ห้องสมุดกับการแปลภาษาออนไลน์ บริการเสริมมูลค่าของห้องสมุด โดย ดร.เทพชัย ทรัพย์นิธิ หน่วยปฏิบัติการวิจัยวิทยาการมนุษยภาษา ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ

1. หองสมดกบการแปลออนไลน

2. การแปล
● การถายทอดขอความจากภาษาหนงไปยงอกภาษาหนงโดย
รกษาใจความของภาษาเดมใหสมบ!รณ#
● ระดบค%า
● ระดบประโยค
● ระดบขอความ
● ระดบเอกสาร

3. มตของการแปล
● การแปลโดยใชคน/เคร)อง
● การแปลออนไลน#/ออฟไลน#
● การแปลขาว หนงส)อ, เอกสารเฉพาะทาง, ค!ม)อ
● การแปลขอความ, การแปลเสยง
● การแปลภาษา, การถอดเสยง

4. ความทาทายของการแปล
● ความตางของวฒนธรรม
● ความตางของไวยากรณ#ของแตละภาษา
● ความตางของเน)1อหา (โดเมนของขอความ)

5. หลกการแปล
● หลกการแปลโดยยดแนวทางจากตนฉบบ
● หลกการแปลทเนนวฒนธรรมปลายทาง

6. หลกการแปลโดยยดแนวทางจากตนฉบบ
●
● วเคราะห#ความสมพนธ#ระหวางตนฉบบกบงานแปล เชน การหาค%าแปลทตรงกน
เทากน หร)อ เทยบเคยงกน(equivalence/correspondence) ไมวาจะแปล
ค%าหร)อแปลความก2จะวนกลบไปหาตนฉบบ โดยถ)อความซ)อสตย#ตอเน)1อความใน
ตนฉบบเป4นหลกหร)อวธการแปล
● การแปลทด
– การคงสภาพความหมายไว (dynamic equivalence)
– สามารถปรบเปลยนร!ปแบบหร)อโครงสรางของภาษาได (formal
correspondence)
– การเรยบเรยงประโยคเขยนข1นใหม (paraphrase)
– ไมสามารถเพมเตม ตดทอนหร)อบดเบ)อนความหมายใหไมตรงกบตนฉบบได

7. หลกการแปลทเนนวฒนธรรมปลายทาง
● เนนความส%าคญและหนาทของการแปลรวมถงเจตนา จ6ดประสงค# และเป7า
หมายของการแปล
● ยดแนวคดการปรบใหเขากบวฒนธรรม (cultural license) ทจะ
เป4นลกษณะบงบอกวาเป4นงานทแปลมาและบงช1ใหเห2นความแตกตางของ
งานแปลกบงานทไมใชงานแปล
● หาระเบยบวธ แบบแผน หร)อ กฎ (norm/law) ทเป4นตวช1หร)อก%าหนด
ขอบเขต (parameter) ของความสมพนธ#เหลาน1น ต1งแตต%าแหนงและ
หนาทในวฒนธรรมทการแปลอย! ซงเป4นตวก%าหนดกระบวนการท%าใหเปลยน
จากตนฉบบมาเป4นงานแปลทเนนวฒนธรรมปลายทาง

8. การแปลออนไลน!ทพบในป$จจ%บน
● การแปลวรรณกรรม
● การแปล subtitle
● การแปลเน)1อเพลง
● การแปลในเคร)อขายสงคม (social network)
● ซอฟต#แวร#เคร)อขายสงคม (facebook)
● วกพเดย

9. ตวอย&างการแปลออนไลน!ในป$จจ%บน
● http://www.wanakam.com/

10. ตวอย&างการแปลออนไลน!ในป$จจ%บน

11. ตวอย&างการแปลออนไลน!ในป$จจ%บน
● http://www.thaisubtitle.com/

12. ตวอยางการแปลออนไลน#ในป:จจ6บน

13. ตวอยางการแปลออนไลน#ในป:จจ6บน
● http://www.ethaimusic.com

14. ตวอยางการแปลออนไลน#ในป:จจ6บน

15. ตวอยางการแปลออนไลน#ในป:จจ6บน

16. ตวอยางการแปลออนไลน#ในป:จจ6บน

17. Facebook

18. Facebook

19. wikipedia

20. เคร)องม)อส%าหรบใชในการแปลออนไลน#
การแปลอตโนมต
● การแปลโดยใชกฎไวยากรณ# / สถต
● การแปลสองภาษา / หลากภาษา
● การแปลทวไป / การแปลเฉพาะทาง
● การแปลกงอตโนมต
● Translation memory (ระบบชวยแปล)
● Language search engine software
● Terminology management software
● Alignment Software

