1. กรรมพันธุ์
พันธุกรรม
พันธุศาสตร์
ลักษณะทางพันธุกรรม : ลักษณะเฉพาะทีถ่ ายทอดจากรุ่ นหนึงไปยัง
อีกรุ่ นหนึงต่ อๆไป
- สิ งมีชีวตแต่ ละชนิด , แต่ ละ species จะมีลกษณะรูปร่ าง และโครงสร้ าง
ิ ั
เฉพาะตัวทีแตกต่ างจากสิ งมีชีวตชนิดอืน
ิ
- สิ งมีชีวตชนิดเดียวกัน , species เดียวกันมีลกษณะแตกต่ างกัน
ิ ั
น้ อยกว่ า สิ งมีชีวตต่ างชนิด
ิ

3. - ลักษณะทีแตกต่ างบางลักษณะสั งเกตได้ ง่าย เช่ น รู ปร่ าง
สี ผม ติงหู
- ลักษณะบางลักษณะสั งเกตได้ ยาก เช่ น หมู่เลือด สติปัญญา
- บางลักษณะปรากฏในรุ่ นลูก
- บางลักษณะไม่ ปรากฏในรุ่ นลูก

4. ความแปรผันทางพันธุกรรม ( Genetic variation )
1.ความแปรผันต่ อเนือง ( Continuous variation ) มีลกษณะดังนีG
ั
- ไม่ สามารถแยกความแตกต่ างได้ เด่ นชัด
- ความแตกต่ างของลักษณะจะปรากฏเป็ นลําดับต่ อเนืองกัน
- ถูกควบคุมโดย gene หลายคู่
- สิ งแวดล้ อมมีอทธิพลต่ อการแสดงออก
ิ
- มีความเกียวข้ องทางด้ านปริมาณ
- กราฟแสดงความถีของลักษณะทีแตกต่ างเป็ นรู ปโค้ งปกติ
- ตัวอย่ าง ความสู ง นําหนัก สติปัญญา ความสามารถในการ
G
ให้ ผลผลิต

7. 2. ความแปรผันไม่ ต่อเนือง ( Discontinuous variation ) มีลกษณะ
ั
ดังนีG
- มีความแตกต่ างชัดเจน
- ถูกควบคุมโดย gene น้ อยคู่
- สิ งแวดล้ อมมีผลต่ อการแสดงออกน้ อยมาก
- มีความเกียวข้ องทางด้ านคุณภาพ
- กราฟความถีของลักษณะทีแตกต่ าง จะได้ กราฟรู ปแท่ ง
- ตัวอย่ าง หมู่เลือด ลักยิม ติงหู การห่ อลิน
G G

10. คําศัพท์ ทควรรู้
ี
1. Gamete
2. Gene
3. Allele
P P homozygous for the dominant allele
a a homozygous for the recessive allele
B b heterozygous
recessive allele , dominant allele

11. 4. Genotype
การเขียน TT , Tt , tt หรือ T/T , T/t , t/t
Genotype มี 2 แบบ คือ
- homozygous genotype – homozygous dominant
- homozygous recessive
- heterozygous genotype
5. Phenotype
6. Dominant
7. Recessive

12. ลักษณะทางพันธุกรรมกับสิ งแวดล้ อม
สิ งแวดล้ อมมีอทธิพลต่ อลักษณะทางพันธุกรรมมาก – น้ อยขึน
ิ G
กับขัGนตอนทีทําให้ เกิดลักษณะนัGนๆ เช่ น
- ถ้ าลักษณะทางพันธุกรรมนัGนเกียวข้ องกับปัจจัยหลายอย่ าง
ลักษณะนัGนมโอกาสได้ รับอิทธิพลจากสิ งแวดล้ อมมาก เช่ น ความ
สู ง สติปัญญาปริมาณการให้ นํานมของโค
G
- ถ้ าลักษณะทางพันธุกรรมนัGนเป็ นลักษณะทีเกิดจากปฏิกริยา
ิ
ภายในเซลล์ ความผิดปกติภายในเซลล์ สิ งแวดล้ อมจะมีอทธิพล
ิ
น้ อย เช่ นลักษณะผิวเผือก ตาบอดสี หมู่เลือด

13. ประวัตและผลงานของเมนเดล
ิ

14. Unit factor
เมนเดลพบว่ า ลักษณะต่ างๆของถัวลันเตาถูกควบคุมโดยพันธุกรรม 2 หน่ วย
ธรรมชาติของต้ นถัวลันเตา
1. อายุสGั น ปลูกง่ าย ผลดก เมล็ดมาก
2. มีลกษณะแตกต่ างกันอย่ างชัดเจน
ั
3. โครงสร้ างดอกไม่ เปิ ดโอกาสให้ มีการผสมข้ ามต้ น
ความสํ าเร็จของเมนเดล
1. ลักษณะทีเมนเดลศึกษาถูกควบคุมโดย gene 1 คู่
2. ลักษณะทีเมนเดลศึกษาจะแตกต่ างกันอย่ างชัดเจน
3. ใช้ พชทีหาได้ ง่าย 4. ใช้ พ่อ – แม่ พนธุ์เป็ นพันธุ์แท้ 5. เป็ นนักคณิตศาสตร์
ื ั

