Νοσηλεία και Έρευνα - Τεύχος 32

1. ÔÅÕ×ÏÓ/ISSUE
32 VïóçëåiáÊÁÉ ¸ñåõíá
Γραφεία:
ÄáâÜêç16,15669ÐÁÐÁÃÏÕ
Address:
16,Davakistr.,15669-PAPAGOU,GREECE
NURSING
CARE AND
RESEARCH
Ôåôñáìçíéáßï Åðéóôçìïíéêü ÐåñéïäéêüISSN 1791-1567
• Effects of Forest Wildfires
in 2007 in the County of Eleia
• Factors that Influence Immigrants’ Health
• Impact of Nitric Oxide in Αdults Acute
Respiratory Distress Syndrome
• Patient Participation in Nursing Care
Eêäßäåôáé από ôçí
Äôáéñåßá Íïóçëåõôéêþí
Óðïõäþí (ΕΝΣ)
Ιανουάριος - Απρίλιος 2012
• Οι Επιπτώσεις των ∆ασικών Πυρκαγιών
Μεγάλης Έκτασης του 2007 στο Νοµό Ηλείας
• Παράγοντες που Επηρεάζουν την Υγεία των Μεταναστών
• Επίδραση του Οξειδίου του Αζώτου στο Σύνδροµο
Οξείας Αναπνευστικής ∆υσχέρειας Ενηλίκων
• Συµµετοχή του Ασθενή στη Νοσηλευτική Φροντίδα
Published by the
Greek Nursing Studies
Association (GNSA)
January - April 2012
Το «Νοσηλεία και Έρευνα» συµπεριλαµβάνεται στα περιοδικά µε εθνική αναγνώριση, ύστερα
από Γνωµοδότηση του ΚΕΣΥ και Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ, Τεύχος Β’, 1961/23-9-2008).
Εξάλλου, το περιοδικό αποδελτιώνεται στις ∆ιεθνείς Βάσεις ∆εδοµένων CINAHL και EBSCO.

2. 22
Editor-in-Chief
Chryssoula Lemonidou, RN, MSc, PhD, Professor of Nursing, Universi-
ty of Athens
Co-Editors
Eleni Apostolopoulou, RN, PhD, Associate Professor of Nursing, Uni-
versity of Athens
Sotiris Plakas, RN, MSc, PhD, General Hospital of Attika «Sismanoglion»
Editorial Board
Thalia Bellali, RN, MSc, PhD, Assistant Professor of Nursing, Techno-
logical Educational Institute of Thessaloniki
Margarita Giannakopoulou, MSc, PhD, Assistant Professor, Faculty of
Nursing, University of Athens
Dafni Kaitelidou, MSc, PhD, Lecturer, Faculty of Nursing, University of
Athens
Maria Kalafati, RN, MSc, PhD, Faculty of Nursing, University of Athens
Athina Kalokerinou, RN, PhD, Αssociate Professor of Nursing, Faculty
of Nursing, University of Athens
Evangelos Konstantinou, RN, MSc, PhD, Assistant Professor, Faculty
of Nursing, University of Athens
Anastasia Mallidou, RN, MSc, PhD, former Vice-CEO of General Chil-
dren’s Hospital of Athens «Agia Sophia»
Elisabeth Patiraki, RN, PhD, Associate Professor, Faculty of Nursing,
University of Athens
Panagiota Sourtzi, RN, MSc, PhD, Associate Professor, Faculty of
Nursing, University of Athens
Eleni Theodossopoulou, Associate Professor, Faculty of Nursing, Uni-
versity of Athens
International Editorial Board
John Albarran, Principal Lecturer in Critical Care Nursing, University
of the West of England, Bristol, UK
Maria Katopodi, PhD, Assist. Professor, University of Michigan, USA
Katerina Labrinou, PhD, Lecturer in Nursing, Cyprus University of
Technology
Anastasios Merkouris, RN, MSc, PhD, Associate Professor of Nursing,
Faculty of Nursing, Cyprus University of Technology
Evridiki Papastavrou, PhD, Lecturer in Nursing, Cyprus University of
Technology
Elisabeth D.E. Papathanassoglou, RN, MSc, PhD, Associate Professor,
Faculty of Nursing, Cyprus University of Technology
Julie Scholes, Professor of Nursing, University of Brighton, Brighton, UK
Eêäßäåôáé από ôçí
Åôáéñåßá Íïóçëåõôéêþí Óðïõäþí (ΕΝΣ)
Äéåýèõíóç Óýíôáîçò
×ñõóïýëá Ëåìïíßäïõ, ÊáèçãÞôñéá ÍïóçëåõôéêÞò, ÐáíåðéóôÞìéï
Áèçíþí
ÓõíäéåõèõíôÝò Óýíôáîçò
ÅëÝíç Áðïóôïëïðïýëïõ, Áíáðë. ÊáèçãÞôñéá ÍïóçëåõôéêÞò, Ðáíåðé-
óôÞìéï Áèçíþí
ÓùôÞñçò ÐëáêÜò, ÍïóçëåõôÞò, MSc, PhD, Ãåíéêü Íïóïêïìåßï ÁôôéêÞò
«Óéóìáíüãëåéï»
ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ
Ìáñãáñßôá Ãéáííáêïðïýëïõ, Επίκ. Καθηγήτρια ÍïóçëåõôéêÞò, Ðáíåðé-
óôÞìéï Áèçíþí
Ελένη Θεοδοσοπούλου, Αναπλ. Καθηγήτρια ÍïóçëåõôéêÞò, ÐáíåðéóôÞ-
ìéï Áèçíþí
ÄÜöíç Êáúôåëßäïõ, ËÝêôïñáò ÍïóçëåõôéêÞò, ÐáíåðéóôÞìéï Áèçíþí
Ìáñßá ÊáëáöÜôç, ÄéäÜêôùñ ÍïóçëåõôéêÞò, ÅÔÅÐ, ÐáíåðéóôÞìéï
Áèçíþí
Αθηνά Καλοκαιρινού, Αναπλ. Καθηγήτρια Νοσηλευτικής,
Πανεπιστήµιο Αθηνών
Ευάγγελος Κωνσταντίνου, Επίκ. Καθηγητής Νοσηλευτικής,
Πανεπιστήµιο Αθηνών
Áíáóôáóßá Ìáëëßäïõ, ÄéäÜêôùñ ÍïóçëåõôéêÞò, πρώην Áíáðë. ÄéïéêÞôñéá
Íïóïêïìåßïõ Ðáßäùí «Áãßá Óïößá»
ÈÜëåéá ÌðåëëÜëç, Åðßê. ÊáèçãÞôñéá ÍïóçëåõôéêÞò, ÔÅÉ Èåóóáëïíßêçò
ÅëéóóÜâåô ÐáôçñÜêç, Áíáðë. ÊáèçãÞôñéá ÍïóçëåõôéêÞò, ÐáíåðéóôÞìéï
Áèçíþí
Ðáíáãéþôá ÓïõñôæÞ, Áíáðë. ÊáèçãÞôñéá ÍïóçëåõôéêÞò, ÐáíåðéóôÞìéï
Áèçíþí
ÄéåèíÞò ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ
John Albarran, Principal Lecturer in Critical Care Nursing, University
of the West of England, Bristol, UK
Maria Katopodi, Assist. Professor, University of Michigan, USA
Êáôåñßíá Ëáìðñéíïý, ËÝêôïñáò ÍïóçëåõôéêÞò, Ôå÷íïëïãéêü Ðáíåðé-
óôÞìéï Êýðñïõ
ÁíáóôÜóéïò Ìåñêïýñçò, Áíáðë. ÊáèçãçôÞò ÍïóçëåõôéêÞò,
Τεχνολογικό Πανεπιστήµιο Κύπρου
ÅëéóóÜâåô Ä.Å. ÐáðáèáíÜóïãëïõ, Αναπλ. ÊáèçãÞôñéá ÍïóçëåõôéêÞò,
Τεχνολογικό ÐáíåðéóôÞìéï Κύπρου
Ευριδίκη Παπασταύρου, Λέκτορας Νοσηλευτικής, Τεχνολογικό
Πανεπιστήµιο Κύπρου
Julie Scholes, Professor of Nursing, University of Brighton, Brighton, UK
Ãíùóôïðïßçóç ðñïò ôïõò Áíáãíþóôåò
Το τετραµηνιαίο επιστηµονικό περιοδικό «Νοσηλεία και Έρευνα» είναι συνδροµητικό και δηµοσιεύει -µετά από
κρίση- εργασίες αποκλειστικά των συνδροµητών του.
Από το Τεύχος 29 το περιοδικό εκδίδεται τόσο σε έντυπη έκδοση (ταχυδροµούµενη), όσο και σε ηλεκτρονική έκδοση
(αποστελλόµενη µε e-mail). Για την εγγραφή τους ως συνδροµητών, οι ενδιαφερόµενοι µπορούν να συµπληρώσουν τη
φόρµα της προτελευταίας σελίδας και να την αποστείλουν στο fax: 210-6525.656 ή στο e-mail: nursing@mediforce.gr
Aντίτυπα των παλαιότερων τευχών (1-28) είναι διαθέσιµα έναντι € 8,00 έκαστο και αποστέλλονται µε αντικαταβολή.
Οι πίνακες περιεχοµένων όλων των τευχών είναι διαθέσιµοι στη θέση «Εκδόσεις» του δικτυακού τόπου www.medi-
force.gr (µε επιλογή αριθµού τεύχους).Περισσότερες πληροφορίες: Τηλ.: 210-6512.082
Published by the
Greek Nursing Studies Association (GNSA)
Τετραµηνιαίο Επιστηµονικό Περιοδικό Scientific Journal, 3 Issues per Year

3. 3
NURSING CARE AND RESEARCH
Τεύχος 32, Ιανουάριος - Απρίλιος 2012 Issue 32, January - April 2012
Ðåñéå÷üìåíá Contents
Instructions to Authors........................................................4
Editorial.....................................................................9
ORIGINAL PAPER
Effects of Forest Wildfires in 2007
in the County of Eleia.............................................................11
Sotiropoulou Angeliki, Galanis Petros, Kaitelidou Daphne,
Velonakis Emmanouil
REVIEWS
Factors that Influence Immigrants’ Health
LITERATURE REVIEW....................................................................16
Alkida Bucaj, Sourtzi Panayota, Kalokairinou Athina,
Velonakis Emmanouil
Impact of Nitric Oxide in Adults Acute
Respiratory Distress Syndrome
CRITICAL REVIEW...............................................................23
Athanasiou Garifalia, Pra Maria
Patient Participation in Nursing Care
A SYSTEMATIC REVIEW............................................................30
Kolovos Petros, Kaitelidou Dafni, Lemonidou Chryssoula,
Zyga Sofia, Sourtzi Panayota
Vïóçëåßá ÊÁÉ ¸ñåõíá
Εκδίδεται από την Εταιρεία Νοσηλευτικών Σπουδών (ΕΝΣ)
Εκδότρια - ∆ιευθύντρια Σύνταξης: Χρυσούλα Λεµονίδου
Τεχνική Επιµέλεια, ∆ιαχείριση: MediForce Services S.A.
Ãñáöåßá: ÄáâÜêç 16, 156 69 - ÐáðÜãïõ
ÔçëÝö.: 210-6512.082, Fax: 210-6525.656
e-mail: nursing@mediforce.gr
ÅôÞóéåò ÓõíäñïìÝò 2012 της Έντυπης Έκδοσης
Äçìüóéåò Õðçñåóßåò, ÂéâëéïèÞêåò, Åðé÷åéñÞóåéò, Óùìáôåßá: € 70,00
Ατοµικές Συνδροµές (ταχυδρόµηση στην Ελλάδα) : € 45,00
ÁôïìéêÝò ÓõíäñïìÝò (ταχυδρόµηση στο Åîùôåñéêό): € 65,00
ÌåìïíùìÝíá Τρέχοντα Ôåý÷ç (ταχυδρόµηση στην Ελλάδα): € 15,00
ÌåìïíùìÝíá Τρέχοντα Ôåý÷ç (ταχυδρόµηση στο Εξωτερικό):€ 22,00
Προηγούµενα Ôåý÷ç (1-28): € 8,00
ÅôÞóéåò ÓõíäñïìÝò 2012 της Ήλεκτρονικής Έκδοσης
Äçìüóéåò Õðçñåóßåò, ÂéâëéïèÞêåò, Åðé÷åéñÞóåéò, Óùìáôåßá: € 25,00
Φυσικά Πρόσωπα : € 15,00
Copyright 2007 - 2012: Áðáãïñåýåôáé ç ïëéêÞ Þ ìåñéêÞ áíáäçìïóßåõóç
÷ùñßò ãñáðôÞ Üäåéá ôïõ åêäüôç, ôùí óõããñáöÝùí και της διαχειρίστριας εταιρείας.
Nursing Care AND Research
Published by the Greek Nursing Studies Association (GNSA)
Publisher and Editor-in-Chief: Chryssoula Lemonidou
Technical Editor, Administrator: MediForce Services S.A.