21. เคร)องม)อส%าหรบใชในการแปลออนไลน#อตโนมต
● Google translate (51 ภาษา)

22. เคร)องม)อส%าหรบใชในการแปลออนไลน#อตโนมต
● Systran (15 ภาษา)

23. เคร)องม)อส%าหรบใชในการแปลออนไลน#อตโนมต+กงอตโนมต
● Suparsit (http://www.suparsit.com)

24. เคร)องม)อส%าหรบใชในการแปลออนไลน#อตโนมต+กงอตโนมต
● กระบวนการท%างาน
Login เพ)อใช น%าเขาขอม!ลท
รบผลลพธ#การแปล
งานระบบ ตองการแปล
แกจากผล
การแปลของระบบ
บนทก
เพ)อใชงาน แกไข ใชงาน
แกจากผลการแปล
ทมผ!อ)นแกไขกอนหนา

25. เคร)องม)อส%าหรบใชในการแปลออนไลน#กงอตโนมต
● OmegaT (ระบบชวยแปล)

26. เคร)องม)อชวยแปลทเป4น open source
● http://en.wikipedia.org/wiki/Computer-
assisted_translation#Language_Search_Engine_Software
● LPGL license
–Okapi Framework
● GPL License
– Anaphraseus, Attesoro, gtranslator, OmegaT, Pootle,
Transolution, Virtaal
● Others
– Poedit (MIT License)

27. มาตรฐานระบบชวยแปล
● TMX (Translation Memory eXchange) by LISA
● Aligned in sentence level
● http://www.lisa.org/Translation-Memory-e.34.0.html
● xml:TM (xml in text memory)
● http://www.lisa.org/XML-Text-Memory-
xml.107.0.html

28. โครงการแปลภาษา EU
● พฒนาระบบแปลภาษา
อตโนมตเพ*อรองรบ
ภาษาในกล%&มย%โรป

29. โครงการลามอเล2กทรอนกส#หลากภาษา
● 9 ภาษา 8 ประเทศ
ไทย จน สงคโปร# เกาหล
● ญป6=น เวยดนาม
● อนโดนนเซย อนเดย

30. การแปลออนไลน#กบหองสม6ด
● แปล เฉพาะสวนทส%าคญเพ)ออธบายหนงส)อ (snippet)
● แปล สารบญของ หนงส)อ
● แปลหนงส)อทมการใชงานส!ง
● Genre ตางๆ
แปลจาก ภาษาตางประเทศเป4นภาษาไทย
● แปลจากภาษาไทยเป4นภาษา ตางประเทศ

31. บรรณาน6กรม
● มณรตน# สวสดวฒน# ณ อย6ธยา. 2548. การแปล: หลกการและการวเคราะห#. กร6งเทพมหานคร:ส%านก
พมพ#แหงจ6ฬาลงกรณ#มหาวทยาลย.
● วรรณา แสงอรามเร)อง. 2545. ทฤษฎและหลกการแปล. กร6งเทพมหานคร: ส%านกพมพ#แหง
จ6ฬาลงกรณ#มหาวทยาลย.
● http://www.wanakam.com/
● http://www.thaisubtitle.com/
● http://www.ethaimusic.com
● http://www.suparsit.com
● http://www.systran.net
● http://www.translate.google.com
● http://en.wikipedia.org/wiki/Computer-
assisted_translation#Language_Search_Engine_Software

32. บรรณาน6กรม
● Basnett, S. 1991. Translation Studies. London: Routledge.
● Newmark, P. 1988. A Textbook of Translation. New York: Prentice.
● Nida, E. A. 1975. Language Structure and Translation. Stratford: Oxford University
Press.
● Nida, E. A., and Taber, C. R. 1969. The Theory and Practice of Translation. Leiden:
Brill.
● Reiß, K., and Vermeer, H. J. 1984. Grundlegung einer allgemeinen
Translationstheorie. Tubingen: Niemeyer.
● Snell-Hornby. 1995. Translation Studies: An Integrated Approach. Amsterdam:
Benjamins.
● Toury, G. 1995. Descriptive Translation and Beyond. Amsterdam: John Benjamins.
● Vermeer, H. J. 1998. Didactics of Translation. New York: Routledge.