahan sinaunang
guhit sa bato na masusing pinag-
aralan ay yaong mga natagpuan
sa pag-itan ng Angono at
Binangonan, Rizal. Ang pook ay
isang kanlungang bato o mababaw
na kweba na may 63 metro ang
lapad, 8 metro ang lalim at 5 metro ang pinakamataas na
sukat. Isang daang dalawamput-pitong guhit ng tao ang
nakakalat sa pader. Ang mga ito ay inukit sa mukha ng
kanlungang bato sa pamamagitan ng pirasong bato. Ang mga
ukit ay may lalim na 10 centimetro hanggang sa malabong
guhit. Binubuo ang mga larawan ng bilugang ulo na mayroon o
walang leeg at nakapatong sa rektanggulo o korting “V” na
katawan. Ang linya o guhit ng braso at binti ay kadalasang
nakabaluktot. Ibat-iba ang nakaukit sa bato, may trayanggulo,
may rektanggulo at may bilog.Ang sining sa bato ay iniugnay
sa paniniwala ng isang tanging grupo ng tao. Ito ay simbolo at
hindi dekorasyon. Bihira ang sining na ito sa Pilipinas.
Sining na Baton g Angono