Address: 16, Davaki st., 156 69 - Papagou, GREECE
Tel.: +30 210-6512.082, Fax: +30 210-6525.656
e-mail: nursing@mediforce.gr
Annual Subscriptions 2012 for Print Version
Public Services, Libraries, Companies, Organisations: € 70,00
Individual Subscriptions (in Greece): € 45,00
Individual Subscriptions (Rest of the World): € 65,00
Price per Issue (in Greece): € 15,00
Price per Issue (Rest of the World): € 22,00
Annual Subscriptions 2012 for Εlectronic Version
Public Services, Libraries, Companies, Organisations: € 25,00
Individual Subscriptions: € 15,00
Copyright 2007 - 2012: All rights reserved. The reproduction of articles (or
parts of them) is prohibited without permission of the publisher, the writers
and the technical editor.
Ïäçãßåò ðñïò ôïõò Óõããñáöåßò..............................................4
¢ñèñï Óýíôáîçò....................................................................9
ÅÑÅÕÍÇÔÉÊΗ ÅÑÃÁÓÉΑ
Οι Επιπτώσεις των ∆ασικών Πυρκαγιών Μεγάλης
Έκτασης του 2007 στο Νοµό Ηλείας...............................11
Σωτηροπούλου Αγγελική, Γαλάνης Πέτρος, Καϊτελίδου ∆άφνη,
Βελονάκης Εµµανουήλ
ÁÍÁÓÊÏÐÇÓΕΙΣ
Παράγοντες που Επηρεάζουν την Υγεία των Μεταναστών
BIBΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ.................................................16
Alkida Bucaj, Σούρτζη Παναγιώτα, Καλοκαιρινού Αθηνά,
Βελονάκης Εµµανουήλ
Επίδραση του Οξειδίου του Αζώτου στο Σύνδροµο
Οξείας Αναπνευστικής ∆υσχέρειας Ενηλίκων
KΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ.........................................................23
Αθανασίου Γαρυφαλιά, Πρα Μαρία
Συµµετοχή του Ασθενή στη Νοσηλευτική Φροντίδα
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ .....................................................30
Κολοβός Πέτρος, Καϊτελίδου ∆άφνη, Λεµονίδου Χρυσούλα,
Ζυγά Σοφία, Σούρτζη Παναγιώτα

4. 4
Οι παρούσες οδηγίες του περιοδικού «Νοσηλεία και Έρευνα»
έχουν εναρµονιστεί µε τις «Κοινές Απαιτήσεις για τα Άρθρα τα
οποία Υποβάλλονται σε Βιοϊατρικά Περιοδικά», σύµφωνα µε τη
διεθνή επιτροπή εκδοτών ιατρικών περιοδικών.
ÁðïóôïëÞ, Óêïðüò και Αναγνώριση ôïõ Ðåñéïäéêïý
Το Περιοδικό «Νοσηλεία και Έρευνα» δέχεται άρθρα από Έλληνες και
ξένους ερευνητές και συγγραφείς και βασίζεται σε σύστηµα κριτών.
Αποστολή του περιοδικού είναι να συµβάλει στην εξέλιξη της
νοσηλευτικής επιστήµης και πρακτικής στην Ελλάδα και διεθνώς.
Στόχος είναι η προαγωγή και διάχυση νέων γνώσεων και ερευνητι-
κών δεδοµένων για εφαρµογή στην κλινική πρακτική. Προς το σκοπό
αυτό καλούνται συνάδελφοι νοσηλευτές και συνεργάτες άλλων επι-
στηµών να συνεισφέρουν υψηλού επιπέδου µελέτες στην Ελληνική ή
στην Αγγλική γλώσσα. Στο περιοδικό δηµοσιεύονται πρωτότυπες
ερευνητικές µελέτες, ανασκοπήσεις, θεωρητικά ή φιλοσοφικά άρθρα,
ενδιαφέρουσες κλινικές περιπτώσεις και µεθοδολογικά άρθρα από
ειδικούς. Το «Νοσηλεία και Έρευνα» συµπεριλαµβάνεται στα περιο-
δικά µε εθνική αναγνώριση (ΦΕΚ, Τεύχος Β’, 1961/23-9-2008). Επί-
σης, το περιοδικό έγινε δεκτό και αποδελτιώνεται στις ∆ιεθνείς Βάσεις
∆εδοµένων CINAHL και ΕΒSCO.
ÃåíéêÝò Ðëçñïöïñßåò
1. Γλώσσα Γραφής των Άρθρων και Ευρείες Θεµατικές Περιοχές: Στο
περιοδικό «Νοσηλεία και Έρευνα» δηµοσιεύονται, ύστερα από κρίση,
άρθρα στην ελληνική ή αγγλική γλώσσα, που συνεισφέρουν στην
κατανόηση και εξέλιξη όλων των διαστάσεων της νοσηλευτικής φρο-
ντίδας. Η ∆ιεύθυνση Σύνταξης αναµένει άρθρα που αναφέρονται στη
νοσηλευτική πρακτική, την έρευνα, την εκπαίδευση και τη διοίκηση,
µε επιστηµονική, θεωρητική ή φιλοσοφική βάση.
2. Είδη Εργασιών: Οι εργασίες που δηµοσιεύονται στο περιοδικό,
εµπίπτουν σε µία από τις ακόλουθες κατηγορίες: α) ερευνητικές µελέ-
τες, β) βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις και γ) άρθρα σχετικά µε τις
εξελίξεις στη νοσηλευτική πρακτική, την εκπαίδευση και τη διοίκηση.
Επιπροσθέτως, δηµοσιεύονται επιστολές (έκτασης µέχρι 500 λέξεων),
που περιλαµβάνουν κρίσεις ή σχόλια για ήδη δηµοσιευµένες εργα-
σίες, εφόσον υποβάλλονται µέσα σε δύο(2) µήνες από τη δηµοσίευση
των αντίστοιχων εργασιών.
3. Παράλληλη ∆ηµοσίευση Εργασιών: Οι εργασίες πρέπει να υπο-
βάλλονται αποκλειστικά στο περιοδικό «Νοσηλεία και Έρευνα», δεν
πρέπει να έχουν ήδη δηµοσιευθεί σε έντυπη ή ηλεκτρονική µορφή,
ούτε να βρίσκονται υπό κρίση από άλλο περιοδικό ή µέσο. Η ∆ιεύθυν-
ση Σύνταξης αποφασίζει για τον (ταχύτερο δυνατό) χρόνο δηµοσίευ-
σης των άρθρων και διατηρεί το δικαίωµα τροποποίησης της µορφής
τους, ωστόσο µεγάλες ή ουσιώδεις τροποποιήσεις γίνονται µόνο µε τη
σύµφωνη γνώµη των συγγραφέων.
Οι συγγραφείς πρέπει να αποφεύγουν να υποβάλουν δύο(2) άρθρα
προερχόµενα από την ίδια ερευνητική εργασία, χωρίς σαφή αιτιολόγ-
ηση. Επίσης, πρέπει να µην περιλαµβάνουν σε νέες εργασίες, υλικό
ανασκόπησης βιβλιογραφίας που έχει ήδη δηµοσιευθεί (π.χ. αποφυ-
γή αυτο-λογοκλοπής).
Όταν θεωρείται ότι προκύπτουν δύο(2) άρθρα από την ίδια ερευνητι-
κή εργασία, που παρουσιάζουν διαφορετικές διαστάσεις της έρευνας,
πρέπει να υποβάλονται στο περιοδικό «Νοσηλεία και Έρευνα», ως
ανεξάρτητα και όχι ως δύο(2) µέρη του ίδιου άρθρου. Κάθε άρθρο πρέ-
πει να είναι αυτόνοµο και να µην περιλαµβάνει το άλλο, αν και µπορεί
να αναφέρεται σε αυτό, βιβλιογραφικά. Όταν γίνεται πλήρης περιγρα-
φή της ερευνητικής µεθοδολογίας στο πρώτο άρθρο, επαρκεί µία
σύντοµη περιγραφή της στο δεύτερο (µε παραποµπή). Γενικά, πρέπει να
αποφεύγεται η προσπάθεια δηµο-σίευσης πολλών ξεχωριστών άρθρ-
ων της ίδιας µελέτης («σαλαµοποίηση»), αντί της εµβάθυνσης των δια-
φορετικών διαστάσεων και συµπερασµάτων µιας ερευνητικής προσπά-
θειας, σε µία ενιαία δηµοσίευση.
Εφόσον το άρθρο γίνει δεκτό για δηµοσίευση, οι συγγραφείς θα πρέ-
πει οπωσδήποτε να συµπληρώσουν και να στείλουν µέσω fax στο
0030 210 65 25 656 τη Φόρµα ∆ήλωσης µη ∆ηµοσίευσης της Εργα-
σίας σε Άλλο Περιοδικό, την οποία θα παραλάβουν µαζί µε την τελι-
κή επιστολή αποδοχής.
4. Συµµετοχή Συγγραφέων στην Εκπόνηση της Εργασίας: Όλοι οι
συγγραφείς που αναφέρονται σε ένα άρθρο, πρέπει να έχουν συνεισφ-
έρει ενεργά στη σύλληψη και στο σχεδιασµό της µελέτης και/ή στην
ανάλυση και ερµηνεία των δεδοµένων και/ή στη συγγραφή του άρθρου
και όλοι πρέπει να έχουν µελετήσει το περιεχόµενο και εγκρίνει την τελι-
κή έκδοση που έχει υποβληθεί προς δηµοσίευση. Η συµµετοχή µόνο
στην αναζήτηση χρηµατοδότησης µιας έρευνας ή στη συλλογή των
δεδοµένων δεν δικαιολογεί την αναφορά µεταξύ των συγγραφέων, η
οποία υποκαθίσταται µε την έκφραση ευχαριστιών.
Για το λόγο αυτό, όταν υπάρχουν περισσότεροι του ενός συγγραφείς,
απαιτείται επιστολή στην οποια θα αναφέρεται ξεχωριστά η συµβολή
του καθε συγγραφέα στην εργασία (π.χ µεθοδολογικος σχεδιασµός,
στατιστική ανάλυση και ερµηνεία, συγγραφή του τελικού κειµένου, κρι-
τική ανάγνωση και διόρθωση του τελικού κειµένου, βιβλιογραφική
ανασκόπηση κλπ). Η σύνταξη του περιοδικού διατηρεί το δικαίωµα επι-
κοινωνίας µε τους συγγραφείς προκειµένου να λάβει ορισµένες διευ-
κρινίσεις επί των ιδιαίτερων θεµάτων που αφορούν στην εργασία.
5.Τρόπος Υποβολής των Εργασιών: Τα κείµενα προς δηµοσίευση υπο-
βάλλονται ηλεκτρονικά, στο e-mail: nursing@mediforce.gr. Προς το
παρόν, είναι εφικτή και η ταχυδροµική υποβολή, στη διεύθυνση: Medi-
Force Services S.A. (για το περιοδικό «Νοσηλεία και Έρευνα»), ∆αβάκη
16, 15669-Παπάγου. Και στην περίπτωση της ταχυδροµικής υποβολής οι
εργασίες υποβάλλονται σε ηλεκτρονική µορφή, σε δισκέτα ή CD καλής
ποιότητας, γραµµένες σε Word για Windows. Σχήµατα, πίνακες, γραφικά
και φωτογραφίες (αποκλειστικά ασπρόµαυρα) υποβάλλονται σε χωριστό
αρχείο .JPEG, .GIF, .TIFF, Microsoft PowerPoint και Excel. Οι συγγραφείς
πρέπει να επιβεβαιώνουν την ορθή παραλαβή των εργασιών τους, επι-
κοινωνώντας µε τη Γραµµατεία σύνταξης κατά τις εργάσιµες ηµέρες και
κατά τις ώρες 10.00-15.00, στο τηλέφωνο: 0030 210-6512.282. Επίσης,
πρέπει πάντα να διατηρούν αντίγραφο της εργασίας τους.
6. Συχνότητα Έκδοσης του Περιοδικού: Το περιοδικό «Νοσηλεία και
Έρευνα» εκδίδεται τρεις (3) φορές κάθε χρόνο (τετραµηνιαίο) και
δηµοσιεύονται σ’ αυτό εργασίες, αποκλειστικά, των συνδροµητών
του. Ο συγγραφέας ή ένας τουλά-χιστον από τους συγγραφείς οποι-
ουδήποτε υποβαλλόµενου άρθρου πρέπει να είναι ήδη εγγεγραµµέ-
νος συνδροµητής του περιοδικού.
7. ∆ιατήρηση του Υλικού: Οι συγγραφείς ενηµερώνονται ότι το υλικό
που υποβάλλεται διατηρείται για ένα µήνα, µετά τη δηµοσίευση. Αν
υπάρχει αίτηµα επιστροφής υλικού, πρέπει να διατυπώνεται κατά την
υποβολή των εργασιών.
Ïäçãßåò ãéá ôïõò Óõããñáöåßò

5. 5
ÍÏÓÇËÅÉÁ ÊÁÉ ÅÑÅÕÍÁ
ÄïìÞ êáé ÌïñöÞ Õðïâáëëüìåíùí Åñãáóéþí
8. ∆ακτυλογράφηση: Τα άρθρα πρέπει να είναι δακτυλογραφηµένα
σε διπλό διάστηµα, µε γράµµατα µεγέθους 12΄΄ και µε λευκό περιθώ-
ριο 2,5 cm σε όλες τις πλευρές κάθε σελίδας Α4. Οι σελίδες πρέπει να
είναι αριθµηµένες στην κάτω δεξιά γωνία και τα ασπρόµαυρα σχήµα-
τα, πίνακες, γραφικά και φωτογραφίες να υποβάλλονται σε ξεχωρι-
στές σελίδες, µε συνεχή αρίθµηση.