15. การทดลองของเมนเดล

16. อัตราส่ วนของ
ลักษณะที รุ่ นพ่ อ - แม่ ลักษณะของ ลักษณะของ ลักษณะทัGงสอง
ทดลอง รุ่ น F 1 รุ่ น F 2 ในรุ่ น F2
ความสู งลําต้ น สู ง เตีย
G สู งหมด สู ง 787 เตีย
G 2.84 : 1
รู ปร่ างของฝัก อวบ แฟบ อวบหมด อวบ 882 แฟบ 2.95 : 1
รู ปร่ างของ กลม ขรุ ขระ กลมหมด กลม 5474 ขรุ ขระ 2.96 : 1
เมล็ด
สี ของเมล็ด เหลือง เขียว เหลืองหมด เหลืองหมด เขียว 3.01 : 1
ตําแหน่ งดอก ดอกทีกิง ดอกทียอด ดอกทีกิง ดอกทีกิง ดอกทียอด 3.14 : 1
สี ของดอก ม่ วง ขาว ม่ วงหมด สี ม่วง สี ขาว 3.15 : 1
สี ของฝัก เขียว เหลือง เขียวหมด สี เขียว สี เหลือง 2.82 : 1

17. สรุปการทดลองของเมนเดล
1. รุ่ นพ่อ – แม่ แทนด้วย P = Parential generation
รุ่ นลูก ,, F1 = first filial generation
รุ่ นหลาน ,, F2 = second generation
2. สิ, งที,ควบคุมลักษณะทางพันธุกรรม เมนเดลเรี ยก factor
3. ลูก F1 จะมีลกษณะที,ปรากฏเหมือนกันหมด
ั
4. ลูกเกิดจากการรวมตัวของ gene จาก พ่อ – แม่ อย่างละครึ, ง
5. เรี ยกลักษณะที,ปรากฏในรุ่ น F1 ว่า Dominant
เรี ยกลักษณะที,ปรากฏในรุ่ น F2 ว่า Recissive
6. ลักษณะที,ปรากฏในรุ่ น F1 : ลักษณะที,ปรากฏในรุ่ น F2 = 3 : 1

18. กฎของเมนเดล
1. Law of segregation
P TT x tt
T T t t
gamete
P Tt x Tt
gamete T t T t

19. 2. Law of independent assortment
เซลล์ สืบพันธุ์ทแยกจากกันช่ วงการสร้ างเซลล์ สืบพันธุ์สามารถ
ี
รวมกันใหม่ ได้ อย่ างอิสระ ดังนีG
P Tt x Tt
gamete T t T t
F1 TT Tt Tt tt

20. Test – cross
เป็ นการผสมเพือทีจะทดสอบ genotype ของสิ งมีชีวตว่ าเป็ น
ิ
พันธุ์แท้ หรือพันธุ์ทาง โดยนําไปผสมกับ Homozygous recessive
ดังนีG
เมล็ดกลม - RR หรือ Rr
เมล็ดกลม x rr เมล็ดกลม x rr
เมล็ดกลม เมล็ดกลม : เมล็ดขรุ ขระ
. . เมล็ดกลม = RR 1: 1
เมล็ดกลม = Rr

21. Back cross
เป็ นการผสมพันธุ์โดยการนําลูกผสม F1 กลับไปผสมกับ
พ่ อ หรือ แม่
การถ่ ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมลักษณะเดียว
( Monohybrid cross )

22. การถ่ายทอดลักษณะพันธุกรรม 2 ลักษณะ( Dihybrid cross )
- เป็ นการถ่ ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม โดยพิจารณาลักษณะ
ของสิ งมีชีวต 2 ลักษณะพร้ อมกัน
ิ
- ในการพิจารณาหาสั ดส่ วน genotype ,phenotype ทําได้ 2 วิธี
ดังนีG 1. Punnet Squares
ให้ R = geneทีควบคุมลักษณะเมล็ดกลม
r = gene ทีควบคุมลักษณะเมล็ดขรุ ขระ
Y = gene ทีควบคุมลักษณะเมล็ดสี เหลือง
y = gene ทีควบคุมลักษณะเมล็ดสี เขียว

23. P ถัวเมล็ดกลมสี เหลือง x ถัวเมล็ดขรุ ขระสี เขียว
, ,
RRYY rryy
gamete Ry ry
F1 RrYy
F1xF1 RrYy x RrYy
Gamete R Y - RY R Y - RY
y - Ry y - Ry
r Y - rY r Y - rY
y - ry y - ry

24. RY Ry rY ry
RY RRYY RRYy RrYY RrYy
Ry RRYy RRyy RrYy Rryy
rY RrYY RrYy rrYY rrYy
ry RrYy Rryy rrYy rryy

25. Phenotype Genotype อัตราส่ วน อัตราส่ วน
genotype phenotype
RRYY 1 / 16
เมล็ดกลม-เหลือง RRYy 2 / 16 9 / 16
RrYY 2 / 16
RrYy 4 / 16
เมล็ดกลม - เขียว RRyy 1/ 16 3 / 16
Rryy 2 / 16
เมล็ดขรุ ขระ - เหลือง rrYY 1 / 16 3 / 16
rrYy 2 / 16
เมล็ดขรุ ขระ - เขียว rryy 1 / 16 1 / 16