9. Σελίδα Ταυτότητας: Η πρώτη σελίδα κάθε άρθρου περιλαµβάνει
τον τίτλο της εργασίας (µέχρι 15 λέξεις) και τα ονοµατεπώνυµα
του/των συγγραφέων, στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα. Κάθε
ονοµατεπώνυµο συνοδεύεται από τα τυπικά προσόντα, τον τελευταίο
επαγγελµατικό τίτλο, τον εργασιακό φορέα, την ταχυδροµική και
ηλεκτρονική διεύθυνση και τον αριθµό τηλεφώνου επικοινωνίας του
συγγραφέα. Σε περίπτωση περισσοτέρων του ενός συγγραφέων,
ορίζεται ποιός από αυτούς είναι υπεύθυνος για την επικοινωνία µε το
περιοδικό.
Οι συγγραφείς συστηµατικών ανασκοπήσεων και ερευνητικών
µελετών δεν µπορεί να είναι περισσότεροι των έξι(6), παρά µόνο κατ’
εξαίρεση, όταν πρόκειται για διεπιστηµονικές, µεγάλης κλίµακας ή
πολυκεντρικές µελέτες. Οι συγγραφείς περιγραφικών ανασκοπήσεων
δεν µπορεί να είναι περισσότεροι των δύο(2). Η σελίδα ταυτότητας
παραµένει και φυλάσσεται στη Γραµµατεία του περιοδικού, µέχρι την
ολοκλήρωση της ανώνυµης κρίσης κάθε εργασίας, λαµβάνοντας ένα
κωδικό αριθµό που κοινοποιείται στον συγγραφέα, µε e-mail. Με
βάση αυτόν τον αριθµό µπορεί ο ενδιαφερόµενος να ζητεί πληροφο-
ρίες για την εργασία του, µετά την υποβολή της.
10. Σελίδα Τίτλου: Αµέσως µετά τη σελίδα ταυτότητας ακολουθεί η
σελίδα τίτλου, που περιλαµβάνει ένα περιγραφικό και ένα σύντοµο
τίτλο της εργασίας. Ο σύντοµος τίτλος διατυπώνεται στην ελληνική και
αγγλική γλώσσα και δεν µπορεί να περιλαµβάνει περισσότερες από
πέντε(5) λέξεις. Σ’ αυτήν τη σελίδα δεν αναφέρονται τα ονοµατεπώ-
νυµα των συγγραφέων ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο που παραβιάζει
την ανωνυµία τους, κατά τη διαδικασία της κρίσης.
11. Περιλήψεις και Λέξεις-Κλειδιά: Η σελίδα τίτλου ακολουθείται από
δοµηµένες περιλήψεις (µέχρι 250 λέξεις) στην ελληνική και στην
αγγλική γλώ-σσα, οι οποίες θα συνοψίζουν µε ακρίβεια το περιεχό-
µενο της εργασίας. Η περίληψη περιλαµβάνει α) εισαγωγή, β) σκοπό
ή σκοπούς, γ) µεθοδολογία, δ) αποτελέσµατα και ε) συµπέρασµα, ενώ
δεν πρέπει να περιλαµβάνει βιβλιογραφικές παραποµπές και συντο-
µογραφίες. Κάθε περίληψη ακολουθείται από, µέχρι έξι(6), λέξεις-
κλειδιά, οι οποίες υποδεικνύουν το περιεχόµενο, το σκοπό και το
επίκεντρο του άρθρου.
12. Κύριο Μέρος Εργασίας: Η έκταση του κυρίως µέρους του άρθρ-
ου πρέπει να είναι 2.000-5.000 λέξεις (εκτός των περιλήψεων, πινά-
κων και βιβλιογρα-φίας). Ενθαρρύνεται ιδιαίτερα η υποβολή µικρών
άρθρων (µέχρι 2.500 λέξεις κυρίως κειµένου και µέχρι δεκαπέντε(15)
βιβλιογραφικές παραποµπές). Η επιλογή αυτή προτείνεται για τη
δηµοσίευση µικρής έκτασης σηµαντικών ερευνητικών δεδοµένων,
που δεν έχουν δυνατότητα επανάληψης ή γενίκευσης. Επιπλέον, οι
εργασίες µικρής έκτασης έχουν αυξηµένες πιθανότητες ταχύτερης
δηµοσίευσης.
Μια εργασία πρέπει να περιλαµβάνει ενδιάµεσους τίτλους (επικεφ-
αλίδες) που να δοµούν το κείµενο. Οι προτεινόµενοι προς χρήση
ενδιάµεσοι τίτλοι περιλαµβάνουν: α) εισαγωγή, β) βιβλιογραφική
ανασκόπηση, γ) σκοπός-οί, δ) ερευνητικά ερωτήµατα ή υποθέσεις της
µελέτης, ε) δείγµα, στ) µέθοδος συλλογής δεδοµένων, ζ) αξιοπιστία
και εγκυρότητα, η) ηθικά θέµατα, θ) ανάλυση δεδοµένων, ι) αποτελέ-
σµατα/ευρήµατα, ια) συζήτηση, ιβ) συµπεράσµατα και σηµασία για τη
νοσηλευτική πρακτική, ιγ) περιορισµοί της µελέτης, ιδ) ευχαριστίες
κ.λπ. Οι ενδιάµεσοι τίτλοι πρέπει να επιλέγονται και να προσαρµό-
ζονται, καθώς εξελίσσεται η συγγραφή του άρθρου και πρέπει να δια-
κρίνεται η ιεραρχική σειρά τους. Π.χ. οι κύριοι ενδιάµεσοι τίτλοι θα
αναγράφονται µε κεφαλαία γράµµατα και bold, οι δευτερεύοντες µε
πεζοκεφαλαία και bold, οι τριτεύοντες µε πλάγια κ.λπ.
Ανωνυµία υπό µελέτη πληθυσµού και Πληροφορηµένη Συγκα-
τάθεση. Στην εργασία δεν πρέπει να αναφέρονται ονοµατεπώνυµα
συγκεκριµένων ατόµων, νοσοκοµείων η άλλων φορέων, για τη δια-
τήρηση της ανωνυµίας, εκτός αν υπάρχει ρητή αποδοχή εκ µέρους των
αναφεροµένων. Επίσης, οι ασθενείς έχουν το θεµελιώδες δικαίωµα
σεβασµού της ιδιωτικότητας το οποίο δεν θα πρέπει να παραβιάζεται
χωρίς την πληροφορηµένη συγκατάθεσή τους. Ωστόσο, στις περι-
πτώσεις που οι συγγραφείς κρίνουν ότι κάποια προσωπικά στοιχεία
των ασθε-νών είναι απαραίτητα για επιστηµονικούς σκοπούς (όπως τα
αρχικά των ονοµάτων των ασθενών ή φωτογραφίες τους ή στοιχεία του
νοσοκοµείου όπου νοσηλεύτηκαν), θα πρέπει να ζητούν την πληροφο-
ρη-µένη συγκατάθεση των ασθενών προκειµένου να τα δηµοσιεύσουν.
Αυτό, σηµαίνει ότι οι συγγραφείς υποχρεώνονται να δείχνουν το τελικό
κείµενο της εργασίας τους (µε τα συνοδευτικά αρχεία: Πινάκων, Εικό-
νων και Παραρτηµάτων) το οποίο είναι προς υποβολή στο περιοδικό
και να λαµβάνουν εγγράφως τη συγκατάθεση των ασθενών .
Σε κάθε περίπτωση οι συγγραφείς θα πρέπει να καταβάλουν προσπά-
θεια για την εξασφάλιση του µεγαλύτερου δυνατού βαθµού ανωνυ-
µίας των ασθενών. Για παράδειγµα, η κάλυψη των µατιών σε µία
φωτογραφία, δεν εξασφαλίζει πλήρως την ανωνυµία του εικονιζόµε-
νου. Οι αλλαγές σε κάποια χαρακτηριστικά γνωρίσµατα των ασθενών,
είναι µία τεχνική που συστήνεται στους συγγραφείς, εφόσον βέβαια
αυτές οι αλλαγές δεν παραποιούν-παρερµηνεύουν τα ερευνητικά
αποτελέσµατα. Αλλαγές τέτοιου είδους θα πρέπει οπωσδήποτε να
γνωστοποιούνται στον εκδότη του περιοδικού, καθώς και να παρέχε-
ται η διαβεβαίωση ότι αυτές οι αλλαγές δεν επιφέρουν καµία «αλλοί-
ωση» επιστηµονικής φύσεως.
Η λήψη της έγγραφης πληροφορηµένης συγκατάθεσης θα πρέπει να
αναφέρεται στην ενότητα της µεθοδολογίας, στο τελικό κείµενο της
προς υποβολή εργασίας.
Τήρηση Κώδικα Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων
Σε περίπτωση που οι συγγραφείς δηµοσιεύουν αποτελέσµατα πει-
ραµάτων, τα οποία έγιναν σε ανθρώπους, θα πρέπει να δηλώσουν
στην ενότητα της µεθοδολογίας, το αν αυτά έγιναν βάσει των όσων
αναφέρονται στη ∆ιακήρυξη για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώµατα του Ελ-
σίνκι του 1975, όπως αυτή αναθεωρήθηκε το 2004. Αν τυχόν
υπάρχουν κάποιες παρεκκλίσεις στη µεθοδολογία υλοποίησης των
πειραµάτων, σε σχέση µε τα όσα αναφέρονται στη ∆ιακήρυξη του
Ελσίνκι, θα πρέπει οι συγγραφείς οπωσδήποτε να αιτιολογούν αυ-
τές τις παρεκκλίσεις.
Ιδιαίτερα, όσον αφορά στην εκπόνηση κλινικών µελετών (παρεµ-
βατικών και µη), θα πρέπει οι συγγραφείς να δηλώνουν, στην ενότητα
της µεθοδολογίας, αν αυτές διεξήχθησαν µετά από έγκριση του Εθνι-

6. 6
ÍÏÓÇËÅÉÁ ÊÁÉ ÅÑÅÕÍÁ
κού Οργανισµού Φαρµάκων (ΕΟΦ) σύµφωνα µε την Υπουργική
Απόφαση ∆ΥΓ3/89292,ΦΕΚ Β1973/31-12-2003 (εναρµόνιση µε την
Directive 2001/20/EC)
Επιπλέον, πρέπει να λαµβάνεται υπόψη ότι τα δεδοµένα είναι ιστορι-
κά και πρέπει να αναφέρονται στον αόριστο χρόνο. Ωστόσο, ο χρό-
νος συλλογής των δεδοµένων πρέπει να αναφέρεται, τόσο στην περί-
ληψη, όσο και στο κυρίως κείµενο. Για παράδειγµα, στην περίπτωση
των εµπειρικών (ερευνητικών) µελετών, αυτό µπορεί να διατυπωθεί
ως εξής: «Η συλλογή των δεδοµένων έγινε κατά τη διάρκεια του
2007» ή «Η συλλογή των δεδοµένων έγινε κατά τη διάρκεια 18 µη-
νών, στο χρονικό διάστηµα 2006-2007». Σηµειώνεται ότι στο περι-
οδικό «Νοσηλεία και Έρευνα» δεν δηµοσιεύονται άρθρα που ανα-
φέρονται σε δεδοµένα παλαιότερα των πέντε(5) ετών, εκτός αν αιτιο-
λογείται επαρκώς η τρέχουσα σχετικότητα και χρησιµότητά τους. Στις
ποιοτικές µελέτες, τα άτοµα πρέπει να αναφέρονται µε αριθµούς ή
ψευδώνυµα (σε εισαγωγικά) και να υπάρχει ισορροπία των αναφο-
ρών σε όλο το φάσµα των απαντήσεων.
Στην περίπτωση των ανασκοπήσεων, πρέπει να αναφέρεται το έτος
που έγινε η ανασκόπηση και το εύρος των ετών δηµοσίευσης των
µελετών που ανασκοπήθηκαν. Ανάλογες λεπτοµέρειες πρέπει να ανα-
φέρονται και στην περίπτωση ιστορικών µελετών.
Οι στατιστικές δοκιµασίες που χρησιµοποιούνται, πρέπει να ορίζο-
νται και, όπου είναι απαραίτητο, να τεκµηριώνονται µε βιβλιογραφι-
κές παραποµπές.
Οι συντοµογραφίες και τα σύµβολα πρέπει να χρησιµοποιούνται
σπάνια και µόνον όταν επαναλαµβάνονται µεγάλα σε έκταση ονόµα-
τα ή εκφράσεις. Τα πλήρη ονόµατα ή εκφράσεις θα αναφέρονται
ολόκληρα κατά την πρώτη χρήση, ακολουθούµενα από τη συντο-
µογραφία σε παρένθεση. Σε κάθε περίπτωση, θα ακολουθούνται οι
κανόνες που ισχύουν στις δηµοσιεύσεις του Royal Society of Medi-
cine Press.
13. Αντικρουόµενα Συµφέροντα: H εµπιστοσύνη του κοινού στη δια-
δικασία κρίσης των υποβαλλόµενων άρθρων εξαρτάται εν µέρει και
από τον τρόπο διαχείρισης τυχόν αντικρουόµενων συµφερόντων
κατά τη συγγραφή, την αξιολόγηση και τη λήψη της τελικής από-
φασης εκ µέρους της διεύθυνσης σύνταξης για τη δηµοσίευσή τους ή
όχι. Αντικρουόµενα συµφέροντα υφίστανται όταν κάποιος συγγρα-
φέας (ή το ίδρυµα από το οποίο προέρχεται ο συγγραφέας), κάποιος
κριτής ή ο διευθυντής σύνταξης έχουν οικονοµικές ή διαπροσωπικές
σχέσεις που µε αρνητικό τρόπο επηρεάζουν τις ενέργειές τους αναφ-
ορικά µε το άρθρο που έχει υποβληθεί προς κρίση στο περιοδικό. Πιο
συγκεκριµενα, σύµφωνα µε τις κοινές απαιτήσεις που πρέπει να πληρ-
ούν τα άρθρα τα οποία υποβάλλονται σε βιοϊατρικά περιοδικά (όπως
αυτές έχουν εκδοθεί το Φεβρουάριο του 2006 από τη ∆ιεθνή Επιτρο-
πή Εκδοτών Ιατρικών Περιοδικών) αντικρουόµενα συµφέροντα
υφίστανται όταν υπάρχουν οικονοµικές σχέσεις (π.χ σχέσεις εργοδότη
- εργαζόµενου, ιδιοκτησίας περιουσίας, οικονοµικών τιµητικών επάθ-
λων, και αµειβόµενων εµπειρογνωµοσυνών), οι οποίες είναι οι πιο
εύκολα αναγνωρίσιµες και αυτές που πιο συχνά υπονοµεύουν την
αξιοπιστία του περιοδικού, των εκδοτών, των συγγραφέων και της
επιστήµης γενικότερα. Ωστόσο, αντικρουόµενα συµφέροντα µπορεί
να προκύψουν και για άλλους λόγους, όπως οι κακές διαπροσωπικές
σχέσεις, ο ακαδη-µαϊκός ανταγωνισµός κ.α
Οι συγγραφείς θα πρέπει να δηλώσουν στο τέλος του κειµένου της
εργασίας τους και πριν από τον κατάλογο της βιβλιογραφίας, αν θεω-
ρούν ότι η κρίση –αξιολόγηση της εργασία τους, δύναται να επη-
ρεαστεί ή όχι από την ύπαρξη τυχόν αντικρουόµενων συµφερόντων
όπως αυτά περιγράφονται παραπάνω.
14. Πηγές Χρηµατοδότησης: Οι συγγραφείς θα πρέπει να αναφέρουν
τα λεπτοµερή στοιχεία (επωνυµία φορέα, στοιχεία επικοινωνίας,
χορηγούµενο ποσό) όλων των χρηµατοδοτικών πηγών από τις οποίες
ενισχύθηκε η εκπόνηση της εργασίας τους. Παραδείγµατα τέτοιων
πηγών είναι: χρηµατοδοτήσεις από εταιρείες ιατρικού ενδιαφέροντος
ή µη, υποτροφίες, επιχορηγήσεις προερχόµενες από εθνικούς ή κοι-
νοτικούς πόρους, ενισχύσεις από επιστηµονικούς φορείς (π.χ επι-
στηµονικές εταιρείες, µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα κλπ). Επίσης, θα
πρέπει να αναφέρεται αν η εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο κάποιου
προγράµµατος εθνικού ή διακρατικού, το οποίο χρηµατοδοτήθηκε
από πόρους εθνικούς ή της αλλοδαπής. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέ-
πει να αναφέρονται τα πλήρη στοιχεία του προγράµµατος (φορέας
ανάθεσης, χρονική διάρκεια, ποσό χρηµατοδότησης κλπ).
Τα παραπάνω στοιχεία θα πρέπει να αναφέρονται σε ξεχωριστή ενό-
τητα µετά την ενότητα όπου γίνονται οι δηλώσεις περί αντικρουόµε-
νων συµφερόντων.
15. Ευχαριστίες: Μετά την ενότητα των χρηµατοδοτικών πηγών ακο-
λουθεί η προαιρετική ενότητα των ευχαριστιών, στην οποία αναφέρο-
νται τα ονόµατα και οι ιδιότητες ατόµων που συνέβαλαν (π.χ µέσω της
παροχής πρωτογενών στοιχείων, ή µέσω της κριτικής ανάγνωσης του
κειµένου προς δηµοσίευση ή µέσω της γνωµοδότησής τους) στην
εκπόνηση της εργασίας (πέραν από τους συγγραφείς). Στην ενότητα
αυτή, θα πρέπει να αναφέρονται και τυχόν χορηγοί-δωρητές υλικών
και µέσων που ήταν απαραίτητα για τη διεξαγωγή της έρευνας.
16. Βιβλιογραφικές Παραποµπές: Οι βιβλιογραφικές παραποµπές
µέσα στο κείµενο πρέπει να αναφέρουν τα επώνυµα των συγγραφ-
έων, ακολουθούµενα από τη χρονολογία, µε χρονολογική σειρά, π.χ.
(Lewis 1975, Barnett 1992, Chalmers 1994). Όταν υπάρχουν περισ-
σότεροι από δύο συγγραφείς, αναφέρεται το όνοµα του πρώτου
συγγραφέα και ακολουθείται από et al., π.χ. (Barder et al. 1994), αλλά
όλοι οι συγγραφείς πρέπει να αναφέρονται στον κατάλογο της βιβλι-
ογραφίας. Όταν στο κείµενο υπάρχουν εισαγωγικά, πρέπει πάντα να
αναφέρεται και η σελίδα, π.χ. (Chalmers 1994, p.7). Όλες οι αναφορές
πρέπει να γίνονται από τις πρωτογενείς πηγές.
Ο κατάλογος της βιβλιογραφίας ακολουθεί το σύστηµα Harvard, π.χ. γρά-
φεται µε αλφαβητική σειρά, µε βάση το επώνυµο του πρώτου συγγραφ-
έα. Ο κατάλογος της βιβλιογραφίας πρέπει να περιλαµβάνει τα επώνυµα
τωνσυγγραφέωνκαιτααρχικά,τηχρονολογίατηςδηµοσίευσης,τοντίτλο
τουάρθρου,τοπλήρεςόνοµατουπεριο-δικού,τοναριθµότουτόµου(και
τον αριθµό του τεύχους, εάν οι σελίδες του τόµου δεν είναι συνεχόµενες)
και την πρώτη και τελευταία σελίδα του άρθρου. Όταν η παραποµπή
αφορά βιβλίο, αναφέρεται ο συγγραφέας, η χρονολογία, ο τίτλος, ακολο-
υθείταιαπότονεκδότηκαιτηνπόλη.Ότανηπαραποµπήαφοράκεφάλαιο
σε βιβλίο, πρέπει να δίνονται λεπτοµέρειες για το συγγραφέα(είς) του βιβ-
λίου,τηχρονολογία,τοντόποδηµοσίευσηςκαιτονεκδοτικόοίκο.Οιπαρ-
αποµπές που αναφέρεται ότι είναι «υπό δηµοσίευση» («in press»), γίνον-
ται αποδεκτές µόνον εάν συνοδεύονται από επιστολή αποδοχής του
αντίστοιχου περιοδικού.

7. Παραδείγµατα:
Williams N. (2001). Patient resuscitation following major thermal
trauma. Nursing in Critical Care: 6: 115-121
Muller D, Harns P, Watley L. (1986). Nursing Children: Psychology
Research and Practice. London: Harper Row.
Lewis T, Hell J. (1992). Rhabdomyolysis and Myoglobinuria. In: Hall J,
Schmidt G, Wood L. (eds), Principles of Critical Care, Volume 2. New
York: McGraw Hill.
Οι ιστοσελίδες (websites) αναφέρονται ως ακολούθως:
National Institute for Clinical Excellence (2000) Final appraisal deter-
mination: Drugs for early thrombolysis in the treatment of acute
myocardial infarction, NICE, www.nice.org.uk/article.asp?a =36672.
Πρόσβαση στις 7 Οκτωβρίου 2006.
17. Σχήµατα, Πίνακες, Γραφικά, Φωτογραφίες: Γι’ αυτά τα στοιχεία
των δηµοσιευµάτων ισχύει, κατ’ αρχήν, ο κανόνας ότι πρέπει να υπο-
βάλλονται σε ασπρόµαυρη µορφή, µε αξιοποίηση των τόνων (απο-
χρώσεων %) του µαύρου χρώµατος και τις αναγκαίες διαφοροποιή-
σεις στα σχήµατα κλπ.
Όλες οι εικόνες, συµπεριλαµβανοµένων των φωτογραφιών, πρέπει να
αναφέρονται στο κείµενο ως Σχήµατα και να αριθµούνται µε τη σειρά
παράθεσής τους, π.χ. Σχήµα 1, Σχήµα 2 κλπ. Πρέπει επίσης να έχουν
τίτλο και µπορούν να συνοδεύονται από επεξηγηµατικό κείµενο (λε-
ζάντα), που δεν θα υπερβαίνει τις τριάντα(30) λέξεις. Τα σχήµατα κάθε
µορφής θα παρέχονται ως µονόστηλα (πλάτος 86mm) ή ως δίστηλα
όταν απαιτείται (πλάτος 177mm). Το περιοδικό διατηρεί το δικαίωµα
προσαρµογής του µεγέθους των σχηµάτων, για τεχνικούς λόγους.
Σε περίπτωση χρησιµοποίησης υλικού (περιλαµβανοµένων των
σχηµάτων, πινάκων κ.λπ.) που έχει ήδη δηµοσιευθεί αλλού, πρέπει
να εξασφαλίζεται, πριν την υποβολή ενός άρθρου, η άδεια των
αρχικών συγγραφέων ή αυτών που κατέχουν τα πνευµατικά
δικαιώµατα του αναπαραγόµενου υλικού. Οι συγγραφείς των δηµο-
σιευµένων άρθρων έχουν την ευθύνη για οποιαδήποτε επίπτωση από
παραβίαση του copyright τρίτων.
18. ∆ιαδικασία Κρίσης. Όλες οι υποβαλλόµενες εργασίες κρίνονται
(ως ανώνυµες) από δύο(2) ανεξάρτητους Κριτές και, εφόσον περιλα-
µβάνουν σύνθετες στατιστικές δοκιµασίες, από στατιστικολόγο. Οι
Κριτές αποφαίνονται αν ένα άρθρο είναι α) δηµοσιεύσιµο ως έχει, β)
δηµοσιεύσιµο ύστερα από διορθώσεις ή γ) µη δηµοσιεύσιµο. Σε πε-
ρίπτωση διαφωνίας των κριτών αποφαίνεται οριστικά η ∆ιεύθυνση
Σύνταξης, λαµβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις και των δύο Κριτών.
Αν οι κριτές υποδείξουν διορθώσεις, η εργασία επιστρέφεται από τη
γραµµατεία του περιοδικού στον/στους συγγραφείς για επαναδιατύ-
πωση και επανυποβολή το αργότερο εντός 6 εβδοµάδων από την
ηµεροµηνία αποστολής των σχολίων του κριτή (η διάρκεια διόρθω-
σης των εργασιών από τους κριτές ανέρχεται συνήθως σε 6-8 εβδο-
µάδες και σε κάποιες περιπτώσεις µπορεί να φτάσει και τις 10 εβδο-
µάδες). Κατά την επανυποβολή ο/οι συγγραφεις θα πρέπει µέσω επι-
στολής προς το διευθυντή σύνταξης να δηλώσει/λώσουν τις διορθω-
σεις που έχουν κάνει σύµφωνα µε τις υποδείξεις των κριτών. Η διορ-
θωµένη εργασία, εάν κριθεί αναγκαίο, ξαναστέλνεται στους Κριτές οι
οποιοι επιβεβαιώνουν ή όχι τη διόρθωση του κειµένου σύµφωνα µε
τις συστάσεις τους, οπότε η διεύθυνση σύνταξης λαµβάνει την τελική
της απάφαση για τη δηµοσίευση του άρθρου.
∆οκίµιο, Ανάτυπο, Πρόσθετα Αντίτυπα
19. ∆οκίµιο: Μετά τη σελιδοποίηση αποστέλλεται στον συγγραφέα,
που είναι υπεύθυνος για την επικοινωνία µε το περιοδικό, δοκίµιο
του άρθρου σε µορφή PDF, ηλεκτρονικά ή ταχυδροµικά. Για να
εκτυπώσει το αρχείο, ο συγγραφέας χρειάζεται το πρόγραµµα Acro-
bat Reader, το οποίο µπορεί να ληφθεί (δωρεάν) από την ιστοσελίδα:
www.adobe.com/products/acrobat/readstep2.html
Στο περιθώριο των τυπωµένων σελίδων του δοκιµίου ο συγγραφέας
µπορεί να προβεί στην επισήµανση τυπογραφικών λαθών ή παρορα-
µάτων, αλλά αποκλείεται η µεταβολή του κειµένου ή η προσθήκη σχε-
δίων. Το διορθωµένο δοκίµιο επιστρέφεται ταχυδροµικά στο περι-
οδικό, εντός τριών(3) ηµερών, διαφορετικά ανα-βάλλεται η δηµοσίευ-
ση του άρθρου για το επόµενο τεύχος.