26. สรุ ป 1. genotype มี 9 ชนิด
2. อัตราส่ วน genotype 1 : 2 : 2 : 4 : 1 : 2 : 1 : 2 : 1
3. phenotype มี 4 ชนิด
4. อัตราส่ วน phenotype 9 : 3 : 3 : 1

27. 2. Branching system
P ถัวเมล็ดกลม – เหลือง x ถัวเมล็ดขรุ ขระ - เขียว
, ,
RRYY rryy
gamete RY ry
F1 RrYy
F1 x F1 RrYy RrYy
RrRr YyYy
gamete ¼ RR : 2/4 Rr : ¼ rr ¼ YY : 2/4 Yy : ¼ yy

28. ลักษณะที, 1 ลักษณะที, 2 อัตราส่ วน genotype
¼ YY 1 / 16 RRYY
1 / 4 RR 2 / 4 Yy 2 / 16 RRYy
1/4 yy 1 / 16 RRyy
¼ YY 2 / 16 RrYY
2 / 4 Rr 2 / 4 Yy 4 / 16 RrYy
1/4 yy 2 / 16 Rryy
¼ YY 1 / 16 rrYY
1 / 4 rr 2 / 4 Yy 2 / 16 rrYy
1/4 yy 1 / 16 rryy

29. ลักษณะที 1 ลักษณะที 2 อัตราส่ วน Phenotype
3/ 4 กลม 3 / 4 เหลือง 9 / 16 เมล็ดกลม - เหลือง
1 / 4 เขียว 3 / 16 เมล็ดกลม - เขียว
1 / 4 ขรุ ขระ 3 / 4 เหลือง 3 / 16 เมล็ดขรุ ขระ - เหลือง
1 / 4 เขียว 1 / 16 เมล็ดขรุ ขระ - เขียว
3. โดยการใช้ สูตร
-จํานวน ชนิด gamete = 2n
-จํานวน ชนิด genotype = 3n
-จํานวน ชนิด phenotype = 2n

30. 1. Aa BB Cc
2. Aa Bb Cc DD Ee FF

31. รู ปแบบการถ่ ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม
1. ถ่ ายทอดลักษณะแบบ Complete Dominant
เป็ นการถ่ ายทอดลักษณะโดย gene เด่ นสามารถข่ ม gene ด้ อยได้
สมบูรณ์ เป็ นไปตามกฎเมนเดล ดังนีG
F1 เป็ นลักษณะเด่ นหมด
F2 เป็ นลักษณะเด่ น : ลักษณะด้ อย = 3 : 1
=9:3:3:1

32. 2. ถ่ ายทอดลักษณะแบบ Incomplete Dominant
2.1 การถ่ ายทอดลักษณะสี ดอกบานเย็น
F1 genotype = Aa สี ชมพู หมด
F2 genotype AA : Aa : aa = 1 : 2 : 1
phenotype สี แดง : สี ชมพู : สี ขาว = 1 : 2 : 1

33. 2.2 การถ่ ายทอดสี ขนของไก่ พนธุ์ Andalusion blue
ั

34. 2.3 การถ่ ายทอดลักษณะสี ขนของโค
2.4 การถ่ ายทอดลักษณะสี ดอกลินมังกร
G

35. 3. การถ่ ายทอดลักษณะแบบ Co – dominant
ในกรณีนีG gene ทัGงสองทีควบคุมลักษณะจะไม่ ข่มซึงกันและ
กัน แต่ สามารถแสดงความเด่ นได้ เท่ าๆกัน จึงปรากฏ
ลักษณะออกมาร่ วมกัน เช่ น หมู่เลือด ABO
alleleทีเกียวข้ องมี IA , IB และ i
ปกติ gr A มี genotype IA IA, IA i
gr B ,, I B IB , IB i
gr AB ,, I A IB gr ii มีgenotype ii

36. 4. การถ่ ายทอดลักษณะแบบ Over dominant
เกิดจาก allele ในสภาพ heterozygous จะแสดงลักษณะ
Phenotype เหนือกว่ า allele ในสภาพ homozygous ของ
พ่ อ – แม่ เช่ น P TT สูง 3 ฟุต tt สูง 1 ฟุต
F Tt สูง 6 ฟุต

37. Multiple allele
กลุ่มallele ทีมี gene เกินกว่ า 2 แบบขึนไป ทีควบคุมการ
G
แสดงออกของลักษณะใดลักษณะหนึงโดยที gene ดังกล่ าว
มีตาแหน่ งอยู่บน chromosome ทีเป็ น homologous กัน ต.ย
ํ
1. พันธุกรรมของหมู่เลือด ABO
หมู่เลือด ABO มี gene ควบคุม 3 allele คือ IA, IB และ ii
IA = allele ทีควบคุมการสร้ าง antigen A
IB = allele ทีควบคุมการสร้ าง antigen B