20. Ηλεκτρονικό Ανάτυπο: Μετά τη δηµοσίευση αποστέλλεται στο
συγγραφέα που είναι υπεύθυνος για την επικοινωνία, ηλεκτρονικό
ανάτυπο του άρθρου σε µορφή αρχείου PDF. Ηλεκτρονικά ανάτυπα
διανέµονται από αυτόν, στους υπόλοιπους συγγραφείς. Το περιοδικό
δεν εκδίδει τυπογραφικά ανάτυπα των δηµοσιευόµενων εργασιών.
21. Πρόσθετα Αντίτυπα: Ο ενδιαφερόµενοι συγγραφείς µπορούν να
προµηθευθούν πρόσθετα (έντυπα) αντίτυπα (πέραν του συνδροµητι-
κού) του τεύχους δηµοσίευσης της εργασίας τους, στην τρέχουσα τιµή
µεµονωµένων τευχών του περιοδικού «Νοσηλεία και Έρευνα». Τα επι-
θυµητά αντίτυπα αποστέλλονται και ταχυδροµικά, µε αντικαταβολή.
Πνευµατικά ∆ικαιώµατα
22. Προϋπόθεση για τη δηµοσίευση οποιασδήποτε εργασίας στο περ-
ιοδικό «Νοσηλεία και Έρευνα» είναι η παραχώρηση από τους συγ-
γραφείς αυτού του αποκλειστικού δικαιώµατος στην εκδότρια εται-
ρεία MediForce Services S.A. Μαζί µε το δοκίµιο αποστέλλεται στους
συγγραφείς ειδικό έντυπο παροχής άδειας αποκλειστικής δηµοσίευ-
σης, το οποίο συµπληρώνεται, υπογράφεται και επιστρέφεται ταχυ-
δροµικά στο περιοδικό, µαζί µε το διορθωµένο δοκίµιο του άρθρου.
Όταν ένα άρθρο προέρχεται από µεγάλη ερευνητική µελέτη και οι ίδιοι
ή άλλοι συγγραφείς έχουν προετοιµάσει επιπλέον άρθρα (χωριστές
παρουσιάσεις), τα οποία έχουν δηµοσιευθεί ή υποβληθεί προς δηµο-
σίευση σε αυτό ή άλλο περιοδικό, ο συγγραφέας που είναι υπεύθυνος
για την επικοινωνία οφείλει να ενηµερώσει τη ∆ιεύθυνση Σύνταξης,
προκειµένου να διασφαλισθεί ότι δεν παραβιάζονται πνευµατικά δι-
καιώµατα τρίτων. Οποιαδήποτε επίπτωση από παραβίαση πνευµατι-
κών δικαιωµάτων βαρύνει τους συγγραφείς των δηµοσιευµένων άρθρ-
ων και το περιοδικό θα προβαίνει στις ανάλογες ενέργειες.
Η εκδότρια εταιρεία MediForce Services S.A. διατηρεί το δικαίωµα να
συµπεριλάβει µεταγενέστερα, σε επίτοµες συλλογές άρθρων επί δια-
φόρων γνωστικών αντικειµένων, συναφείς εργασίες που δηµοσιεύ-
θηκαν στο περιοδικό «Νοσηλεία και Έρευνα», χωρίς πρόσθετη άδεια
των συγγραφέων, υπό την προϋπόθεση ότι τα βιβλία αυτά εκδίδονται
από την ίδια.
ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Παρακαλούνται οι συνδροµητές που προετοιµάζουν εργασίες προς
δηµοσίευση στο περιοδικό «Νοσηλεία και Έρευνα», να τηρούν
σχολαστικά τις παραπάνω Οδηγίες προς τους Συγγραφείς, προς απο-
φυγή καθυστερήσεων στη δηµοσίευση των εργασιών τους και στην
κυκλοφορία των τευχών.
7
ÍÏÓÇËÅÉÁ ÊÁÉ ÅÑÅÕÍÁ

8. Çðáñïýóá Ýêäïóç áðïôåëåß ôï ðñþ-
ôï Åñìçíåõôéêü Áããëïåëëçíéêü
êáé Åëëçíïáããëéêü Íïóçëåõôéêü Ëåîé-
êü, ôï ïðïßï ðåñéëáìâÜíåé ðÜíù áðü
12.000 ëÞììáôá. Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá óýã-
÷ñïíï, êáôáíïçôü -áí êáé óõìðõêíùìÝ-
íï- áîéüðéóôï êáé åý÷ñçóôï «ïäçãü» ôçò
ÍïóçëåõôéêÞò ïñïëïãßáò êáé ôùí âáóé-
êþí éáôñéêþí üñùí ðïõ ÷ñçóéìïðïéïý-
íôáé åõñÝùò óôçí êëéíéêÞ íïóçëåõôéêÞ
ðñáêôéêÞ. ÅðéðëÝïí, ðåñéëáìâÜíåé åðé-
ëåãìÝíåò çëåêôñïíéêÝò äéåõèýíóåéò áðü
ôï ÷þñï ôçò õãåßáò, áñêôéêüëåîá åðáã-
ãåëìáôéêþí êáé áêáäçìáúêþí ôßôëùí, ü-
ðùò åðßóçò êáé ôïí Êþäéêá Íïóçëåõôé-
êÞò Äåïíôïëïãßáò (Ð.Ä. 216/2001) ðïõ
ïöåßëåé íá ãíùñßæåé êÜèå ÍïóçëåõôÞò.
ÔÝëïò, êáéíïôïìßá áðïôåëåß ç ðáñÜèåóç
åêöñÜóåùí ðïõ óõíáíôÜ óõ÷íÜ ï åðáã-
ãåëìáôßáò õãåßáò óôçí êáèçìåñéíÞ êëéíé-
êÞ Üóêçóç.
«Ç ôïëìçñÞ áðüöáóç ôùí äýï óõããñáöÝùí íá äç-
ìéïõñãÞóïõí Ýíá Åñìçíåõôéêü Áããëï-åëëçíéêü êáé
Åëëçíï-áããëéêü Íïóçëåõôéêü Ëåîéêü, õðïäçëþíåé
ôçí áõôïðåðïßèçóÞ ôïõò, ôç âáèéÜ ãíþóç ôïõ áíôé-
êåéìÝíïõ óðïõäÞò ôïõò, ôï áêÜìáôï ôïõ ÷áñáêôÞñá
ôïõò êáé ôçí åðéèõìßá íá õðçñåôÞóïõí ôï ÷þñï ôïõò
áðü ôç ìåñéÜ ôïõ åðáããåëìáôéêÜ öôáóìÝíïõ».
ÊáèçãçôÞò Ã. É. Ìðáëôüðïõëïò
ÔìÞìá ÍïóçëåõôéêÞò, ÐáíåðéóôÞìéï Áèçíþí
«Ç Ýêäïóç åíüò ðëÞñïõò, êáôÜ ôï äõíáôü, Åñìç-
íåõôéêïý Áããëïåëëçíéêïý êáé Åëëçíïáããëéêïý
Íïóçëåõôéêïý Ëåîéêïý, èá âïçèÞóåé ü÷é ìüíï
ôïõò ¸ëëçíåò ÍïóçëåõôÝò êáé ÖïéôçôÝò ôçò Íïóç-
ëåõôéêÞò óôéò ìåëÝôåò ôïõò, áëëÜ êáé Üëëïõò åðáã-
ãåëìáôßåò õãåßáò, áöïý ðåñéëáìâÜíåé åðéóôçìïíé-
êïýò üñïõò ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ôüóï óôçí Ý-
ñåõíá êáé ôçí åêðáßäåõóç, üóï êáé óôçí êëéíéêÞ
ðñáêôéêÞ. Åßíáé ðñïöáíÝò üôé äåí ðñüêåéôáé ãéá Ý-
íá áðëü ëåîéêü, äåäïìÝíïõ üôé ïé Íïóçëåõôéêïß ü-
ñïé åñìçíåýïíôáé êáé åðåîçãïýíôáé ìå óýíôïìï
êáé ðåñéåêôéêü ôñüðï».
ÊáèçãÞôñéá ×. Â. Ëåìïíßäïõ
ÔìÞìá ÍïóçëåõôéêÞò, ÐáíåðéóôÞìéï Áèçíþí
Êõêëïöïñåß...
Óåëßäåò: 296
ËéáíéêÞ ÔéìÞ: € 30,00
ÁðïóôÝëëåôáé ìå áíôéêáôáâïëÞ: € 36,00
Ãéá ðáñáããåëßåò: Ôçë. 210-6512.082, 6512.282
Ìðïñåßôå íá äåßôå ôïõò Ðñïëüãïõò êáé ôï Ðñïëïãéêü
Óçìåßùìá ôùí óõããñáöÝùí ôïõ Ëåîéêïý óôï site:
www.mediforce.gr
ìéá Ýêäïóç ôçò MediForce
Προσφορά!
Τώρα µόνο €15,00

9. 9
ÍÏÓÇËÅÉÁ ÊÁÉ ÅÑÅÕÍÁ, 2012, 32: 9-10
Ç
ðñüïäïò óôéò èåñáðåõôéêÝò äõíáôüôçôåò êáôÜ ôéò ôå-
ëåõôáßåò äåêáåôßåò, óå óõíäõáóìü ìå ôçí áýîçóç
ôïõ ðñïóäüêéìïõ æùÞò ôïõ ðëçèõóìïý, Ý÷åé ïäç-
ãÞóåé óôçí áýîçóç ôïõ áñéèìïý ôùí áóèåíþí ðïõ åéóÜãïíôáé
óôç ÌïíÜäá ÅíôáôéêÞò Èåñáðåßáò (Ì.Å.È.). Ùò áðïôÝëåóìá
ôçò áîéïðïßçóçò ôçò ôå÷íïëïãßáò êáé ôçò ðñïáãùãÞò ôùí óõí-
èçêþí íïóçëåßáò (âåëôéùìÝíïé áíáðíåõóôÞñåò, åîåéäéêåõìÝíï
monitoring, áðïôåëåóìáôéêüôåñá öÜñìáêá êëð.), ðáñÜëëçëç
áýîçóç Ý÷åé ðáñáôçñçèåß óôá ðïóïóôÜ åðéâßùóçò ôùí áóèå-
íþí ôçò Ì.Å.È., êáèþò êáé óôç âåëôßùóç ôçò ëåéôïõñãéêüôç-
ôÜò ôïõò, ôïõëÜ÷éóôïí üóïí áöïñÜ óôéò óùìáôéêÝò ôïõò ëåé-
ôïõñãßåò (Wunsch et al. 2010). Äõóôõ÷þò, ç åìðåéñßá ìéáò á-
ðåéëçôéêÞò ãéá ôç æùÞ êáôÜóôáóçò êáé ç ðáñáìïíÞ óôç Ì.Å.È.
óõíïäåýåôáé óõ÷íÜ áðü øõ÷éáôñéêÝò äéáôáñá÷Ýò, ïé ïðïßåò
ìðïñïýí íá åìöáíéóôïýí óå ðïéêßëï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ìåôÜ
ôçí Ýîïäï ôùí áóèåíþí áðü ôï íïóïêïìåßï êáé íá åðçñåÜ-
óïõí óçìáíôéêÜ ôç äéáíïçôéêÞ, óõíáéóèçìáôéêÞ êáé êïéíùíé-
êÞ ëåéôïõñãéêüôçôá ôùí áóèåíþí.
Ç øõ÷éáôñéêÞ íïóçñüôçôá ôùí âáñÝùò ðáó÷üíôùí êáôÜ
ôçí ðáñáìïíÞ óôç Ì.Å.È. áðïôåëåß óõíÞèç êáôÜóôáóç êáé ðå-
ñéëáìâÜíåé êõñßùò ôçí åêäÞëùóç äéåãåñôéêÞò óõìðåñéöïñÜò
Þ ðáñáëçñÞìáôïò, ðïõ óõ÷íÜ ðåñéãñÜöïíôáé ìå ôïí üñï
«óýíäñïìï ôçò ÌïíÜäáò» (Chevrolet & Jolliet 2007). Ç áéôéï-
ëïãßá åóôéÜæåé óôéò ïñãáíéêÝò äõóëåéôïõñãßåò ëüãù ôçò óïâá-
ñÞò áóèÝíåéáò, óôçí êáèçìåñéíÞ ÷ïñÞãçóç öáñìÜêùí ðïõ å-
ðéäñïýí óôï êåíôñéêü íåõñéêü óýóôçìá (õðíùôéêÜ, ïðéïåéäÞ
êëð.) êáé áêïëïýèùò óôç äéáêïðÞ áõôþí, êáé óôçí åðßäñáóç
ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò ôçò Ì.Å.È. Ç ôåëåõôáßá óõíßóôáôáé óôïí á-
ðïðñïóáíáôïëéóìü óôï ÷þñï êáé ôï ÷ñüíï, óôç óýã÷õóç êáé
óôç äéáôáñá÷Þ ôïõ êéñêÜäéïõ ñõèìïý ôùí áóèåíþí. Ïé óõíÝ-
ðåéåò ôùí ðáñáðÜíù ðåñéëáìâÜíïõí ôç äõóêïëßá äéÜêñéóçò
ôùí ðñáãìáôéêþí ãåãïíüôùí áðü ôéò åóùôåñéêÝò øõ÷éêÝò ëåé-
ôïõñãßåò (üíåéñá, Ýíôïíïé öüâïé Þ åðéèõìßåò êëð.), êáèþò êáé
äéáôáñá÷Ýò ôïõ ýðíïõ, ôçò ãíùóôéêÞò ëåéôïõñãßáò, ôçò åðåîåñ-
ãáóßáò ðëçñïöïñéþí êáé ôçò óõãêñüôçóçò áíáìíÞóåùí
(Jones & Griffiths 2000).
Ïé áðþôåñåò øõ÷éáôñéêÝò äéáôáñá÷Ýò ìðïñïýí íá ðñùôï-
åìöáíéóôïýí áêüìç êáé Ýîé ìÞíåò ìåôÜ ôç íïóçëåßá óôç
Ì.Å.È. êáé áíáöÝñïíôáé êáôÜ êýñéï ëüãï óôçí êáôáèëéðôéêÞ
óõíäñïìÞ, óôçí åêäÞëùóç õðåñâïëéêïý Üã÷ïõò êáé óôï óýí-
äñïìï ìåôáôñáõìáôéêïý óôñåò. Ôá ðïóïóôÜ åêäÞëùóçò êáôÜ-
èëéøçò êáé Ýíôïíïõ Üã÷ïõò êõìáßíïíôáé ìåôáîý 17-43% êáé
23-48%, áíôßóôïé÷á, äçë. ðïëý õøçëüôåñá óå óýãêñéóç ìå å-
êåßíá ôïõ ìÝóïõ ðëçèõóìïý (Desai et al. 2011). Ôï óýíäñï-
ìï ìåôáôñáõìáôéêïý óôñåò ãåíéêÜ ðõñïäïôåßôáé áðü áðåéëçôé-
êÝò ãéá ôç æùÞ êáôáóôÜóåéò, óõíïäåýåôáé áðü éó÷õñÜ óõíáé-
óèÞìáôá öüâïõ êáé áäõíáìßáò åëÝã÷ïõ êáé ç äéÜãíùóÞ ôïõ
âáóßæåôáé óå óõìðôþìáôá õðåñäéÝãåñóçò (äéáñêÞò áßóèçóç å-
ðéêåßìåíïõ êéíäýíïõ), åðáíáâßùóçò ôùí ôñáõìáôéêþí ãåãï-
íüôùí êáé áðïöõãÞò êáôáóôÜóåùí ðïõ ðñïêáëïýí Ýíôïíï, á-
íôéêåéìåíéêÜ ìç äéêáéïëïãßóéìï, óôñåò (O’Donnell et al. 2003).
Ôï óýíäñïìï áõôü, åêôüò áðü ôçí õøçëÞ ôïõ åðßðôùóç, ðïõ
áíÝñ÷åôáé óôï 44% ôùí áóèåíþí ìå óýíäñïìï ïîåßáò áíá-
ðíåõóôéêÞò äõó÷Ýñåéáò ðïõ íïóçëåýèçêáí óôç Ì.Å.È., ÷áñá-
êôçñßæåôáé áðü óõìðôþìáôá ðïõ äåí õðï÷ùñïýí ìå ôçí ðÜ-
ñïäï ôïõ ÷ñüíïõ êáé ôùí ïðïßùí ç äéÜñêåéá ìðïñåß íá îåðå-
ñÜóåé ôá ïêôþ Ýôç (Desai et al. 2011). Ïé ðñïáíáöåñüìåíåò
øõ÷éáôñéêÝò äéáôáñá÷Ýò åðéäñïýí áñíçôéêÜ óôçí ðïéüôçôá æù-
Þò ôùí áóèåíþí, ìÝóù ôçò åìöÜíéóçò ïéêïãåíåéáêþí ðñïâëç-
ìÜôùí, äõóêïëßáò êïéíùíéêÞò ðñïóáñìïãÞò, äéáôáñá÷þí ôïõ
ýðíïõ êáé áîéïóçìåßùôçò êáèõóôÝñçóçò ôçò åðéóôñïöÞò óôçí
åñãáóßá.
Ç óõ÷íüôçôá êáé ç âáñýôçôá åêäÞëùóçò ôùí øõ÷éáôñéêþí
äéáôáñá÷þí ó÷åôßæåôáé óõ÷íÜ óôç âéâëéïãñáößá ìå ôçí áíá-
öïñÜ øåõäáéóèçóéáêþí áíáìíÞóåùí, äçë. áíáìíÞóåùí êá-
ôáóôÜóåùí ðïõ ï áóèåíÞò âßùóå êáôÜ ôç íïóçëåßá ôïõ ùò ü-
íåéñá, ðáñáéóèÞóåéò Þ øåõäáéóèÞóåéò êáé ôéò ïðïßåò èåùñåß
ùò ðñáãìáôéêÝò (Granberg et al. 1999). Ùò ÷áñáêôçñéóôéêü
ðáñÜäåéãìá, áóèåíåßò ôçò Ì.Å.È. ìå äéáôáñáãìÝíï åðßðåäï
óõíåßäçóçò ßóùò åêëÜâïõí ôçí åöáñìïãÞ åðßðïíùí åðåìâá-
ôéêþí ôå÷íéêþí ùò ðñïóðÜèåéá áðåéëÞò ôçò óùìáôéêÞò ôïõò á-
êåñáéüôçôáò, ãåãïíüò ðïõ ïäçãåß óôç óõãêñüôçóç Ýíôïíá
óôñåóïãüíïõ áíÜìíçóçò. Áñ÷éêÜ õðïóôçñß÷èçêå üôé ïé áðþ-
ôåñåò øõ÷éáôñéêÝò äéáôáñá÷Ýò ïöåßëïíôáí óôéò øåõäáéóèçóéá-
êÝò áíáìíÞóåéò êáé óôçí áäõíáìßá áíÜêëçóçò ðñáãìáôéêþí
ãåãïíüôùí áðü ôï äéÜóôçìá ôçò íïóçëåßáò óôç Ì.Å.È. (Jones
et al. 2001). Åíôïýôïéò, ïé ìåôáãåíÝóôåñåò ìåëÝôåò äåí åðéâå-
âáßùóáí áõôÞ ôç èåùñßá, õðïäåéêíýïíôáò üôé ç øõ÷éáôñéêÞ
íïóçñüôçôá áõîÜíåôáé óôçí ðåñßðôùóç áíáìíÞóåùí ìå Ýíôï-
íï áñíçôéêü ðåñéå÷üìåíï, áíåîÜñôçôá áí áõôÝò áíôéóôïé÷ïýí
óå ðñáãìáôéêÜ ãåãïíüôá Þ óå ìç ðñáãìáôéêÝò êáôáóôÜóåéò
(Granja et al. 2008). Ç áñ÷éêÞ óõó÷Ýôéóç ðéèáíüôáôá áðïäßäå-
ôáé óôï ãåãïíüò üôé, óôçí ðëåéïøçößá ôùí ðåñéðôþóåùí, ïé
øåõäáéóèçóéáêÝò áíáìíÞóåéò ÷áñáêôçñßæïíôáé áðü óõíáé-
óèçìáôéêÜ ðïëý äõóÜñåóôï ðåñéå÷üìåíï.
Ðïëý óçìáíôéêÞ èåùñåßôáé åðßóçò ç äéåñåýíçóç ôùí åðé-
äñÜóåùí ôçò ÷ïñçãïýìåíçò êáôáóôïëÞò óôç ìåôÝðåéôá øõ÷éá-
ôñéêÞ íïóçñüôçôá. Ôá äéáèÝóéìá åñåõíçôéêÜ äåäïìÝíá õðï-
äçëþíïõí üôé ïé äõóÜñåóôåò áíáìíÞóåéò ðïõ ðñïäéáèÝôïõí
óôï óýíäñïìï ìåôáôñáõìáôéêïý óôñåò áíáêáëïýíôáé êõñßùò
áðü ôéò ðåñéüäïõò ðïõ ï áóèåíÞò âñéóêüôáí óå Ýíá ìÝóï åðß-
ðåäï êáôáóôïëÞò (Weinert & Sprenkle 2008). Áóèåíåßò óå âá-
èéÜ êáôáóôïëÞ ðéèáíüôáôá äå äéáèÝôïõí ôçí éêáíüôçôá ó÷ç-
ìáôéóìïý áíáìíÞóåùí, åíþ ïé áóèåíåßò óå åëáöñéÜ êáôáóôï-
Ψυχιατρικές ∆ιαταραχές
µετά από Νοσηλεία στη ΜΕΘ
ΚΑΙΡΟΣ ΝΑ ΛΗΦΘΟΥΝ ΥΠΟΨΗ;
Παναγιώτης Κιέκκας
Επίκουρος Καθηγητής, Τµήµα Νοσηλευτικής, ΑΤΕΙ Πάτρας
¢ñèñï Óýíôáîçò

10. ëÞ Ý÷ïõí åðáñêÞ áíôßëçøç ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò ðïõ ôïõò âïç-
èÜ íá åðåîåñãáóôïýí ëïãéêÜ, íá êáôáíïÞóïõí êáé íá îåðåñÜ-
óïõí ôõ÷üí ôñáõìáôéêÜ ãåãïíüôá. Áíôßèåôá, ç ìÝóç êáôáóôï-
ëÞ ó÷åôßæåôáé ìå äõó÷Ýñåéåò ôçò áíôßëçøçò êáé åðåîåñãáóßáò
ðëçñïöïñéþí ðïõ åõíïïýí ôç äéáìüñöùóç áíáìíÞóåùí áñ-
íçôéêïý óõíáéóèçìáôéêïý ðåñéå÷ïìÝíïõ. Áí êáé ÷ñåéÜæïíôáé
óáöþò ðåñéóóüôåñåò ìåëÝôåò ãéá íá äéåõêñéíéóôåß ç ó÷Ýóç ìå-
ôáîý êáôáóôïëÞò êáé øõ÷éáôñéêþí äéáôáñá÷þí, ç ðïéüôçôá
ôùí åìðåéñéþí ôïõ áóèåíÞ êáôÜ ôç ÷ïñÞãçóç êáôáóôïëÞò ìÝ-
óïõ åðéðÝäïõ öáßíåôáé íá ðáñïõóéÜæåé ìåãÜëç óçìáóßá.
ËáìâÜíïíôáò õðüøç üôé ç õãåßá äåí ðåñéïñßæåôáé óôç âéï-
ëïãéêÞ-öõóéêÞ åõåîßá, áëëÜ åìðåñéÝ÷åé êáé ôéò Ýííïéåò ôçò øõ-
÷ïëïãéêÞò êáé êïéíùíéêÞò åõåîßáò, êáèþò êáé üôé ç åõèýíç
ôùí åðáããåëìáôéþí õãåßáò äåí ðåñéïñßæåôáé óôçí Ýêâáóç ôùí
áóèåíþí êáôÜ ôï ó÷åôéêÜ óýíôïìï äéÜóôçìá ôçò ðáñáìïíÞò
ôïõò óôï íïóïêïìåßï Þ óôç Ì.Å.È., áëëÜ ïöåßëåé íá åðåêôåß-
íåôáé êáé óôçí ðñüëçøç ôùí ÷ñïíéêÜ áðþôåñùí åðéðëïêþí, ç
åðßãíùóç ôùí øõ÷éáôñéêþí äéáôáñá÷þí ìåôÜ áðü íïóçëåßá
óôç Ì.Å.È. áðïêôÜ èåìåëéþäç óçìáóßá ãéá ôï íïóçëåõôéêü
ðñïóùðéêü. ×Üñç óôç óôåíÞ, êáèçìåñéíÞ åðáöÞ ôïõò ìå ôïõò
áóèåíåßò, ïé íïóçëåõôÝò ôçò Ì.Å.È. äéáèÝôïõí ôç äõíáôüôçôá
Ýãêáéñçò áíáãíþñéóçò ôçò øõ÷ïëïãéêÞò åðéâÜñõíóçò áõôþí
êáé åíåñãïý óõìâïëÞò óôçí ðñüëçøç ôçò åðéâÜñõíóçò êáé
óôçí øõ÷ïëïãéêÞ áíÜññùóç ôùí áóèåíþí.
Êáôáñ÷Þí, ìÝóù ôçò åíçìÝñùóÞò ôïõò ãéá ôçí øõ÷éáôñéêÞ
íïóçñüôçôá ðïõ ó÷åôßæåôáé ìå ôçí ðáñáìïíÞ óôç Ì.Å.È., ïé
íïóçëåõôÝò êáëïýíôáé íá áíáðôýîïõí ôçí éêáíüôçôá áíáãíþ-
ñéóçò ôùí ðñïäéáèåóéêþí ðáñáãüíôùí ðïõ åõíïïýí ôçí åê-
äÞëùóç ôùí ìåôÝðåéôá åðéðëïêþí. ¼óïí áöïñÜ óôïõò ðáñÜ-
ãïíôåò ðïõ ìðïñïýí íá ôñïðïðïéçèïýí, ç áíôéìåôþðéóÞ ôïõò
èåùñåßôáé áðáñáßôçôç ãéá ôçí åëá÷éóôïðïßçóç ôçò åìöÜíéóçò
äéáôáñá÷þí. ÁõôÞ ìðïñåß íá ðåñéëáìâÜíåé ôç äéüñèùóç ôùí
çëåêôñïëõôéêþí äéáôáñá÷þí êáé ôçò õðïãëõêáéìßáò, ôçí êá-
ôáóôïëÞ ôïõ ðõñåôïý üôáí ç èåñìïêñáóßá áíÝñ÷åôáé óå õøç-
ëü åðßðåäï, ôçí áíáãíþñéóç ôïõ ðáñáëçñÞìáôïò êáé ôç ÷ïñÞ-
ãçóç êáôÜëëçëçò áãùãÞò, êáé ôéò ðáñåìâÜóåéò ðïõ äéåõêïëý-
íïõí ôïí ðñïóáíáôïëéóìü ôùí áóèåíþí (ð.÷. ôáêôéêÞ åíçìÝ-
ñùóç, ñïëüé ôïß÷ïõ ïñáôü áðü ôïõò áóèåíåßò) (Scragg et al.
2001). ÅðéðëÝïí, êáèïñéóôéêÞ èåùñåßôáé ç äçìéïõñãßá áßóèç-
óçò ðåñéâÜëëïíôïò áóöÜëåéáò, ìÝóù ôçò åíèÜññõíóçò ôùí á-
óèåíþí íá óõæçôÞóïõí ôá èÝìáôá ðïõ ôïõò áíçóõ÷ïýí, ôçò
êáôÜ ôï äõíáôüí ìåßùóçò ôïõ ðüíïõ êáé ôçò áðïöõãÞò äõóÜ-
ñåóôùí åìðåéñéþí áõôþí (ð.÷. åðéðëÞîåéò, áêéíçôïðïßçóç ìå
öõóéêÜ äåóìÜ), êáé ôçò ðáñï÷Þò äéåõêñéíÞóåùí ó÷åôéêÜ ìå
ôçí áíáãêáéüôçôá êáé ùöåëéìüôçôá åðþäõíùí åðåìâáôéêþí
ðñáêôéêþí (Ringdal et al. 2009).
Óôçí ðåñßðôùóç ðáñïõóßáò ìç ôñïðïðïéÞóéìùí ðáñáãü-
íôùí, üðùò ç çëéêßá, ç ðáñïõóßá êñáíéïåãêåöáëéêÞò êÜêù-
óçò, ç ìáêñï÷ñüíéá ðáñáìïíÞ óôç Ì.Å.È. êáé ôï ðñïçãïýìå-
íï øõ÷éáôñéêü éóôïñéêü, ïé íïóçëåõôÝò ïöåßëïõí íá åíçìåñþ-
óïõí ôüóï ôïõò ßäéïõò ôïõò áóèåíåßò üóï êáé ôïõò óõããåíåßò
ôïõò ãéá ôïí õøçëü êßíäõíï ìåôÝðåéôá åìöÜíéóçò øõ÷éáôñé-
êþí äéáôáñá÷þí (Kiekkas et al. 2010). Ç ðëçñïöüñçóç ðñÝ-
ðåé íá âïçèÜ óôçí êáôáíüçóç ôïõ üôé ïé äéáôáñá÷Ýò áõôÝò äåí
áðïôåëïýí óçìåßï ïñãáíéêÞò íåõñïëïãéêÞò âëÜâçò Þ áíßáôçò
áóèÝíåéáò, áëëÜ ìðïñïýí íá èåñáðåõèïýí ìÝóù ôçò áíáæÞ-
ôçóçò êáôÜëëçëçò øõ÷éáôñéêÞò õðïóôÞñéîçò. Ç äéäáóêáëßá
ôùí óôåíþí óõããåíþí èá ðñÝðåé íá áðïóêïðåß óôçí éêáíüôç-
ôá áíáãíþñéóçò ðéèáíþí øõ÷éáôñéêþí óõìðôùìÜôùí ôïõ á-
óèåíÞ. Ç ðñþéìç äéÜãíùóç ôïõ óõíäñüìïõ ìåôáôñáõìáôéêïý
óôñåò åìöáíßæåé éäéáßôåñç óçìáóßá, äåäïìÝíïõ üôé üóï ðåñéó-
óüôåñï ðáñáìÝíåé áõôü ôï óýíäñïìï ÷ùñßò èåñáðåßá, ôüóï
äõóêïëüôåñç êáèßóôáôáé ç ôåëåõôáßá (Ballenger et al. 2000).
ÓçìáíôéêÞ èåùñåßôáé åðßóçò ç åíèÜññõíóç ôçò äéáôÞñçóçò
êëßìáôïò áóöÜëåéáò êáé Ýìðéóôùí ó÷Ýóåùí åíôüò ôùí ìåëþí
ôçò ïéêïãÝíåéáò, ðïõ ìðïñïýí íá ðñïóöÝñïõí õðïóôÞñéîç
óôïí áóèåíÞ, êáé ç ðñïëçðôéêÞ ðáñáêïëïýèçóç ìåôÜ ôçí Ýîï-
äï áðü ôï íïóïêïìåßï, ìå Ýëåã÷ï áíÜ ôáêôÜ ÷ñïíéêÜ äéáóôÞ-
ìáôá óå ðñùôïâÜèìéåò õðçñåóßåò õãåßáò (Pattison et al. 2007).
Âéâëéïãñáößá
Ballenger JC, Davidson JR, Lecrubier Y, Nutt DJ, Foa EB, Kessler RC,
McFarlane AC, Shalev AY. (2000). Consensus statement on
posttraumatic stress disorder from the International Consensus
Group on Depression and Anxiety. The Journal of Clinical
Psychiatry, 61(Suppl. 5):60-66.
Chevrolet JC, Jolliet P. (2007). Clinical review: agitation and delirium in
the critically ill - significance and management. Critical Care,
11(3):214.
Kaisers U. (2006). Social support during intensive care unit stay might
improve mental impairment and consequently health-related
quality of life in survivors of severe acute respiratory distress
syndrome. Critical Care, 10(5):R147.
Desai SV, Law TJ, Needham DM. (2011). Long-term complications of
critical care. Critical Care Medicine, 39(2):371-379.
Granberg A, Bergbom Endberg I, Lundberg D. (1999). Acute confusion
and unreal experiences in intensive care patients in relation to the
ICU syndrome. Part II. Intensive and Critical Care Nursing,
15(1):19-33.
Granja C, Gomes E, Amaro A, Ribeiro O, Jones C, Carneiro A, Costa-
Pereira A; JMIP Study Group. (2008). Understanding posttraumatic
stress disorder-related symptoms after critical care: the early illness
amnesia hypothesis. Critical Care Medicine, 36(10):2801-2809.
Jones C, Griffiths RD. (2000). Disturbed memory and amnesia related to
intensive care. Memory, 8(2):79-94.
Jones C, Griffiths RD, Humphris G, Skirrow PM. (2001). Memory,
delusions, and the development of acute posttraumatic stress
disorder-related symptoms after intensive care. Critical Care
Medicine, 29(3): 573-580.
Kiekkas P, Theodorakopoulou G, Spyratos F, Baltopoulos GI. (2010).
Psychological distress and delusional memories after critical care: a
literature review. International Nursing Review, 57(3):288-296.
O’Donnell ML, Creamer M, Bryant RA,Shnyder U, Shalev A. (2003).
Posttraumatic disorders following injury: an empirical and
methodological review. Clinical Psychology Review, 23(4):587-603.
Pattison NA, Dolan S, Townsend P, Townsend R. (2007). After critical
care: a study to explore patients’ experiences of a follow-up
service. Journal of Clinical Nursing, 16(11):2122-2131.
Ringdal M, Plos K, Lundberg D, Johansson L, Bergbom I. (2009).
Outcome after injury: memories, health-related quality of life,
anxiety, and symptoms of depression after intensive care. Journal
of Trauma, 66(4):1226-1233.
Scragg P, Jones A, Fauvel N. (2001). Psychological problems following
ICU treatment. Anaesthesia, 56(1):9-14.
Weinert CR, Sprenkle M. (2008). Post-ICU consequences of patient
wakefulness and sedative exposure during mechanical ventilation.
Intensive Care Medicine, 34(1):82-90.
Wunsch H, Guerra C, Barnato AE, Angus DC, Li G, Linde-Zwirble WT.
(2010). Three-year outcomes for Medicare beneficiaries who
survive intensive care. Journal of the American Medical
Association, 303(9):849-856.
ÍÏÓÇËÅÉÁ ÊÁÉ ÅÑÅÕÍÁ
10

11. 11
ÐÅÑÉËÇØÇ
Εισαγωγή: Οι πυρκαγιές είναι ένα σύνηθες φαινόµενο στην
Ελλάδα. Τον Αύγουστο του 2007, στο νοµό Ηλείας συνέβη µια
εξαιρετικά καταστροφική πυρκαγιά.
Σκοπός: Η διερεύνηση της ζήτησης υπηρεσιών υγείας στα Τµήµατα
Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) των νοσοκοµείων του νοµού
Ηλείας και η αιτία προσέλευσης στα ΤΕΠ των νοσοκοµείων.
Μεθοδολογία: Η παρούσα µελέτη ήταν συγχρονική. Η καταγραφή
των περιστατικών αφορούσε τη χρονική περίοδο που έλαβε χώρα
η καταστροφική πυρκαγιά στην Ηλεία (24 έως 29 Αυγούστου 2007),
αλλά και χρονικό διάστηµα λίγες ηµέρες πριν από την έναρ-ξη της
πυρκαγιάς, όπως επίσης και λίγες ηµέρες µετά την κατάσβεσή της.
Συγκεκριµένα, η συλλογή των δεδοµένων αφορούσε το χρονικό
διάστηµα 20 Αυγούστου έως 10 Σεπτεµβρίου (συνολικά 22 ηµέρες)
και περιλάµβανε 3 έτη (2006, 2007 και 2008), έτσι ώστε να
πραγµατοποιηθούν συγκρίσεις µεταξύ των ετών.
Αποτελέσµατα: Στο χρονικό διάστηµα 24 έως 29 Αυγούστου, το
2006 προσήλθαν στα ΤΕΠ 1171 άτοµα, το 2007 προσήλθαν 1264
άτοµα και το 2008 προσήλθαν 1217 άτοµα. ∆εν βρέθηκε στατιστικά
σηµαντική σχέση ανάµεσα στον αριθµό των ατόµων προσέλευσης
στα ΤΕΠ και στο έτος. Το 2007 σηµειώθηκε αύξηση στα εγκαύµατα,
στα αναπνευστικά προβλήµατα και στις κακώσεις, ενώ δεν
σηµειώθηκε µεταβολή στα καρδιολογικά προβλήµατα. ∆εν
βρέθηκαν στατιστικά σηµαντικές σχέσεις ανάµεσα στην αιτία
προσέλευσης στα ΤΕΠ και το έτος, το φύλο και την ηλικία.
Συµπεράσµατα: Η συνδροµική επιτήρηση στη διαχείριση κρίσεων,
ABSTRACT
Introduction: Forest fires happen usually in Greece. In August
of 2007, in the county of Eleia a forest wildfire happened.
Aim: Investigation of health services demand in the Emer-
gency Department Care (EDC) of hospitals in county of Eleia
and the reasons for visiting EDCs in these hospitals.
Methodology: This study was cross-sectional and comparative.
Recording of incidents during the period of the wildfire took
place in Eleia (24 to 29 August 2007), and also a few days
before and after the fire. In particular, data collection took
place from 20 August to 10 September (in total 22 days) and
included 3 years (2006, 2007 and 2008), in order to make com-
parisons between years.
Results: In the period from 24 to 29 August, in 2006 there were
1171 visitors in EDCs, in 2007 1264 and in 2008 1217. There was
not statistically significant correlation between the number of
visitors in EDCs and the year. In 2007, there was an increase in
burns, in respiratory problems and in injuries, but there was
not change in cardiological problems. There were not statisti-
cal significant correlations between the reasons for visiting
the EDCs and the year, gender and age.
Conclusions: Surveillance during crises, like forest wildfires,
and recording at least crude epidemiological data are neces-
sary for taking appropriate public health decisions and the
achievement of targets, that are appropriate health care and
effective confrontation of health problems.
ÅÑÅÕÍÇÔÉÊÇ ÅÑÃÁÓÉÁ
ÍÏÓÇËÅÉÁ ÊÁÉ ÅÑÅÕÍÁ, 2012, 32: 11-15
ORIGINAL PAPER
NURSING CARE AND RESEARCH, 2012, 32: 11-15
Sotiropoulou Angeliki
RN, MSc
Galanis Petros
RN, MSc, PhD, Center for Health Services Management and
Evaluation, Department of Nursing, University of Athens,
Athens, Greece
Kaitelidou Daphne
Assistant Professor, National and Kapodistrian University of
Athens, Faculty of Nursing, Athens, Greece.
Velonakis Emmanouil
Professor, National and Kapodistrian University of Athens,
Faculty of Nursing, Athens, Greece
Οι Eπιπτώσεις των ∆ασικών
Πυρκαγιών Μεγάλης
Έκτασης του 2007
στο Νοµό Ηλείας
Σωτηροπούλου Αγγελική
Νοσηλεύτρια, MSc
Γαλάνης Πέτρος
Νοσηλευτής ΠΕ, MSc ∆ηµόσιας Υγείας, ∆ιδάκτωρ Πανεπιστηµίου
Αθηνών, Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών
Υγείας, Τµήµα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήµιο Αθηνών
Καϊτελίδου ∆άφνη
Επίκουρη Καθηγήτρια,
Τµήµα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ, Αθήνα
Βελονάκης Εµµανουήλ
Καθηγητής, Τµήµα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ, Αθήνα
Effects of Forest
Wildfires in 2007
in the County of Eleia

12. 12
ÍÏÓÇËÅÉÁ ÊÁÉ ÅÑÅÕÍÁ
όπως οι πυρκαγιές µεγάλης έκτασης, και η καταγραφή έστω και των
αδρών επιδηµιολογικών δεδοµένων είναι απαραίτητες προϋποθέ-
σεις για την χάραξη των κατάλληλων πολιτικών δηµόσιας υγείας και
την επίτευξη των επιδιωκόµενων στόχων, που είναι η παροχή
κατάλληλης φροντίδας υγείας και η αποτελεσµατική αντιµετώπιση
των διαφόρων προβληµάτων υγείας.
Λέξεις κλειδιά
δασική πυρκαγιά ®νοµός Ηλείας ®
ζήτηση υπηρεσιών υγείας ®συγχρονική µελέτη
Υπεύθυνος Αλληλογραφίας:
Γαλάνης Πέτρος
∆ιεύθυνση: ∆ίκης 14, ΤΚ: 15773
Τηλ.: 210-7781044, 6944387354
e-mail: pegalan@nurs.uoa.gr
Keywords
forest fire®county of Eleia ®
health services demand ®cross-sectional study
Corresponding Author:
Galanis Petros
Address: Dikis 14, PC: 15773
Tel: 210-7781044, 6944387354
e-mail: pegalan@nurs.uoa.gr
ÅÉÓÁÃÙÃH
Ç êñßóç, ùò Ýííïéá ãåíéêüôåñá, ðåñéëáìâÜíåé êÜèå êßíäõíï Þ
êáôáóôñïöÞ ðïõ åßíáé äõíáôüí íá åðéöÝñåé äõóìåíåßò åðéðôþóåéò
ôüóï óôï öõóéêü ðåñéâÜëëïí, üóï êáé óôï áíèñþðéíï äõíáìéêü
ìéáò ÷þñáò. Ç Ðïëéôåßá, ùò êáôáóôñïöÞ áíáãíùñßæåé êÜèå ôá÷åßáò Þ
âñáäåßáò åîÝëéîçò öõóéêü öáéíüìåíï Þ ôå÷íïëïãéêü óõìâÜí óôï
÷åñóáßï, èáëÜóóéï êáé åíáÝñéï ÷þñï, ôï ïðïßï ðñïêáëåß åêôåôáìÝ-
íåò äõóìåíåßò åðéðôþóåéò óôïí Üíèñùðï, êáèþò êáé óôï áíèñùðï-
ãåíÝò Þ öõóéêü ðåñéâÜëëïí (ÕðïõñãéêÞ Áðüöáóç 1299/2003). Ç Ý-
íôáóç ôçò êáôáóôñïöÞò êáèïñßæåôáé áðü ôï ìÝãåèïò ôùí áðùëåéþí
Þ æçìéþí ðïõ áöïñïýí óôç æùÞ, óôçí õãåßá êáé óôçí ðåñéïõóßá ôùí
ðïëéôþí, óôá áãáèÜ, óôéò ðáñáãùãéêÝò ðçãÝò êáé óôéò õðïäïìÝò.
Ùò ìáæéêÞ êáôáóôñïöÞ ÷áñáêôçñßæåôáé ìßá êáôÜóôáóç óôçí ï-
ðïßá ìÝóá óå ìéêñü ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ðñïêýðôåé ìåãÜëïò áñéèìüò
èõìÜôùí ó÷åôéêÜ ìå ôéò ôñÝ÷ïõóåò äõíáôüôçôåò ôïõ óõóôÞìáôïò ôü-
óï ôçò ðñïíïóïêïìåéáêÞò üóï êáé ôçò íïóïêïìåéáêÞò öñïíôßäáò
áëëÜ êáé ôùí Üëëùí õðçñåóéþí ðáñï÷Þò âïÞèåéáò êáé äéÜóùóçò (á-
óôõíïìßá, ðõñïóâåóôéêÞ, óôñáôüò ê.Ü.), ïðüôå áðáéôåßôáé ç åðéóôñÜ-
ôåõóç ôùí åöåäñåéþí ìÝñïõò Þ ôïõ óõíüëïõ ôùí ðáñáðÜíù õðç-
ñåóéþí (Driscoll et al. 1996. Levi et al. 2002). Ìïëïíüôé ïé ìáæéêÝò
êáôáóôñïöÝò ÷áñáêôçñßæïíôáé áðü ïñéóìÝíá êïéíÜ óôïé÷åßá, åíôïý-
ôïéò ïé éäéáßôåñåò áíÜãêåò ôçò õãåéïíïìéêÞò ðåñßèáëøçò åîáñôþíôáé
óå ìåãÜëï âáèìü áðü ôï åßäïò ôçò êáôáóôñïöÞò ðïõ ðñïêáëåßôáé.
Ïé ðõñêáãéÝò ôùí äáóþí áðïôåëïýí ìéá öõóéêÞ ìáæéêÞ êáôá-
óôñïöÞ ìå éäéáßôåñá ÷áñáêôçñéóôéêÜ. Ï üñïò ðõñêáãéÜ áöïñÜ ìßá
öùôéÜ (ôï öáéíüìåíï áíÜöëåîçò åíüò õëéêïý ðïõ áíáãíùñßæåôáé á-
ðü óçìáíôéêÞ Ýêêëçóç èåñìüôçôáò êáé ôçò ðáñïõóßáò öëüãáò, ðïõ
üìùò äåí åßíáé ðÜíôá áðáñáßôçôá), ìå ôÜóåéò åîÜðëùóçò, ôÝôïéáò Ý-
íôáóçò ðïõ äåí åßíáé äõíáôÞ ç êáôÜóâåóÞ ôçò áðü Ýíá Üôïìï ìå á-
ðëÜ ìÝóá (Óôõëéáíïðïýëïõ 2008).
Óôéò Üìåóåò óõíÝðåéåò ôùí ðõñêáãéþí óõãêáôáëÝãïíôáé èÜíáôïé,
ôñáýìáôá áðü èëÜóç ìáëáêþí ìïñßùí, êáôÜãìáôá ïóôþí, êáêþóåéò
ôùí ìáôéþí, åãêáýìáôá á’ Ýùò ã’ âáèìïý, äçëçôçñéÜóåéò áðü ìïíï-
îåßäéï ôïõ Üíèñáêá, Üã÷ïò, óôñåò, êñïýóìáôá ðáíéêïý êáé áíáðíåõ-
óôéêÜ ðñïâëÞìáôá, åíþ ïé Ýììåóåò óõíÝðåéåò ðåñéëáìâÜíïõí ðåñé-
óôáôéêÜ Üóèìáôïò áëëÜ êáé áíáðíåõóôéêþí, êáñäéáããåéáêþí Þ Üë-
ëùí ðñïâëçìÜôùí (Kunii et al. 2002, Mott et al. 2002, Mott et al.
2005, Moore et al. 2006, Kunzli et al. 2006, Tham et al. 2009). Ïé
ðëÝïí óïâáñÝò âëÜâåò áðü ðõñêáãéÝò åßíáé óõíÞèùò ôá åãêáýìáôá
êáé ïé âëÜâåò ôçò áíáðíåõóôéêÞò ïäïý. Ôá óõìðôþìáôá ìðïñïýí íá
åßíáé Üìåóá, âñá÷õðñüèåóìá Þ ìáêñïðñüèåóìá. Ïé åðéðôþóåéò
óôçí õãåßá áðü ôçí Ýêèåóç óôïí êáðíü ôùí ðõñêáãéþí ó÷åôßæïíôáé
Üìåóá ìå ðáñÜãïíôåò, üðùò åßíáé ç ôïîéêüôçôá ôùí óõóôáôéêþí ôïõ,
ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò Ýêèåóçò (ð.÷. óõ÷íüôçôá, äéÜñêåéá), êáèþò å-
ðßóçò êáé ï âáèìüò åõðÜèåéáò ôïõ åêôéèÝìåíïõ ðëçèõóìïý (Üôïìá
ìå áíáðíåõóôéêÜ ðñïâëÞìáôá Þ Üóèìá, Üôïìá ìå êáñäéïáããåéáêÝò
áóèÝíåéåò, çëéêéùìÝíïé, ðáéäéÜ, âñÝöç, Ýãêõåò ãõíáßêåò, êáðíéóôÝò).
Ïé äáóéêÝò ðõñêáãéÝò åßíáé Ýíá óýíçèåò öáéíüìåíï óôçí ÅëëÜäá
êáé ãåíéêÜ óôç Ìåóüãåéï ëüãù ôïõ çìßîçñïõ êëßìáôïò êáé ôçò óõíÞ-
èïõò ðáñáôåôáìÝíçò áíïìâñßáò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ êáëïêáéñéïý
(Êùíóôáíôéíßäçò 2003).
Ôïí Áýãïõóôï ôïõ 2007, óôï íïìü Çëåßáò óõíÝâç ìéá åîáéñåôé-
êÜ êáôáóôñïöéêÞ ðõñêáãéÜ. Ç öùôéÜ åêäçëþèçêå ôéò ðñùéíÝò þñåò
ôçò 24çò Áõãïýóôïõ, áñ÷éêÜ óôç Æá÷Üñù êáé óôç óõíÝ÷åéá åðåêôÜ-
èçêå óçìáíôéêÜ êáé óôéò ãýñù ðåñéï÷Ýò.
ÓÊÏÐΟΣ
Óêïðüò ôçò ðáñïýóáò ìåëÝôçò Þôáí ç äéåñåýíçóç ôçò æÞôçóçò õ-
ðçñåóéþí õãåßáò óôá ÔìÞìáôá Åðåéãüíôùí Ðåñéóôáôéêþí (ÔÅÐ) ôùí
íïóïêïìåßùí ôïõ íïìïý Çëåßáò êáé ç áéôßá ðñïóÝëåõóçò óôá ÔÅÐ
ôùí íïóïêïìåßùí óôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá 20 Áõãïýóôïõ Ýùò 10 Óå-
ðôåìâñßïõ 2007.
ÌÅÈÏÄÏËÏÃΙÁ
Ç ðáñïýóá ìåëÝôç Þôáí óõã÷ñïíéêÞ êáé ç óõëëïãÞ ôùí äåäïìÝ-
íùí áðü ôá áñ÷åßá ôùí íïóïêïìåßùí ðñáãìáôïðïéÞèçêå ôï ÷ñïíé-
êü äéÜóôçìá 15 ÌáÀïõ Ýùò 30 Éïõíßïõ 2011. Ðéï óõãêåêñéìÝíá,
ðñáãìáôïðïéÞèçêå êáôáãñáöÞ üëùí ôùí ðåñéóôáôéêþí óôá ÔìÞìá-
ôá Åðåéãüíôùí Ðåñéóôáôéêþí ôùí ôñéþí íïóïêïìåßùí ôçò Çëåßáò,
äçëáäÞ óôï Ãåíéêü Íïóïêïìåßï ÁìáëéÜäáò, óôï Ãåíéêü Íïóïêïìåßï
Ðýñãïõ «ÁíäñÝáò ÐáðáíäñÝïõ» êáé óôï Ãåíéêü Íïóïêïìåßï Êñå-
óôÝíùí. Ç êáôáãñáöÞ ôùí ðåñéóôáôéêþí áöïñïýóå ôç ÷ñïíéêÞ ðå-
ñßïäï ðïõ Ýëáâå ÷þñá ç êáôáóôñïöéêÞ ðõñêáãéÜ óôçí Çëåßá (24 Ý-
ùò 29 Áõãïýóôïõ 2007), áëëÜ êáé ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ëßãåò çìÝñåò
ðñéí áðü ôçí Ýíáñîç ôçò ðõñêáãéÜò, üðùò åðßóçò êáé ëßãåò çìÝñåò
ìåôÜ ôçí êáôÜóâåóÞ ôçò. ÓõãêåêñéìÝíá, ç óõëëïãÞ ôùí äåäïìÝíùí
áöïñïýóå ôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá 20 Áõãïýóôïõ Ýùò 10 Óåðôåìâñßïõ
(óõíïëéêÜ 22 çìÝñåò) êáé ðåñéëÜìâáíå 3 Ýôç (2006, 2007 êáé 2008),